2)e GclcbeSon^cmt JCmte Qol£ Stemmings verrassingen Spoed achter het Noord- Atlantisch Pact Nederlandse troepen voor een gecombineerd leger Directeur: C. M. VAN HAMEBSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMEB. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" ZATERDAG 13 NOVEMBER 1948 40ste JAARGANG No. 11541 Aan de bouw van het Noord-Atlantisch Pact Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 AAN HET BEGIN van deze week beleefde Frankrijk de verrassing dat de verkiezingen voor de z.g. Raad van de Republiek zo onge veer te vergelijken met onze Eerste Kamer een flinke overwinning voor de Gaulle hadden opgeleverd. Wonderlijke dingen kan men bele ven met verkiezingen; dat bewees Truman in de Verenigde Staten en nu weer de Gaulle in Frankrijk. De pijnlijkste verrassing beleefden de communisten, die een duikeling maakten van circa 80 tot 16 zetels, maar ook de Katholieken voorzover zij zich georganiseerd hadden in de Z.g. Republikeinse Volksbeweging; zij tuimelden van 68 op 15 zetels. De communistische pers schreeuwde di rect over „zwendel" en ditmaal kan men de rode broeders niet eens he lemaal ongelijk geven. Want het gaat er met deze verkiezingen inderdaad wat vreemd naar toe. Op de eerste plaats kan zonder enige twijfel worden vastgesteld, dat de verkiezingen van j.l. Zondag niets te maken hebben met een volksuit spraak, zodat de uitslag in geen enkel opzicht de juiste verhoudingen in het land weergeeft. Vervolgens is de invloed van dit college niet bepaald groot, zodat van opzienbarende veranderingen in de Franse politiek geen sprake is. Wat de verkiezingen betreft, moet er op gewezen worden, dat hier een kiesstelsel is gevolgd, dat in een de mocratisch land al vrij wonderlijk moet heten. De leden van deze Raad der Republiek worden n.l. niet.door de kiezers gekozen, maar door kies mannen. Deze kiesmannen worden op hun beurt weer aangewezen door de gemeenteraden en de samenstelling van deze gemeenteraden is nog het resultaat van de rechtstreekse ver kiezingen van 1947. Nu weet ieder een, die wel eens met gemeentepoli tiek in aanraking is gekomen, hoe gemeenteraadsverkiezingen worden beïnvloed door allerlei persoonlijke en plaatselijke belangen en sympa thieën. Zo'n gemeenteraadsverkiezing geeft geen zuiver beeld van de krachtsverhouding der politieke groe peringen over het gehele land. Wan neer deze gemeenteraden vertegen woordigers gaan benoemen, wordt de soep nog meer verwaterd, om ten slotte tot een merkwaardige poespas te ontaarden, wanneer die kiesman nen op hun beurt weer gaan kiezen. Wat 'n pracht gelegenheid voor aller lei combinaties en machinaties! Met als resultaat de gekste verrassingen. En dat is hier de Gaulle's overwin ning. NOG VREEMDER wordt het, wan neer wii het resultaat eens wat nader ontleden. Er blijken dan ongeveer 120 Se natoren te zijn gekozen van de Gaul listische richting. Maar de Gaulle heeft geen eigenlijke partij; hij is de aanvoerder van een beweging, die andere partijen doorkruist. Zo kan men Gaullist zijn en tevens tot een andere partij behoren. Zodat we de gekozen de Gaulle-senatoren kunnen verdelen in: lo Gaullisten tout court, dus overtuigds aanhangers van de generaal, niet behorend tot een be paalde partij; 2o aanhangers van de Gaulle, die wel tot een andere partij behoren; 3o gekozenen, die de hulp van de aanhangers van de Gaulle hebben aanvaard, om toch maar ge kozen te worden. Naar men zegt zou den de gekozenen zich schriftelijk hebben moeten verplichten om de politiek van het R-P.F. (de Gaulle's beweging) te volgen, hetgeen inmid dels door sommigen