S)e &2id<ie6oti4a/nt DE MAN DIE BLIJFT Truman terug als triomfator Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMEB. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZATERDAG 6 NOVEMBER 1948 40ste JAARGANG No. 11535 Washington is „gek op Harry' WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur^Papengracht^32^Telei^j0015^Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p, w.f 11.40 p. mnd., f4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 'TRUMAN heeft allen bij de neus genomen. Niemand gaf hem een kans, de radio-commentators niet, de pers niet en zelfs het befaamde Gallup-instituut met zijn zo betrouw baar schijnend opinie-onderzoek niet Zo gering was het vertrouwen in het succes van Truman, dat zijn eigen partij, de democratische partij, hem allesbehalve van harte candidaat ge steld had. Maar men kon nu eenmaal moeilijk een zittende president pas seren! En bovendien schenen de kan sen van de democraten zo slecht te staan, dat er waarschijnlijk niemand was, die erg gebrand was op de wei nig opwekkende positie van over wonnen candidaat. Zodoende was Truman dan maar democratisch can didaat geworden en in het democra tische kamp zag men de nederlaag met gelatenheid tegemoet. Maar al len hebben zich deerlijk vergist. Tru man kreeg circa 2 millioen stemmen meer dan zijn voornaamste tegen stander, de republikein Dewey, ter wijl hem zelfs het buitenkansje in de schoot werd geworpen, dat hij voortaan kan regeren met een de mocratische meerderheid in het Con gres achter zich. Wat ook niemand verwacht had. Maar wat voor de continuiteit en de koersvastheid van het beleid van grote "betekenis is. Wy zullen niet trachten, om de oorzaken van Trumans succes op te sporen. Wat heeft het voor zin? De beweegredenen van kiezers zijn nu eenmaal wonderlijk. En in Amerika is het kiezersvolk gewend om met allerlei wonderlijke argumenten be werkt te worden. Truman heeft „op zijn verkiezingstournee blijkbaar de juiste toon weten te treffen en dat werkt beter dan geheide principes: Om even de Amerikaanse verkie zingsstrijd te kenschetsen, kunnen wij een klein maar veelzeggend sta tistiek] e overleggen (waar men al geen statistieken van aanlegt!), vol gens welke er 139 eieren tomaten e.d. naar de sprekende candidaten wer den geworpen. Wallace kreeg er 132 naar zijn hoofd, om precies te zijn: 84 eieren, 40 tomaten, 4 perziken, 2 citroenen, 1 sinaasappel en 1 kren tenbroodje. Er waren 9 voltreffers bij. Dewey kreeg 1 ei en 5 tomaten, terwijl Truman een limonadeles naar zijn hoofd gesmeten kreeg, welke evenwel geen doel trof. In ieder geval Truman heeft het Witte Huis weer voor 4 jaren in gebruik en hij zal waarschijnlijk de laatste Amerikaanse president zijn, die een tweede ambtsperiode ingaat. want de mogelijkheid van een lan gere periode dan 4 jaar wordt voort aan uitgesloten. WELKE GEVOLGEN zal Trumans aanblijven nu waarschijnlijk hebben op het gebied van de buiten landse politiek der Ver. Staten? Dat is de kwestie, welke ons nog het meest interesseert. Over 't algemeen lopen de programma's der beide gro te partijen, republikeinen en demo craten, niet veel uiteen voor zo ver men dan van programma's mag spreken, want zulke nauwkeurig op gestelde richtlijnen als onze partijen kennen, heeft men in Amerika niet. En bij de overwinning van de repu blikeinen hadden -we naar alle waar- schijnlijkehid geen radicale omme keer in de tot nu toe gevolgde poli tiek behoeven te verwachten. Maar er is tussen republikeinen en demo craten een zeker verschil van tem perament, het accent ligt bij de een anders dan bij de andere. Wij kunnen nu aannemen, dat de politiek van de Marshall-hulp on verminderd voortgang zal vinden; niet alleen op economisch gebied, ONDERGELOPEN