S)e &2idóc0oii/ta/tit
Minister Drees
naar Batavia
Saneringsactie op Sumatra
Min. Drees naar Indonesië
vertrokken
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 4 JANUARI 1949
40ste JAARGANG No. 11583
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Pspengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.; 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
Indonesië en de
F. v. d. A.
HET bestuur van de Partij van de
Arbeid heeft inzake de Indone
sische politiek een resolutie aange
nomen, waarin het zegt, dat het met
grote bezorgdheid voor de nationale
en internationale weerslag en voor
de directe gevolgen van de gevechts
handelingen geen andere weg heeft
gezien, dan die door de regering is
ingeslagen. Het is van mening, dat
wat daarna is gebeurd de verhou
ding niet heeft verbeterd, maar ook
niet had kunnen verbeteren, al zou
het, met het oog op de internationale
positie van Nederland, beter zijn ge
weest als bijvoorbeeld de wegvoering
van de Republikeinse leiders achter
wege ware gebleven. Aan de morele
en politieke beoordeling van de actie
zelf verandert dit^ echter niets al
dus de resoluitie.
De resolutie zegt duidelijk, dat de
ontwerpers er van geen andere weg
hebben gezien, dan die de Neder
landse regering heeft bewandeld.
Het overgrote deel van het Neder
landse volk ziet geen andere weg
hoe graag het die ook zou willen
zien. En zij, die beweren, dat er
wèl een andere weg is, laten wijse
lijk na, om die weg met enige
nauwkeurigheid aan te geven, en
vooral om ons te zeggen, waarheen
die weg tenslotte leidt.
Dat er in onderdelen van de actie
ook anders gehandeld had kunnen
worden, zal niemand, ook al zou hij
het willen, beslist kunnen tegenspre
ken.
Het komt ons voor, dat het bestuur
van de P. v. d. A. de aandacht naar
de onderdelen dirigeert, omdat daar
over te praten valt en te critiseren.
Er men wel nu eenmaal op een
partijcongres, waarop bedoelde reso
lutie zal worden voorgesteld, praten
en critiseren.
Katholieke organisaties
protesteren
Tegen arrestatie van
Kardinaal Mindszenty
He Katholiek Bureau voor Maat
schappelijk en Cultureel Overleg,
waarin de landelijke katholieke or
ganisaties samenwerken, heeft een
telegram gezonden aan de Hongaarse
Gezant te 's-Gravenhage.
In dit telegram spreken de katho
lieken van Nederland hun veront
waardiging uit over de arrestatie van
Kardinaal Mindszenty en zij achten
deze arrestatie een grievende schen
ding van de rechten van de mens en
een ondermijning van de zelfstandig
heid der Kerk.
Hieronder volgt een vertaling van
de in het Frans gestelde tekst.
De landelijke katholieke organisa
ties, te weten.
de St. Adelbertsvereniging
de Algemene Katholieke Werkge
vers-V ereniging,
de Katholieek Actie,
de Katholieke Arbeiders Beweging,
de Katholieke Boeren- en Tuinders
Bond,
de Nederlandse R,K. Middenstands
bond,
de Werknemende Middenstand,
benevens het Katholiek Vrouwen
Centrum en de Katholieke Jeugdbe
weging, samenwerkende in het Ka
tholiek Bureau voor Maatschappelijk
en Cultureel Overleg, spreken hun
verontwaardiging uit over de arresta
tie van de primaat -der Katholieke
Kerk in Hongarije, Kardinaal Minds
zenty.
Zij achten deze arrestatie een grie
vende scheiding van de rechten van
de mens en een ondermijning van de
zelfstandigheid der Katholieke Kerk
in de uitoefening van haar taak tot
geestelijk heil der mensheid.
Zij achten het noodzakelijk dat aan
deze onrechtvaardige vrijheidsbero
ving ten spoedigste een einde komt.
