Het aftreden van dr v. Mook
Een „Jongensstad" te Deurne
geopend
Ambtsaanvaarding van prof
dr. T. F. v. d. Kooy
ZATERDAG 16 OCTOBER 1948
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BEAD PAGINft i
Het Vrije Volk constateert o.i. te
recht, dat het heengaan van dr.
Van Mook onder de huidige om
standigheden ernstige moeilijk
heden kan veroorzaken. Het blad
schrijft:
„De bom is gebarsten. Weliswaar
is de ontslagaanvrage van dr. Van
Mook nog niet in Den Haag ontvan
gen, maar de aankondiging daarvan
klinkt zo beslist, dat een terug deze
keer niet mogelijk schijnt. De ver
houding tussen de landvoogd en
Den Haag, die na het briefje, waar
in minister Sassen de heer Van
Mook op zijn ontslag voorbereidde,
toch al niet best was, is er sinds
dien nog slechter op geworden. Het
heeft weinig zin daarover na te
kaarten.
De gevolgen zijn op het ogenblik
van meer belang dan de oorzaken.
Aan de loopb&an van de heer Van
Mook komt een einde op een ma
nier, die met zijn grote verdiensten
niet' in overeenstemming is. Dat is
de persoonlijke kant van de zaak.
Maar belangrijker en bedenkelijker
is het nog, dat er nu, korte tijd
voor het* optreden van de interim
regering en terwijl de verhouding
tot de Republiek zware eisen stelt
aan het beleid, plotseling een im
passe ontstaan is.
Welke de gevolgen daarvan zul
len zijn voor de ontwikkeling der
verhouding tot Indonesië, kan men
niet gissen, slechts vrezen."
Het Parool komt tot dezelfde con
clusie:
„Aan het gesol met de heren Van
Mook en Beel is dan nu toch een
einde gekomen. Dr. Van Mook heeft
zelf de knoop doorgehakt en zijn
ontslag genomen.
Dit zal wel niet helemaal stroken
met de plannen van de Nederlandse
regering. Deze heeft ongetwijfeld
haast willen maken met de inscha
keling van dr. Beel, aan wie zij be
loften had gedaan en die zij door
haar besluiteloze houding in een be
narde positie had gebracht. De plot
selinge vrij vergaande toegeeflijk
heid tegenover de Indonesische ver
tegenwoordigers op de conferentie
in Den Haag kan een aanwijzing
zijn. dat zij de interimregering
en het hoge commmissariaat, waar
voor dr Beu1 de door haar gekozen
man was, nu maar zo spoedig mo
gelijk wilde instellen.
Uiteraard wilde de regering, die al
dadelijk na haar aftreden tot het
ontslag van dr Van Mook had beslo
ten, een zodanige ontslagregeling
treffen, dat de opvolging van dr. Van
Mook door dr. Beel gemakkelijk en
geleidelijk zou verlopen. Dat is door
het besluit van dr. Van Mook ech
ter gefrustreerd."
De Tijd is scherp in zijn critiek
op de regering, aan wie het blad
gebrek aan beleid verwijt.
„Nu mogen wij dan toch wel aan
nemen, dat dr. Van Mook heen
gaat, nu hfj zelf zijn ontslag heeft
gevraagd. En onderhand' zouden wij
er haast mee ingenomen zijn. De
hoogheid van het ambt van land
voogd in zijn Oosterse atmosfeer en
de volstrekte noodzaak van een met
die hoogheid correlerend prestige
verdragen niet, dat er mede gesold
wordt zoals men dat sinds enige
weken heeft gedaan. Als dr. Van
Mook zich slechts kan handhaven,
terwijl zich ook de geruchten over
zijn aftreden handhaven, dan kan
hij inderdaad misschien niet beter
doen dan maar aanstonds aftreden.
Maar los van de dwangpositie,
waarin al dat roddelend nieuws
omtrent zijn al-of-niet-aanblij ven
dr. v. Mook heeft gebracht, betreu-
PERIODIEKEN NAAR JONGENS
OVERZEE.
Thuisfront kan per luchtpost blijVen
verzenden.
Na 1 November wordt voor de
thuisfronten en voor elke kerkelijke,
sport- of andere organisatie een nieu
we regeling getroffen voor de ver
zending van hun periodieken naar de
militairen in Indonesië. Hierbij zal
tegen een redelijk tarief een bepaald
gewicht aan periodieken, mits deze in
één pakket op de postkantoren wor
den aangeboden, per luchtpost kun
nen worden verzonden. Indien in de
practijk zich nog nieuwe bezwaren
mochten voordoen, is de minister van
Oorlog gaarne bereid deze zo. moge
lijk te ondervangen. Voor de maand
October werd reeds met de thuisfron-
een een bevredigende regeling getrof
fen.