MIJNEN MAKEN KOLENWINNING ONMOGELIJK. In verscheidene Franse mijnen is de kolen winning onmogelijk geworden, daar de mijngangen zijn ondergelo pen, toen de veiligheidsploegen hun posten verlieten. In het kolenbekken van de Loire zijn verschillende schachten van de Pigeot-mijn te Mon- trambert gesloten, aangezien de pro ductie niet vc ldoende was om de kos ten te dekken. Er zal zeker nog ge ruime tijd verlopen eer deze mijnen hun productie kunnen hervatten en met een bepaalde periode van werk loosheid moet dus rekening worden gehouden. Een ondergelopen gang in de Pigeot-mijn. maar ook op militair terrein. Wat dit laatste betreft, ligt de verwezenlij king in de Noord-Atlantische Unie binnen korte tijd in het verschiet. Dat „binnen korte tijd" wil niet zeggen: binnen de eerstvolgende weken. Want het wachten is nu nog op het nieuwe Congres, dat pas op 20 Ja nuari 1949 voor het eerst bijeen komt en dat in elk geval zijn toe stemming moet geven. Maar in de eerstvolgende twee-en-een-halve maand kan reeds heel wat voorbe reidend werk worden gedaan, ter wijl Truman nu weinig rekening be hoeft te houden met onverwacht op stekende oppositie-stormen, zoals in de tijd dat hij regeren moest met een Congres, dat merendeels uit republi keinen bestond. Ook tegenover de Sovjet-Unie wordt de politiek van vredelievende vastberadenheid voortgezet. Mis schien zal de president nu zijn plan om rechtstreeks met Moskou in con tact te treden hervatten. Zoals men zich herinneren zal, heeft Truman dit voornemen dank zij het ingrijpen van zijn minister van buitenlandse zaken, Marshall, laten varen. Maar Truman is altijd een voorstander ge weest van direct contact en wij be hoeven niet verwonderd te zijn, als hij zijn eigen opvattingen nu na zijn succes meer en meer gaat doorzetten. In zoverre is de huidige president een aannemelijker figuur voor Moskou dan Dewey zou zijn ge weest, bij wiens verkiezing de moge lijkheid van een gewapend conflict met Rusland beduidend gestegen zou zijn. Typerend voor Truman is ook zijn jongste optreden in het Palestijnse geschil, dat deze week in de Vei ligheidsraad werd behandeld. Enge land en China hadden een resolutie ingediend, waarin beide partijen met sancties werden bedreigd, als zij zich niet aan het bestand hielden. Tru man droeg zijn minister van buiten landse zaken op om wijziging daarin aan te brengen door schrapping van de clausule over de mogelijkheid van sancties. Vastberadenheid is goed, meende Truman blijkbaar, maar we moeten niet teveel met de stok zwaaien. Laten wij hopen, dat dit ook niet nodig zal blijken te zijn. WIJ VERGETEN HEN NIÉT. Een oorlogsinvalide uit de oorlóg 1914 1918 op de ereplaats ter herdenking van de gevallenen uit die oorlog bij de St. Margaret-Kerk in Londen. Op de achtergrond de beroemde Big Ben, die op 11 Nov. om 11 uur Engeland tot stilte zal manen, opdat de belofte uit de Eerste Wereldoorlog zal wor den ingelost: „Als de klaprozen in Vlaanderen bloeien, zullen wij hen gedenken." DINER BIJ SOEKARNO AFGELAST Een diner, dat zou worden gege ven ter ere van minister Stikker in het paleis van president Soekarno, is afgelast, aldus seint Antara uit Djok- ja. Aan dit diner zouden hebben aan gezeten president Soekarno, de vice- president Moh. Hatta, alle republi keinse ministers, alle leden der repu blikeinse onderhandelingsdelegatie en andere genodigden, onder wie de sultan van Djokjakarta. Enthousiaste intocht in Washington /BISTEREN'IS PRESIDENT TRUMAN op enthousiaste wyze in de Bondshoofdstad Washington ver welkomd. Reeds de treinreis van zijn geboortestad Independence in Missouri naar Washington was een triomf tocht. Duizendkoppige menigten stonden op le tussenstations de presiden tiële trein op te wachten. Te Vihcen