S)eCöidic(Sou/fca/nt MOEILIJKE BESLISSINGEN Raad beveelt vrijlating van Soekarno c.s. Onzinnige beschuldigingen van Hongaarse regering De toestand in Indonesië Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" WOENSDAG 29 DECEMBER 1948 40ste JAARGANG No. 11579 Belangrijke dag in de Veiligheidsraad Bur. Pffpengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 Aan de vooravond van Kerstmis heeft de Veiligheidsraad gesproken Het vuren moest gestaakt wordei in Indonssië en de geïnterneerd^ republikeinse leiders moesten in vrijheid worden gesteld. De Nederlandse regering beraadde zich en zweeg. Gisteren heeft de Raad opnieuw gesproken. Soekarno c.s. moesten binnen 24 uur in vrijheid worden gesteld. Vandaag zou de Nederland se regering spreken. Althans dr. van Royen zeide gis teren, dat hij Woensdag in staat zou zijn, aan de Raad een verklaring van de Nederlandse regering over te leggen. Wat zal dit antwoord zijn? En wat zal de reactie van de Raad zijn op dit antwoord. Het ziet er naar uit, dat van alle dagen, welke de Veiligheidsraad wijdde aan het Indonesische probleem, de dag van vandaag de voornaamste zal zijn. Hedenmiddag verwacht de Raad het bericht, dat Soekarno c.s. zijn vrijgelaten. Zal dat bericht er vanmiddag zijn? De vrijlating van deze leiders op dit ogenblik zal ongetwijfeld het begonnen werk van de pacificatie van de Indische Archipel ten zeer ste in gevaar brengen. De guerilla zou dan pas recht gaan oplaaien en men vraagt zich af, of de heren van de Veiligheidsraad wel enig begrip hebben van hetgeen zij eisen. Zij willen toch op de eerste plaats, dat het vuur van de strijd, wordt ge doofd. Maar nu wil men de aanbla-. zers van het strijdvuur op Java los laten. Fen onbepriineliik standount. Merkwaardig is daarbij de eens gezindheid van de heren. Zelfs de Russen steunde nu broederlijk samen m'et de Amerikanen, iets wat tijdens het gehele Indonesische debat nog niet is voorgekomen. En de toon. welke tegenover Ne derland wordt aangeslagen is aMes- behalve vleiend. Hij varieerde van de gebruikelijke Sowjetri'ssische beschuldiging van „koloniale verdrukking" tot de Sy rische aantijging van gebruik van concentratiekampen. Er wordt dan ook aan Nederlandse zijde gener'ei optimisme gekoesterd ten aanzien van de woorden, die in de Raad ge wisseld zullen worden wanneer de Nederlandse verklaring door de de legaties onbevredigend geacht zou worden. In het bijzonder in de kwes tie van de vrijlating der gevangenen is het moeilijk te verwachten, dat de Raad tot enige matiging van zijn standpunt geneigd zou zijn. Wanneer het antwoord onbevredigend is dan moet zeer we1 rekening gehouden worden met voorstellen tot uitoefe nen van druk op Nederland. Aan de andere kant is zeer merk waardig, wat een correspondent van de North America Newspaper Allian ce uit Washington schrijft. Hij zegt, dat ondanks de luidruchtige openba re mening, welke zich richt tegen de Nederlandse „onderdrukking", Ame rikaanse ho°ere ambtelüke krineen, speciaa1 onder de militairen, ten sterkste sympathiseren met het standpunt der Nederlandse regering. „Ondanks het duidelijke feit, dat de Indonesische kwestie verwikke lingen met zich zal meebrengen, is het toch tamelijk zeker, aldus deze correspondent dat in feite in Ameri ka niets zal worden gedaan om de Neder'andse militaire actie te stop pen. En het is bijna even zeker, dat de Nederlanders op de duur ten ge volge van deze actie niets aan Ame rikaanse hulp zullen verliezen." Hoe het ook zij, de Nederlandse re gering staat voor de moeilijke be- sMssing, of zij aan