PAUSELIJK GEBED
Z.'H. de Paus heeft op 31 Decern
ber het eerste officiële gebed bekend
gemaakt voor het Heilige Jaar 1959,
dat in aTe katholieke kerken over
de gehele wereld gebeden zal woi-
den. Het werd gisteren voor het
eerst gebeden in de St. Pieter, de Sint
Jan van Latheranen, de kerk van
Maria de Meerdere en St. Paulus bui
ten de veste.
„Geef, o Heer, vrede in onze da
gen, vrede aan de zielen, vrede aan
de huisgezinnen, vrede aan het va
derland, vrede onder de volkeren.
Moge de regenboog van vrede en
verzoening met zijn sereen licht de
aarde overstralen, die geheiligd is
door het leven en het lijden van
uw goddelijke zoon". Aldus in dit
Pauselijke gebed.
Het gebed besluit met de woorden:
„Geef de zieken berusting en gezond
heid, aan de jeugd sterkte in het ge
loof, aan de meisjes de reinheid, aan
de vaders voorspoed en de heiligheid
van het gezin, aan de moeders het
volbrengen van haar opvoedende op
dracht. aan de wezen tedere bescher
ming, aan de vluchtelingen en gevan
genen een vaderland, aan allen uw
genade, ter voorbereiding en als te
ken van de eeuwige vrede in de he
mel, Amen
Vrijwilligers melden zich reeds aan
JpADANG SIEDEMPOEAN ten Zuid-Oosten van Silbolga, Pagar Alam
en Loeboeklingau op Sumatra zijn van troepen der T.N.I. gezuiverd,
aldus werd gisteren officieel medege "eeld. In Djokja hebben 169 officie
ren van de T.N.I. zich vrijwillig bij de Nederlanders gemeld. Aan de 46
militaire waarnemers van de Commissie van goede diensten zullen de
Nederlanders toestaan, de toestanden in de gebieden, welke de Nederlan
ders tijdens de militaire actie op Java en Sumatra bezet hebben in ogen
schouw nemen.
Waarom zo laat?
Gisteravond laat pas zijn de Com
missie van goede diensten en de con
sulaire commissie officieel op de
hoogte gebracht van het Nederlandse
bevel tot het staken van het vuren
cp Java.
De dienst Legercontacten te Bata
via heeft, zo meldt A.F.P., geen reden
kunnen opgeven waarom het bevel
tot het staken van het vuren, dat op
31 December is gegeven, pas twee
etmalen later is gepubliceerd. Het
hoofd van deze dienst, overste Koen-
ders, merkte op, dat alleen generaal
Spoor de oorzaak van dit oponthoud
bekend kan maken.
DE TOESTAND IN DE BEVRIJDE
GEBIEDEN.
Over de gezondheidstoestand in de
bevrijde gebieden komen nu wat
meer mededelingen door. Het voed
seltekort betreft in hoofdzaak de gro
te steden. De rijstpositie op het plat
teland valt mee en de verwachtingen
voor de aanstaande oogst zijn goed.
Uit Sumatra wordt gemeld, dat de be
langrijke spoorweg van Rantau
Prapt naar Kisaran intact is.
De eenmaal belangrijke haven van
Bagan si Api Api is echter volkomen
verzand. Deze stad was eenmaal de
tweede vissersplaats -ter wereld.
Op Sumatra hebben de Nederlan
ders grote hoeveelheden medicijnen
gevonden, afkomstig uit Malakka en
Australië. Volgens berichten uit Re
publikeinse bron ruilden de Republi
keinse leiders .deze medicijnen tegen
handelsproducten. De bevolking van
Asahan kon injecties kooen voor vijf
honderd tot duizend gulden per keer.
maar dat was voor deze mensen niet
te betalen. De bevolking van dit ge-
Bandiet werd heer
VREDESDRANG IN CHINA.
„De heer" Mao Tse Toeng heeft
van de gemeenteraad van Sjanghai
een brief gekregen, waarin wordt ge
vraagd om onmiddellijk het vuren te
staken en te beginnen met onderhan
delingen met de regering te Nanking
Voor het eerst sedert drie jaar wordt
de communistische leider nu met „de
heer" aangesproken in plaats met
„bandiet".