van hen ont- kencf is. Maar met dit al zitten er toch ver scheidene aanhangers en bijlopers van de Gaulle in de Raad der Franse Republiek en oefenen daar als de sterkste fractie hun invloed uit. De betekenis van de Raad zelf is niet zó heel groot. Hij kan wetsont werpen van de Nationale Vergade ring terugsturen, maar niet verwer pen. Zodat hij alleen een vertragen de functie heeft. Maar in handen van hen, die obstructie zouden wil len voeren, kan zelfs deze mogelijk heid van vertraging een verlammen de uitwerking hebben, wanneer men systematisch alles terugstuurt en de wetgevende machine dus tweemaal zo langzaam laat draaien. De Gaulle's positie in de Raad en wie weet, hoe velen er in de practijk zullen blij ken te willen meelopen, want in de Franse politiek helpt men graag mee om te overwinnen! kan dus ge makkelijk gebruikt worden als een agitatie-middel. Met name kan de generaal haar gebruiken om nieuwe rechtstreekse verkiezingen af te dwingen. Want met deze overwin ning hoe problematisch ook in de rug, voelt de Gaulle zich sterker dan ooit. Een overwinning maakt al- lijd indruk. Daarmee wordt de posi tie van de regering er niet rooskleu riger op. Zij moet aan twee fronten tegelijk vechten: tegen de stakende communisten en tegen de opdringen de Gaullisten. Hoe lang zal zij het op het slappe en glibberige koord kunnen uithou den? En wat dan? Amerika huiverig voor militaire verdragen ^ERTEGENWOORDIGERS van de landen van de Westelijke Unie zijn gisteren in geheime zitting bijeen geweest voor het houden van bespre kingen over een Noord-Atlantisch pact. Frankrijk wil voor de zeven mogendheden (Engeland, Frankrijk, België, Nederland, Luxemburg, de Ver enigde Staten en Canada) een overeenkomst voorstellen met een loop tijd van vijftig jaar. Het Franse plan schijnt in te houden (de tekst is nog geheim) dat bij een aanval op een der aangesloten staten, de andere de aangevallene te hulp zouden komen. Op de dag van de aanval zouden de niet-aangevallen bondgenoten beslissen over de aard van de te bie den hulp. De Europesche landen wensen een garantie dat Amerika automatisch hulp zal verlenen als een van hen wordt aangevallen. Zij weten echter dat de Verenigde Staten steeds zeer ongaarne militai re verdragen hebben gesloten. Ame rika wil slechts overleg, indien een der Europese landen wordt aange vallen. Het West-Europese pact voorziet in automatische militaire bijstand in geval van agressie. Het Franse voorstel tracht een compromis tussen beide principes te vinden. Maarschalk Montgomery, die in West-Europa spoed zet achter de uitvoering van de militaire plannen van de Unie, bevindt zich nu in Brus sel. Na zijn vertrek uit Den Haag is er bekend gemaakt, dat hij met de Nederlandse autoriteiten besprekin gen heeft gevoerd over de militaire aspecten van het pact van Brussel. Kolonel Ca.'meyer van de Neder landse generale staf heeft, naar „Ass. Press" in Den Haag verneemt, be vestigd, dat Nederland inderdaad extra-credieten. nodig heeft om zijn bijdrage te kunnen leveren voor de defensie van West-Europa. Het Truman niet naar Stalin UITEENZETTING VAN MARSHALL. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marshall, werd Vrijdag op een persconferentie de vraag gesteld, hoe hij dacht over de jongste reacties in Moskou, die de indruk moesten wekken, dat een ontmoeting tussen Truman en Sta lin welkom zou zijn. Marshall antwoordde, dat dit kon worden gekarakteriseerd als „een van die schijnbare pogingen om tot vrede te kom'en, die zeer gevaarlijk waren". Iedereen wilde vrede, aldus Marshall, „doch een propaganda- vredeseffensief van deze aard was een methode, waarbij men specu leerde op het verlangen naar vrede en een poging om de positie van de V.S. te verzwakken." Volgens Marshall was de Sowjet- propaganda op de huidige zitting van de Assemblee niet geslaagd, daar de meerderheid van de landen te Parijs zich vast aaneengesloten had in hun mening over wat de werkelijke feiten en oorzagen van de huidige situatie waren. Dat was. waarschijnlijk een van de Tedenen waarom premier Stalin onlangs zijn verklaring aflegde, zo zeide Mar shall. Marshall ontkende nadrukke lijk, dat er plannen zouden worden gemaakt om een missie van presi dent Truman naar Moskou te zen den. EEN NIEUWE „KLOKKE ROE LAND" De onherstelbaar gebars ten historische luidklok van het Bel fort te Gent wordt vervangen door een nieuwe reuze-klok, die de naam „Overwinnend" zal voeren. Het ge vaarte, dat een gewicht van 6050 kg en een doorsnede van 2.10 meter bezit is in Tournai gegoten. De graveurs aan het werk voor het aanbrengen van de inschriften en vers-.ringen. grootste deel van deze credieten zal worden gebruikt voor de aankoop van Britse militaire vliegtuigen. Hij zeide verder, dat het in het- al gemeen gesproken juist was, dat Ne derland eigenlijk niet voor 1952 een bijdrage aan troepen kan leveren. Maar, zo voegde hij er aan toe, dat op zeer korte termijn een oplossing in Indonesië wordt gevonden, welke Nederland in staat zal stellen, reeds voor 1952 met het leveren van een bijdrage aan troepen een begin te maken. WARENHONGER IN DUITSLAND Duizenden vrouwen bestormden de ingangen van het Bochumse wa renhuis Baltz, dat dezer dagen zijn poorten opende. Reeds de dag tevo ren verzekerden de kooplustigen zich van een plaatsje voor het gebouw, ge duldig wachtend op het openingsuur. Toen het grote ogenblik naderde, kon zelfs het verkeer geen doorgang meer vinden. Volgens een bericht in de New York Times, afkomstig van de Haagse correspondent van dit blad, zou tij dens het overleg tussen Montgomery en de Nederlandse militaire autoritei ten gesproken zijn over de mogelijk heid, dat de ."ederlandse minister van Oorlog om aanvullende credieten zal verzoeken ter dekking van de extra militaire uitga\en, die nodig zullen zijn om de Nederlandse verplichtin gen aan de gezamenlijke defensie der vijf verbonden Westeuropese landen te kunnen nakomen. Volgens bedoelden correspondent zou het grootste dee^ van deze extra credieten worder besteed voor d^ aankoop van Britse militaire vlieg tuigen. Verder zegt het bericht, dat de Nederlandse militaire autoriteiten Montgomery zouden hebben weten, dat vóór 1952 geen Nederlandse troe pen beschikbaar kunnen worden ge steld voor do gecombineerde strijd krachten der Westerse unie. Generaal-majoor M. R. H. Calmeyer van de Nederlandse generalen staf bevestigde bovenstaand bericht aan RUSSISCHE STAFCHEF VAN ZIJN FUNCTIE ONTHEVEN. Radio-Moskou heeft medegedeeld, dat de Sowjet-Russische maarschalk A. M. Wassilevsky is ontheven van zijn functie als chef van de generale staf. Maarschalk Wassilevsky werd in 1943 tot stafchef benoemd na het ge slaagd tegenoffensief bij Stalingrad, waarin hij de rechterhand was van generaal Sjoekof. Wassilevsky zal eerste onder-minis ter voor de gewapende macht blijven, welke functie hij gelijktijdig met die van chef van de generale staf be kleedde. PARIJS VANDAAG IN STAKING Op een vergadering van de be sturen der verschillende Parijse vak verenigingen, die bij de C.G.T. zijn aangesloten, is het besluit van de vakverenigingsraads tot een \ar.daag te houden staking van 24 uur in hot gebied van Parijs, met grote meer derheid bcKiachtigd. Men verwacht, dat in Parijs w.r.