S)e CcidócSoti/fca/nt
De Paus vraagt een internationale
garantie voor Palestina
Het vleugje optimisme is
vervlogen j
Atlantisch Pact in de maak
Het schip voor Keulen wacht
op lading!
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MAANDAG 25 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
NIET.ALLEEN IN FRANKRIJK,
OOK IN FINLAND
PROCLAMEREN DE COM
MUNISTEN STAKINGEN
Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
■"7ATERDAG heeft Z. H. de Paus een encycliek uitgevaardigd, getiteld
„In multiplicibus" Dit document doet een hernieuwde oproep om te
bidden voor de vrede,/in Palestina. De Paus stelt voor, Jeruzalem en de
heilige plaatsen te internationaliseren, zodat de heilige plaatsen, de gods
dienstige plechtigheden en de bedevaarten onder de bescherming van
het internationaal recht komen te staan. De Paus brengt in de eerste
plaats de pogingen ter beslechting van het Joodse Arabische geschil nopens
de heilige plaatsen in herinnering. Vervolgens verstrekt Z. H. een toe
lichting over het ingrijpen der Kerk ten gunste van de slachtoffers van
het conflict van Palestina, de Libanon en Egypte zulks door toedoen
van de vertegenwoordigers van het Vaticaan in deze landen.
Waar alles herinnert aan
het leven en de dood
van de Zaligmaker
Na aanhalingen uit de voorgaan
de encycliek „Auspicia quaêdam" ver
klaart de Paus, hoe hij ten aanzien
van de morele en materiële verwoes
ting, die het aanslepende conflict met
zich brengt, er toe gebracht werd op
deze oproep terug te komen, hopend
dat hij door de gehele christenheid,
die niet onverschillig mag blijven bij
de verwoesting der heilige plaatsen
zal worden gehoord.
De Paus is ervan overtuigd, dat de
gebeden der gelovigen ter verlichting
van de mensen, die de lotsbestemming
der volken in handen hebben, zullen
gehoord worden en dat vrede en
rechtvaardigheid tenslotte in Palesti
na een weldoende werkelijkheid zul
len worden.
Het is onze overtuiging, aldus de
Paus, dat deze gebeden, die een blijk
zijn van de gehechtheid van een groot
gedeelte der mensengemeenschap aan
de heilige plaatsen, in de hoge .verga
dering, waar aan de vestiging van de
vrede wordt gewerkt, de mening zul
len sterken, dat het verlenen van een
internationaal statuut aan Jeruzalem
en omstreken, waar alles herinnert
aan het leven en de dood van de Za
ligmaker, de doelmatigste waarborg
is voor het behoud van deze heilige
plaatsen.
Tevens dient krachtens een inter
nationale garantie, zo vervolgt de
Paus, zowel de vrije toegang tot de
ir. Palestina verspreidde heilige plaat
sen als de vrijheid van eredienst en
de eerbied voor de godsdienstige ge-
brniken en tradities te worden verze
kerd, opdat weldra de dag moge aan
breken, dat het alle mensen op nieuw
mogelijk wordt, ter bedevaart naar
het Heilig Land te gaan, in welks
monumenten, die een levende herin
nering zijn aan het uit liefde tot de
mensen gebracht levensoffer, het gro
te geheim van de vrede onder de men
sen is geborgen.
Heeft Soekarno het
klaargespeeld
MOESO'S LAATSTE VESTINGEN
GEVALLEN.
Voor radio Djokja heeft Soekarno
Vrijdagavond in een dagorder ver
klaard, dat met de herovering van
Patjitan en Pati de laatste vestingen
van de communisten van Moeso ge
vallen zijn. „Wij hebben de wereld
getoond, waartoe wij in staat zijn",
verklaarde Soekarno en hij voegde er
aan toe, dat het leger nu gezuiverd is
van elementen, die alleen maar partij
belangen najoegen.