Ook gemeenteraden van andere
steden in China en invloedrijke bur
gers en organisaties uit verschillen
de delen van het land hebber verzoe
ken gericht tot de communisten en de
nationalistische leiders om de vijan
delijkheden te staken en te gaan on
derhandelen.
De hoop op vrede in China heeft
nieuw voedsel gekregen door berich
ten, dat een groep in de communisti
sche partij een vrede na onderhande
ling voorstaat. Dit is de eerste keer,
dat de communistische radio melding
heeft gemaakt van een „vredesfrac-
tie" in de eigen gelederen.
BEDELL SMITH OVER
AMERIKA ANS-SOWJET-
RUSSISCHE VERHOUDING.
Walter Bedell Smith, de Ameri
kaanse ambassadeur te Moskou, heeft
op een persconferentie te Pittsburgh
verklaard, dat de verhouding tussen
de Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie waarschijnlijk jarenlang zal
blijven zoals zij is. „Het zou zeer ver
keerd zijn, aldus zeide hij, de mening
aan te nemen, dat de huidige gespan
nen toestand vandaag of morgen
automatisch tot een oorlog zal uit
barsten".
TIEN MILLIOEN BEKEERLINGEN.
Statistische gegevens over de Missie.
Volgens de nieuwste statistieken is
de Katholieke bevolking in de mis;
siegebieden van Azië. Afrika, Amer!
ka, Europa, Oost-Indië, Australië er
Nieuw-Zeeland in de laatste 15 jaar
toegenomen met ongeveer 10 millioen
zielen.
Er zijn in deze gebieden 560 bis
dommen, vicariaten en prefecturen
met een totaal van 27.843.762 katho
lieken. Er wei-ken 262.000 missiona
rissen, waaronder 25,500 priesters.
9000 broeders, 55.000 zusters en 91.677
catechisten. De missiegebieden be
schikken over 10.414 kerken en ka
pellen. Op het ogenblik worden meer
dan 2.700.000 volwassenen op het H.
Doopsel voorbereid. Meer dan
2.000.000 jongens en meisjes volgen
het onderwijs op volksscholen, terwijl
er nog 743 scholen zijn voor hoger
onderwijs.
bied wordt door vele ziekten geteis
terd; de militaire geneeskundige
dienst en het Rode Krüis hebben er
thans dan ook de handen vol met het
geven van gratis injecties.
Zó BOOS ZIJN ZE!
Een conferentie van dagbladredac
teuren in Pakistan heeft besloten, aan
alle dagbladen in Pakistan het ver
zoek te richten, Donderdag a.s. niet
te verschijnen ter demonstratie van
hun solidariteit met de Republiek en
hun absolute veroordeling van de Ne
derlandse actie in Indonesië.
HET VERTREK VAN MINISTER
PRESIDENT DR W. DREES Het
vertrek van minister-president dr W.
Drees werd gisteravond op het laat
ste ogenblik wegens de slechte
weersgesteldheid uitgesteld. De mi-
nister-president te midden van de
andere leden van het kabinet en
autoriteiten op Schiphol.
Gisteravond ging de tocht niet door
jyjINISTER-PRESIDENT Dr. W. DREES is hedenmorgen om half 9
naar Indonesië vertrokken De voor gisteravond aangekondigde reis
kon niet doorgaan wegens de slecibte weersomstandigheden. Toen mi
nister Drees gisteravond om 6 uur op het vliegveld arriveerde werd hem
meegedeeld, dat de tocht niet kon doorgaan, daar de vliegdienst van
mening was, dat het weer in het M: ddellandse Zeegebied te ongunstig
Het leek wel een
filmstudio
Practisch alle ministers hadden
zich naar het vliegveld begeven om
dr. Drees uitgeleide te doen. Ook de
Canadese, Belgische en Franse am
bassadeurs waren aanwezig, evenals
de heer Neher, prof. Kranenburg en
mej. mr, M. A. Tellegen, die als ver
tegenwoordigster van H. M. de Ko
ningin kwam. Het nieuwe restau
rant van Schiphol was bijna nog te
klein om alle ministers, journalis
ten, fotografen en filmoperateurs te
bevatten.
