S)e CoidóeSou/fca/nt
Wending in de situatie
met Djokja?
Karditza overvallen door
rebellen
Rode vloed omspoelt Peiping
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. W1LMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
WOENSDAG 15 DECEMBER 1948
40ste JAAkGANG No. 11568
Wil Djokja
onderhandelen
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert.; 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
Voor een geeste
lijk-gezond volk
LIET Nederlandse volk kan er zich
niet diep genoeg van doordrin
gen, dat het arm is.
Ieder onzer moet, zowel in zijn pri
vate leven als bij zijn wensen op po
litiek gebied, tonen, zich van deze
werkelijkheid bewust te zijn.
Arm-zijn is geen schande! Natuur
lijk niet. Een fier zelfbewustzijn, een
ongebroken besef van zelfstandig
heid en vrijheid kunnen héél goed
samengaan met armoede. De redelijke
consequentie, die wij uit armoede
moeten trekken, is: dat wij genood
zaakt zijn, ons in onze behoeften en
verlangens te beperken.
Dat geldt in sterke mate voor ieder,
die zich beweegt op het terrein van
de politiek. Dat geldt in sterke mate
voor de Overheid.
Beperking ook in uitgaven, die
in een andere tijd verantwoord zou
den zijn is gebiedende eis van een
moreel-goed. een wijs beleid.
En nu willen wij hier wijzen op
twee vormen van Overheidszorg, die
voor de bedoelde, financiële beper
king op de allerlaatste plaats- of in
het geheel niet in aanmerking komen.
Beide vormen van Overheidszorg
betreffen de geestelijke volksgezond
heid.
Elders in dit nummer drukken wij
af de resoluties van de Sectie Jeugd-
politiek op het jongste congres der
K.V.P.
In een van die resoluties worden
zeer nadrukkelijk gevraagd „maatre
gelen voor een gezonde ontplooiing
\-an het gezin, met name bij woning
bouw".
Zonder voldoende woningen; zon
der voldoende woningen, waarin het
gezin zich kan ontplooien, wordt ons
volk geestelijk ziek en, na langere
of kortere tijd, in dodelijke mate.
Wij moeten helaas het feit constate
ren, dat het met de woningbouw nog
erg langzaam gaat. En daarom moet
de meest intensieve krachtsinspan
ning van allen, die op het tempo van
de woningbouw een gunstige invloed
kunnen uitoefenen hoe dan ook
op dat doel dagelijks gericht zijn
in land en stad en dorp.
In enkele andere resoluties van de
bedoelde sectie-vergadering van het
K.V.P.-congres wordt vastgesteld,
dat de Overheid instellingen en orga
nisaties ten behoeve van de jeugd
krachtdadig moet steunen. Ook
krachtdadig geldelijk steunen.
Als op dit terrein aan de uitgaven
beperking wordt opgelegd zó, dat die
instellingen en organisaties niet kun
nen doen wat in het belang van de
jeugd noodzakelijk is, dan wordt on
dermijnd de grond, waarop de toe
komst van een geestelijk-gezond volk
moet worden gebouwd.
In bedoelde jeugd-sectie zijn ook
resultaten aangenomen, welker
verwezenlijking geen geld kost! Wij
wijzen op de resolutie, waarin wordt
vastgesteld de plicht van de Over
heid, om maatregelen te nemen te
gen de schadelijke invloed op de
jeugd van bioscoop, dansgelegenhe
den, uitstallingen, uitleenbibliothe
ken, kiosken, enz.
Als de Overheid hier als onmach
tig toeziet, dan moet het ergste v
den gevreesd voor de toekomst van
ons volk.
Allen, die daartoe zijn geroepen,
en wie is er niet op de een of andere
wijze toe geroepen? moeten er
naar streven en zich er voor inspan
nen, dat ons volk, hoewel arm, gees
telijk gezond deze tijd kan doorleven.
Een
nieuwe nota van Hatta ontvangen
Nederland heeft een nieuwe nota van Hatta ontvangen. Deze is het on
derwerp geweest van besprekingen van het kabinet, welke gisteren de
gehele dag hebben geduurd. Minister Sassen erkende, dat de nota was
binnengekomen, maar hij deelde niet mede, wat de inhoud ervan was.