Aldus heeft minister Schokking
meegedeeld in antwoord op vragen
van het lid der Eerste Kamer Algra
(A.R.) en het lid der Tweede Kamer
Dassen (K.V.P.).
De minister erkent, dat inderdaad
te veel met zakelijke en te weinig
met ideële factoren is rekening ge
houden, al was ook verwacht, dat in
voering van postbladen niet bij ieder
op dergelijke grote bezwaren zou stui
ten. Doordat juist tussen de datum
van bekendmaking der nieuwe rege
ling en die van ingang de situatie
overzee de uitvoering van het demo
bilisatie-schema vertraagde, werd
toen toevallig ook nog behoefte aan
een intensiever postverkeer gevoeld.
Inmiddels zijn op het ministerie van
Oorlog de antwoorden binnengeko
men van alle thuisfronten naar aan
leiding van een enquête van dit de
partement betreffende de te nemen
maatregelen voor de postverzendin
gen naar de Nederlandse militairen in
Indonesië. Hoewel zij alle hetzelfde
doel hebben, blijken de acties der di
verse thuisfronten zo zeer uiteen te
lopen, dat het ministerie geen alge
mene maatregelen zou kunnen ne
men. De actie van ieder thuisfront
zal nu afzonderlijk worden bekeken
en aan de betrokkenen zullen dan
richtlijnen ten aanzien van de moge
lijkheid per luchtpost contact met de
overzeese troepen te onderhouden, al
naar de aard van de actie, worden ge
geven.
ren wij moet dit nog gezegd?
zijn verzoek om ontslag in hoge
mate. Wij hebben de laatste weken
aanleiding genoeg gekregen en
wij hebben daar dan ook gebruik
van gemaakt om uiteen te zet
ten, welke grote kwaliteiten dr.
Van Mook naar onze mening bezit,
kwaliteiten, die hem op dit ogen
blik als landvoogd in Indonesië de
juiste man op de juiste plaats doen
zijn.
Hij neemt zelf ontslag, nadat men
hem heeft willen ontslaan ten bate,
zoals het is voorgesteld, van een
krachtiger beleid. De man, die de
politionele actie zou hebben door
gezet, had Den Haag dit niet ver
hinderd, moet ten bate van een
krachtiger beleid wijken voor de
m*an, die verantwoordelijk is ge
weest, zo niet alleen dan toch me
de. voor de beslissing, de politio
nele actie te staken. Wie 'het vatten
kan, vatte het. Wat verstaat men in
Den Haag dan toch wel onder
krachtig?
En wat verstaat men daar onder
beleid? Wat is dat voor een soort
beleid, waarvoor men betere ga
ranties aanwezig acht bij een man,
die Indonesië hoogst oppervlakkig
kent, dan bij een man, die het dóór
en dóór kent? Wie het vatten kan,
weer, hij vatte het."
HYPOTHEKEN
en T00r a^° an(^ere zaken
/wTk op het gebied van on-
fuï 11 roerende goederen
Jy Bouw-enMakelaarsbedrijf
v.d. Drift
Oude Vest 29 - Leiden
Telef. 20513
Het Handelsblad constateert met
andere bladen dat dr. Van Mook
zich weinig gelegen heeft laten lig
gen aan de Unie-gedachte van
daar dat het al lang tussen dr. Van
Mook en de Nederlandse regering
niet boterde:
„Aan de Unie^gedachte heeft de
landvoogd, althans in het openbaar,
zich nooit veel gelegen laten liggen.
Hij was de Nederlander, die in In
donesië naar een aannemelijke ver
houding tussen Nederlanders en In
donesiërs zocht, en naar een
zagspositie van Nederlanders
daar, waarbij hij zelf een grote rol
speelde. Maar voor de organische
band met Den Haag had hy weinig
openbare belangstelling. In dat op
zicht stond hij trouwens in het be
kende anti-Haagse complex van vele
Nederlanders in Indonesië niet al
leen. Het feit dat, volgens de be
richten, een aantal van zijn ambte
naren hem bij zijn heengaan zou
willen volgen, bevestigt dit."
Het was een voorrecht, om als gast
de opening van een „Jongensstad" te
Deurne mee te maken. Een „stad"
verborgen in de bossen, waarvan de
bewoners zijn aangewezen op elkan
der en er naar streven een gemeen
schap te vormen, waarin iéder geluk
kig kan zjjn.
De Commissaris der Koningin in
Noord-Brabant prof. De Qauy richtte
zich met een toespraak tot de talrij
ke aanwezigen, waaronder mr. G. T.
de Jong, oud-kinderrechter te Am
sterdam, de heer Oosterlee, hoofd der
afdeling „Vorming buiten schoolver
band" van het ministerie van O., K.
en W., vertegenwoordigers van de
Ministeries van Soc. Zaken, finan
ciën, Binnenl. Z.; Off. van Justitie,
Kinderrechters, leden van Voogdij
raden en van het Nat. Bureau voor
Kinderbescherming, de Burgemeester
en weth. van Deurne, de geestelijk
heid en tal van leiding gevende per
sonen bij het V.B.S.