Zondag berichtte het Republikein
se persbureau Antara, dat in Pati, So
lo en Batoerdjo drie kopstukken van
de P.K.I, gevangen zijn genomen. In
de omgeving van Blora is een massa
graf ontdekt met het stoffelijk over
schot van veertig personen, die door
de communisten werden vermoord.
Onrustig Palestina
SPOEDZITTING VAN
VEILIGHEIDSRAAD.
Dinsdagochtend komt de Veilig
heidsraad in spoedzitting bijeen om
de toestand in Palestina te bespreken.
Beide partijen hebben beschuldigin
gen tegen schendingen van de order
„staakt het vuren" bij de Verenigde
Naties ingediend.
Uit Cairo wordt gemeld, dat de
Egyptische minister van Oorlog een
ultimatum heeft gezonden aan Is
raël, waarin hij van de regering eist,
dat de schendingen zullen eindigen.
In het tegengestelde geval zal Egypte
zich niet langer gebonden achten aan
het bevel van de Veiligheidsraad.
Beide partijen melden een oplaaien
van de strijd in het Noorden aan de
Libanese grens, ten Noorden van Sa-
fad. Van Joodse zijde werd verklaard,
dat deze ernstige agressieve actie zou
kunnen leiden tot een algemene her
vatting van de strijd in het gehele
gebied. Waarnemers van de Verenig
de Naties, die op de hoogte zijn ge
steld, vertrokken uit Haifa naar het
gevechtstoneel.
De ramp van de
„Nijmegen"
OOK DE HEER W: PHILIPPO
OVERLEDEN.
Het laatste nog in leven zijnde
slachtoffer van de vliegramp met het
K.L.M.-vliegtuig „Nijmegen" te Prest-
wick, de heer W. H. Philippo uit
Sassenheim, is gisteravond in het
ziekenhuis van Ballochmyle nabij
Prestwick overleden.
Vertegenwoordigers van de K.L.M.
deelden mede, dat, zo de bloedver
wanten dit verzoeken, de stoffelijke
resten van de slachtoffers, die thans
nog in hetzelfde ziekenhuis liggen
opgebaard, naar de verschillende
woonsteden zullen worden vervoerd.
Naar de K.L.M.-persdienst mee
deelt, heeft het voorlopig onderzoek
naar de oorzaak van het ongeluk geen
nieuwe gezichtspunten geopend.
Nederlandse luchtvaartautoriteiten
GEVECHTEN BIJ DE MIJNEN VAN
ST. ETIENNE.
In het kolenbekken van St. Etienne
is het tot ernstige botsingen gekomen
tussen de staker de mijnwerkers en
de veiligheidspolitie. Rond dc mijnen
van Courict, de belangrijkste ir. dit
gebied, hadden de stakers een groot
aantal barricader opgeworpen.
GOEDS NIEUW OVER GROENTEN-
EXPORT.
Te Venlo is Zaterdagmorgen de
vijfduizendste wagon met groenten
voor Duitsland gepasseerd. De vijf
duizendste vrachtauto ging enige tijd
geleden al de grens over. Tot nu toe
zijn acht-en-negentig duizend ton
groenten naar Duitsland geëxpor
teerd. Op het ogenblik worden ge
middeld per dag honderd wagons met
wintergroenten verzonden.
Vandaag beslissing over Berlijn
Vandaar komt de Veiligheidsraad bijeen om een beslissing te nemen
in de kwestie Berlijn. Het aanvankelijke optimisme in de kringen van de
UNO over de mogelijkheid van een minnelijke schikking in de kwestie-
Berlijn is aanmerkelijk gedaald na het onderhoud tussen Visjinski en de
voorzitter van de Veiligheidsraad, dr. Bramuglia. Volgens betrouwbare
bron heeft Visjinski Zaterdagavond in een onderhoud met dr. Bramuglia
verklaard, dat de Sovjet-Unie de door de zes neutrale leden van de Veilig
heidsraad voorgestelde resolutie niet kan aanvaarden.