Volgens een Frans persbureau zou Hatta hebben laten weten, dat de
Republiek bereid is zonder voorbeh oud de Neder'andse souvereinite.t
voor de duur van de interim-regering te erkennen. Men had volgens het
persbureau Associated Press verwachtdat de Nederlandse regering giste
ren haar decreet tot vorming van een federale interim-regering zonder
medewerking van de Republiek zoa hebben uitgevaardigd. Hatta's nota
betekende klaarblijkelijk een nieuwe ontwikkeling. Het decreet inzake de
federale interim-regering is in elk geval gisteren niet afgekondigd.
in India een regering in baTingschap
te vormen. Ook wilde hij niet ver
klaren of deze mededelingen juist
waren weergegeven.
Verklaring van
dr. Soemitro
Dr. Soemitro, republikeins verte
genwoordiger te Washington, heeft
tegenover de pers verklaard, dat hij
zojuist van zijn legering instructies
had ontvangen, v/aarin hem werd
medegedeeld, dat zij gereed was de
onderhandelingen met de Nederland
se regering tot vrèeazame regeling
van het geschil, t. a. v. Indoneeië te
hervatten.
Hij verklaarde, dat hervatting van
deze onderhandelingen thans afhing
van de Nederlandse regering zelf en
gaf uitdruking aan de hoop, dat de
Nederlandse regering haar vroegere
houding zou veranderen.
Volgens hem zou de Commissi!
van Goede Diensten zeer verheugd
zijn over de nieuwe ontwikkeling
Ook het departement van buitenland
se zaken te Washington, dat hij per
soonlijk de mededelingen van de re
publikeinse regering over de laatste
ontwikkeling had overhandigd, had
zich volgens hem zeer voldaan over
het nieuws getoond.
Tegenover een correspondent van
Aneta zeide Soemitro: „Wij hebben
opheldering gegeven over enkele fac
toren, welke bij pnige Nederlandse
autoriteiten misschien misverstand
hebben veroorzaakt."
Volgens Reuter verklaarde hij nog,
dat het besluit van de Republikeinse
regering om Nederland nog een
„laatste kans" te geven, de „kritieke
situatie" van Maandagavond had
gewijzigd. Nederland zou nu de vol
gende stap moeten doen. Indien het
bij zijn oude standpunt zou blijven,
zouden de Republikeinen verdedigen
wat zij hebben bereikt en dat zou de
strijd in het gehele gebied kunnen
doen ontbranden.
Soemitro weigerde commentaar te
geven op een bericht van de New
York Times, dat volgens hem Nehroe
de Republikeinse autoriteiten zou heb
ben aangeboden als het nodig was
EEN TEGENSPRAAK?
Een woordvoerder der Republi
keinse Regering heeft te Batavia aan
een vertegenwoordiger van Aneta,
naar aanleiding van de uitlating van
de heer Soemitro verklaard, dat er
in het geheel geen sprake is van een
op schrift gestelde verduidelijking
van republikeinse zijde. Van Neder
landse zijde waren over de medede
lingen van Soemitro geen inlichtingen
te verkrijgen.
VOLDOENING TE WASHINGTON.
Van de door de heer Soemitro
Dinsdag afgelefde verklaring is te
Washington met voldoening kennis
genomen.
In officiële kringen in de Ver
enigde Staten wordt aan deze stap
van de Republiek veel betekenis ge
hechte en men ziet er nu de situatie
ietwat hoopvoller in na het sombere
uitzicht, gedurende het weekeinde
veroorzaakt door de Nederlahdse
aankondiging van het afbreken der
besprekingen. Ofschoon men voor
het ogenblik in officiële kringen te
Washington begrijpelijkerwijze een
zekere terughoudendheid in acht
neemt voor wat betreft de beoorde
ling der situatie, meende de corres
pondent van Aneta in Washington in
gezaghebbende Amerikaanse krin
gen niettemin de indruk te hebben
kunnen onderkennen, dat er door de
thans geschapen toestand een moge
lijkheid is geopend om over de hui
dige impasse heen te komen, ofschoon
uiteraard veel zal afhangen van de
reactie van officiële Nederlandse
zijde op deze stap van de Repu
bliek. Naar in deze kringen wordt
gehoopt, zal deze impasse zijn over
wonnen alvorens de zaak opnieuw
voor de Veiligheidsraad gebracht
wordt, omdat een openbare behan
deling in de Veiligheidsraad in dit
stadium wel eens niet bevorderlijk
kan zijn om rondom een situatie van
zulk een precaire aard een rustige
sfeer te scheppen.