De Comm. geeft in een helder be
toog een prettige uiteenzetting van
het doel van dit werk en over de me
thodiek en de ontwikeling. Hierbij
brengt hij naar voren, dat een ver
blijf in een werkkamp op iedere
jongen een zeer goede invloed
heeft en zeker op de sociaal labielen.
Het overbrengen van een psychisch
onevenwichtige in een nieuwe omge
ving onder een gezonde invloed van
een vertrouwde leiding schept grote
kansen op spoedig herstel. De me
thodiek is er op gericht, dat de jeug
dige kampbewoners in kleine groe
pen samenleven. Hiervoor wordt ver
eist, dat hij bereid is aan de eisen
van de groep te voldoen. Daarom
wordt hij bij zijn entrée in een ont-
vangstgroêp opgevangen en „gewo
gen". Hierna neemt hij deel aan een
groep, waarvan een jongen groepslei
der is, die de verantwoording draagt
voor het wel en wee van zijn eigen
groep. De onderlinge vriendschap
tussen jongens eist van hen, dat zij
eenvoudig eerlijk en oprecht zijn, be
trouwbaar en werkzaam.
De onderlinge verhouding der groe
pen eist, dat de jongens ter wille
van hun groepseer prestaties opleve
ren.
Het resultaat is, dat voor het nega
tieve het positieve in de plaats treedt.
Deze invloed is van onschatbare
betekenis. De gederailleerde jeugd,
ontrokken aan het schadelijke mi
lieu en omgeving en geplaatst in een
dergelijke gemeenschap, ontvangt
een korte gedisciplineerde opvoe
ding.
Als tweede vorname factor geldt
de mogelijkheid dat iedere jonen zich
vakbekwaam kan maken. Metaalbe
werkers, timmerlieden, smeden, schil
ders vinden een gelegenheid tot
scholing als nergens anders. De outil
lage van de werkplaatsen, de deskun
dige leiders, zijn hiervoor een waar
borg.
De ontwikkeling en ontspanning
zijn gericht op het opheffen van de
jongens uit hun isolement van onwe
tendheid en wansmaak.
De godsdienstige vorming is bo
venal gericht op het opensluiten van
de harten.
Dit alles maakt de jongen, de los
geslagene, tot een jongmens met
begrip voor levenswaarden.
Met de wens, dat dit kamp zal mo
gen beantwoorden aan het gestelde
doel, verklaart de Comm. deze „Jon
gensstad" voor geopend.
De heer Oosterlee dankt de Comm.
en geeft vervolgens het woord aan
de commandant van het kamp, de
heer J. de Graaf.
Deze geeft in een kort overzicht
een duidelijk beeld van de methodiek
waarbij vooral tot uiting komt, dat
de jongens zeer zelfstandig kunnen
handelen door hun zelforganisatie en
zelfbestuur. Hij toont duidelijk aan
hoe de jongens in hun eigen groep
een eigen sfeer hebben; hij vertelt
over hun eigen verblijf, him groeps
raad, waarin wekelijks onder de loup
wordt genomen hetgeen gepasseerd
is, waarin wordt geoordeeld en ver
oordeeld, plannen worden gemaakt
voor de komende week etc.
Dat dit systeem voldoet en dat de
methodiek voortreffelijk is be
wijst wel, dat één groep reeds zes
weken door gebrek aan leiders ge
heel zelfstandig werkt, en dat het
eerste woord van critiek nog moet
vallen.
Hierna volgt hy nog met enkele
beschouwingen over de vakopleiding,
godsdienstige vorming, ontwikkeling
en ontspanning.
Dan volgt mr. Knuttel met een re
de waarin hij de figuur van mr. de
Jong belicht, de geestelijke vader van
dit werk en hij onthult hierna een
borstbeeld van deze vitale 82-jarige.
Mr. de Jong beantwoordt mr.
Knuttel in een kort maar levendig
woord en richt zich tot alle aanwe
zigen aan wie hij de wijze raad mee
geeft, het leven toch te zien zoals het
is. „Maak het niet ingewikkelder dan
nodig", zo zegt hij, „zoek het niet
ver, niet aan de horizon ligt het, want
wat gij zoekt ligt voor uw voeten". Als
hij vervolgens ter illustratie iets ver
telt uit zijn persoonlijk leven, met
het verzoek dit geheim niet verder
te willen vertellen, dan geniet de
geheel gevulde zaal van de kostelijke
fijne humor.
Deze laatste speech vormt dan een
waardig besluit van het middagproJ
gram.
