Ste CöidóeSoti/fca/nt
Nederlands voorstel aan de
Veiligheidsraad
Concurrerende conferenties te
Lake Success en New Delhi
Nederland
verdedigd in
Hogerhuis
Min Drees uit
Batavia vertrokken
Spaak steunt
Nederland
De conferentie
van New Delhi
geopend
Nanking legt er het bijltje
bij neer
Vredesonderhandelingen gevraagd
Grenscorrecties
stuiten op verzet
DONDERDAG 20 JANUARI 1949
40ste JAARGANG No. 11597
Directenr: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MINISTER DREES
OVER BEREIKTE
RESULTATEN
Bur. Papengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m m. Telefoontjes i 1.50
KJAAR verluidt zou de Nederlandse delegatie bij de Veiligheidsraad een
vertrouwelijk voorstel hebben laten circuleren, inhoudende de basis,
waarop Nederland het optreden van de Veiligheidsraad inzake Indonesië
zou aanvaarden. Dit Nederlandse voorstel zou overeenkomen met het ge
wijzigde Amerikaanse voorstel, dat vanmiddag bij de Raadszitting zal
worden ingediend.
Republikeinen mogen
naar Lake Success
Gisteren is te Batavia op de vraag,
wat het standpunt van de Nederland
se autoriteiten zou zijn, indien voor
aanstaande republikeinen de wens te
kennen zouden geven om naar Lake
Success of New Delhi te reizen, ge
antwoord: „voor reizen naar het bui
tenland zuilen van Nederlandse zijde
aan republikeinen geen hinderpalen
in de weg worden gelegd".
Voorts is medegedeeld, dat
Halta en andere vooraanstaande re
publikeinen op Banka thans op dit
eiland volledige bewegingsvrijheid
genieten. rfun accommodatie is be
hoorlijk geworden en de wacht voor
hun verblijf opgeheven.
De bewegingsvrijheid van de re
publikeinse leiders in het algemeen,
zo is van gezaghebbende zijde ver
klaard, zal automatisch belangrijk
toenemen wanneer de besprekingen
met do Commissie uit de Bijeen
komst Federaal Overleg een aanvang
nemen. Wellicht zullen deze bespre
kingen worden gehouden, op een
paats op Java.
DE CONFERENTIE VAN
NEW DELHI.
De afgevaardigden van negentien
Zuid-Oost-Aziatische landen bespra
ken gisteren op de vooravond van
de conferentie te New Delhi, een
memorandum van de regering der
republiek Indonesië. In dit memo
randum verzoekt de republiek de
Zuid-Oost Aziatische staten een re
solutie aan de Veiligheidsraad te
richten waarin gevraagd v^ordt: a.
vestiging van een Indonesiche inte
rim-regering tegen 1 Maart 1949; b.
uitschrijven van algemene verkiezin
gen voor een constituerende vergade
ring tegen 1 Juni 1949; c. volledige
overdracht van souvereiniteit en te
rugtrekken der Nederlandse troepen
uit Indonesië tegen 1 September 1949.
Gezamenlijk
overleg van
raadsleden
1"\E Statenkieskring Leiden heeft
*^een goed initiatief genomen.
Gisteravond waren door het be
stuur van deze Kring uitgenodigd
de katholieke raadsleden uit de tot
de Kring behorende gemeenten. De
opkomst was niet groot, maar de
bijeenkomst mag. toch geslaagd ge
noemd worden.
Geslaagd, omdat door de gevoerde
discussie is aangetoond, dat derge
lijke bijeenkomsten inderdaad nut
tig zijn, om zoals de heer S. Men
ken, wethouders te Leiden, het in zijn
inleiding zeide gezamenlijk over
leg te plegen inzake vraagstukken
van gemeentepoliitek en om een zui
ver beeld te vormen van wat de taak
is van een katholiek raadslid als zo
danig.
Bij de discusie kwamen onderwer
pen ter sprake als scholenbouw, sub
sidiëring van jeugdorganisaties, be
voegdheid van de gemeenteraad in
zake volkshuisvesting, ambachtson-
derwijs en land- en tuinbouwscho
len, enz.