Russen maken bezwaar
De Russische regering maakt be
zwaar tegen dat deel van de resolu
tie, waarin wjrdt voorgesteld de va
luta van Berlijn te plaatsen onder
toezicht van een viermogendheden-
commissie. De Sovjet-Unie wenst,
dat de valuta-kwestie door de vier
militaire gouverneurs zal worden ge
regeld. Daarnaast is de Russische re
gering niet bereid de blokkade op te
heffen, zolang de valuta-kwestie niet
is geregeld.
POLITIE UIT WESTELIJKE
SECTOREN MOET SOWJETSECTOR
VERLATEN.
Volgens Den? ((Amerikaanse zóne)
heeft de politie uit de Westelijke sec
toren te Berlijn, die in de Sowjet-
sector woont, van de Sowjet-Russi
sche autoriteiten bevel gekregen van
daag haar woninger te ontruimen en
de Oostelijke sector te verlaten. Zij
mogen alleen hun particuliere bezit
tingen meenemen.
VAN SCHIP VIA OUDROEST
WEER SCHIP.
De in 1940 nog niet geheel vol
tooide „Elandsfontein" werd door de
Duitsers naar Danzig gesleept en on
derging daar de nodige bombarde
menten. Als een ruïne werd het schip
na de oorlog dooi de Russen aan Ne
derland overgedragen. Op dc werf
„De Schelde" te Vlissingen wordt het
thans geheel opgeknapt om na af
bouw als „Jagersfontein in de vaart
te worden gebracht.
DUITSE STRIJDMACHT IN
SOVJET-ZÓNE.
In een rapport van het Internal.
Comité voor de bestudering van Eu
ropese kwesties wordt verklaard, dat
er in de Sovjet-zóne een Duitse strijd
macht is gevormd onder de Duitse
veldmaarschalk Friedrich von Pau-
lus, welke thans driehonderdduizend
man telt. Het comité zegt zijn inlich
tingen te hebben van een aantal der
„vijftienhonderd manschappen van
de strijdmacht van von Paulus, die
kortelings in Potsdam zijn aangeko
men en aldaar gelegerd zijn."
Volgens het rapport zijn er in de
Sowj et-zóne behalve het leger van
von Paulus nog tweehonderdduizend
man politietroepen.
Ook politieke
staking in Finland
Ook in Finland is een stakingsbe
weging uitgebroken tegen de rege
ring, welke gelijkt op de communis
tische aanval welke het C.G.T. tegen
de Franse regering richt. Als wapen
hanteren ook de Finse communisten
de algemene staking en reeds sedert
vier dagen hebben er voor het ge
bouw van de grote parseleinfabriek
Arabia, waar 2500 arbeiders staken,
grote straatgevechten plaats tussen
enige duizenden communisten en
honderden politie-beambten, die de
werkwilligen de toegang tot de fa
briek vrijhouden.
Aangevuurd door strijdgezang van
vrouwen, die achter de strijdende
communisten staan, gooien zij ste
nen naar de politie en voor Maan
dag willen 3000 havenarbeiders van
Helsinki, die nu ook staken, de de
monstranten te hulp komen.
Behalve in Helsinki staken ook de
haven- en scheepswerfarbeiders in
vele andere Finse steden. In vele in
dustrieën ligt het werk stil. Het ern
stigst is <le situatie in het Noorden
van Finland, waar de communisten
de grootste aanhang hebben.
Voorlopig schijnt de regering de
toestand in de hand te hebben maar
men maakt er geen geheim van dat
zij voor een moeilijke taak staat.
Ministers van W. Europese Unie bijeen
\7ANDAAG komen de ministers- van Buitenlandse Zaken van de vijf lan
den, die zich aansloten tot de Westelijke Unie, te Parijs bijeen om
maatregelen te bespreken, die van buitengewoon groot belang zijn voor de
toekomstige ontwikkeling van geheel West-Europa. Van betrouwbare zijde
wordt vernomen, dat de agenda een aantal punten bevat als: uitbreiding
van het militair defensie-pact der Unie met de Verenigde Staten en Cana
da. uitbreiding van de Unie met andere Westeuropese staten; uitbreiding
van de samenwerking der vijf landen in hun overzeese gebiedsdelen en
een voorstel tot het instellen van een Europees parlement.