eventuele sanc ties het 'hoofd zal moeten bieden of zal toegeven. Zij kan het beste be oordelen wat de gevolgen zullen kunnen zijn. En wel binnen 24 uur na de aanvaarding der resolutie VEILIGHEIDSRAAD heeft zich gisteren weer bezig gehouden met de Indonesische kwestie. Hij heeft twee resoluties aangenomen. De eerste was door China ingediend. Zij roept de Nederlandse regering op om de president van de Republiek en alle politeke gevangenen, gearres teerd na 18 December, onmiddellijk vrij te laten en binnen 24 uur na dé aanneming van deze resolutie de Veiligheidsraad bericht te geven. Enge land, Frankrijk en België onthielden zich van stemming. De tweede re solutie kwam uit Columbiaanse koker. Hierin verzoekt de Veiligheids raad aan de consulaire vertegenwoordigers in Batavia om hem zo spoedig mogelijk een volledig rapport te zenden over de toestand in de Republiek. Het rapport moet omvatten, het verslag over de uitvoering van de order „staakt het vuren" en de ogenblikkelijke toestand in de onder militaire bezetting staande gebieden en die, uit welke de strijdkrachten kunnen worden teruggetrokken. Rusland en de Oekraïne onthielden zich van stemming. Toen de Raad 's middags om half vijf voortging met de behandeling van het Indonesische geschil, kreeg dr. J. H. van Royen, gelegenheid om een verklaring af te leggen. Hij deel de mede gehoopt te hebben, dat hij nu al namens de Nederlandse rege ring een tweede verklaring zou heb ben kunnen afleggen, waarin ophel dering zou kunnen worden gegeven op enkele punten. Onze vertegen woordiger betreurde dat dit nog niet mogelijk was, daar het overleg tus sen de Nederlandse regering en Ba tavia nog niet is geëindigd. Dr. van Royen kon de Raad echter beloven, dat hij die opheldering vandaag zou kunnen verstrekken. De Republikeinse vertegenwoordi ger Palar beschuldigde Nederland ervan zich niets aan te trekken van de door de Raad gegeven bevelen. Er is niet gevraagd om de vrijlating van een aantal Republikeinen te Ba tavia. maar om de vrijlating van de Republikeinse leiders. De Chinees Tsjang, die nu met zijn resolutie op de proppen kwam, deed een dringend beroep op de leden om zijn resolutie met algemene stemmen aan te nemen. Dr. Van Royen verzette zich tegen aanneming van de resolutie. Daar voor is het nu nog te vroeg. Vandaag zal hij in staat zijn de nodige nadere inlichtingen te geven. De Britse vertegenwoordiger acht te het gewenst,'dat de Nederlandse vertegenwoordiger een kort uitstel zou krijgen, om nog nadere informa ties te kunnen geven. Dat was echter de enige steun, welke dr. aVn Royen kreeg De Rus Malik gebruikte weer grote woorden. Hij beschuldigde Nederland van sa botage van het werk van de Veilig heidsraad, en van geen rekening houden met het prestige van de Raad. Maar hij ging niet alleen tegen Ne derland te keer. Ook Engeland kreeg te horen, dat het het prestige van de Raad ondermijnde. Verder zeide hij, dat sommige leden een dubbel ge zicht tonen. Dat de Russische resolu tie in deze kwestie was verworpen, was de grootste en zwaarste fout uit de geschiedenis van de Raad. De Syrische gedelegeerde verklaar de. dat Soekarno en de zijnen natuur lijk in een concentratiekamp waren ondergebracht, welke bewering dr. Van Royen tegensprak. De Australiër Hodgson deed het nu wat kalmer aan dan vorige week. -Hij eiste nu alleen een positeve actie van de Raad. Toen er gestemd werd, bleken En geland, Frankrijk en België niet overtuigd te zijn van de wenselijkheid der resolutie. Zij onthielden zich van stemming. Tegen de Columbiaanse resolutie