Het bestuur overweegt, om op een
volgende vergadering een concreet
onderwerp in discussie te brengen,
dat actueel is en waarvan ook ge
constateerd moet worden, dat het
volgen van eenzelfde politiek, voor
al in gemeenten, liggend in een
zelfde streek, gewenst is zoals b.v.
de vraag: hoe kan en moet de open
bare onzedelijkheid worden bestre
den?
Een goed ding is, naar onze me
ning, dat er niet is opgericht een
nieuwe vereniging voor raadsleden
der K.V.P. in de Statenkieskring
Leiden, maar dat het bestuur van
deze kieskring, welks voorzitter is de
heer P. Oosterveer uit Lisse, de or
ganisatie en leiding dezer bijeenkom
sten in handen houdt. Het streven
van deze tijd moet er op gericht zijn,
om het aantal organisaties liever in
te krimpen, waar mogelijk, dan uit
te breiden, tenzij de urgentie daartoe
dringt. En van zulk een urgentie is
in dit geval geen sprake.
Met dit enkel woord hebben wij
publiciteit willen geven, niet aan de
oprichting van een nieuwe vereni
ging, maar aan een nieuw initiatief
van een bestaande organisatie een
initiatief, dat wij toejuichen.
Dr. Sumitrc, de woordvoerder der
republikeinen, heeft meegedeeld,
dat in het memorandum ook een be
roep wordt gedaan op de „buursta
ten" om de republiek rechtstreekse
materiële steun te verlenen in de
vorm van geld, textiel, medicijnen en
andere artikelen, die nodig zijn om
de republikeinse regering in staat te
stellen, op iedr gebied normaal te
werken. Op de vraag, of de materiële
hulp ook wapens en munitie inhield,
antwoordde Sumitro, dat de repu
bliek „het aan de conferetie overlaat
om hierover te beslissen".
De republiek, aldus Sumitro, zal
de conferentie van New Delhi ver
zoeken, in haar resolutie een aanbe
veling aan de Veiligheidsraad op te
nemen, inhoudende, dat, indien de
Nederlanders voortgaan in strijd met
de Veiligheidsraad te handelen, de
Raad zich moet beroepen op de arti
kelen van hpt Handvest, welke be
trekking hebLen op het verbreken
van diplomat'eke betrekkingen en
het opleggen van sancties. „Indien de
Veiligheidsraad in gebreke zou blijvn
een eind te maken aan de Nederland
se agressie, behoren de Aziatische
landen zelf de artikelen van het
Handvest toe te passen; zij moeten di
rect de republikeinse regering de
jure erkennen" Voorts wordt in het
memorandum voorgesteld, dat alle
aan de conferentie deelnemende lan
den de faciliteiten aan Nederlandse
vliegtuigen en schepen zullen opschor
ten.
DE VELIGHEIDSRAAD KAN HET
NIET EENS WORDEN.
Woensdagnamiddag hadden de on
derhandelingen betreffende de Indo
nesische kwestie in de Veiligheids
raad nog steeds niet tot een oplossing
geleid. Er kon inderdaad nog geen
bevredigende schikking worden ge
troffen omtrent de terugtrekking van
de Nederlandse troepen, die als een
der nete'igste kwesties kan worden
beschouwd. In kringen van de Brit
se afvaardiging verklaarde men, dat
de besprekingen onder de afvaardi
gingen in verband met het gemeen
schappelijk ontwerp van resolutie van
de Verenigde Staten, Cuba, Noorwe
gen en China Donderdagavond zou
den worden voortgezet.
NEDERLANDSE ACTIE IN
INDONESIë FUNDAMENTEEL
JUIST
In het Britse Hogerhuis is giste
ren gedebatteerd over de buiten
landse politiek. Men besprak o.a.
Indonesië.
Lord Swinton (conservatief), een
vroegere minister van luchtvaart, zei
over de Indonesische kwestie, dat
„NedeNand daar dezefde verant
woordelijkheid had als de Britse re
gering op Malakka". Hij prees het
Nederlandse koloniale bestuur van
vóór de oorlog en zei, dat Nederland
zich bereid heeft getoond met de In
donesiërs samen te werken en dat
de Nederlanders volgens hun zeggen
een gezaghebbende regering hebben
gevormd. Het was zeer twijfelachtig,
of sommige van de onderhande'aars
de wil hadden tot een overeenkomst
te komen. „Men moet niet vergeten,
dat sommige van deze mensen ac
tieve collaborateurs met de Japan
ners zijn geweest en dat tot het einde
toe blevèn".
