S)e CéidóeSomatit
Meèr discipline,
vraagt Hatta
Hatta doet beroep op leger
en politie
Zuid-Afrika beperkt invoer
Zij willen wel,
maar
Directeur: C. RL VAN HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DONDERDAG 18 NOVEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11545
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
De P.B.O.
OIJ de algemene beschouwingen
over de Rijksbegroting 1949 heeft
prof. Romme o.m. gesproken over de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie.
De weerslag van een niet onbe
langrijk deel der ondernemers op
dit buitengewoon belangrijke ont
werp, noemde hij verontrus+er.d.
"Want de daaruit sprekende mentali
teit kan niet anders dan een revoln
tionnerende werking hebben, „waar
aan ik slechts met nuivering kan den
ken". Een mislukking van de PBO
leidt bovendien onherroepelijk öf tot
blijvende onderschiklfing van de ar
beiders aan de kapitaalverschaffers,
of tot socialisatie. Meent iemand in
ernst, het eerste blijvend mogelijk,
laat staan gewenst, is? En moet men
niet voor zeker houden, dat in geval
van socialisatie èn de ondernemers
èn de arbeiders de dupe worden?
Aldus prof. Romme in de Tweede
Kamer verleden week.
De publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie moet er komen, en zeer spoe
dig. Omdat in en door de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie moeten
worden verwezenlijkt deze twee prin
ciepen:
In en door het "bedrijf moet zowel
de belangen van werkgevers als van
werknemers worden behartigd en
verzekerd in onderlinge samenwer
king.
In en door het bedrijf moet posi
tief worden gediend het algemeen
belang, terwijl oyer de wijze waarop
alle producten werkgevers en
werknemers invloed moeten kun
nen uitoefenen.
De verwezenlijking van deze be
ginselen in alle bedrijven is een zo
dringende eis van deze tijd, dat, als
deze niet zeer spoedig wordt verwe
zenlijkt, wij zullen staan voor «het
alternatief, door prof. Romme ge
steld, of practisch: niet voor dit alter
natief, maar voor de verwezenlijking,
van de socialisatie.
Wij zijn dit alles met prof. Romme
eens.
De vraag is echter, of hij het met
ons eens is, als wij beweren, dat er
a1 héél veel, en dat zelfs1 het voor de
directe arbeidsvrede belangrijkste
zou zijn bereikt bij een sociale her
vorming van de afzonderlijke onder
nemingen, zelfs al zou er nog geen
P.B.O. zijn.
V Ordening
ER is in Nederland een overschot
van zestig millioen kilo aard
appelmeel. Er is, ook al weer in Ne
derland, kortgeleden in één week
aan een Noordhollandse veiling een
hoeveelheid van bijna twee millioen
kilo witte kool doorgedraaid Er was
voor deze producten geen afzetmo
gelijkheid".
Aldus bericht het „Vrij Volk".
En het blad besluit een uitvoerige
beschouwing naar aanleiding van de
ze feiten aldus:
„De misère met de kool en met
de aardappelen toont aan, hoe
noodzakelijk, ja onontkoombaar de
ordening der productie is. Wil die
ordening op den duur doeltreffend
zijn, dan zal zij over de grenzen
'der nationale volkshuishoudingen
moeten heengrijpen. Het ideaal is
dus. internationale ordening. Voor
lopig is er echter ook ir het binnen
land nog wel het een en ander te
ordenen. Op het platteland, zo goed
als in de stad".
Inderdaad zulke feiten bewijzen
zonneklaar, dat ordening, nationaal
en vooral ook internationaal, nood
zakelijk is.
Dc ordening moet de productie
richten op het belang van het alge
meen, op nuttigheid en doelmatig
heid.
En daarmee is ten slotte óók ge
diend het belang der producenten.
V Huisvestings
probleem
IN Delft is. zo lezen we in de
„Maaasbode", een bijeenkomst ge
houden van leiders van huisvestings-
bureaux eri hun naaste medewerkers
uit ongeveer vijftig gemeenten van
Zuid-Holland, ter bespreking van
verschillende problemen.