nes in Indiana verscheen Truman op het achterbalkon en zeide hij tot zijn juichende aanhangers: „Wanneer ik straks weer a i het werk ga, hoop ik, dat ge door de resultaten niet te leurgesteld zult worden." Kennelijk was Truman in prima stemming. Zijn gezicht straalde door politiemannen en brandweerlie den. De kantoren waren gesloten, de schooldeuren dicht. Aan het eind van de triomftocht richtte de president zich tot de voo^ het Witte Huis verzamelde menigte. Hij vroeg de samenwerking van allen en beloofde zijn werk zo goed mogelijk ie zullen doen. „Door deze begroeting", zo zeide Truman, „komt men tot nadenken en vraagt men zich af of men het gege ven vertrouwen en de verantwoorde lijkheid waard is". Hij verklaarde niet te kunnen zeg gen, hoezeer hij de warme en harte lijke ontvangst van de bevolking van Washington op prijs stelde. Te elf uur (Ned. t.) kwam de trein met de heer en mevrouw Truman en hun dochter Margaret voor het laatst te Washington tot stilstand. Dat was het begin van een joyeuse entrée, die van het station tot het Witte Huis duurde. Sedert 1945, toen het stoffe lijk overschot van F. D. Roosevelt uit Warm Springs in de Amerikaanse hoofdstad aankwam, heeft Washing ton een zo grote menigte niet op de been gezien. Het verschil was groot. Toen een intense, diepgevoelde droef heid. Gisteren een uitbundige stem ming van de naar schatting een half millioen mensen, die „de kleine man, die zich niet liet verslaan", wilden zien. Allereerst werd de president ver welkomd door de leden der regering en andere hooggeplaatste autoritei ten, terwijl de fanfare van de Metro politan Police er lustig op los blies. Tien minuten varen voor het han- dendrukken uitgetrokken. Aanhet eind van deze ouverture voor zijn triomftocht sloeg Truman de handen boven zijn hoofd ineen en zei: „Ik druk u allen Je hand." Daarop ging het de stad in, terwijl een twaalftal muziekkorpsen pot pourri's inzetten met wijsjes als „I am just wild about Harry", „Back in the sadle again" en „Hail to the chief" (Ik ben gek op Harry, Terug in het zadel en Hoera voor de chef). Langzaam ging het langs de men senhagen over Pennsylvania Avenue, terwijl de confetti en serpentines neerregenden. De Avenue der Presi denten was rijk versierd en werd ge opend door een triomfpoort van brandladders. De route was afgezet De stakingsactie in Frankrijk In een mijn bij Cransac, in het Zuiden van Frankrijk, is brand uit gebroken nadat 51 mijnwerkers afge daald waren om het werk te hervat ten. De omvang van de brand is nog niet bekend. Officieel is medegedeeld, dat de zeeliedenstaking in Marseille heden „ernstiger" is. De staking van zeelieden te Algiers en Tunis is thans bijna volledig en de beweging breidt zich uit tot Lille en Bordeaux. De bij de C.G.T. aangesloten ha venarbeiders te St. Nazaire hebben voor de voortzetting van hun staking gestemd. Te Caen is een Zweeds ko- lenschip door soldaten gelost. Bramuglia geeft het niet op OPLOSSING VOOR BERLIJN NOG MOGELIJK. De Argentijnse minister van bui tenlandse zaken Bramuglia, is gister ochtend voor een officieel bezoek te Londen aangekomen. Hij heeft ver klaard, dat hij waarschijnlijk een nieuwe poging zal doen een oplos sing te vinden voor de Berlijnse kwestie, zodra hij aanstaande week te Parijs zal zijn teruggekeerd. Hij heeft geen bijzonderheden verstrekt over de manier, waarop hij zal trach ten een verzoening tussen de Grote Vier te bewerken. Hij heeft er ech ter op gewezen, dat het mogelijk is, dat de Berlijnse kwestie uit een nieu we gezichtshoek zal worden be schouwd. Hij verklaarde dat een nieuwe poging waarschijnlijk veel kans van slagen heeft, daar naar zijn mening de stemming bij de V.N. thans over het algemeen beter is dan bü het begin van