MINDER OPTIMISTISCH.
Een heel ander geluid laat „Het
Dagblad" (Batavia) horen. Het blad
schrijft, dat de verklaring voor de
merkwaardige verklaring van Soemi
tro gevonden moet worden in het
feit, dat het Amerikaanse lid van de
C. v. G. D. in het afgelopen week
einde voor de zoveelste maal een be
zoek heeft gebracht aan Djokja. Moh.
Hatta heeft toen hetgeen Soemitro
noemt „bepaalde factoren" nader toe
gelicht, „welke factoren verkeerd
zouden zijn begrepen". „Deze nadere
toelichting aan Cochran is nu door
Soemitro uitgebuit in een poging, om
de wereld te overtigen van Djokfa's
uitstekende bedoelingen". Het blad
schrijft verder:
„Wij zien hier dus hetgeen wij al
zo vaak hebben beleefd, dat op bet
critieke ogenblik ergens een woord
voerder van de Republiek opduikt,
die terugkomt op een „allerlaatst de
finitief standpunt" en een proefbal
lon oplaat om te zien hoe de sle
pende zaken verder kunnen worden
gerekt."
Anderhalve dag in handen van Markos
GRIEKSE regeringstroepen, gesteund door tanks en vliegtuigen, heb
ben de stad Karditza in Midden-Griekenland heroverd, nadat de
plaats 36 uur in handen van de guerilla's was geweest. Karditza, een
stad, die thans 50.000 mensen herbergt, werd in de nacht van Zaterdag
op Zondag overrompeld door ruim 2500 rebellen, georganiseerd in vier
brigades. De zwaar gewapende rebellen richtten in de stad grote scha
de aan.
TELEVISIE-UITZENDING VAN
MIDDERNACHTMIS IN DE
NOTRE DAME.
De Middernachtmis, die op Kerst
mis in de Notre Dame te Parijs door
Kardinaal Suhard zal worden opge
dragen, zal per televisie worden uit
gezonden.
FILM BETREFFENDE DE
H. IGNATIUS VAN LOYOLA.
Naar Radio Vaticana bericht, is
men gereed gekomen met de opna
me van de film over het leven en de
werken van de H. Ignatius, stichter
van de Sociëteit van Jezus. De film
is getiteld „De kapitein van Loyo
la". Bij de tot standkoming van deze
film heeft pater Marti S.J. de nodige
aanwijzingen gegeven. De opnamen
zijn gemaakt op de plaatsen, waar de
ordeestichter heeft geleefd en gear
beid. Het slot van de film speelt in
de oude Spaanse stad Toledo.
Naar vrede in
Palestina?
CONTACT TUSSEN iSRAëL EN
TRANSJORDANIë.
Na een Joods verzoek om vredes-
onderhandelinen te beginnen, is er j
tussen Israël en Transpordanië con-
tact tot stand gekomen, aldus ver-
neemt Reuters correhpondent te Tel
Aviv. Het is niet bekend, of het con
tact tussen de regeringen of tussen
militairen aan de fronten is tot stand
gekomen.
Het is voor het eerst, dat derge
lijke berichten worden gelanceerd.
Tot dusverre zijn zij alle tegengespro
ken. Men meent nu echter te weten,
dat ook Transjordanië vrede wenst,
maar bezorgd is over de reactie van
de Arabische Liga op eventuele vre
desonderhandelingen met Israël. Een
Joodse woordvoerder weigerder een
bericht te bevestigen, volgens het
welk een afgezant van de bevelheb
ber van het Arabische legioen Dins
dag in Jeruzalem een ontmoeting
had gehad met een Joodse kolonel.