De heer J. Schippers uit Rotte-
dam zeide in een inleiding, dat naar
mate de tijd voortschrijdt meer en
meer zal moeten worden gegre
pen naar het middel van de vordering
van woonruimte. Deze inbreuk op de
intimiteit van het gezin moet echter
met de nodige voorzichtigheid ge
schieden. Beter dan vordering is het
te trachten, door onderling overleg
tot een oplossing te komen.
Aldus genoemde 'afgevaardigde uit
Rotterdam.
Meer woningen dat is de oplos
sing van het huisvestingscomité.
Op dat doel moeten alle krachten
letterlijk: alle krachten gericht
zijn.
Maar, zolang er nog geen voldoen
de woningen zijn, zal meer tot samen
woning moeten worden overgegaan.
Doch bij de hantering van dit mid
del moet, zoals hierboven is opge
merkt, worden betracht:
voorzichtigheid,
onderling overleg.
En als derde punt voegen wij hier
aan nog toe:
rechtvaardigheid en billijkheid.
Niet de „kleinen" tot samenwo
ning dwingen en de „groten" onge-
ir - d laten!
Rustiger sfeer voor, onderhandelingen
gewenst
In een rede voor radio-Djokja heeft de republikeinse minister-presi
dent Mohammed Hatta, gisteravond een beroep gedaan op het leger en de
politie om hun plicht te vervullen. Hij verklaarde met nadruk, dat de
legereenheden aan de stutus quo-lijn ernstig zullen worden gestraft, in
dien zij bestandsschendingen plegen.
Met betrekking tot de besprekingen met minister Stikker verklaarde
Hatta, dat deze nuttig waren geweest, doch dat de sfeer wordt vertroebeld
door „Batavia", waarbij hij speciaal noemde de berichten van de Dienst
Legercontacten. Hatta zei verder onder meer: „Wij zullen ons verdedi
gen, indien wij worden aangevallen, doch, indien wij niet worden aange
vallen, moeten wij ons aan onze beloften houden".
Vreedzame sfeer
De hervatting van de onderhande
lingen met de Nederlanders, zo zei
Hatta, hangt af van de houding van
de Nederlanders. Hij legde er de na
druk op, dat de Nederlanders en de
republikeinen een vreedzame sfeer
dienen te behouden, die nodig is voor
de regeling van het geschil door be
middeling van de Commissie voor
Goede Diensten.
Hatta verklaarde voorts nog, dat
hij samenwerking wenst me de lede-
ralisten en dat het „belachelijk" is de
regeringen van de deelstaten te be
schouwen als „marionettenregerin
gen", omdat „wij één doel voor ogen
hebben, namelijk vrijheid voor ge
heel Indonesië. Er dient geen anlithe-
se ta- bestaan tussen ons en de federa
listen, doch een synthese, en wij
moeten gezamenlijk streven naar het
bereiken van het doel op 1 Januari
1949".
Hatta ging uitvoerig in op de af-
faire-Madioen, die hij een betreu
renswaardige nationale tragedie
noemde. Hij verklaarde, iat ideolo
gische geschillen de eendracht jn de
republiek hebben verbroken. De oor
zaken van het lijden van het volk
zijn, volgens Hatta, ten eerste de Ne
derlandse blokkade, vervolgens de
affaire-Madioen en ten derde de
langdurige droogte, waardoor de
oogsten zijn mislukt. Hij deed een
beroep op de boeren en de jongeren
om de eenheid te herstellen.
EEN RECORD AAN TERREUR
DADEN.
De dienst voor Legercontacten
meldt, dat in de week van 10 t/m 16
November er een groter aantal ter
reurdaden heeft plaatsgevonden dan
in enige andere week sedert de Ren,-
ville-overeenkomst werd besloten.
Het communiqué D.L.C. geeft een
overzicht van de bende-activiteit in
federaal gebied op Java, in deze
week in "totaal 233 gevallen, waaron
der 73 rampokpartijen, 50 beschie
tingen van patrouilles, 43 moordaan
slagen op pibtenaren en bevolking.