GRAAN VOOR EUROPA In verband met de naderende winter, die het scheepvaartverkeer op de grote Canadese meren zal stopzetten, wordt op het ogenb'ik met man en macht gewerkt om voor het invallen van de strenge vorst zoveel moge lijk graan voor Europa naar de Oost kust te vervoeren. Een graan boot wordt geladen bij één der elevators van de enorme si lo's te Port Arthur, die een capaci teit van zeven millioen bushe1 heb ben. Binnen tien uur kunnen hier drie graanschepen worden geladen. had dr. Van Royen geen direct be zwaar. Daardoor behoudt de com missie van goede diensten althans haar eigen karakter. Aan Malik daarentegen kon de re solutie helemaal niet bekoren. Zij was naar zijn oordeel zelfs schade lijk. De consuls vertegenwoordigen slechts het belang van hun land en zij zullen zich niet gebonden achten aan instructies van de Raad. Als de Veiligheidsraad toch informaties wenst, dan zal hij eigen vertegen woordigers moeten sturen. Toen er gestemd werd onthield hij zich met zijn Oekraïnse collega van stemming. De andere negen landen stemden voor. ONZE AMBASSADEUR TE LONDEN NAAR INDONESIA Officieel wordt medegedeeld: jhr. mr. E. F. M. J. Michiels van Verduy- nen, H. M. ambassadeur te Londen, zal zich binnenkort voor enige weken naar Indonesië begeven. Van bevoegde zijde wijst men erop, dat de zending van deze ervaren di plomaat een aanwijzing is, dat men zowel in Den Haag als in Batavia aan alle aspecten van de ontwikkelingen in Indonesië zeer grote aandacht wenst te schenken. STRAALAANDRIJVING VOOR OORLOGSSCHEPEN. De commissie voor de atoomener gie heeft medegedeeld, dat met de maatschappij „Westinghouse Elec tric" een contract is ondertekend voor het bouwen van een straalmotor, die zal worden beproefd als stuw kracht voor oorlogsschepen. Het werk zal over enkele maanden begin nen. De Simultaankerk met columba-1 Oerle uit Leiden (Bijzonderheden rium, die te Batavia zal worden ge- hierover hebben wij vermeld in ons bouwd door de architect ir H. A. v. nummer van jL Maandag). De arrestatie van kardinaal Mindszenty Radio Vaticana geeft de volgende bijzonderheden over de arrestatie van Kardinaal Mindszenty, afkoms tig van ooggetuigen uit de omgeving van de Kardinaal. Zondagavond om 8 uur, juist toen Kardinaal Mindszenty zijn oude moe der op bezoek gehad had en hij deze naar de buitendeur bracht, hield een auto met pohtieagenten, die speciaal uit Boedapest naar Esztergom waren gezonden, voor de deur van het pa leis sil. De Kardinaal toonde zich hierop volkomen voorbereid en hij bleek in het geheel niet verrast, toen de staatspolitie hem mededeelde, dat hij gearresteerd werd. Hij vroeg sleohts ver1 of een jas te mogen ha len. Slechts een half dozijn personen onder wie de bejaarde moeder van de Kardinaal, waren getuige van diens arrestatie. Daarna werd de Kardi naal per auto naar een onbekende bestemming gebracht. Het officiële, door de communis tische regering te Boedapest uitgege ven communiqué, spreekt, zoals be kend is, van hoogverraad, spionna- ge en valutazwende'. Commentaar van de Osservatore De Osservatore Romano van he den schrijft, dat deze gebeurtenis thans geschiedt aan de vooravond van het feest van de H. Thomas van Kantelberg. Deze heilige martelaar, aartsbisschop van Canterbury, werd op 29 December van het jaar 1170 De bijzondere correspondent van Aneta meldt uit Soerakarta (Solo): Soerakarta is na de acties een stad zonder grote gebouwen, zonder elec- triciteit, waterleiding en telefoonver- binden. De Nederlandse troepen kwa men wel snel, doch toch nog juist en kele uren te