„Na 18 maanden van teleurstelling
besloot de Nederlandse regering te
handelen zoals wij op Markka de
den om de orde te herstellen. In het
licht van de gebeurtenissen, die aan
de Nederlandse actie vooraf gingen,
is het stellig verkeerd om van agres
sie te spreken."
Lord Henderson, onderstaatsse
cretaris van buitenlandse zaken, die
namens de regering sprak, zei dat de
Britse regering veel had gedaan om
beide partijen in het Indonesisch ge
schil tot geduld en gematigdheid te
manen. De regering betreurde ten
zeerste, dat de Neder1 andse regering
het noodzakelijk had geoordeeld op
nieuw haar toevlucht tot geweld te
nemen en kon slechts van mening
zijn, dat, ondanks vorige mislukkin
gen, de mogelijkheden om via onder
handeling door bemiddeling van de
Commissie van Goede Diensten tot
een regeling te komen, niet waren
uitgeput.
„Op het ogenblik is de toestand in
Indonesië, die ontstaan is door de Ne
der1 andse actie, nog verward en wij
moeten voor een juist oordeel het
rapport van de waarnemers der V.N.
afwachten."
Alvorens een interim-regering kon
worden gevormd moesten de republi
keinse leiders hun volledige bewe
gingsvrijheid terug krijgen.
Lord Milverton, een vroegere on-
derstatssecretaris bij de regering van
de Unie van Malakka, noemde de Ne
derlandse actie fundamenteel juist
„Een standpunt dat wordt gedeeld
door e1ke competente Britse criti
cus". Hij begreep de critiek van de
Britse regering niet.
WAT MINDER BUITENLANDSE
BELANGSTELLING GEWENST
De Nederlandse minister-president
dr. W. Drees, is heden per vliegtuig
uit Batavia naar Nederland ver
trokken. Bij zijn vertrek zeide hij te
menen, dat zijn bezoek de vorming
van een Indonesische federale rege
ring had bespoedigd. Hij wilde gsen
commentaar geven op de heden in
New Delhi beginnende conferentie
van de Aziatische landen over de
Indonesische kwestie. In een van te
voren op schrift gestelde verklaring,
welke aan de journalisten op het
vliegveld werd uitgereikt, zeide dr.
Drees: „De besprekingen (tussen de
Nederlandse federalisten en de re
publikeinen) zouden vruchtbaarder
zijn wanneer de internationale be
langstelling in dit probleem wat zou
afnemen".
Over de bespreking met Sjahrir
zeide dr. Drees, dat daarin van weers
zijden duidelijk de wil is gebleken
om alsnog te trachten een resultaat
te bereiken, dat samenwerking tus
sen alle Indonesiërs en tussen de
Indonesiërs en de Nederlanders mo
gelijk zal maken. Gaarne zou ik ook
met Moh. Hatta hebben gesproken,
zeide dr. Drees, doch dat is voor het
ogenblik op bezwaren gestuit.
Resumerend meen ik te mogen
zeggen, dat er een aantal stappen
vooruit zijn gedaan, bestaande aller
eerst uit positieve toezeggingen met
t betrekking tot de instelling der in
terim-regering, het houden van ver
kiezingen en het tijdstip van de
vorming der V- S. I., daarnaast het
leggen van contacten en het schep
pen van een sfeer, die tot nieuw
overleg in bovenstaande zin tussen
allen, die hierbij betrokken zijn, zul
len kunnen leiden".
De heren Drees, Michiels van Ver-
duynen en hun adviseurs vertrok
ken met de Constellation „Tilburg".
De Constellation „Franeker" is he
denochtend eveneens naar Neder
land vertrokken.
