Verraad op grote schaal in
de Rijnstreek
EEN WEEK HEEFT
DAGEN
Katholiek
Amateurtoneel
ZATERDAG 16 OCTOBER 1948
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 2
Talrijke leden van de „Getuigen van Jehova'
het slachtoffer
Evenals de Joden hebben ook de
volgelingen van de secte van „Jeho
va's getuigen" tijdens de bezetting
in de vervolgingswoede der Nazi's
meer dan hun aandeel gehad.
Ook in de Rijnstreek, waar zich
enkele vertakkingen dezer vreemde
secte hadden neergezet, zijn er slacht
offers gevallen. Mogelijk ware zulks
niet nodig geweest, als niet eigen
buurtgenoten door laag verraad daar
in de hand hadden gehad. Een drie
tal afkomstig uit Alphen hadden zich
gisteren voor het Bijzonder Gerchts-
hof in Den Haag te verantwoorden
wegens medeplichtigheid aan het op
rollen van genoemde secte te Alplien
en te Bodegraven.
Christine RietveldPaling, die
reeds in '39 tot dit genootschap was
toegetreden, had geregeld de bijeen
komsten in Alphen bijgewoond, tot
een zekere Johanna Noordander, de
dochter van de politierechercheur
Noordlander, haar gevraagd had ook
eens een dergelijke bijeenkomst te
mogen bijwonen. Toen kort daarop
een groepsbijeenkomst te Boskoon
plaats vond, was Johanna met verd.
medegegaan. Nog geen drie kwartier
was de bijeenkomst aan de gang of
de Duitsers stonden midden in de
zaal en arresteerden alle aanwezigen,
die naar Schevningen werden overge
bracht. Verd. Christine zou toen een
brief geschreven hebben, waarin zij
verklaarde, alle mogelijke verdere
inlichtingen te willen geven, mits zij
op vrije voeten kwam en naar haar
man kon terugkeren. Dat deze ook
door de.Duitsers gevangen was en
naar Duitsland vervoerd wist zij nog
niet. Ook had zij medegedeeld, dat
bij haar thuis boeken en kaarten van
de secte onder de vloer verborgen za
ten. Dit alles had zij eertijds bekend,
thans verklaarde zij niet meer te we-
Aetherklanken
ZONDAG
HILVERSUM (415 m.)
8.00 Nieuws, 8.25 Inleiding Hoog
mis, 9.30 Hoogmis, vanuit de kapel
van het Kruisherencollege te Uden,
9.30 Nieuws, 9.45 Orgelmuziek, 10.15
Basilicakoor, 12.15 Apologie door
prof. dr Kors O.P. 12.35 Lunchconc.
door Orkest Zonder - Naam, 12.55
Zonnewijzer, 13.00 Nieuws, 13.25
Lunchconc. verv. 13.50 Spineuza,
14.05 Radio Philharmonisch Orkest,
14.50 Kath. Ned Persbureau, 15.00
R.K. Harmonie St. Cecilia, 15.20 Ge
sprekken met kunstenaars, 15.30
16.10 Sportreportage, 16.25 le Vespers
19.00 NCRV-kwartet, 19.50 In het
boeckhuys, 20.05 De gewone man,
20.12 Uit en thuis, 22.37 Actualiteiten
23.00 Nieuws, 23.15 Symph.Orkest.
HILVERSUM I (301 m)
8.00 Nieuws, 8.18 BBC symphonie
orkest, 8.30 Tuinpraatje, 8.40 Inter
mezzo, 9.12 Sportmededelingen, 9.15
Men vraagtwij draaien, 10.00
Meester trio, 10.30 Briefgeheim,
10.50 Jonge Flierefluiters, 11.15
Triangel, klein-kunstprogr. 12.00
Achter het voetlicht, 12.15 Armand
Bernard en zijn Frans orkest, 12.40
Tsjechische Volksliederen, 13.00
Nieuws, 13.20 Lunchmuz., 13.50
Even afrekenen, 14.05 Boekenhalfuur,
14.30 Concertgebouw orkest, 16.30
Reportagedienst, 17.00 Mannenkoor,
17.15 De Krekels, 17.30 De avontu
ren van oom Keesje, 17.50 Sport,
18.00 Nieuws, 18.30 Progr. Ned. Strijd
krachten. 20.00 Nieuws, 20.05 Re
portagedienst. 20.15 Waltztime, 20.45
Hersengymnastiek, 21.40 Paul Vlaan
deren. 22.15 Muziekalbum van Grieg
23.00 Nieuws, 23.15 Skymasters, 23.45
Orgelmuziek.
MAANDAG
HILVERSUM H (415 m.)