laat. De republikeinse trepen waren tevoren weggetrokken, doch hadden de stad overgelaten in handen van vernielingstroepen, die hun werk wel grondig hebben ge daan. Thans zijn ploegen experts en technici in de stad aangekomen en is men met man een macht bezig om de schade te herstellen. De grote electriciteitscentrale is grondig ver nield. Het betondak is ingestort, waardoor de essentiële installaties verpletterd zijn. Ook de telefooncen trale is vernield, terwijl de waterlei ding op twee plaatsen is opgeblazen. De schade hieraan is echter waar schijnlijk op vrij korte termijn te herstellen. In het algemeen meent men echter voor het herstel van de openbare bedrijven drie maanden no dig te zullen hebben. Alles wat met de spoorwegen samenhangt werd drastisch vernield aangetroffen. Dé stationsgebouwen en dienstwoningen waren met de grond gelijk gemaakt, de pompstations waren vernield, de rijtuigen werden in desolate staat aangetroffen. Het enige lichtpunt is de vondst van 45 locomotieven, waar van 19 in orde zijn en de rest ver waarloosd is. Soerakarta komt langza merhand tot rust. Resident Linck vertegenwoordiger van.de territoriale bestuursadviseur dr. Angenent zeide: „Och de mensen willen wel, maar zij zijn bang". DE TOESTAND OP SUMATRA. Een correspondent van Aneta ver neemt, dat bij de bezetting van de havenplaats Sibolga geen weerstand werd geboden aan de Nederlandse troepen. De stad viel onbeschadigd in Nederlandse handen. De toestand is rustig, doch de bevolking is nog bevreesd voor terrorisme. In Balige bliezen terugtrekkende republikeinse troepen de electrische centrale op; de Chinese bioscoop werd in brand ge stoken. Alle gevangenissen waren verlaten en sterk verwaarloosd. De voedseltoestand in Tapanoeli is vrij gunstig. ONGEREGELDHEDEN OP BORNEO In een Nederlands legercommuni qué wordt medegedeeld, dat terroris tische benden, vermoedelijk afkom stig uit republikeinse gebieden, in Zuid-Oost-Borneo zijn geïnfiltreerd en daar aanleiding zijn geworden tot de eerste ongeregeldheden op dit eiland. Het communiqué beschrijft de be volking als oproerig en zegt voorts, dat van een bende een aantal leden ood of gewond werd en hun wa pens in beslag genomen. Anderen wisten echter te ontsnappen. Het was de militaire en burgerlijke autoriteiten reeds enige tijd be kend, dat vóór de politionele actie tegen de republiek in het district Hoeloe Soengei op Zuid-Oost-Borneo republikeinse infiltraties van Java uit plaats vonden. De bevolking van deze streek werd steeds onrustiger en enkele weken geleden vertoonde zich in dit district een bende, gewa pend met zwaarden en messen, waar tegen militaire maatregelen zijn ge nomen. DE HOUDING DER AUSTRADISCHE HAVEN ARBEIDERS EN ZEELIEDEN. De Australische havenarbeiders hebben de aanbeveling van hun bond, diensten voor Nederlandse schepen te verrichten, mits hun la ding niet voor Indonesië bestemd is, aanvaard. Australische zeelieden hebben ech ter op massabijeenkomsten beslo ten, alle Nederlandse schepen te boy cotten. DE ORANJE VERTROKKEN. Gisteravond om negen uur is de Oranje, het vlaggeschip van de Mij Nederland, dat weer gedeeltelijk in zijn vooroorlogse accomodatie is her steld, naar Batavia vertrokken. K.L.M. OPENT DIENST BATAVIA— DJOKJA. Naar wij vernemen opent het in- terinsulair bedrijf der K.L.M. van daag een dagelijksen vliegdienst (des Zondags uitgezonderd) van Batavia via Semarang naar Djokja. eveneens gearresteerd met de vraag: „Waar is de verrader?" Ook Kardinaal Mindszenty wordt thans gevangengenomen onder de beschuldiging van hoogverraad. Kar