Installaties van het leger en de po
litie werden bestormd. De regerings
troepen boden fel verzet. Afdelingen
gueriFa's bliezen de electrische cen
trale en vele openbare gebouwen
op. Plaatselijke autoriteiten werden
gearresteerd, vele winkels en huizen
geplunderd. Tientallen personen
werden neergeschoten en een lange
aFonne mannelijke gijzelaars werd
weggevoerd.
Zondag stegen Griekse vliegtui
gen van Larissa op en bestookten
rebellen .die buiten de stad gelegerd
waren. Karditza kon niet worden ge
bombardeerd, omdat dit voor de
Costa .Rica wordi overvallen
DE ZITTING DER VERENIGDE
NATIES GESLOTEN De zitting
van de Verenigde Natis in Parijs is
geëindigd. De deuren en hekken van
Palais de Chaillot zijn gesloten. De
vlaggen der Verenigde Volken zijn
neergehaald.
UITBREIDINGSPLAN SLOTER-
MEER IN UITVOERING Ten Zui
den van ae Haarlemmerweg, buiten
de ringspoorbaan is men bezig met
de uitvoering van een uitbreidings
plan voor Amsterdam, waar op een
gebied van ong. 6 km2 11.000 wo
ningen zullen worden gebouwd, ter
wijl tevens een ontspanningsgebied
met een kunstmatige plas van 90 ha
en omliggende parkstroken wordt
gelegd. Men is thans bezig met
het graven van de cunetten (geu
len, we'ke later met zand worden
gevuld voor de aanleg van verkeers
wegen), waarvoor men gebruik
maakt van de grootste demontabele
electrische cutterzuiger ter wereld.
Deze is geheel van Nederlandse ma
kelij en kan per dag een stuk ka
naal van 100 m lengte, 40 m breedte
en 2.80 m diepte uitgraven. Het uit
gebaggerde veen wordt gebruikt
voor het ophogen van de p'antsoen-
stroken. Een zijaanzicht van de in
werking zijnde zuiger.
PRINS CHARLES VAN
EDINBURGH.
De zoon van prinses Elizabeth van
Engeland zal de namen Charles Phi
lip Arthur George ontvangen. Hij zal
prins Charles van Edinburgh wor
den genoemd.
De doop van prins Charles heeft
vandaag plaats door de aartsbisschop
van Canterburuy. De laatste koning
van Engeland, die de naam „Char
les" droeg, was koning Karei II, die
van 1649 tot 1685 regeerde.
NEDERLANDERS WACHTEN OP
TERUGKEER.
Sowjet-Unie werkt niet mee.
Er zijn aanwijzingen, dat zich in de
Sowjet-Unie nog enige honderden
Nederlanders bevinden, die naar ons
land wensen terug te keren, aldus de
weners gevaarlijker zou zijn geweest!^emorie van antwoord op de begro-
dan voor de guerilla's. Kone lijd i van Buitenlandse Zaken,
later bereikte Griekse infanterie metD°or tussenkomst van de Neder-
pantserwagens de stad. Karditza i JanuSe ambassadeur te Moskou en de
moest huis voor huis worden her- Sow jet-ambassade te 's-Gravenhage
overd. In de stad werd opnieuw 2:jn fclj voortduring besprekingen ge
mote schade aangericht. j voerct over deze kwestie.
De Sow jet-autoriteiten hebben ir
Karditza is de grootste stad, die j Juni van dit jaar de repatriëring toe
tot nu toe door de guerilla's is aan- gezegd van ongeveer 200 Nederlan
geval'en. ders, zonder vermelding van hun
De Griekse onder-minister van personalia. Met de uitvoering daar-
oorlog Rodopoulus verklaarde Dins- van is echter nog geen aanvang ge-
dagavond, dat de Griekse guerilla- maakt. Voorts hebben de Nederland-
troepen 500 burgers „ontvoerden", se autoriteiten er herhaaldelijk, maar
toen zij zich na een strijd van 36 uur
met de regeringstroepen uit Karditza
terugtrokken. Hij voegde hieraan toe
dat 50 andere burgers tijdens de
zender succes, bij de Sow jet-rege
ring op aangedrongen de Nederlan
ders in Rusland in de gelegenheid te
stellen tot geregelde corresponded
vechten om de stad werden gedood j tie met hun familie in Nederland of
en 25 gebouwen door de rebellen j met de Nederlandse ambasade te
werden verbrand. 1 Moskou.