- d~ag geer. kiimen zullen verstijven als gevo'g van het besluit van de bij de CGT aangesloten drukkers mee te doen aan de 24-uurstaking. Ook de bij de CGT aangesloten journalisten besloten te staken. De meeste Parijse journalisten behoren echter tot een onafhankelijke vak vereniging. Ass. Press. H zeide, dat het in het algemeen gesproken juist was, dat Nederland moeilijk reeds vóór 1952 een bijdrage aan troepen kan leveren, maar, zo voegde hij hieraan toe, het is noodzakelijk gebleken, dat er op zeer korten termijn een oplossing in Indo nesië gevonden wordt, welke Neder land in sta; t zal stellen reeds voor 1952 met het leveren van een bijdrage aan troepen een begin te maken. Een brief van Hatta Naar Reuter uit doorgaans betrouw bare bron te Batavia verneemt, heeft minister Stikker bij zijn vertrek naar Nederland een brief van Hatta me degenomen, waarin de besprekingen worden bevestigd. Gedurende deze onderhandelingen zouden volgens ge noemde bron verstrekkende concessies van beide zijden zijn voorgesteld. Uit doorgaans betrouwbare bron te Batavia verneemt Reuter, dat in de brief van Moh. Hatta, die minister Stikker meebrengt naar Nederland een compromis-overeenkomst wordt voorgesteld, afhankelijk van de be reidheid van het Nederlandse kabi net om de onderhandelingen te her vatten door bemiddeling van de C. v. G. D., op de formeel aanvaarde basis van de Amerikaanse, monde ling gedane, voorstellen. Naar ver luidt wordt in de brief voorgesteld, dat vóór 1 Januari a.s. de Nederlan ders en de Indonesiërs ministers zou den benoemen voor een Federale In- terigregering, die voorbereidingen zou moeten treffen voor de verkie zing van een constituerende verga dering binnen ongeveer zes maanden. De Interimregering zou dan verant woordelijk zijn aan dit lichaam, dat een Grondwet zou opstellen voor de Verenigde Staten van Indonesië en de onderhandelingen met de Neder landers zal voeren voor de instel ling van de Nederlans-Indonesi- Sche Unie. De souvereiniteit over In donesië zou gedurende de interim periode blijven berusten bij de Ne derlandse Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon, doch de interim-rege ring zou de facto het bestuur in han den hebben. De C. v. G. D. zou wor den terugetrokken na de totstandko ming van de Interimregering. Ned. verliezn in lnd:ë De Regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen in de af gelopen week de volgende ver liezen zijn gerapporteerd: KONINKLIJKE LANDMACHT: Lt.-kol. H. Schild, afkomstig uit Maartensdijk (post Utrecht). Gesneuveld 2 November 1948. Sold. J. W. Schopberteld, af komstig uit Oldenzaal. Gesneu veld 7 November 1948. Sold. A. H. Spann, afkomstig uit Balgooij (gem. Overasselt). Gesneuveld 3 November 1948. KON. NED. IND. LEGER: Mil. sold. W. M. Lapre, af komstig uit Indonesië. 3 October 1946 tijdens actie tegen extre misten, blijkens thans bekend geworden bijzonderheden door T.N.I. gevangen genomen en in dezelfde maand, datum onbe kend, door deze geëxecuteerd. KONINKLIJKE MARINE: Heeft in de periode van de af gelopen week geen verliezen ge rapporteerd. Havenarbeiders in de V.S. gaan ook staken Vrijdagavond is bekend gemaakt, dat 65.000 havenarbeiders van de Oostkust van Amerika, aangesloten bij de A.F.L. met overweldigende meerderheid een voorstel tot een loon regeling verworpen hebben. Hierdoor dreigen de werkzaamheden in de havens aan de Oostkust volledig stil gelegd te worden. De voorzitter van het verbond van sjouwerlieden, Ryan, verklaarde, dat de staking langs de Atlantische kust officieel Zaterdagochtend