7.00 Nieuws, 7.45 Woord voor de
dag, 8.00 Nieuws, 8.15 En nu aan het
werk, 9.15 Ochtend bezoek bij onze
jonge zieken, 9.35 Gramofoonmuz.
11.20 Oude en nieuwe scrijvers, 11.40
Orkestparade, 12.33 Zangrecital, 13.00
Nieuws, 13.15 Mandolinata, 13.45
Marguerite Long, 14.00 Voor de
scholen. 15.00 Kamerorkest, 17.00
Kleuterklokje, 17.15 Uit Neerlands
liederenschat, 18.00 André Kostela-
netz. 18.15 Sportrubriek, 18.30 Po
pulaire orgelbespeling, 19.00 Nieuws
19.15 NCRV-leeslamp, 20.00 Nieuws,
20.15 Met band en plaat, 20.45 De
erfgenaam van Redclyffe, hoorspel,
21.20 Sweelinck kwartet, 22.05 Or-
gelconc. 22.30 Aanwinsten disco
theek, 23.00 Nieuws, 23.15 Selectie
programma, 23.45 Anna del Rio.
HILVERSUM I (301 m)
7.00 Nieuws, 7.15 Ochtendgymn.
7.30 Muziek bij het ontbijt, 8.00
Nieuws, 8.18 Orgelspel van Johan
Jong, 8.45 Lichte morgenklanken,
10.45 De regenboog, 12.00 Frank Si
natra en Helen Morgen zingen, 12.48
Andre de Raaff en Jaques Schutte,
13.00 Nieuws, 13.20 Malando en zijn
tango rumba orkest, 14.30 De school
arts geeft raad, 14.45 Caveleria Rusti-
cana, 16.00 Naamloos, hoorspel, 17.30
Musettek1 anken, 18.00 Nieuws, 18.15
Vara varia, 18.20 Mendelsohn, 18.30
Strijdkr. 19.30 Chopin, 20.00 Nieuws,
20.05 Dingen van de dag, 20.15 Mari
nierskapel, 20.50 De ducdalf, 21.10
Volksconc. Radio Philharm. Orkest
22.10 Er zijn er maar weinig. 22.30
Actuele kanttekeningen, 23.00 Nieuws
23.15 Dansmuziek.
RADIOUITZENDING OVER HET
K. N. P.
A.s. Zondag 17 Oct. zal de hoofd
redacteur van het K.N.P., H. Kemna
van 14.5015 uur voor de K.R.O.
spreken over „Het Katholiek Neder
lands Persbureau'.
ten wat ze destijds bij de PRA had
verklaard.
Verder had zij in de zomer van '42
een zekere G. Vet uit Alphen aan
den Rijn blootgesteld aan opsporing,
vervolging en vrijheidsberoving.
Ook had zij de vijand er mede op de
hoogte gebracht, dat bij zekere De
Lange een Jood, Wetsteijn genaamd,
verborgen zat, waarop deze is gear
resteerd.
De proc.-fiscaal, mr. Braun, wees
er op dat in deze zaak ontzettend veel
slachtoffers waren gevallen. In Fe
bruari j.l. is verdachte nadat de en
kelvoudige Kamer 6 jaar had geëist
en het vonnis tot drie jaar was be
perkt gebleven, met het oog op haar
twee nog zeer jonge kinderen voorlo
pig in vrijheid gesteld. Nadien zijn
er echter meer bezwarende feiten
voor de dag gekomen, welke haar ge
vangenneming noodzaakten. Thans
eiste de p.-f. met het oog op het in
tens verraad, door deze jonge vrouw
gepleegd, waarvan ook haar eerste
man het slachtoffer is geworden, een
gevangenisstraf van acht jaar.
Mr. van 't Hoff Stolk, wees er in
zijn pleidooi op dat deze vrouw met
haar uitermate begrensd verstand en
levend in een geheel afgesloten we
reldje de consequenties van haar
daden nimmer heeft begrepen. Het
was haar te doen, haar man terug te
krijgen; ook daarin is zij bedrogen
uitgekomen. Met het oog op haar zeer
jeugdige kinderen verzocht pl. de
straf tot het vroeger uitgesproken
vonnis terug te brengen.
Een vreemde zaak was het met Jo
hanna Noorlander uit Alphen, die in
deze zaak een zeer voorname rol had
gespeeld, zij het dat de motieven, die
haar tot deze intens-gemene daden
hadden bewogen, nergens ontdekt
zijn kunnen worden, daar zij niet
met de S.D.-man van Dijk enigerlei
verhouding had nóch om geldelijk
gewin en ook niet om haar vader, de
politie-rechercheur G. Noorlander, te
helpen, dit verraad had gepleegd.