Dr. Drees zeide nog, „redelijk te
vreden" te zijn ten aanzien van de
huidige stand van zaken, die hij ech
ter nog „kritiek" noemde. Hij ver
wacht, Zaterdag in Nederland te
zullen aankomen.
Op de vraag of er omstandigheden
denkbaar zijn, waaronder Nederland
zijn verantwoordelijkheid voor In
donesië geheel of ten dele zou af
staan aan de Verenigde Naties, ant
woordde minister Drees ontkennend.
DE BERLIJNSE ZOO VERAN
DERT VAN VOORKOMEN In de
nabijheid van de Overwinningszuil
in Berlijn zijn de arbeiders van de
Dierentuin bezig met het omspitten
van de grasvelden. Men is van plan
hier uitgebreide boomaanplantingen
te verrichten.
De heer Spaak heeft gisteren in de
Belgische Kamer een korte beschou
wing aan het Indonessiche probleem
gewijd. De alles dominerende factor
is volgens hem nog, dat Nederland
altijde de competentie van de Vei
ligheidsraad op juridische gronden
heeft betwist. En België onder
schrijft deze opvatting geheel. Ook
België is van oordeel, dat inmen
ging in dit conflict een ernstig pre
cedent schept.
België heeft wijs gehandeld, zo
zeide de heer Spaak, door het Ne
derlandse voorstel, om de kwestie
van de competentie aan het Interna
tionale Hof voor te leggen, te steu
nen. De socialisten en communisten,
die critiek* op de Belgische politiek
in deze kwestie hadden geoefend,
kregen te horen, dat Koningin Wil-
nelmina al in 1942 heeft verklaard,
dat Indonesië een nieuw statuut zal
krijgen.
Na de bevrijding heeft Nederland
onverpoosd getracht die belofte uit te
voeren. Maar altijd weer stuitte het
daarbij op het verzet van de Repu
blikeinen. En toch vertegenwoordi
gen die slechts een klein deel van
de Indonesische volkerengemeen
schap.
Ministfr Spaak herinnerde ook nog
aan ue rede van Koningin Juliana en
minister-president Drees. Beiden
hebben zij met de grootste nadruk
verzekerd, dat ondanks de politione
le actie niets is veranderd in het Ne
derlandse voornemen om de Ver
enigde Staten van Indonesië te vor
men. De heer Spaak sprak de ver
wachting uit, dat de besprekingen,
welxe nu te Batavia tussen de Ne
derlanders en Indonesiërs worden
gevoerd, spoedigtot een accoord zul
len leiden.
BESTRIJDING COMMUNISME IN
VERRE OOSTEN.
Te Washington wordt uit gezag
hebbende bron vernomen, dat het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken met Engelse functio
narissen besprekingen voert over
bestrijding van het communisme in
het Verre Oosten.
De besprekingen, die enige weken
geleden begonnen zijn, omvatten
het gehele vraagstuk van het Verre
Oosten met de jongste grote suc
cessen der Chinese communisten als
voornaamste achtergrond, en zijn
er op gericht, een gezamenlijke ac
tie te ondernemen tegen de groei
van het communisme in het Verre
Oosten, aldus Reuter. Deelnemende
landen zouden zijn: het Britse Ge
menebest, de V.S., Frankrijk en
Nederland.
Daar van de militaire en econo
mische hulpmiddelen der V.S. reeds
het uiterste gevergd is en deze niet
in staat zijn bijvoorbeeld de ver
sterkingen te verschaffen, die ge
neraal Mac Arthur nodig acht om
een tegenwicht te kunnen vormen
tegen de strategische achteruitzet
ting, die de communistische over
winningen in China in het Verre
Oosten hebben veroorzaakt, is men
in de kringen, waar de besprekin
gen worden gevoerd, tot de alge
mene overtuiging gekomen, dat ac
tie. gebaseerd op de politieke een
heid der Westelijke geallieerden,
het enige middel is. waardoor het
communisme in Azië op het ogen
blik kan worden tegengegaan, aldus
Reuter.
TANKER RAMT EEN IJSBREKER.