om zes uur (Nederlandse tijd zou beginnen in de havens van Maine tot Virginia. De havenarbeiders van de golf van Mexico hebben medegedeeld, dit voorbeeld te zul1 en volgen. De scheepvaart aan de Stille Oceaan ligt reeds weken stil ten ge volge van een staking der bij het C.I.O. aangesloten havenarbeiders. Nader wordt gepield, dat de sta king aan de Oostkust van 65.000 ha venarbeiders inmiddels is begonnen. Ryan, heeft verklaard, dat hij niet van plan was thans ook de arbeiders aan de Golfkust en in de Zuid-At lantische havens tot staken op te roe pen, daar dat niet nodig was. De stakers aan de Oostkust Zitflen. alleen werken aan de verschepingen van het Amerikaanse leger, aldus Ryan. Hieronder viel niet de Mar shall-hulp. ST. GOTHARDPAS INGESNEEUWD. In Zwitserland heeft het reeds gesneeuwd. De A.N.W.B. waarschuwt de auto mobilisten dan ook, dat als gevolg daarvan de doorgaande route over de St. Gothardpas niet meer bereden kan worden.De Simplon-pas is nog steeds sneeuwvrij. Deze toestand kan nog dagelijks veranderen. TENTOONSTELLING GESCHENKEN KONINGIN WILHELMINA VERLENGD De overweldigende belangstelling, welke blijkt te bestaan voor de ten toonstelling van geschenken aan H. M. Koningin Wilhelmina, gezonden op de dag van haar 50-jarige rege ring, is oorzaak, dat de expositie van deze geschenken, die op het ogenblik in het Koninklijk paleis op de Dam wordt gehouden, zal w'-n verlengd tot en met Zaterdag 27 November. De belangstelling is zo groot, dat de rij wachtenden af en toe drie kwart van de omtrek van het paleis beslaat. Een verklaring BINNENLAND. Conform de eis heeft het Bij zonder Gerechtshof te Amsterdam gis termorgen H. van der Kraan, een lid van de beruchte Kolonne Henneieke, ter dood veroordeeld. Als rechercheur van deze Kolonne had Van der Kraan ongeveer 40 Joden opgespoord en aan de Duitsers uitgeleverd. Later op de dag eiste de procureur-fiscaal tegen twee anderen van de „Kolonne", L. H. Schiffer en P. van Amstel, beiden uit Amsterdam, respectievelijk 20 en 7 jaar gevangenisstraf. Het Hof te Leeuwarden veroor deelde de vrouwelijke apotheker C. V. en haar assistente mej. C. H. ieder tot een maand voorw. hechtenis, resp. f 750 en 100 boete. De ast. had een verkeerd recept bereid, waardoor de patiënt aan vergiftiging overleed. De Fokkerfabrieken zullen in haar geheel naar Schiphol worden verplaatst. Men gaat een complex bouwen aan de Ringvaart, waarvan de bouwtijd wordt geschat op 4 .jaar. De heer P. J. S. Serrarens, lid van het hoofdbestuur der K.A.B, en alg. secr. van het In+ern. Chr. Vak verbond is, ter gelegenheid van zijn 60ste verjaardag, benoemd tot Rid der in de Orde van de H. Gregorius de Grote. Tandtechnici, die zonder wette lijke bevoegdheid als tandartsen op treden, zijn gisteren voor de Amster damse Rechtbank moeten verschij nen. De eisen tegen hen variëerden tussen 50 en 250 gld. Er waren on der hen, die al 30 jaar ongemoeid practijk deden. De verdedigers we zen op het lang uitblijven van een toegezegde wettelijke regeling. DE „Nieuwe Leidsche Courant" van gisteren schreef: Het is meer dan verwonderlijk, dat de R.K. Leidse Courant, ,van wie we toch meestal geheel iets anders ge wend zijn, gisteren het volgende durfde schrijven: Hervorming, waar nodig, radi caal, maar niet vernietigen. De wezenlijke fout van wat wij in de geschiedenis kennen als de Hervorming, het Protes tantisme, is, dat men hervorming wilde brengen door vernietiging. De wezenlijke fout van velen, die in onze tijd de wereld willen hervormen, is dezelfde Dan geeft het blad een samenvat ting van wat wij verder