Doelbewust is zij met de vorige ver
dachte naar de bijeenkomst in Bos
koop gegaan ten einde daar de aan
wezigen in de val te laten lopen. Ver
schillende inwoners van Alphen en
Bodegraven, die daar gearresteerd
werden, zijn nimmer teruggekeerd.
Tegen haar eiste de proc.-fisc. 12
jaren gevangenisstraf met aftrek en
ontzetting uit de kiesrechten.
De zwaarste eis viel tegen de va
der, de voormalige rechercheur der
gemeentepolitie te Alphen, tegen wie
de proc.-fic. 15 jaar gevangenisstraf
vroeg. Met zjjn S.D.-collega's E. en
R. was verd. er reeds lang op uit de
geheime drukkerij op te sporen waar
de pamfletten van Jehova's Getuigen
werden gedrukt. Zijn dochter Jo
hanna had hem toen een paar bro
chures in handen gespeeld. Nadien
had zij zich bij de S.D.-man van Dijk
aangeboden om te trachten de gehei
me drukkerij op te sporen. Daartoe
werd tegenoVer de woning van v. d.
Spek, in de Julianastraat, bij wie men
vermoedde dat de drukkerij geves
tigd was, een kamer gehuurd en de
woning weken lang in de gaten ge
houden; daar van Dijk van mening
was dat de brochures strijdig waren
met de openbare orde.
Ontstellend noemde de proc.-fic.
hetgeen daar was gebeurd. Verschil
lende inwoners van Alphen zijn door
het optreden van deze politieman het
slachtoffer geworden. Verd. zelf ver
ontschuldigde zich, door zijn onbe
kendheid met hetgeen met de men
sen gebeuren zou. De verdediger,
mr.. Taat, wees er op, dat zijn cliënt
een eerste dienstklopper was en
meende met dit opsporingswerk goed
werk te doen. De opsporing van de
Jood die bij De Lange was onderge
doken, deed hij op hoger bevel, zo
dat hiervoor vrijspraak zal moeten
volgen. Overigens heeft hij in de ge
hele affaire met Jehova's Getuigen
slechts een secundaire rol gespeeld en
zijn er nimmer adviezen van hem
uitgegaan.
Het Hof zal over veertien dagen
uitspraak doen.
BIJZONDER GERECHTSHOF.
De procureur-fiscaal bij het Bijzon
der Gerechtshof te 's-Gravenhage
eiste hedenmorgen 8 jaar gevange
nisstraf met aftrek tegen de thans
34-jarige kellner C. van der Z. uit
Noordwijk aan Zee. Van 1939 af was
van der Z. lid van de N.S.B. In 1941
werkloos zijnde, zou hij voor tewerk
stelling naar Duitsland worden uit
gestuurd. Om deze dans te ontsprin
gen trad hij in dienst van de S.S. Tot
het einde van de oorlog was hij aan
het Oostelijk front als sanitaeter
werkzaam. Hij werd 4 maal gewond
en kreeg verschillende Duitse onder
scheidingen. Een jaar Russische
krijgsgevangenschap besloot zijn SS
loopbaan.
De raadsman mr. De Jong, be
pleitte clementie, aanvoerend dat zijn
cliënt in 1941 nauwelijks wist wat de
SS was, en zeker niet vermoedde,
dat hij als frontsoldaat zou moeten
vechten tegen de geallieerden. Uit
spraak over 14 dagen.
HAAGSE RECHTBANK.
TRAMBOTSING TE
KATWIJK AAN DE RIJN.
Op 4 Juli vond te Katwijk aan de
Rijn nabij de Zandlaan een ernstige
botsing plaats tussen twee trams der
N.Z.H., tengevolge waarvan een aan
tal passagiers werden gewond, en
zelfs enkele zwaar gewonde slacht
offers te betreuren vielen.
De wagenvoerder A. B. uit Leiden
zou de schuld dragen van deze bot
sing, omdat hij niet voldoende had
opgelet.
De bestuurder der tram uit de rich
ting Leiden, de wagenvoerder L. Zit
man, had, toen hij de tram uit de te
genovergestelde richting zag nade
ren, zijn wagen gestopt. Dat werd
echter niet door B. gedaan, met ge
meld gevolg. Het bleek, dat tram uit
Leiden op enkel spoor reed, en die
van B. juist het dubbele spoor ver
liet, om eveneens op enkel spoor te
komen.
Naar B., die zich voor de Haagse
rechtbank te verantwoorden had me
dedeelde, had hij meer gelet op het
verkeer over de weg, dan op de lijn.
Verd. moest zelf erkennen, niet de
capaciteiten te bezitten als wagen-
voerder op te treden; hij is trouwens
na het gebeurde ontslagen.