de zitting. VRIJSPRAAK VAN SCHACHT VERNIETIGD. Het ministerie voor de zuivering van Wuerttemberg-Baden heeft de vrijspraak van dr. Hjalmar Schacht, de voormalige minister van finan ciën van het Derde Rijk, vernietigd. Dit betekent, dat Schacht opnieuw aangehouden kan worden en berecht door een ander zuiveringshof. De Amerikaanse militaire gouver neur van WuerttembergBaden, Charles Lafollette, juichte de beslis-" sing tot vernietiging van de vrij spraak toe. „Deze flinke stap van de Duitse regering zal er veel toe bij dragen, aldus Lafollette, om het ver trouwen van de volkergn der demo cratische landen te versterken, dat hét volk van Duitsland zelf het virus van het Nazisme kan en wil uitdrij ven". OOSTENRIJKSE MINISTER GEARRESTEERD. Peter Krauland, de Oostenrijkse minister van economische ordening en Frau dr. Ottilinger, afdelingschef van het ministerie, zijn Vrijdag aan de grens van de Amerikaanse en de Sow jet-Russische zóne van Oosten rijk door Sowjet-Russische functio narissen gearresteerd. KATHOLIEKE GEBOUWEN IN JERUZALEM VERWOEST. Bij de laatste gevechtshandelingen in Jeruzalem zijn aldaar verwoest de kapel en het Franciscanerklooster van het Laatste Avondmaal, evenals de katholieke kapel op het kerkhof. De strijd in Palestina Het Arabische hoofdkwartier te Amman meldt, dat „de zionisten on danks het bevel het vuren te staken in de Negeb hun aanvallen voortzet ten." Het hoofdkwartier meldt boven dien, dat hevige gevechten aan de gang zijn nabij Majdal, dat is inge sloten en dat de Joodse luchtmacht actief is in de kuststreek van Arisje en Gaza. Het hoofdkwartier bericht boven dien, dat het Arabische legioen een Joods voedingsmiddelentransport heeft teruggeworpen te Latroen en dat voortdurend gevochten wordt te Jeruza'em in de sectoren van Nabi- dagoed en Eltorre, die vast in han den zouden zijn van het Arabische legioen. In een Israëlitisch communiqué wordt verklaard, dat de Egyptische troepen, die bij Majdal op het Zui delijk front, omsingeld waren, zich op Gaza, 25 k.m. Zuidelijker, terug getrokken hebben. ELECTROSTATISCHE GENERATOR VAN 12 MILLIOEN VOLT. Het instituut voor te'chnologie in Massachussetts heeft een electro- statische generator van 12 millioen volt ontworpen, die de „zwaarste" atomen kan splitsen. De machine heeft een capaciteit, die verschillen de malen groter is dan die van enig ander apparaat van dit type, zo heeft de deken van het instituut verklaard. De generator zal onder meer ge bruikt worden voor het onderzoek van de uitwerking van stralen op le vende en dode dingen. Het bijzonder onderwijs in Frankrijk Katholieken uit Midden- en Oost- Frankrijk richten zich tot Franse President. In 10 departementen van Midden- en Oost-Frankrijk hebben de ouders, wier kinderen de bijzondere scholen bezoeken, een telegram gezonden aan de Franse president Vincent Auriol. Zij protesteren met kracht tegen de opheffing van de bijzondere scholen in het mijngebied van Grand 'Combe, hetgeen zij als een schending van de rechten van het gezin beschouwen. De betrokkenen verklaren zich soli dair met de gezinshoofden in West- Frankrijk, die eveneens gerechtigheid op onderwijsgebied eisen. De katho lieke oudervereniging te Dijon heeft aan de pers een protestverklaring verstrekt over de positie van het bij zonder onderwijs in Midden- en Oost- Frankrijk. Mgr. Rousseau. Bisschop van Men de in Zuid-Frankrijk heef^ de volgen de richtlijnen aan zijn diocesanen ge geven „Al onze christelijke scholen in het departement Lozere moeten behouden blijven. Het gaat om het behoud van het geloof in dit gebied en om de aanwerving van studenten voor onze seminaries. Onverwijld moet aan elke van onze 100 scholen een vereniging voor volksopvoeding verbonden worden. Alle