Bij de terreurdaden tegen de burger
bevolking en de Indonesische ambte
naren in federaal gebied op Java
hadden tot nu toe 59 moorden plaats,
werden 16 personen ontvoerd en 17
gewond.
De dienst voor legercontacten meldt
voorts, dat d- bevolking in de omge
ving van Soekaboemi spontaan is
overgegaan tcde vorming van een
„volksleger". Sommige dessas vorm
den „bataljons" ter sterkte van 800
man, die zich in tijden van gevaar te
gen de terreurbenden verzetten.
RIJKSKANTORENGEBOUW IN
DEN HAAG IN AANBOUW lr de
residentie zijn ta1 van particuliere
huizen in gebruik als rijksbureaux.
Teneinde deze woonruimte weer aan
haar oorspronkelijke bestemming
terug te geven worden aan de Al-
kemadelaan een aantal barakken ge
bouwd. Deze worden ingericht ter
huisvesting van het ministerie van
Wederopbouw en Volkshuisvesting,
thans ondergebracht in het flatge
bouw Duinwijck.
MAANDAG HAVENSTAKING IN
FRANKRIJK.
De bij de C.G.T.' aangesloten Fran
se havenarbeiders zullen Maandag
a.s. het werk neerleggen, zo heeft het
bestuur van de afdeling havenarbei
ders van de C.G.T. besloten, nadat
het kennis had genomen van het ver
slag van de delegatie, die op het mi
nisterie van openbare werken en
verkeer is ontvangen.
De staking zal van onbepaalde duur
zijn.
Te Marseille hebben o.m. metaal
arbeiders en arbeiders in de chemi
sche industrie gisteren het werk een
uur gestaakt als protest tegen het
requireren van zeelieden ter beman
ning van schepen, die worden opge
houden door de zeeliedenstaking.
Ook de havenarbeiders te Marseille
hebben het werk korte tijd neerge
legd. Zij weigeren schepen te laden,
die gerequireerde bemanningen heb
ben.
MARSHALL-HULP STAGNEERT
DOOR HAVENSTAKING.
Functionarissen van het plan-Mar
shall schatten, dat ongeveer 140.000
ton herstelgoederen, bestemd voor
Europa, zich aan de havens aan de
Amerikaanse Oostkust hebben opge
stapeld als gevolg van de staking
van havenarbeiders. Per dag wer
den 20.000 ton goederen naar de door
de staking aangetaste Noord-Atlan
tische havens vervoerd, waar alle
ladingen, met uitzondering van steen
kool en graan, opgehouden werden.
De staking had tot dusver geen na
delige gevolgen voor de 16 Marshall-
landen, doch uit het stijgend aantal
verzoeken van Europese landen
„bleek dat sommige zich zorgen
maakten".
BRITSE DAKOTA IN SOWJET-
ZÓNE NEERGESTORT.
Vanmorgen vroeg stelde de Söw-
jet-Russische chef van het Berlijnse
luchtveiligheidscentrum zijn Britse
collega er' van in kennis, dat bij
Schoenberg, juist binnen de grens
van de Sowjetzóne. een Britse Dako
ta was neergestort.
De Britse autoriteiten te Berlijn
zullen de Sowjets om toestemming
verzoeken het terrein van de ramp
door een Britse groe pte laten be
zoeken.
Dit is het tweede vliegtuig van de
luchtbrug, dat in de Sowjetzóne is
neergestort. In September veronge
lukte een Amerikaanse Dakota bij
Kassei.
500 mensen
verdronken?
Uit Patna (India) wordt gemeld,
dat 'n vijfhonderd mensen verdron
ken zijn in de Ganges bij het kapsei
zen van een stoomboot, die volgela
den was met passagiers en vee.