De officier wilde dit laatste in aan
merking nemen en daarom volstaan
met 60 boete of 20 dagen hechtenis,
en voorwaardelijk twee maanden
hechtenis met een proeftijd van drie
jaar. De raadsman, mr. M. A. v. d.
Hout betoogde, dat verd. wel had ge
remd, doch zijn wagen doorgleed. Er
werd echter verzuimd, om zand te
strooien, hetgeen een gevolg was van
het feit, dat verd. de tegenwoordig
heid van geest mist voor zijn functie.
Pl. meende dat ook de directie der
tram schuld treft, omdat verd., die
twee aanrijdingen in de drie maanden
dat hy wagenvoerder was veroor
zaakte, in zijn functie nog was ge
handhaafd, hetgeen nu niet meer het
geval is. Pl. verzocht te volstaan met
êen voorwaardelijke straf.
DROEVE FEITEN VAN KINDEREN,
DIE MISDADIGERS ZIJN.
De Haagse politie heeft gearres
teerd de 14-jarige J. K., de 15-jarige
A. M. W. en diens broer, de 14-jari-
ge R. L. W., die de laatste drie maan
den Den Haag onveilig maakten. In
totaal maakten zij zich tienmaal
schuldig aan diefstal door middel
van inkliming in bioscopen, magazij
nen en woningen, waarbij textielgoe-
deren, geld, sieraden, rijwielonder
delen en sigaretten werden gestolen.
Ook maakten zij zich schuldig aan
oplichting, c.q. verduistering van 2
kinderfietsen.
Tegen enige helers werd proces
verbaal opgemaakt, evenals tegen de
moeders van de jongens, die gesto
len voorwerpen droegen of bij bu
ren hadden ondergebracht. De jon
gens kwamen met de goederen thuis
en vertelden deze te hebben „gevon
den", Nagelaten werd echter de po
litie hiervan in kennis te stellen. Be
halve het geld 365 werden al
de ontvreemde voorwerpen in beslag
genomen.
Verder werden bij een poging tot
diefstal op heterdaad betrapt de 14-
jarige P. H. B. Z., de 14-jarige S. J.
de N. en de 11-jarige L. S. Zij waren
door een bovenraam in een pakhuis
aan de Gedempte gracht geklom
men, waar levensmiddelen lagen op
geslagen. Bij het verhoor bleek, dat
de N. met een vriendje reeds eerder
diefstal in het pakhuis had gepleegd.
Hij had bij de firma, aan wie het
pakhuis toebehoort, gewerkt, en had
toen de sleutel achter gehouden.
GROOT TEKORT AAN
VERPLEGEND PERSONEEL VOOR
PSYCHIATRISCHE INRICHTINGEN
Namens de voorlichtingsdienst van
algemene psychiatrische inrichtingen
zijn gistermiddag inlichtingen ver
strekt over het grote tekort aan ver
plegend personeel in de Nederlandse
ziekenhuizen.
In het algemeen is de personeels
bezetting 25 pet. onder de sterkte,
welke gewenst is om de moderne
therapie, gebaseerd op arbeid en op
omstandigheden, welke te vergelij
ken zijn met die in de maatschappij,
toe te passen. Het tekort aan ver
pleegsters en verplegers bedreigt de
geestelijke volksgezondheid, die toch
een belangrijk onderdeel van onze
algemene volksgezondheid uitmaakt,
indien men bedenkt, dat 3 op de 1000
inwoners in Nederland geestelijk ge
stoord zijn. De situatie is op het
ogenblik zo, dat in 35 inrichtingen in
ons land verscheidene paviljoens ge
sloten zijn wegens gebrek aan ver
plegend personeel, waardoor gees
teszieken, die in feite in een inrich
ting verpleegd moeten worden, niet
kunnen worden opgenomen.
De bezwaren van de zijde der jon
ge vrouwen en mannen, die als ver
pleegsters en verplegers uitkomst
zouden kunnen bieden, zijn meestal:
slechte salariëring en minder goede
arbeidsomstandigheden. Wat dit laat
ste betreft, de arbeidsomstandighe
den zullen naarmate het personeels
tekort minder wordt beter kunnen
worden. Zij zijn aldus het bestuur
van de Nederandse Federatie voor
Geestelijke Volksgezondheid niet
slecht. De arbeidstijd wettelijk vast
gelegd, is ten hoogste 51 uur per
week. De salarissen variëren van
aknkomend leerling-verpleegster tot
het behalen van het diploma van 500
tot 700 gulden per jaar met vrije
kost, inwoning en opleiding. Dit laat
ste dient niet onderschat te worden.