gemeentera den van het departement Lozère moe ten stemmen voor subsidies aan be hoeftige gezinnen." Nieuwe bedreiging van het gezinsrecht. De Franse minister van Onderwijs heeft ontdekt, dat er „een aanzienlijk en steeds toenemend aantal instellin gen bestaar. welke, om de moeders te helpen, zeer jonge kinderen opne men, die de leerplichtige leeftijd nog niet bereikt hebben." Dit schijnt hij op te vatten als een bedreiging voor de „verwereldlijking" en... „de vor ming en de gezondheid van de jeugd". Daarom zal de Minister aan het Par lement een wetsontwerp voorleggen, dat deze als „clandestien" aangeduide kleuterscholen zullen verdwijnen. Het wetsontwerp luidt o.m.: „Iedere particuliere instelling, welke het on derwijs of het bewaken van kinderen ten doel heeft en kinderen ouder dan twee jaar opneemt, wordt gelijkge steld met 'n bijzondere lagere school. Voor deze instelling gelden dezelfde voorschriften als voor de lagere scho len." Ned. verliezen in Indië De regering maakt bekend, dat in de afgelopen week tot haar leedwezen de navolgende verlie zen zijn gerapporteerd: KONINKLIJKE LANDMACHT: Sold. Y. W. Dijk, afkomstig uit Lemstci land. Overleden 26 Oc tober 1948, t.g.v. oorlogsverwon ding. Sold. H. J Altenburg, afkom stig uit St. Nicolaasga 341. Over leden 23 October 1948 t.g.v. oor- lagsverwciiding. Sold. J Meyerink, afkomst'g uit Vriezen veen. Gesneuveld 30 October J94S. Korp B. J. Nijhof, afkomstig uit Gorssel. Gesneuveld 30 Octo ber 1948. Sold. W. F. B. Nijsen, afkom stig uit Duiven (Gld.) Gesneu veld 30 October 1948. Sold. G. A. Welle, afkomstig uit Renkum. Gesneuveld 30 Oc tober 1948. Sold. A. Rijken, afkomstig uit Bennekom (gem. Ede). Gesneu veld 30 October 1948. KON. NED. IND. LEGER: Heeft in de periode van de af gelopen week geen verliezen ge rapporteerd. N.R.K. MIDDENSTAND „Lon en en prijzen Ten aanzien van de jongste rege> ringsmaatregelen op het gebied van, levensmiddelen en brandstoffen- voorziening en de daarmee samen hangende wijzigingen in lonen en prijzen, neemt de Ned. R.K. Mid denstandsbond, naar zij ons mee deelt, het volgende standpunt in: De bond is van mening, dat bij de thans getroffen maatregelen te weinig rekening is gehouden roet de belangen van de zelfstandige on dernemers in midden- en klein bedrijf. Voor de zelfstandigen in midden- en kleinbedrijf ligt de situatie zo, dat zij, ten eerste, geen bijslag ont vangen om de ook voor hen als consumenten gerezen moeilijkheden tengevolge van de prijsstijging der eerste levensbehoeften het hoofd te kunnen bieden, ten tweede, indien zij personeel in dienst hebben, ge houden zijn aan dit personeel de loonsverhoging van ƒ1,per week te betalen, wat voor hen tevens meebrengt een verhoging der socia le lasten, ten derde, deze loonsver hoging niet in hun prijzen mogen doorberekenen, hetgeen betekent, dat ze uit eigen middelen de loons verhoging met de daarbij behoren de sociale lasten moeten bekostigen. Voor deze groep ontbreekt iedere voorziening. Er zijn slechts vage toezeggingen gedaan, waarvan de verwezenlijking niet op korte ter mijn valt te verwachten. Zo wordt in het officiële regeringscommuni qué ten aanzien van deze groep wel verklaard: „Tegenover deze verhoging van lasten van het bedrijfsleven zal ech ter een verlichting intreden als ge volg van de herziening der fiscale winstvaststelling" en „Ook de wenselijkheid van een regeling van de kinderbijslag voor kleine zelfstandigen gaat hierdoor te sterker spreken." Noch over deze herziening der fiscale wirustvaststelling, noch over een kinderbijslagregeling is tot he den echter iets concreets vastgesteld of toegezegd. Integendeel in de me morie van antwoord op het voor lopige verslag van de Tweede Ka mer over de begroting voor 1949 van