Gisteren is de tanker Gulf Stream,
die van Port Arthur in Mexico op
weg was naar Staten Island voor de
kust van New Yersey op de ijsbre-
ker East Wind gelopen. Na, de bot
sing brak er op beide schepen brand
uit. Op de East Wind kon men het
vuur niet meester worden en de hon
derd leden van de bemanning kre
gen opdracht om het schip te verla
ten.
De tanker Suzanne heeft zeven
tien gewonden van de East Wind aan
boord genomen. De Junior heeft 47
gewonden opgenomen; een van de
mannen heeft zeer ernstige brand
wonden.
MARSHALL-LANDEN BREKEN
MET WERELDVAKVERBOND
Op het Congres van het Wereldvak-
verbond, dat te Parijs wordt gehou
den, hebben de Amerikaanse, Britse
en Nederlandse vakbewegingen, de
C.I.O., de T.U.C. en het N.V.V. be
sloten uit het W.V.V. te treden.
V.l.n.r. de heren James Carey
(C.I.O.), Arthur Deakin (T.U.C.) en
E. Kupers (N.V.V. president van
het congres).
VERKLARINGEN VAN PANDIT
NEHROE
De minister-president van India,
Pandit Nehroe, heeft bij de opening
van de conferentie over de Indone
sische kwestie te New Delhi ver
klaard, dat de te voeren besprekin
gen bedoeld zijn om aan de Veilig
heidsraad voorstellen aan te bieden,
welke terstond de vrede in Indone
sië zullen herstellen en de volkeren
van Indonesië de gelegenheid zullen
bieden spoedig hun vrijheid werke
lijkheid te zien worden.
De conferentie zal, aldus Pandit
Nehroe, ook aan de Veiligheidsraad
voorstellen moeten doen over het
geen gedaan moet worden wanneer
een der partijen in kwestie in gebre
ke blijft overeenkomstig de aanbe
velingen van de Veiligheidsraad te
handelen.
Ook zal gesproken worden over
de manier, waarop de negentien be
trokken regeringen met elkander
ten aanzien van de Indonesische
kwestie in contact moeten blijven.
Nehroe verklaarde, dat de negen
tien landen bijeen kwamen in he
kader van de bedoelingen der V. N.
en niet in een geest van vijandelijk
heid ten opzichte van enig land of
enige groep van landen.
J^E CHINESE REGERING heeft gisteren verzocht om aan beide zijden
de wapens neer te leggen en on midde'lijike vredesonderhandelingen
te beginnen. De verklaring van de uitvoerende Raad luidde als volgt „De
regering maakt, met het oog op de algemene wens van het volk voor een
spoedige vrede bekend, dat zij het verlangen koestert naar een onvoor
waardelijk en onmiddellijk einde der vijandelijkheden aan beide zij
den en het aanwijzen van gede^geerden om vredesonderhandelingen
te beginnen."
Om dit verzoek tot een bevel te
verheffen is nog slechts de bevesti
ging van Generaal Tsjang Kai-Sjek
nodig.
Vandaag heeft de Chinese regering
de Amerikaanse regering er van in
kennis gtsteld, dat zij haar zetel van
Nanking naar Kanton overbrengt. De
Amerikaanse ambassade te Nanking
is uitgenodigd, de regering te volgen.
Slechts enkele Chinese bestuurs
diensten zul1 en in Nanking blijven.
Honderd transportvliegtuigen zul
len de evacuatie van het kabinet en
de regeringsdepartementen verzor
gen, terwijl op het ogenblik reeds
twaalf treinen per dag 20.000 men
sen van Nanking naar Shanghai ver
voeren. De regeringsarchieven wor
den dagelijks met speciale goederen
wagons de stad uit gebracht.
DE BESPREKINGEN OP RHODES
Op de conferentie tussen Israëli
sche en Egyptische afgevaardigden
op Rhodes zou een „uitgangsbasis
van overeenkomst" bereikt zijn. Bei
de partijen zouden toegestemd heb
ben in zo recht en zo kort moge1 ijke
bestandslijnen. Dit werd aldus ge-
interpret >erd, dac de bestandslijn in
het Zuiden waarschijnlijk zal samen
vallen met de Palestijns-Egyptische
grens.
LIEVER MACHINES LEVEREN.