Het staatsdiploma ziekenverpleging
B, het z.g. zwarte kruisje, heeft in
de practijk bewezen belangrijke
waarde te hebben. Bij tal van bedrij
ven en instellingen bestaat behoefte
aan psychologisch geschoolde mede
werkers en de opleiding kan dus een
goede SDringDlank voor de toekomst
zijn. Ook stelt het bijzonder onder
wijs voor de zwakzinnige kinderen
dergelijke eisen.
HET RIJWIEL MÏ;T HULPMOTOR.
De A.N.W.B. meldt:
Er blijkt grote verwarring te be
staan ten aanzien van de bepalingen
vcor rijwielen met hulpmotor door de
gepubliceerde berichten over waar
schijnlijke toekomstige wijzigingen.
Op het ogenblik geldt het volgende.
Alle rijwielen met hulpmotor val
len voor de motorrijtuigenbelasting
onder de categorie van 10.per jaar
en worden voor wat de verkeersvoor-
schriften betreft beschouwd niet als
rijwiel, maar als motorrijtuig; zij
gen dus niet rijden op rijwielpaden.
Rijbewjjs en nummerbewijs zijn even
eens nodig.
Er is geen rijvergunning nodig
voor motorrijtuigen met een motor-
De zachtmoedige.
Ik weet niet, welke stou
te plannen U voor de Zon
dag gemaakt hebt maar
voor één ding moet ik U
waarschuwen. Tracht op
geen enkele manier de
eer J. v. H. (van beroep
huis- en decoratieschilder
voorlopig adres Ge
meente Ziekenhuis 's Gra-
venhage, zaal 13 afdeling
Hersenschuddingen) aan
het verstand te brengen,
dat in deze harde wereld
alleen de vrouwen nog
zachtmoedig zijn.
Vorige week verfde H.
een achter geveltje aan de
Vaillantlaan en wie ter
plaatse de voorgeveltjes
kent. zal de noodzaak van
dit karwei ten volle be
grijpen.
Anders was het helaas
gesteld met de dame. op
wier pas geschrobde plaats
je des schilders ladder
rustte.
„Hei", riep ze naar bo
ven, „houw as de bliksem
op! Maandag kan je hier
weer terecht, maar nou
geen vuiligheid op me
schone plaatsje."
,,An me nooit niet", ant
woordde de schilder vast
beraden. „Ik heb niet ge-
nog kaptaal om twee Zon
dagen m de week te hou
wen."
„Dan zal ik effe maatre-
gele treffe", schreeuwde
de juffrouw giftig. En de
daad bij het woord voe
gend, trok ze de ladder
onderuit. Twee tellen na
dien lag de schilder met
een hersenschudding tegen
de schutting van de buur
man.
De daderes is gehuwd..
Kannibalen.
In een Brabants stadje is
een feestavond gehouden.
Er zijn met succes verschil
lende korte toneelstukken
opgevoerd. Een verslagge
ver van het plaatselijk
blad woonde het feest bij
en schreef er een enthou
siast verslag over. Het slot
van deze pennevrucht
opent nieuwe perspectie
ven voor een deugdelijke
feestviering. Wij lazen:
Ook „Het dolgeworden
daghitje" ging er in als
koek.
Eet smakelijk!!!
Occuite verschijnselen.
Amsterdam, 13 October,
's namiddags half zes. Op
kantoren en fabrieken
wordt de werkdag beëin
digd. Lijn 10 torst een ma
ximum aantal reizigers en
vooral op het achterbalcon
kan men zich niet keren.
Dame van ongeveer 60
jaar heeft al enkele malen
getracht haar arm vrij te
werken, maar zonder suc
ces. Tenslotte zegt zij tegen
man achter haar: .Wilt U
even in mijn hals kijken,
ik voel wat?" Man grin-
nekt. „Komt meer voor in
deze drukte, dame!" Dame
neemt met dit antwoord
geen genoegen. „Het is
iets groots", zegt ze. Man
steekt bescheiden twee
vingers achter zilvervos.
„Astublieft dame. een vul
pen". „Ik voel nog meer",
zegt de dame. Door succes
geprikkeld herhaalt behulp
zame voornoemde bewe
ging. „Astublieft dame. een
ball point". „Mag U hou
den", zegt dame. Op bal-
con is grote stilte gevallen.
„Voelt U nog iets. dame?",
vraagt man galant. „Neen
niets meer" antwoordt aan
gesprokene.
Hoe bestaat het!!!!
Wild West.
Nu, bij Koos de Baai wa
ren ze precies aan het goe
de adres. Hij stoof op de
kleine Jansen af, die van
schrik niet meer wist,
waar hij gaan of staan
moest. Het was duidelij,
dat er iets ging gebeuren.