Het leek wel een filmstudio. Felle
schijnwerpers, trossen kabels, micro
foons, film- en gewone camera's
vormden de technische omlijsting
van zijn vertrek, dat echter nog geen
vertrek werd.
Toen het vaststond, dat dr. Drees
niet zou vertrekken, heeft het gezel
schap, omstreeks zeven uur Schiphol
verlaten.
VERKLARING VAN MIN. DREES
De minister-president verklaarde
vóór zijn vertrek:
„Het ligt niet in mijn bedoeling
lang weg te blijven, omdat belang
rijke beslissingen in Nederland ge
nomen zullen moeten worden, zodat
ik zal trachten zo spoedig mogelijk
terug te komen".
Het eerste doel van de reis is, in
Batavia de gehele situatie onder de
huidige moeilijke omstandigheden te
bespreken. „In kritieke ogenblikken
tijdens de ontwikkelingen in Indone
sië hebben we altijd getracht door
persoonlijk contact een goed begrip
tussen Den Haag en Batavia te be
vorderen. Er gingen ministers naar
Batavia of de gouverneur-generaal,
nu de hoge vertegenwoordiger van
de Kroon, kwam hierheen. Op dit
ogenblik zou het veel moeilijker zijn
voor de hoge vertegenwoordiger van
DE AANLEGPIER VAN NES
WORDT VERGROOT De pier van
Nes op Ame'and, waar de boot uit
Hol werd (Fr.) aanlegt, wordt over
een lengte van 60 meter verbreed
tot 20 meter.
de Kroon om Indonesië te verlaten
dan voor mij Den Haag te verlaten".
Dr. Drees zeide, dat naar zijn me
ning de belangrijkste doelen, die
voor ogen moeten worden gehouden,
zijn: ten eerste de vorming van een
volledige Indonesische interim rege
ring, die waarlijk representatief is
voor heel Indonesië, en ten tweede
de voorbereiding voor de zo spoedig
mogelijke vorming van dë Verenigde
Staten van Indonesië, waaraan we
onze souvereiniteit kunnen overdra
gen. Hiertoe zullen vrije verkiezin
gen moeten worden gehouden, wel
ke voor verschillende punten beslis
send zullen zijn.
TOCH LUCHTPOST UIT
INDONESIë
Versdhilende vrienden en verwan
ten van Nederanders, die thans in
Indië vertoeven, zijn gisteren ver
rast met luchtpost, ondanks het feit,
dat de K.L.M.-dienst nog niet func-
tionneert.
Bij informatie op Schiphol bleek,
dat Zondagmiddag het K.L.M.-vlieg-
tuig „Edam" deze post uit Athene
had meegebracht. Een buitenlandse
luchtvaartmaatschappij had de post
van Batavia naar Athene vervoerd.
KLEDING VOOR EVACUé'S UIT
INDONESIë.
Evacué's uit Indonesië kunnen, zo
deelt het ministerie van Overzeese
Gebiedsdelen mede, bij hun aan
komst in Nederland op vertoon van
hun identiteitsbewijs door de plaat
selijke distributiekantoren worden
voorzien van een voldoend aantal
punten voor kleding en huishoud -
textiel en van dekenvergunningen.
Bij hun debarkatie ontvangen zij dat
deel van de uitrustingstoelage, dat
zij voor hun vertrek uit Indonesië
niet in de vorm van kleding hebben
gekregen. Deze uitkering bedraggt
ongeveer 150.voor volwassenen
waarop later een aanvulling kan
worden vertrekt indien de ontvangen
kleding onvolledig of ten dele on
bruikbaar is.
Veiligheidsraad
uitgesteld
QUEEN MARY" GOOIDE ROET IN
'T ETEN.