REEDS MAANDEN LANG
VOORBEREID.
Uit Washington kwam het bericht,
dat een schets van het voorgestelde
„Atlantisch Pact", waardoor de West
europese Unie met de Verenigde Sta
ten formeel in een „defensieve allian
tie" zou worden opgenomen vandaag
aan de vijf ministers zal worden voor
gelegd. Hoge Amerikaanse autoritei
ten voorspelden dat een militair ver
drag, dat volledige steun aan de Wes
telijke Unie waarborgt, inderdaad op
komst is.
Van Britse zijde deelde men mede,
dat elk der betrokken regeringen
reeds een aanbeveling heeft ontvan
gen om een verdrag in beginsel te ont
werpen. De driedaagse conferentie zal
zich volgens deze woordvoerders in
hoofdzaak bezighouden met het con
cept van het Noord-Atlantisch pact.
Men komt namelijk niet onbeslagen
ten ijs-, omdat onder geheimhouding
maandenlang te Washington confe
renties zijn gevoerd door vertegen
woordigers van de Westelijke Unie en
van de Verenigde Staten en Canada.
Als basis zou de alliantie de beken
de resolutie van senator Vandenberg
hebben, waarin Amerika zich ver
plicht tot steun aan regionale veilig
heidssystemen in Europa, indien de
zekerheid voor de Verenigde Staten
hierdoor wordt vergroot.
Munitie-ontploffing
in IJmuidense
duinen
TWEE SLACHTOFFERS
Aan 't eind van de middag heeft zich
Zaterdag in een bunker in de IJmui
dense duinen een munitie-ontplof
fing voorgedaan, die twee mensenle
vens heeft geëist.
De beide slachtoffers van de mu
nitie ontploffing in de duinen bij
IJmuiden zijn H. Visser uit IJmui-
den en D. Kramer uit Santpoort, bei
den jongens van ongeveer 15 jaar
oud. Zij waren met hun vriend J.
Hak, eveneens uit IJmuiden, de dui
nen ingetrokken en vonden er een
verroeste handmortier. Ondanks de
talrijke waarschuwingen, welke bij
herhaling door de autoriteiten zijn
gegeven de duinen bij IJmuiden
zijn voor zover het de paden en we
gen betreft vrijgegeven. Waarschu
wingsborden melden echter dat het
buiten de paden nog steeds gevaar
lijk is sleepten de jongens hun
„vondst" naar een bunker en begon
nen tot overmaat van ramp onder
het apparaat een vuurtje te stoken.
Een vermoedelijk in de mortier ach
tergebleven granaat of granaatrest
is toen tot ontploffing gekomen met
het noodlottig gevolg.
De derde jongeman, J. Hak, is ge
spaard gebleven, vermoedelijk door
dat de bunkerwand hem heeft be
schermd. Hij werd niet ernstig ge
wond. Hij kreeg slechts een hoofd
wonde en is onmiddellijk na de ont
ploffing naar een café in de nabijheid
gehold, waar men de politie heeft
gewaarschuwd. Deze waarschuwde
op haar beurt de Rode Kruis-colon-
ne van IJmuiden, welke onder lei
ding van de heer A. P. Bakker zich
direct naar de bunker spoedde. Er
kon echter geen hulp meer worden
geboden.
Hak is na verbonden te zijn door
de politie verhoord en daarna naar
zijn woning gebracht.
FRANZ LEHAR OVERLEDEN.
De operettecomponist Franz Le-
har is Zondag te Wenen overleden.
De componist is 78 jaar geworden.