In West-Duitsland staat men over
het algemeen zeer afwijzend tegen
over de door Nederland, België en
Luxemburg gestelde eisen tot cor
rectie van de Westelijke Duitse grens.
Vooral nu er is gezegd, dat er spoe
dig een beslissing zal worden geno
men, is het vraagstuk weer op de
voorgrond gekomen. Het economi
sche weekblad Industrie Koerier te
Dusseldorf, schrijft dat Nederland
geneigd zou zijn, zijn eisen tot een
aantal kleine correcties te beperken,
mits Duitsland wat betreft het op
geven van de eisen inzake de Noor»
delijke gebieden, bereid zou zijn de
herstelplicht te voldoen door aan
zienlijke leveringen vai) industriële
uitrusting. Nederland zou dan door
deze leveringen in staat zijn een
eigen zware industrie op te bouwen.
Er zouden al geheime besorekingen
tussen Nederlandse en Duitse rege
ringsvertegenwoordigers zijn gehou
den. Een woordvoerder van de re
gering van Nord-Rhein-Westfalen
heeft gezegd, dat zijn regering wel
willend staat tegenover de gedachte
om de gebiedsafstand te vervangen
door de levering van industriële uit
rusting. Mijn regering blijft op het
standpunt staan, dat grenscorrecties
geen oplossing van het vraagstuk
over de herstelplicht kunnen bren
gen.
MCNEIL OVER KARDINAAL
MINDSZENTY
De Britse minister van staat Hec
tor McNeil heeft in antwoord op in
het Lagerhuis gestelde vragen giste
ren verklaard, dat de Britse rege
ring het Hongaarse optreden terzake
het arresteren van kardinaal Minds-
zenty op beschuldiging van spion-
nage ten zeerste afkeurde. De Britse
regering, aldus zeide hij, had niet
officieel bij de Hongaarse regering
geprotesteerd en overwoog ook
geen dergelijke actie door middel
van de V. N., omdat zij geen reden
had om aan te nemen, dat dit tot
vrijlating van de kardinaal zou lei
den.
Toen er door verscheidene leden
van het Huis op aangedrongen werd
dat hij een officieel protest zou uit
brengen, zeide McNeil, dat hij de
inzichten van het Lagerhuis ter ken
nis zou brengen van Ernest Bevin.
SECRETARIS VAN KARDINAAL
MINDSZENTY TOT WAANZIN
GEDREVEN
De „Volksbode" van Innsbrück
weet aldus het K.N.P. het vol
gende te berichten over het lot van
c'e secretaris van Kardinaal Minds-
zenty, Mgr. Andrea Zakar, die enige
weken vóór de kardinaal werd ge
arresteerd.
Vier weken lang heeft de geheime
politie van Hongarije geprobeerd
om een verklaring aan hem te ont
wringen. Vier weken lang is Mgr.
Zakar in de politiegevangenis van
Boedapest, Andrassystr. 60, gefol
terd, vier weken lang zweeg hij.
Na deze vier weken zeide de chef
van de geheime politie, Gabriël Pé
ter: „Wanneer Zakar binnen vier da
gen niet- bekent, dan moet er een
wonder gebeuren....". Daarop werd
een der ergste middelen op hem toe
gepast en dit werkte. Toen Mgr.
Zakar onder begeleiding van de ge
heime politie in het aartsbisschoppe
lijk paleis werd gebracht, was hij
totaal waanzinnig, liep met danspas
sen door de kamers en liet lachend
alles zien, waar de politie nieuws
gierig naar was. De geheime politie
had Mgr. Zakar waanzinnig ge
maakt!
Zij lieten hem fotograferen en pu
bliceerden een foto, waarop Mgr.
Zakar is te zien met het z.g. „gehei
me archief" van de Kardinaal. Zijn
ogen zien droevig waanzinnig in het
niets.
Het Hongaarse volk buigt ontroerd
het hoofd voor deze martelaar, wiens
trouw aan de Kardinaal zulk een
tragisch einde heeft gevonden.
Internationale
Bidweek
INTENTIE VOOR 21 JANUARI:
Mogen de Luteranen en andere
Protestanten van Europa zich wen
den tot de ééne, Katholieke Kerk.