Toen Koos positie koos,
werd hét muisstil. Onver
wacht loste hij het dode
lijk schot en Jansen viel in
de hoek. Tevergeefs!
(01). Hierbij is het ge
bleven.
Het lijkt ons ook mooi
genoeg.
Drie kwartier te kort.
In een dorpje aan onze
Oost-grens is nieuwe ver
eniging opgericht die de
naam draagt van G. U. T.
(Gebruikt Uw Tijd). Dorps-
redenaar zette in enthou
siast betoog de beginselen
uiteen. Wij citeren een
stukje uit zijn rede: „En
dorpsgenoten, dan hebben
we deze avond geleerd, dat
we onze tijd moeten ge
bruiken. Een etmaal heeft
24 uur en geen minuut
meer. Als U denkt, dat on
ze vereniging overbodig is,
zal ik het tegendeel bewij
zen. Vorige week werden
in de Leeuwarder Strafge
vangenis twee vrouwen
ontslagen, die twintig jaar
in dezelfde cel hadden ge
zeten. En wat denkt U dat
ze deden? Voor de poort
bleven ze nog drie kwar
tier nakletsen en toen ze
eindelijk weggingen, zei
den ze tot elkaar: „Tot
straks!"
Wie weet het nog ster
ker?
Gewii'lig.
Rechter tot man, die in
staat van dronkenschap
steen door ruit heeft ge
worpen: „En als je nu
weer eens ruzie hebt. gooi
dan niet met stenen!"
Man: „Maar waar dan
mee, Edelachtbare?"
Goede raad.
Sommigen schijnen bij het
schrijven van een brief
wel eens in twijfel te ver
keren over de aanspreek
titel. Moet het zijn Wel
edele of Weledelgestrenge
Heer? Indien er op zo'n
moment geen deskundige
te raadplegen is, kunt U
het beste de hoogste aan
spreektitel gebruiken. Het
algemene principe is: Men
kan een mens beter te
hoog dan te laag aanslaan.
(Deze raad is niet be
stemd voor belasting-amb
tenaren!)
Het Dagelijks Bestuur van het Ka
tholiek Centrum voor Nederlandse
Cultuur ontving op 29 November 1946
van Z.E. Johannes Kardinaal de Jong
de opdracht, om 'te onderzoeken, of
het wenselijk is, te komen tot de
oprichting van een Katholieke toneel-
bond van amateurtoneelspelers en le
kenspelbeoefenaars. Als gevolg hier
van werd een commissie gevormd, be-
taande uit mr. Jan Derks, voorzitter,
Jan Muller, secretaris en verder de
dames A. van Asperen en Irma Meyer
en de heren Jan Beerends, L. Holle-
wijn, P. J. de Jong, Th. Loerakker,
Jan Nieuwenhuis, Theo van Steen
en Anton Sweers. Deze commissie
bracht een uitvoerig rapport uit,
waarin de conclusie:
„Nodig is een Katholieke organi
satie voor het amateurtoneel, om
het toneel, dat voortkomt uit de Ka
tholieke beginselen en deze wil uit
dragen, tot een zo hoog mogelijke
ontwikkeling te brengen".
Op grond van deze overweging
werd voorgesteld een werkverband
van Katholieke toneelverenigingen en
lekenspelgroepen in het leven te roe
pen. Op 24 December 1947 gaf het
Hoogwaardig Episcopaat te kennen,
dat het zich kon verenigen met deze
conclusie en dat het de door de com
missie ontworpen statuten had goed
gekeurd.
Op basis van deze statuten gaf het
Hoogwaardig Episcopaat opdracht tot
stichting van een werkverband over
te gaan. Dit is het Werkverband Ka
tholiek Amateurtoneel W.K.A.
Het doel van het W.K.A. is, uit
gaande van de Katholieke beginse
len, het goede toneel te bevorderen
en aldus bij te dragen tot de Neder
landse Cultuur. Het W.K.A. tracht
dit doel te bereiken door het geven
van cursussen en het verstrekken
van adviezen. Het stinTuleren tot
een verantwoord repertoir, het or
ganiseren, het doen uitgeven van
geschikte toneelwerken, tijdschrif
ten enz.
Het W.K.A. is onderverdeeld in vijf
Diocesane Districten. Binnen deze
Dioc. Distr. worden kringen gevormd
van verenigingen in de daarvoor ge-
eigende streken. Zo zal er voor Lei
den en Omstreken een Kring worden
gevormd bestaande uit de verenigin
gen uit de gemeenten waar de Leidse
Courant verschijnt. (Voor een deel
van de Bollenstreek is reeds een
Kring gevormd. Red.).