Hij maakte het eerst naam met de
operette „Die lustige Witwe", een
nieuwe vorm van licht opera. Met
meer dan 70.000 opvoeringen over de
gehele wereld bezit deze operette
een wereldrecord op het gebied van
het zangspel, totdat dit record gesla
gen werd door Lehar's andere grote
succes „Das Land des Lachelns",
waarvan de première in 1931 te Lon
den ging met Richard Tauber in de
hoofdrol.
Lehar was de zoon van een Mora
vische boerenfamilie. Hij componeer
de op 6-jarige leeftijd zijn eerste lied
en studeerde later viool aan de mu
ziekacademie te Praag. Toen de com
ponist Dvorak twee van zijn sonate's
zag, ried hij de jonge Lehar de viool
studie op te geven en componist te
worden.
die zich terstond na het ongeval
naar Schotland heben begeven, en
deskundigen van het Britse ministerie
van Luchtvaart zetten het onderzoek
nauwgezet voort.
Begrafenis der slachtoffers
De stoffelijke overschotten van de
bemanningsleden van de „Nijme
gen", alsmede die van een aantal Ne
derlandse en buitenlandse passagiers,
zullen hoogstwaarschijnlijk heden
avond per vliegtuig uit Schotland
naar Schiphol worden overgevlogen.
Vandaar zullen zij worden overge
bracht naar de als chapelle ardente
ingerichte nieuwe kerk te Amster
dam.
Dinsdag a.s. zal van 10.0017.00
uur uitsluitend en allen aan de naas
te betrekkingen gelegenheid worden
geboden in de Nieuwe Kerk een
laatste groet aan de slachtoffers te
brengen.
De begrafenis van de heren Par-
mentier, Veenendaal en Maclnery
zal vermoedelijk geschieden op
Woensdag a.s. om 12 uur op de be
graafplaats Rhijnhof te Oegstgeest.
In verband met de te verwachten
grote belangstelling moet er rekening
mee worden gehouden, dat automo
bielen op grote afstand van de be
graafplaats zullen moeten worden
geparkeerd. Het is niet uitgesloten,
dat deze afstand 10 minuten gaans
zal zijn.
BISSCHOPPEL. GEMACHTIGDE
VOOR DE PERS.
Het Hoogwaardig Episcopaat heeft
Pater dr. P. Heymeijer S.J., benoemd
tot gemachtigde in alle aangelegen
heden, die de pers betreffen en ver
der tot geestelijk adviseur van de be
staande of nog op te richten organisa
ties.' op het gebied van het perswezen,
zoals de Kath. Ned. Dagbladpers en
de Kath. Journalistenkring.
FISCALE RECHERCHE
ONDERZOEKT ZAAK-KERKHOVEN
Omtrent de liquidatie van de Am
sterdamse effectenfirma Kerkhoven
en Co. zijn dezer dagen verscheidene
geruchten in omloop gekomen. De fis
cale inlichtingen- en opsporingsdienst
te Amsterdam heeft thans de zaak in
onderzoek genomen. Nadere gegevens
over dit onderzoek kunnen, naar deze
dienst mededeelt, nog niet worden
verstrekt.
Op Woensdag 13 October j.l. werd
het schip met de eerste 500 ton gas
kolen, die Leiden kreeg toegewezen
in het kader van de Marshall-hulp,
feestelijk ontvangen aan de kade bij
de Stedelijke Lichtfabrieken. Wij
schreven bij die gelegenheid: „Het
plan-Marshall kan vergeleken wor
den met een injectie, die een arts toe-
dienst aan een patiënt. Deze injec
tie stelt de zieke in staat beter te
v/orden en mits hij na de behan
deling de nodige voorzichtigheid in
acht neemt zijn werk te hervatten,
zodat hij weer geld kan verdienen om
de doktersrekening te betalen".