betoogden, n.l. dat bij een radicale hervorming in de nationale economische en so ciale verhoudingen .en in de interna tionale verhoudingen het streven er niet op gericht moet zijn, om het be staande te „vernietigen". En het blad besluit, dat een ver gelijking met wat genoemd wordt het program van vernietiging van de huidige mens met de Hervorming „bijna beledigend" is voor „onze gro te Hervormers". Indien men in wat wij schreven iets leest, wat „bijna beledigend" is voor de Protestanten, dan noemt onze col lega dit terecht „verwonderlijk", want wij mogen het wel in alle bescheidenheid verklaren wij zijn het volkomen eens met hem, dat dit „geheel iets anders" zou zijn dan we „gewend zijn" en niet „meestal", maar altijd van de „Leidse Cou rant"! Belediging van onze Protestantse landgenoten is ons vreemd en veraf schuwen we om principiële reden en wel om deze principiële reden, dat wij hun eerlijke geloofsovertuiging, die zoveel goeds omvat, moeten res pecteren; en een samenwerking tus sen Protestanten en Katholieken (ook zonder „coalitie"!) achten wij in 's lands hoogste belang. De bedoeling, om te beledigen, hebben we ook nu niet gehad en, naar onze mening, hebben wij ook het feit niet gesteld. Wij willen toegeven, dat het woord „vernietigen" valt uit de irenische toon, en wij willen graag een andere uitdrukking gebruiken. Wat wij hebben willen zeggen is dit: bij de Hervorming is er veel van de Katholieke Kerk over boord ge gooid, wat nu ook door Protestanten als een wezenlijke fout wordt er kend. Veel is er, wat wij, Protestan ten, niet van de Roomsen wilden en nóg niet willen overnemen, aldus redeneren Protestanten, maar dat wij als Protestanten moesten en moeten hervormen in een, naar onze over tuiging, Evangelische zin, en niet to taal mogen verwerpen. Wij denken hier aan een weder-invoering van li turgie, van geestelijke afzondering (retraite), van belijdenis van zon den. De vriendelijk gestelde vraag van de „Nieuwe Leidsche Courant" om „een nadere verklaring" zal wel niet bedoeld zijn, om in den brede over de Hervorming te gaan schrijven. Als wij bij de schrijver in de „Nieuwe Leidsche Courant" de schijn hebben gewekt, alsof wij Hervorming en Hervormers op één lijn zouden stel len met allen, die heden ten dage, alles willen vernietigen, dan spijt ons dat zeer, al was bet inderdaad zeker niet meer dan schijn. KATHOLIEK EN PROTESTANT BIDDEN SAMEN. Verleden Zondag werd in verschei dene Evangelische kerken van Ber lijn gebeden voor de spoedige gene zing van Kardinaal ven Preysing, Bisschop van Berlijn. De Evangeli sche bisschop Bibelius en Prost Grü- ber hadden hiertoe hun gelovigen op geroepen. De toestand van de Kardinaal blijft nog steeds zeer ernstig. SINT MARTIJN. In Utrecht heeft Kardinaal de Jong j.l. Zondag het beeld onthuld van St. Martinus, een kunstwerk van de beeldhouwer Termote, die ook het standbeeld van St. Willibrord ver vaardigde. De Nieuwe Rotterdamse Courant vermeldt dit en maakt de opmerking, dat deze onthulling eigen lijk meer behoorde te zijn dan een Rooms-Katholieke aangelegenheid. Wij zijn het daarmee eens. En vin den het jammer, dat de Nieuwe Rot terdamse Courant daartoe niet het initiatief genomen heeft. Wij zouden het gesteund hebben. „Linie". £en (ccyVitltjt... Onrechtvaardig en ongoorloofd is elk opvoedings- of schoolsysteem, waardoor de gezinnen physisch of moreel gedwongen worden om hun kinderen de staatsschool te doen be zoeken tegen de verplichtingen van het christelijk geweten of ook tegen hun rechtmatige voorkeur in. Paus Pius XI.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1