het ministerie van algemene zaken wordt geconstateerd, dat over de kinderbijslag voor zelfstandigen geen aanvulling van enig belang kan worden gedaan na de verklaring in de troonrede; verder, dat het geen eenvoudig vraagstuk betreft en dat eerst aan de hand van de resultaten der commissie, die dit vraagstuk bestudeert, zal kunnen bepaald worden op welke wijze het beoogde doel kan worden bereikt. Door het verbod van doorbereke ning der loonsverhogingen wil de regering een algem'ene prijsstijging en daarmede een derde loonronde voorkomen. De N.R.K.M., die het belang van stabiliteit eveneens erkent, kan dit standpunt van de regering begrij pen. Anderzijds meent deze bond echter, dat op rechtvaardige wijze rekening gehouden dient te worden met de belangen van de zelfstan dige ondernemers in midden- en kleinbedrijf, temeer daar grote groepen kleinondernemers, gezien het netto gezins-inkomen, waarover zij beschikken, minstens evenzeer een veiligstelling van het noodzake lijke levenspeil behoeven als de „grote massa der loontrekkenden". De Ned. R.K. Middenstandsbond is derhalve van oordeel, dat op zeer korte termijn voorzieningen getrof fen dienen te worden zoals een te gemoetkoming in de verhoogde kos ten van het levensonderhoud en in de voor bedoelde groepen verhoog de kosten, ontstaan uit de door hen betaalde loonsverhoging aan hun werknemers, alsook een afdoende kinderbijslagregeling. HET KARAKTER VAN DE NEDER LANDSE SCHILDERKUNST. De belangstelling voor de schilder kunst is de laatste jaren zeer sterk toegenomen, getuige de enorme aan tallen bezoekers die bij belangrijke exposities genoteerd worden. Daarom zullen velen met belang stelling de lezing, die de K.R.O. op Zondag 7 November om 15 uur uit zendt, volgen. Uitgaande van het contrast tussen het werk van Rembrandt en Ver meer, zal de heer P. F. A. Swillens van het Kunsthistorische Instituut der Rijks-Universiteit te Utrecht het karakter der Nederlandse Schilder kunst schetsen. MALLUMSE WATERMOLEN WORDT HERSTELD. Ouderdomskwalen deden de Mallum- se watermolen bij Eibergen in Maart van dit jaar gedeeltelijk instorten. Rijk, provincie, gemeente, Monumen tenzorg en particulieren brachten de belangrijke som bijeen, die voor een spoedig herstel van de molen nodig is. Nog dit jaar hoopt men de restauratie van het oude gebouw te voltooien. CONCERTGEBOUW ORKEST VOOR DE K.R.O. De K.R.O. besteedt veel aandacht aan de werken van Nederlandse componisten en terecht, want nog te veel ziet men het werk van landge noten voorbij, geneigd als men is, slechts dat wat van over de grenzen komt te waarderen. Op Zondag 7 November om 14.30 uur wordt de Sinfoniëtta voor 16 blaasinstrumenten van Willem van Otterloo uitgevoerd door het Con- certgebouworkest o. 1. v. Eduard van 1 Beinum. Wie de kwaliteiten van de blazers- groep van het Concertgebouworkest kent, zal niet verzuimen op deze uit zending af te stemmen. Evenals Mozart tracht de dirigent van het Utrechts Stedelijk Orkest van de muziek een geestrijk spel te maken. Met dat doel kiest hij korte, heldere vormen en evenals Mozart viert hij zijn uitstekende instrumen- tatiekunde graag bot op bijzondere klankcombinaties. Maar omdat ook hij zich voor nieuwe mogelijkheden en klankverhoudingen interesseert, is hij toch een heel andere figuur dan zijn 18e eeuwse voorganger. Door het Concertgebouworkest wordt, met als solist Theo Oloff, ver der uitgevoerd een concert voor viool en orkest van de moderne Engelse componist A. Rawsthome. Sen CcoAAettfe. „We moeten over katholicisme en lekenapostolaat niet te veel praten, maar we moeten niet kunnen slapen, wanneer we weten, dat er in onze buurt piensen armoe lijden". Mgr. dr. H. Poels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1