De raad van organisatie van Ame
rikaanse staten heeft een vergadering
van ministers van buitenlandse za
ken bijeengeroepen en een commis-
hie van onderzoek aangewezen in een
poging het conflict tussen Costa Rica
en Nicaragua te regelen.
Te Washington gelooft men niet,
dat de Panamerikaanse republieken
wapens en troepen zullen zenden om
in dit stadium in de strijd in Costa
Rica tussen beide te komen.
De toestand schijnt op het ogen
blik zó te zijn, dat een kleine inva
siemacht blijkbaar uit Nicaragua de
grens van Costa Rica heeft Over
schreden, doch niet ver is doorge
drongen. Regeringsstrijdkrachten van
Costa Rica schijnen de strijd met de
invallers aangebonden te hebben.
OOK ONGEREGELDHEDEN IN
SAN SALVADOR.
Tengevolge van een dispuut over
de lengte van de ambtsperiode van
de president zijn in Guatamala gis
teren gevechten uitgebroken De Na
tionale Vergadering eiste deze week
het kiezen van een Constituerende
Vergadering, teneinde de lengte van
de ambtsperiode uit te maken. De
vérkiezing was op 16 en 17 Decem
ber gesteld. Naar men meent zijn de
gevechten uitgebroken omdat men
vreesde, dat de president na de ver-
kezing toch niet zou aftreden. Nader
wordt gemeld, dat het leger de macht
in handen heeft en dat de president,
I Castaneda Castro, afgetreden is.
Val van de stad spoedig verwacht
pEIPING is thans geheel door de communisten omsingeld. De twee
vliegvelden van de stad liggen onder zwaar artillerievuur van de
aanvallers. De vier legers, van generaal Foe Tso Ji, die tot voor kort
nog in de buitenste verdedigingslinies van de stad stonden, zijn nu in
Peiping teruggetrokken. Vliegtuigen, die uit het Zuiden komen, kunnen
niet meer in de stad landen; zij worden naar Tientsin gedirigeerd. Er
hebben reeds schermutselingen plaats in de voorsteden van de stad.
Men gelooft niet, dat de stad lang weerstand zal bieden.
de provincie Kwangsi. Hij staat be
kend als iemand, die waarschijnlijk
zou proberen, met de communisten
tot een vergelijk te komen.
IS TSJANG KAI SJEK AF
GETREDEN?
De hardnekkige geruchten, als zou
Tsjang Kai Sjek zijn afgetreden als
president van de Chinese republiek,
worden te Nanking rr/et klem tegen
gesproken, doch het is niet gelukt,
hen geheel en al uit de wereld te
helpen. De markt van Honkong
heeft er zeer scherp op gereageerd
met verkoop op grote schaal van
baren goud.
Vroeger hebben dergelijke ge
ruchten nooit invloed op de markt
uitgeoefend. Als Tsjangs opvolger
werd genoemd Li Tsoeng-Jen, vice-
president en opperbevelhebber in
TERUGKEER DUITSE KRIJGS
GEVANGENEN UIT FRANKRIJK.
Door het Franse militaire bestuur
te Baden is Dinsdag bekend ge
maakt, dat alle Duitse krijgsgevan
genen, die zich nog in Franrrijk be
vinden, vóór Kerstmis naar Duits
land zullen terugkeren.
KAPELAAN P. J. JONG t
Te Beverwijk is hedennacht plotse
ling overleden de Weleerw. heer P. J.
Jong, kapelaan aan de St. Agatha-
kerk. Kapelaan Jong was 51 jaar oud
en, priester gewijd in 1928 en achter
eenvolgens kapelaan te Hoek van
Holland, Alphen aan de Rijn en Be
verwijk.
MR. A. J. ROSMAN SECR.-GEN.
VAN VERKEER.
Mr. A. J. Rosman, administrateur
bij het ministerie van Verkeer en
Waterstaat, is, te rekenen van 1 No
vember af, benoemd tot secretaris
generaal van genoemd ministerie
Deze benoeming geldt voor de
duur, dat mr. D. G. W. Spitzen het
ambt van minister van Verkeer en
Waterstaat bekleedt.