Aan de Rijnlandse Rederijkerska
mer te Leiden is opgedragen om bin
nen de kortst mogelijke tijd tot vor
ming van deze Kring Rijnland te ko
men. Deze zal binnen afzienbare tijd
een vergadering bijeenroepen van
alle daarvoor in aanmerking komende
verenigingen, waarmede inmiddels
reeds contact is gezocht en met die,
welke zich voor dit doel aanmelden.
Het is daarom gewenst dat de bestu
ren van alle toneel- of lekenspelgroe
pen, waarmede nog geen contact kon
worden verkregen, zo snel mogelijk
ed adressen van hun secretarissen in
zenden bij de secretaresse van de
Eijnl. Kamer, mej. C. Versteeg, Ha
ven 28 te Leiden. Op de te beleggen
vergadering zal het Hoofdbestuur van
het W.K.A. tegenwoordig ziin en pro
minente figuren uit de Katholieke
toneelwereld zullen voor enige
aangename en leerzame attracties
zorgdragen. Met het oog op dit
laatste zal deze vergadering ook
toegankelijk zijn voor de leden der
verenigingen. Met het oog op een
goede regeling wordt verzocht het to
taal aantal bezoekers omgaand op te
geven aan bovengenoemd adres.
Het spreekt vanzelf dat het W.K.A.
vertrouwt op de medewerking van de
verenigingen te Leiden en Omstre
ken, waarvan de adressen bij het se
cretariaat niet alle bekend zijn. Deze
melden zich dus!
Reeds eerder ondernam de Rijn
landse Rederijkerskamer pogingen tot
vorming van een Kring Rijnland.
Hiertoe werd indertijd reeds- een com
missie gevormd bestaande uit de he
ren A. van Bers en D. le Feber te
Leiden, de heer Jac. Hoogervorst te
Sassenheim, de heer N. J Hoogen-
boom te Roelofarendsveen en de heer
J. Hoogweg te Wassenaar. Hangende
het onderzoek van de Landelijke
Commissie werd de activiteit dezer
commissie tot nader order uitgesteld.
Nu de oprichting van het W.K.A. een
feit is geworden zal aan deze commis
sie worden verzocht de werkzaamhe
den aan te vangen ten behoeve van
de Kring Rijnland.
Aan de hierboven verstrekte mede
delingen en aan de daarin gedane op
roep mogen alle belangstellenden, al
le bij het amateur-toneel betrokken
katholieken eerieuse aandacht wijden.
Voor de verdieping van de cultuur,
de veredeling van de volkssmaak kan
„Katholiek amateurtoneel" van zeer
grote waarde zijn.
Alleen reeds uit het feit, dat het
Hoogwaardig Episcopaat, dat zo vele
vooraanstaande leken zich levendig
voor dit toneel interesseren, blijkt, hoe
hoog wordt aangeslagen de waarde,
die het kan hebben.
Dat de Kring Rijnland door aller
medewerking een waardige plaats in-
neme in het grote verband van het
Katholiek Amateurtoneel!
vermogen van niet meer dan M P-k.;
de Minister van Verkeer en Water
staat zal deze merken nog nader be
kend maken. Hieruit volgt, dat voor
deze merken het Zondagrijverbod ook
niet zal gelden.
NIEUWE INSTALLATIE VOOR
FERMENTEREN VAN TABAK
Tegen het einde van de volgende
maand wordt te Wageningen een in
stantie voor het fermenteren van
tabak volgens een geheel nieuwe me
thode in gebruik genomen. Bij dit
systeem wordt de winddroge tabak
in kratten van 25 kg in een fermen
tatiekamer gestapeld, die in totaal
1500 kg kan bevatten. De fermenta
tie, die gemiddeld slechts tien dagen
zal duren, vindt plaats bij een tem
peratuur van 45 tot 60 graden C.
en een relatieve vochtigheid van
I95 De fermentatiekamer is
uit steen opgetrokken en volkomen
voor temperatuur en vochtigheid
van de buitenlucht afgesloten.
Deze methode van geforceerde fer
mentatie werd uit Polen naar ons
land overgebracht door de heer K.
Szteyn, hoofdassistent van de rijks
consulent voor tabaksaangelegen
heden ir. L. F. J. M. van der Ven.
Het is de bedoeling dat de installa
tie doorlopend zal werken, zodra de
eerste pluk winddroog is, wordt met
de fermentatie begonnen en men
hoopt hiermede gereed te zijn wan
neer de daarop volgende pluk droog
is.