Een pessimist zou naar aanleiding
van deze vergelijking kunnen opmer-
ken, dat we nog steeds patiënt zijn
wat ook inderdaad het geval is'. Als
we echter de toestanden nagaan,
waarin we de laatste vijf jaar geleefd
hebben, bestaat er meer reden tot
optimisme dan tot allerlei naargees
tige opmerkingen. Immers, we kun
nen ons nu een patiënt noemen, die
aan de beterende hand is. Het levens
gevaar is geweken en om de volle
draagwijdte van dit feit te begrijpen,
behoeven we slechts even terug te
denken aan de hongerwinter van '44.
Hoevelen van ons hebben niet met
oude vehikels en hongerige magen,
door Nederland gezworven in de vu
rige hoop ergens een zakje aardappe
len of een beetje graan te bemachti
gen? En hoe groot was de vreugde
thuis, als we met iets eetbaars te
rugkeerden? Een wittebrood, dat we
van het Zweedse Rode Kruis ontvin
gen, kon moeilijk vergeleken worden
met een injectie, die ons volk buiten
levensgevaar zou stellen. Het was
slechts een middel, waarmede wij ons
leven weer een paar dagen konden
rekken.
Deze week staan wij figuurlijk
gesproken opnieuw aan de kade,
maar nu om een schip te laden. Het
schip voor Keulen! Zeker, er wordt
in deze tijd veel van ons gevraagd,
maar de nood is ook groot. Ondanks
onze naoorlogse moeilijkheden is de
toestand in Nederland vrij behoorlijk
in vergelijking met andere landen.
Wij kunnen geven! Daarvan getuigen
de stukken brood en andere levens
middelen, die iedere schillenophaler
op zijn wagen heeft liggen.
Het Duitse volk verkeert stoffelijk
en daardoor ook geestelijk in
levensgevaar. Wij hebben veel narig
heid van de Duitsers ondervonden,
maar dit geeft ons in geen enkel op
zicht het recht, hen aan hun lot over
te laten. Waar dit mogelijk is, zijn
wij als christenen verplicht, hulp te
bieden. Ontelbare kinderen zwerven
door Duitsland en leven van roof.
Millioenen vluchtelingen zijn in zwaar
geteisterde gebieden opeengepakt en
de meeste kunnen geen werkgelegen
heid vinden. Over geld beschikken-zij
practisch niet en het dagelijks brood
is voor deze mensen vaak een groter
probleem dan voor ons tijdens de
hongerwinter.
Helaas kunnen wij niet de injectie
geven, die nodig is om het levensge
vaar te keren. Maar wel kunnen wij
een bijdrage leveren, die in veel ge
zinnen dezelfde vreugde zal brengen
als een Zweeds wittebrood in onze
hongerwinter. Prakkezeert er niet
lang over. De kranen staan gereed
op de kade om het schip te laden. Als
U allemaal iets geeft, kunnen de grij
pers hun werk beginnen. Het schip
voor Keulen moet vol!
De aandacht zij er nogmaals op ge
vestigd, dat geen Boter of Vet mag
worden afgegeven.
DODELIJK ONGEVAL BIJ
HENGELO.
Een vijftal scholieren organiseerde
op weg naar huis op de straatweg
HengeloHaaksbergen een „wieler-
race", waarbij een van hen, bij een
poging om zijn kameraden te passe
ren helemaal aan de linkerzijde van
de weg terecht tfwam. Plotseling
echter zwenkte hij weer naar rechts,
op welke manoeuvre een motorrijder
niet bedacht was. Door het plotseling
afremmen slingerde de duopassagier,
de 19-jarige Pol, van de motor, waar
bij hij dermate ernstig verwond werd,
dat hij enige uren later in een zieken
huis overleed.
£en koJUie.itje...
„Hoe krankzinnig onnozel lijkt mij
nu gansch het menschelijk weten
naast de woorden van het Onze Va
der. Mijn geest hongerde, en dit sim
pel geheimvol gebed, dat Jezus ons
leerde, verzadigt mij volkomen met
zijn oneindigheid."
„Mijn Dagboek" Pieter van
der Meer de Walcheren.