dinaal Mindszenty wordt in feite ge arresteerd voor zijn verdediging van de redhten van de Kerk en van Haar goddehjke zending. Het blad besluit: De Kerk bezit schatten, die zij on danks bedreiging met kerker of dood niet mag prijs geven. Steeds echter heeft de Kerk mannen aangetroffen in de voorste linies om deze schatten te verdedigen. Zij zijn het, zoals de Paus nog in zijn Kerstboodschap verklaarde, die de troost zijn van al le gelovigen en een glorie voor God. Onder alle volkeren werden gevon den en wórden nog gevonden dui zenden moedige mannen, die on danks vervoeging en bedreiging trouw blijven aan God en Kerk. Quotidiano: Uitdaging aan ge hele christenheid Het Italiaanse blad „II Quotidia no" noemt de arrestatie van de Kar dinaal een aanslag op de menselijke vrijheid. De bedoeling van de Hon gaarse regering is steeds geweest wantrouwen en tweespa't te brengen tussen de Hongaarse gelovigen en het Episcopaat. De arrestatie van Kardinaal Mindszenty is een uitda ging aan de gehele christenheid. Bismarck was een der eersten in de jongste tijden, die maatregelen nam te^en de Kerk en bisschoppen in de gevangenis wierp. Hitier bedreigde op gelijke wijize de bisschop van Munster, Kardinaa1 van Galen, en Tito volgde hen met de arrestatie van Aartsbisschop Ste- pinac. Nu treedt Hongarije in hun voetspoor. De Marxisten, gesteund door hun bajonetten, moeten weten, dat zij hiermede de gehele christen heid hebben u'tgedaagd en dat de arrestatie van Kardinaa1 Mindszenty een belediging is van het menselijk geweten en van de geest van de vrij heid. De B.B.C. zeide Maandagavond, dat Kardinaal Mindszenty in yeheel Oost-Europa wordt gezien als de grootste striider voor de vrijheid van Hongarije. Radio New York stelt vast, dat de communistische regering de politiek van de vroegere nazistische regering voortzet. Door de nazi's werd de Kardinaal vervolgd wegens zijn „An tifascistische en anti-nazistische hou ding" en langer dan een jaar gevan gen gehouden. De thans door de re gering aangevoerde gronden voor zijn arrestatie zijn s1 echts een ver ontschuldiging en een maskering van de ware redenen. De bedoeling is im mers de verdediger van de vrijheid en de waarheid tot zwijgen te bren gen. AMERIKAANSE REACTIE. Een woordvoerder van de Ameri kaanse regering heeft gisteravond de door de Hongaarse regering tegen de gearresteerde kardinaal Mindszenty uitgebrachte beschuldiginen a!s „een poging om de reputaties van de pri maat te bezoedelen", beschreven. „Wij hebben a'le redenen om aan te nemen, dat 'e Hongaarse rege ring tot elke beschuldiging haar toe vlucht zou nemen, om de kardinaal in discrediet te brengen", voegde hij hieraan toe. Ference Nagy, de voormalige Hon gaarse minister-president, die thans in ballingschap vertoeft, in de V.S., noemde de beschuldigingen tegen kardinaal Mindszenty „belachelijk" en „geheel verzonnen". Hij zeide, dat de kardinaal gedu rende zo lange tijd onder zulk streng toezicht had gestaan, dat hij hetgeen hem thans ten laste wordt ge legd niet gedaan kan hebben. „Zijn misdaad was, dat hij zich verzette tegen het communistisch giem en aan geen enkele druk wilde toegeven", aldus zeide Nagy. Het Vaticaan heeft Maandagavond het bericht van de arrestatie van kardinaal Mindszenty rechtstreeks ontvangen. Er is nog niets bekend over de officiële reactie van de H. Stoel, doch de verontwoardiging in alle kerkelijke kringen is zeer groot. Samenwerking in de radio TFOALS bekend, heeft het Centrum voor Staatkundige Vorming een rapport opgesteld, bevattende richt lijnen voor een