Vereenvoudiging in de
distributie
In de periode van 20 December 1948
lm. 12 Februari 1949 zullen de diilri-
butiediensten nieuwe bonkaarten
voor voedingsmiddelen uitreiken, t.w.
een bonkaart KA of LA 903 aan de
genen die geboren zijn in de jaren
1929 t.m. 1944 en een bonkaart KD
903 aan degenen die geboren zijn in
1945 of later. Deze bonkaarten wor
den uitgereikt tegen inlevering van
de inwisselingsbon van de bonkaar
ten, welke op 17 December a.s. in ge
bruik worden genomen en wel een
bonkaart KA of LA 903 tegen de in
wisselingsbon van de kaarten KA of
LA 901, een bonkaart KB of LB 903
tegen de inwisselingsbon van de
kaarten KB, L, KC of LC 9B01; een
bonkaart KD 903 tegen de inwisse
lingsbon van de kaarten KD of KE
901.
Hieruit blijkt, dat de tegenwoor
dige leeftijdsgroepen B en C worden
samengevoegd tot een groep (nieu
we B-groep) met de rantsoenen van
de tegenwoordige B-groep. Hetzelfde
geldt voor de bestaande D en E-groe-
pen, welke gecombineerd worden tot
een nieuwe D-groep.
Nieuwe tabakskaarten.
Tegelijk met de uitreiking van de
nieuwe bonkaarten voor levensmid
delen zullen nieuwe tabakskaarten
worden uitgereikt. Deze uitreiking zal
uitsluitend geschieden tegen inleve
ring van een bon van de tabaks- en
diversenkaarten QA en QC 901, wel
ke op 17 December a.s. in gebruik
worden genomen. Tegen inlevering
van bon „Tabak 07" van de tabaks-
kaart QA 901 wordt een tabakskaart
QA 903 voor mannen uitgereikt, te
gen inlevering van de bon „Diver
sen 10" van de diversenkaart QC 901
een tabakskaart QC 903 voor vrou
wen.
PRIJZEN VAN KERST- EN
ANDERE KAARSEN GEREGELD.
De hoogst geoorloofde kleinhan
delsprijzen van stearine-, Kerst- en
huishoudkaarsen zijn: per pak van
ca. 300 gram netto 1.10, per pak van
ca. 200 gram netto 0.80. Stearine-
parafinnekaarsen mogen kosten:: per
pak van ca. 300 gram netto 0.85,
per pak van ca. 200 gram netto f 0.65
en gothische kaarsen per doos van ca.
400 gram netto 1.70.
De beschikking van de secretaris
generaal van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart
van 14 April 1944, houdende het ver
bod tot het vervaardigen, enz. van
serviesgoed van ander materiaal dan
aardewerk, porselein en glas, is in
een beschikking van de minister van
Economische Zaken vervallen ver
klaard.
Opruiming in textiel
zaken
Gedurende de maand Januari zul
len de textielzaken wederom een op
ruiming mogen houden, zoals dat ook
in de afgelopen zomer het geval is
geweest. En ook nu zal weèr een
aantal goederen, naar keuze van de
winkelier, zonder punten mogen
worden verkocht. Waarbij intussen
overwegingen van punten kapitaal-
politiek een zeer belangrijke rol spe
len. Want niet alleen het publiek,
ook de winkelier heeft punten no
dig om bij zijn leverancier textiel
te kunnen kopen, zodat een op peil
houden van het „puntenkapitaal"
een dwingende eis is.
Naar de „Maasbode" verneemt, is
het niet onwaarschijnlijk, dat deze
puntenvrije goederen reeds in de
eerste helft van de maand zullen mo
gen worden verkocht. De vorige keer
mocht dit pas in de tweede helft van
de opruimingsperiode.
£en (cuAAe.itie....
De plicht van het ogenblik be
staat niet in klagen, maar in hande
len; geen klachten over wat is of ge
weest is, maar opbouw van wat zal
verrijzen en moet verrijzen voor het
welzijn van de maatschappij.
Paus Pius XII in 7.' :t-
boodschap 1942.