Gevoelige klap voor Ned. export
Naar het „Alg. Dagblad" verneemt,
heeft de Unie van Zuid-Afrika zich
genoodzaakt gezien, haar invoer op
drastische wijze te beperken en een
regeling-ingesteld waa rbij een groot
aantal producten slechts op zeer spe
ciale vergunningen zal mogen wor
den ingevoerd en waarbij de totale
import van alle landen buiten hel
Sterling-blok tot de helft wordt te
ruggebracht. Voor de Nederlandse
export op Zuid-Afrika betekent deze
regeling, die onmiddellijk van kracht
is geworden, een zeer gevoelige slag.
Tot de Nederlandse producten, wel
ke slechts in zeer bijzondere gevallen
mogen ingevoerd, behoren: sterke
drank, alle vis en visproducten, con
sumptie-aardappelen (behoudens
pootgoed), voedingsmiddelen, soepen,
suikerwaren, chocolade, plectrische
scheerapparten, radio's welke boven
de 15 pond noteren, radio-gramofoon-
installaties, meubelen, gouden voor-
werpen en sieraden. Onder de Neder
landse producten, welke onderhevig
zijn aan de gehalveerde import val
len o.a.: textiel, sigaren, papierwa-
ren, bloembollen, machinerieën en
aardewerk.
De beperkende maatregelen die
nen allereerst tot besnnerming van
de eigen industrie Het feit. dat lan
den behorende tot het Sterling-b'ok
niet onder de vijftig pr Tent-regeling
vallen, betekent een zeer duidelijke
bevoordeling van Groot-Brittannië.
Het moet echter worden betwijfeld,
ot' Engeland, dat nu al met afleve-
ringsmoeilijkhedbn kampt, aan een
extra-export kan voldoen. Ander-e
landen zullen waarschijnlijk mede
aan bod kunnen komen.
De Zuid-Afrikaanse importeurs zijn
viij om te kiezen uit welk land zij
hun waren willen betrekken, mits
zij zich aan de vijftig procent van
hun totale import houden Theore
tisch bestaat dus de mogelijkheid,
dat de Nederlandse export van be
paalde producten zou kunnen stij
gen. Nederland kan echter waar
schijnlijk toch niet goedkoper offre
ren dan andere landen.
Deze beperkende maatregelen van
de Zuid-Afrikaanse invoer zijn van
voorlopige aard. Veel zal afhangen
van de goudproductie van de landen
der Unie en de goudprijs.
In Nederlandse regeringskringen,
waar men de toestand donker inziet,
zal men trachten aan deze plotselin
ge impasse zoveel mogelijk het hoofd
te bieden.
Hoe de nationa
lisatie in Roemenië
werkt
Een Roemeense rechtbank heeft
Zaterdag aan de Astra Romana, een
dochtermaatschappij van de Konink
lijke Shell, een boete opgelegd van
ruim 7 millioen pond sterling (onge
veer 75 millioen gulden). De motive
ring van 't vonnis was „diefstal van
olie uit staatsgrond". De Koninklijke
Shell noemt deze maatregel een uit
vloeisel van „de actie der Roemeen
se regering tegen de Astra Romana,
met het doel, deze maatschappij te
confisqueren".
„In Juni van dit jaar werd de na
tionalisatie van alle Britse en Ame
rikaanse petroleum-maatschappijen
in Roemenië bevolen", zegt de Ko
ninklijke Shell, „en thans, vijf maan
den later zet de Roemeense regering
haar actie tegen de Astra Romana
voort. Zij doet de maatschappij ver
oordelen na haar het recht te hebben
ontzegd, zich te verdedigen. Het is#
duidelijk, dat dit een manoeuvre van
het huidige communistische regime
in Roemenië is, welke ten doel heeft
de uit te keren schadeloosstelling" te
verkleinen".
OORLOGSINVALIDEN WORDEN
BRUIKBARE MENSEN Het land
goed „Aardenburg" te Doorn is se
dert ruim een jaar in gebruik ge
nomen al$ Militair Herstellings- en
Trainingsooi a voor ongeveer 200 in
valide militairen, die hier vertrouwd
gemaakt worden met prothesen en
voor werkzar.m neid in de maatschap
pij worden opgeleid. Onder le ding
van een RvJe Kruiszuster wordt
slcydwerk oeoefend.