Volgens een Canadese woordvoer
der is door het uitgestelde vertrek
van de „Queen Mary", die Zaterdag
ter hoogte van Cherbourg op een
zandbarjk liep en averij kreeg, het
voorlopige plan om de Veiligheids
raad te Lake Success op 7 Januari bij
een te laten komen in de war ge
stuurd. Aan boord van de „Queen
Mary" bevinden zich o.a. de Britse
afgevaardigde Alexander Cadogan,
de Egyptische afgevaardigde en on
geveer 80 leden van het secretariaat
van de V.N. Generaal McNeughton,
die deze maand voorzitter is van de
Veiligheidsraad, en Tdygve Lie, se
cretaris-generaal der V.N., zouden
vandaag bijeenkomen om een latere
datum voor de bijeenkomst van de
Raad vast te stellen.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND
VAN DE BRITSE KONING.
Volgens een gisteren uitgegeven
medisch bulletin gaat de toestand van
koning George van Engeland steeds
vooruit. Zijn algemene gezondheids
toestand is „geheel bevredigend".
BELASTINGPOLITIEK IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Uit de bijzonderheden omtrent de
campagne der communistische ont
wikkeling in Tsjecho-Slowakije voor
het jaar 1949, die Maandag gepubli
ceerd werden, blijkt, dat de nog be
staande particuliere ondernemingen
en verbruikers, die niet door vak
vereniging- of partijorganisaties zijn
erkend, sterk getroffen worden door
de nieuwe algemene belasting. Gena-
tiona'iseerde of coöperatieve onder
nemingen genieten een voorkeursbe
handeling tegenover de „nog reste
rende kapitalistische elementen", die
officieel aangewezen worden als de
voornaamste doelen in de campagne.
De tarieven voor de verbruikers
geven zelfs nog een grotere voor
keursbehandeling te zien. De tarie
ven vertonen enorme verschillen,
al naar gelang de goederen worden
gekocht door personen, behorende
tot de erkende organisaties, of door
anderen, die nog steeds niet geheel
en al in het door de communisten
ontworpen stelsel zijn opgenomen.
Zo zal bijv. voor gewone kopers
de belasting op manchester 1400 pro
cent bedragen, doch de belasting
wordt tot 50 procent verlaagd, wan
neer de koper een vakverenigings
vergunning heeft tot kopen.
Voor boeren stijgt de schaal zeer
snel, doch ^coöperatieve organisaties,
die als productie-coöperaties erkend
zijn, zullen vrijwel geen belasting be
hoeven te betalen.
ENGELS MIDDEL TEGEN
SLAAPZIEKTE
Britse pers enthousiast
Verscheidene specialisten van de
Engelse pharmaceutische industrie,
die in de Afrik"n<e jungle talrijke
onderzoekingen hebben verricht,
hebben een, naar zij verklaarden,
radicaal geneesmiddel ontdekt tegen
de gevreesde slaapziekte, die da
Tsetse-vlieg o.a. bij dieren in Afrika
veroorzaakte.
De Britse pers heeft de ontdek
king van het geneesmiddel, lantry-
cide, met enthousiasme begroet. Men
acht het thans, dank zij lantrycide.
mogelijk, van het enorme achterland
van Afrika een der voornaamste
vleesleveranciers der wereld te ma
ken. Engelse bladen wezen er op,
dat de ontdekking van beslissende
betekenis kan worden voor de vlees
voorziening van Engeland en Ar
gentinië er mogelijk toe zal kunnen
noodzaken, zijn economisch stelsel
en zijn prijzen onverwijld te herzien
Rhodesiaanse geleerden, die zich
reeds vele jaren met de bestrijding
van de Tsetse-vlieg bezighouden,
staan sceptisch tegenover de Britse
uitvinding. Ook in Canada betwijfelt
men het onmidedllijk succes van
lantrycide.