Bij het tot nu toe in Nederland
gevolgde fermentatie-systeem, de zo
genaamde stapelmethode, wordt de
tabak op stapels gezet, waardoor de
ze zichzelf aandrukt. Onder gunstige
omstandigheden duurt deze fermen
tatie twee tot drie maanden, waar
bij de tabak nog drie tot vier maal
moet worden omgezet. Bij de nieu
we methode is dit overbodig: zij
geeft dus een be^ngrijke arbeids
besparing, die nog wordt vergroot,
doordat zesmaal zo snel wordt ge
werkt. Ook de fermentatie zelf kan
beter worden geregeld, want er kan
geen warmte of vocht verloren
gaan.
„Parool"
DE URKERS STAAN VOOR
PROBLEMEN.
Urlc, het natuurlijke steunpunt
voor de dijkbouw in de Noord Oost
Polder staat' voor problemen. Moge
het aan de ene kant uit zijn isole
ment zijn verlost, aan de andere kant
ziet het zich een bestaansmiddel ont
nomen: de visserij. De Urker kan
niet anders. Hij is een geboren op
een eiland in de Zuiderzee Hij heeft
jaren op het water rondgezwalkt en
zich zelf niet ontzien uit de woelige
wateren van de Noordzee zijn „zil
verlingen" op te vissen. Ze hebben
zijn zee tot meer gemaakt en zijn nu
hard bezig aan dat meer te knabbe
len. Er blijft een droevig plompje
over, dat weldra op aal en snoek
baars zal zijn doodgevist verzuchtte
een Urker. Wat is de toekomst? In
de polder zit nog geen vis en het
zal jaren duren voordat de visserij
daar lonend wordt.
Naar de Noordzee trekken? Enke
len doen dat. Maar als er weer vlees
genoeg is en de levensstandaard
straks met andere verlanglijstjes
komt dan alleen met eten, loont het
dan nog door de sluizen naar hel
grote water te trekken? De meest
het water verknochten zullen
dat blijven doen. misschien. Enkele
anderen zullen dienst nemen bij de
boer en de rest zal te kijk moeten
staan voor toeristen, die in het nieu
we land even op adem willen komen
bij een stukje folklore. Daarom blij
ven de grote broeksgespen in de
glans, de broekspijpen op de kuit en
het kleurige jak om de schouders.
Met een droeve blik in de ogen klau
tert de Urker op zijn dijk, waar hij
kan uitzien over wat eens zijn do
mein was en nu zijn armoede wordt.
Dit neemt echter niet weg dat er
niet druk wordt gebouwd van het
vele geld, dat de oorlogsvoedsel
situatie naar Urk deed stromen.
Maar enkelen denken verder en from
melen wat in een oude kous. Want
ook in het nieuwe land blijven
oude kousen" in de mode.
RECEPTEN VAN RAUWE
ANDIJVIE.
Stamppot van rauwe andijvie.
2 kg. aardappelen, 3/4 kg. andijvie,
melk, peper, (azijn), stukje boter,
margarine of vet.
De aardappelen schillen en in wei
nig water met zout gaarkoken. De an
dijvie wassen, goed laten uitlekken
en zeer fijn snijden. Van de aardap
pelen met wat melk, peper (en azijn)
een luchtige, droge aardappelpurée
maken. De andijvie en de boter, de
margarine of het vet door de purée
mengen.
De stamppot niet langer verhitten
dan nodig is om het gerecht goed
warm te maken.
Erwten- of bonenhaché.
200 g. (plm. iys kopje) erwten of
bruine bonen, 1 liter water, 2 uien, 35
g. (4 eetlepels) bloem, 35 g (2 eetle
pels) boter, margarine of vet, laurier
blad, peper, kruidnagelen, suiker,
azijn, zout aroma.
De erwten of bonen in het water
weken en gaarkoken. In het laatste
half» uur wat zout toevoegen. De uien
snipperen en in de boter, de marga
rine of het vet fruiten, de bloem licht
bruin fruiten.
Het vocht, de erwten, of de bonen,
het laurierblad en de kruidnagel bij
de massa voegen. De haché met sui
ker, azijn, zout, peper en aroma op
smaak afmaken. De massa nog pl. 15
minuten laten stoven, het laurierblad
en de kruidnagel verwijderen.
Caramelpudding.
1 liter melk, 90 g (9 eetlepels) cus-
tardpoeder, 150 g (10 eetlepels) sui
ker.
In een gietijzeren pan 7 eetlepels
suiker (zonder roeren) op een zacht
vuur tot caramel branden. Het cus-
tardpoeder en de rest van de suiker
met wat koude melk tot een glad pap
je aanroeren. Bij de tot caramel ge
brande suiker wat water gieten om
te voorkomen dat de melk schift.
Daarna de rest van de melk toevoe
gen en, wanneer de caramel is opge
lost, ook het aangemengde custard-
poeder.
De pudding onder roeren enige mi
nuten laten doorkoken en dan in een
met koud water omgespoelde pud
dingvorm gieten.