Ierland los van
Brittannië
In een zeer korte behandeling heeft
het parlement van Eire met algeme
ne stemmen de wet aangenomen,
waarbij Eire tot een republiek wordt
verklaard, die niet meer met de Brit
se 'kroon verbonden is.
ZIJ BLIJVEN OP HUN STUKKEN
STAAN.
De Verenigde Staten, Frankrijk en
Engeland hebben gisteren kort na
elkaar hun antwoorden ingediend op
de vredesoproep van de functionaris
sen der Verenigde Naties, Evatt en
Lie. Alle drie mogendheden weigeren
onder dreiging van de Sowjet-blok-
kade te onderhandelen en verklaren
zich beieid de pogingen tot verzoe
ning binnen het .kader dor Vei enig-
de Naties voort te zetten. Evatt en
Lie hebben korte tijd na ontvangst
der Westelijke verklaringen opnieuw
een dringend beroep op de Giote Vier
uitgebracht.
Zij verklaren in hun antwoord, dat
zij constateren, dat alle vier op de
een of andere wijze doen verstaan,
dat zij de wens koesteren tot de een
of andere oplossing van het Berlijn
se vraagstuk te geraken in de geest
van de resolutie van de Algemene
Vergadering.
Zij hopen, dat deze gemeenschappe
lijke wens zo spoedig mogelijk tot
uitdrukking zal komen in verdere
pogingen om een voor alle partijen
aanvaardbare oplossing te vinden.
In het bijzonder deden Evatt en
Lie een beroep op de „grote vier" om
de bemiddelingspogingen van de
voorzitter van de Veiligheidsraad vol
ledig te steunen.
DE RUSSEN ONTSLAAN
BERLIJNSE WETHOUDERS.
Binnen de tijd van twee etmalen
heeft de plaatsvervangende Sow jet-
Russische commandant in Berlijn,
kolonel Yelisarof, door een verbin
dingsofficier, majoor Otskin, twee
wethouders der stad, namelijk prof.
R. Reuter, de leider van de afdeling
voor verkeer en gemeentebedrijveh,
en Gustaf Klingelhoefern, de leider
van de afdeling economische zaken,
op staande voet laten ontslaan. Zo
wel de Amerikaanse commandant,
kolonel Howley, als het Britse mili
taire bestuur hebben de verordenin
gen van Ye,: ~r onwettig ver
klaard. De fr?'-' - der sociaal-demo
cratische partij heeft aangekondigd
de aangelegenheid Donderdag in de
vergadering van de gemeenteraad ter
sprake te zullen brengen.
Als opvolgers der ontslagen wet
houders heeft de Sowjet-Russische
stadscommandant benoemd ir.
Schlicke, die partijloos is, doch on
der de invloed der S.E.D. zou staan,
en Dusiska, een lid der S.E.D.
Zowel Reuter als Klingelhoefer
hebben reeds enkele dagen geleden
een gedeelte van huh kantoorinven
taris overgebracht naar gebouwen
in de Britse sector, voor welke maat
regel als motief werd opgegeven, dat
van de bewoners der Westelijke sec
toren niet verlangd kon worden, dat
zij zich naar de Oostelijke sector be
geven.
In kringen der burgerlijke partijen
houdt men ernstig rekening met de
mogelijkheid dat ook de overige wet
houders, voorzover zij tot de niet-
communistische partijen behoren,
zullen worden ontslagen.
DE MIDDENSTANDSPARTIJ.
Naar het A.N.P. verneemt, zal de
middenstandspartij in verschillende
plaatsen van ons land deelnemen aan
de komende gemeenteraadsverkiezin
gen. Daartoe werd besloten op een
buitengewoon partijcongres, dat gis
teren te Utrecht gehouden werd.
L.T.B., VAKGROEP AKKER
BOUWERS, VERGADERT.
Hedenmorgen om half elf werd in
„De Leeuwerik" te Haarlem de alge
mene vergadering van de vakgroep
Akkerbouwers van de L.T.B. ge
opend met een toespraak van de
voorzitter, de heer H. A. Giesen.