Tornado in
Arkansas
Minstens 40 personen kwamen om
het leven en 400 werden gewond ten
gevolge van een tornado, die een
deel van het stadje Warren, onge
veer 150 k.m. ten Zuiden van Little
Rock in Arkansas, gisteravond heeft
geteisterd.
Reddingsploegen zijn nog bezig met
het zoeken naar andei'e slachtoffers.
Warren telt 7.500 inwoners.
De burgemester van Warren ver
klaarde, dat de schade minstens een
millioen dol:ar bedraagt. Er zijn
branden uitgebroken, die een ernstige
bedreiging vormen, daar de water
voorziening is afgesneden.
Een ooggetuige verklaarde, dat de
tornado 30 of 40 huizen heeft ver
woest. De electriciteitsvoorziening en
de telefoonverbindingen zijn afgesne
den. Dokters en verpleegsters werk
ten bij het licht van toortsen. Er zijn
gewonden vervoerd naar de naburige
plaatsen.
Regen en hagel hebben enige der
branden helpen blussen.
Ook het Noordelijk gedeelte van
Lousiana is gisteren door een orkaan
geteisterd. Te Haynesville zijn twee
personen om het leven gekomen en 4
gewond. Voorts is te Eldorado (Ar
kansas) 1 persoon gedood.
„GROOTE BEER" MORGEN IN
AMSTERDAM VERWACHT
Het troepenschip „Groote Beer",
met enige contingenten zieken en af
gekeurde militairen van het K.N.I.L.
de KoninkUjke Marine en de Konink
lijke Landmacht aan boord, wordt
Woensdag a.s. uit Indonesië in de
haven van Amsterdam verwacht.
De ontscheping zal aanvangen
Donderdag a.s. 's morgens om negen
OPNIEUW TWEE DODEN DOOR
LICHTVAARDIG OMGAAN
MET MUNITIE.
Op Nieuwjaarsdag werd in de bos
sen van Swolgen bij Venlo het lijk
gevonden van een jongeman, A. Het
onderzoek wees uit, dat de jongen
bij zijn meisje Nieuwjaar had gevierd
en bij wijze van nieuwjaarsgroet een
oude handgranaat had doen optplof-
fen. Hij moet meer handgeranaten bij
zich hebben gehad, waarvan er op de
weg naar huis een tot ontploffing is
gekomen, waarbij A. op slag gedood
werd. De mijnopruimingsdienst vond
in de woning van A. te Horst een gro
te hoeveelheid oorlogstuig aan. Toen
een der leden van de M.Ó.D zekere
V., een boobytrap vond. wilde hij
het projectiel door het raam naar bui
ten werpen. Maar het moordtuig ont
plofte nog toen hij, het in de hand
had, met het gevolg, dat V. op slag
gedood en drie andere personen ge
wond werden.
NIEUWJAARSRECEPTIE TEN
HOVE H.M. Koningin Juliana ar
riveerde met Z.K.H. Prins Bernhard
uit Soestdijk op het Koninklijk Pa
leis te Amsterdam, waar de diplo
matieke vertegenwoordigers der
buitenlandse mogendheden hun ge
lukwensen kwamen aanbieden, H.M.
en Z.K.H. betreden het Paleis.
Geen deviezen: Dan
tenminste ze!f textiel
De export van onze textiel zal van
jaar tot jaar moeilijker worden, zo
zei gisteren de heer H. van Heek
Hzn., voorzitter van de Kamer van
Koophandel in Overijssel. Reeds is de
belangstelling van Denemarken en
Noorwegen voor onze textiel veel
kleiner geworden. De export naar In
donesië is voor Twente een groot be
lang.
Hoewel de basis voor de opheffing
van de textieldistributie nog niet
groot genoeg is. meende de heer van
Heek toch dat het misschien beter is,
de distributie iets te vroeg dan te
laat op te heffen.
£en êo^e^'e...
De duivel verslindt geen gezonde
ziel, maar altijd een zie!, die het be
derf in zich heeft laten voortwoeke
ren. Dick Ouwendijk.