nieuw Radiobestel. In het rapport wordt stelling ge nomen tegen de z.g. „Nationale Om roep". De samenstellers van het rap port zeggen over die omroep o.m. het Volgende: „Vele nadelen, welke het monopo lie als zodanig aankleven, worden niet voldoende ondervangen. Naar het oordeel der commissie komt men hier bovendien noodzakelijk tot een ab stracte indeling van gebieden in bijv. het wereldbeschouwelijke, het weten schappelijke e.d., terwijl rpen te wei nig rekening houdt met het feit, dat deze gebieden in de levende maat schappij een innige eenheid vormen. Deze indeling brengt daardoor ein deloze discussies mee over de vraag, wat wel en wat niet tot het princi piële terrein behoort, waardoor de nationale eenheid in de omroep wel licht eerder gevaar loopt dan door het bestaan van verschillende om roepverenigingen. Welke instantie moet uitmaken, waar de grenslijn moet worden getrokken, daar er geen gemeenschappelijke norm bestaat? De bezwaren van het monopolie ko men juist hier in sterke mate terug, vooral het bezwaar, dat de meerder heid moet uitmaken, wat een eventueel niet aanwezige minder heid op principiële gronden kan toe laten. Deze overwegingen zijn van temeer betekenis, omdat, wanneer men de verschillende soorten van uit zendingen nagaat, blijkt, hoe weinig er overblijft, wat van principieel standpunt bezien niet op eigen wijze wordt beleefd" aldus het rapport. Wij sluiten ons hierbij aan, doch willen er dan ook nog iets aan toe voegen. Wij zijn evenmin voorstander van een z.g. „nationale Omroep" als de hier geciteerde rapporteurs, om de genoemde en andere redenen. Maar: dat, wat we samen kunnen doen in nationaal verband, moet ook meer dan tot op heden, samengedaan worden zij 't dan ook vrijwillig, zonder wettelijke dwang, maar ge dreven door eigen overtuiging, door innerlijke drang. Hieraan dachten wc b.v. gister avond, toen wij hadden geluisterd naar de uitzending van de Gijsbregt van Aemstel door de K.R.O. Kun nen zulke uitzendingen nu niet „na tionaal" zijn?! Oók en dat moet toch in deze tijd vooral overwogen worden! redenen van financiële aard moeten daartoe bewegen! KONINGSTROON VAN KAREL DE GROTE JE AKEN ONBESCHADIGD. Na langdurige voorbereidingen werden dezer dagen de meterdikke muren verwijderd, die in de oorlog ter bescherming tegen bombardemen ten om de oude Koningstroon van Karei de Grote te Aken waren ge metseld. Nauwkeurig onderzoek bewees, dat de troon onbeschadigd is gebleven. Deze troon werd onder Karei de Gro te opgericht, en 32 heersers hebben daarop gezeteld. DISTRIBUTIKNIEUWS NIEUWE BONNEN. GELDIG VAN 2 JANUARI t.m. 15 JANUARI 1949. Elk der volgende bonnen geeft recht op het kopen van: BONNEN VOOR VLEES. 521, 523 vlees 100 gram vlees 522 vlees 300 gram vlees ALLE BONKAARTEN 901. 527 alg250 gr. boter of mar garine of vet BONKAARTEN KA, KB, KC 901. 531 alg250 gram boter of margarine of vet 532 alg200 gram kaas of 250 gram korstloze kaas 533 alg125 gram koffie B-545 200 gram kaas of 250 gram korstloze kaas BONKAARTEN KD, KE 901. 537 alg125 gr. boter of mar garine of vet 538 alg100 gram kaas of 125 gram korstloze kaas TABAKS- EN DIVERSENKAARTEN QA, QC 901. 11 tabak, 14 diversen 2 rantsoenen tabak BONKA/UtTFN ZA. ZB, ZC, ZD, ZE, MD, MF, MH 901. (Bijz. arbeid, a.s. moeders en zieken). Geldig zijn de bonnen van strook B. Deze bonnen zijn 14 dagen geldig. Bovenstaande bonnen kunnen reeds op Donderdag 30 December a.s. wor den gebruikt. £en De mens, die de wetten Gods on derhoudt, zorgt voor zijn eigen ge luk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1