Spr. wierp een terugblik op het af
gelopen jaar, waarin de oogst zeer
goed genoemd ènocht worden en
prees het initiatief van verschillende
afdelingen om dit jaar een z.g.
Oogstdankdag te houden.
De voorziter memoreerde vervol
gens de moeilijkheden bij het afzet
ten van de consumptie- en poot-
aardappelen en de herfst-zaaigranen,
als gevolg van de regeringspolitiek
ten opzichte van het landbouwbe
leid. Voorheen meende de regering
de consument te moeten beschermen,
door het vaststellen van maximum
prijzen voor consument en producent,
die veelal ver beneden de wereld
marktprijs lagen. Nu de wereld
marktprijzen sterk dalen en de vrees
voor tekorten aan voedingsmidde
len verdwenen is, heeft de regering
haar beschermende hand boven de
producent weggetrokken. Spr. weid
de uit over het z.g. Poters-egalisatie
fonds, waarvan thans drie millioen
gulden ter beschikking wordt ge
steld. Thans is nog een kleine
200.000 ton pootardappelen onver
kocht, terwijl 260.000 ton gecontrac
teerd is.
Tenslotte stilstaand bij de arbeids-
moeilijkheden, wees de voorzitter er
op, dat door hogere lonen en betere
arbeidsvoorwaarden de arbeiders
naar de industrie getrokken worden.
Het college van Rijksbemiddelaars
is. erg traag met het goedkeuren van
looncontracten.
Aan het einde van zijn toespraak
stelde de voorzitter de nieuwe secre
taris, tevens algemeen secretaris van
de L.T.B., mr. Vermeulen, aan de
vergadering voor.
Voor de pauze werden vervolgens
enkele huishoudelijke agendapunten
afgewerkt, terwijl in de namiddag ir.
Smeenk, secr. van de Land. Akkerb.
comb, van de Stichting voor de Land
bouw, een rede zou houden waarbij
o.a. de beroering in landbouwkringen
rond de teelt van zaaizaad en poot
goed onder de loupe genomen wordt.
DÏSTRTBUTIENÏEUWS
NIEUWE BONNEN.
VOOR HET TIJDVAK VAN 21 NOV.
t.m. 4 DECEMBER.
Elk der volgende bonnen geeft
recht op het kopen van:
BONNEN VOOR VLEES.
401 vlees 100 gram vlees
402 vlees 400 gram vlees
403 vlees 150 gram vlees
ALLE BONKAARTEN.
407 alg250 gram boter of
margarine of 200 gr.
vet
BONKAARTEN KA, KB, KC 812.
411 alg200 g^am kaas of 250
gram korstloze kaas
412 alg250 gram boter of
margarine of 200 gr.
vet
413 algpl.m. 225 gram huis
houdzeep of 180 gr.
toiletzeep
B 425, C 427 500 gram boter of
margarne of 400 gr.
vet
BONKAARTEN KD. KE 812.
417 alg100 gram kaas of 125
gram korstloze kaas
418 alg125 gram boter of
margarine of 100 gr.
vet.
419 algpl.m. 450 gram huis
houdzeep of 360 gr.
toiletzeep.
TABAKS- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN QA, QC 808.
133, 134, 137 2 rantsoenen siga-
tabak retten of kerftabak
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC, ZD,
ZE, MD, MF, MH 813
(Bijz. arbeid, a.s. moeders en zieken).
Geldig zijn de bonnen van de
strook X.
Deze bonnen zijn 14 dagen geldig.
Bovenstaande bonnen reeds op
Vrijdag 19 November worden ge
bruikt.
De niet-aangewezen bonnen van
strook 2 kunnen worden vernietigd.
EIEREN 1 JANUARI VRIJ?
Minister Mansholt heeft gistermid
dag in de Tweede Kamer verklaard,
dat getracht wordt met 1 Januari de
eieren vrij te geven.
Sen. (coJtAettje...
Niet titels versieren de man, maar
de man versiert de titels.
Macchiavelli.