De heer De Graaf nodigt alle
aanwezigen uit tot het bezichtigen
van het gebouwencomplex, waarin
de toneelzaal, stafkamer, eetzaal, de
groepsslaapzalen en de groepsver-
blijven, de keuken, kapel, werkplaat
sen zijn ondergebracht.
Na deze rondgang volgt een sport-
demonstratie van de boys. Dit alles
geeft aanleiding tot een aangename
gedachtenwisseling tussen de vele
aanwezigen en, wanneer de dag be
sloten wordt met een avondvoorstel
ling verzorgd door de leider de heer
van Schaik met zijn jongens, dan is
ieder overtuigd, dat en door het
woord en het gebodene, „Vreekwijk"
een plaats inneemt vanonschatbare
betekenis en dat vele jongens na hun
vorming daar zullen worden niet de
uitzichtlozen, maar bezitters van vele
geestelijke waarden, vakbekwame en
gevormde mensen.
BEZOLDIGING VAN BURGE
MEESTERS.
Naar het A.N.P. verneemt is ir
de loop der volgende week een al
gemene maatregel van bestuur,
steunende op de gemeentewet,
verwachten, waarbij een nieuwe
bezoldiging voor burgemeesters
wordt vastgesteld. Verwacht wordt,
dat deze bezoldigingen conform de
voorstellen zullen zijn, welke waren
geformuleerd door de destijds inge
stelde commissie van advies.
Het ligt voorts in de bedoeling,
aan de nieuwe regeling terugwer
kende kracht te verlenen tot 1 Oc
tober 1947.
De bedrijfsgroep detailhandel heeft
aan al de onder haar ressorterende
vakgroepen een brief gezonden met
het verzoek hun mening kenbaar te
maken over een vrije Zaterdagmid
dag. Om het kopend publiek niet te
ontrieven wordt daarnaast voorge
steld ,in geval van sluiting op Zater
dagmiddag Vrijdags tot 's avonds 10
uur geopend te blijven, aldus de
„Volkskrant".
De bedrijfsgroep detailhandel is
van mening, dat genoemde maatrege
len in studie moeten worden geno
men, daar vele tekenen er op wijzen,
dat de Zaterdagmiddag op den duur
uitgaans- en sportmiddag van de
week zal worden. Daardoor zou de
Zaterdag in belangrijkheid voor de
middenstanders afnemen.
ONTZETTEND ONGELUK IN
DEN HAAG.
Een vreselijk ongeluk vond gi
teravond plaats op het terrein van
het Haagse steenhouwersbedrijf der
firma Keuzenkamp aan de Loos-
duinsekade, waar plotseling een
stapel hardstenen platen omviel. De
54-j. werkman G. J. v. d. P. uit de
Joubertstraat geraakte tussen een
muurtje en de vallende platen be
kneld, waardoor het hoofd hem
nagenoeg werd afgeknepen. Hij was
onmiddellijk dood. De 48-j. arbei
der H. B. uit de Cartesiusstraat
werd eveneens door de platen ge
troffen. Hij kwam er echter nog
levend af. Zijn kneuzing aan
schouders en de schaafwonden aan
het hoofd werden aan het West
einde behandeld, waarna B. naar
huis kon gaan.
„Het object der economische geschiedenis" was het onderwerp van de
inaugurele rede, waarmede gistermiddag prof. dr. T. P. v. d. Kooy het
ambt van bijzonder hoogleraar in de economische geschiedenis vanwege
het Leids Universiteitsfonds aanvaardde. Er bestond voor deze plechtig
heid grote belangstelling en de minister van Econ. Zaken prof. dr. J. R.
M. van den Brink, gaf mede blyk van belangstelling.
Het eerste deel van sprekers voor
dracht was gewijd aan een beschou
wing over de begrippen Historie en
Economie, die z.i. beide voor twee
duidelijk onderscheiden zienswijzen
vatbaar zijn. Enerzijds wordt de ge
schiedwetenschap beschouwd als
middel tot het geven van een be
schrijving van feitenmateriaal over
het menselijk verleden, in alomvat
tende samenhang, anderzijds kan
men haar opvatten als het orgaan,
waarmede de cultuur bouwen de
mensheid zich rekenschap geeft van
haar verleden teneinde in de conti
nuïteit der ontwikkeling een wegwij
zer voor heden en toekomst te vin
den. Het ken-object in de economi
sche wetenschap is in zeker opzicht
meer bepaald dan dat der historie, nl.
het bouwen van de welvaart. -Ook
hierin zijn echter twee nuances te
onderscheiden: de eerste beschouwt
de drijfveren van de data van het
economisch handelen als niet beho
rend tot het object dezer wetenschap,
de tweede opvatting wil de analyti
sche oordelen omzetten in empirisch-
synthetische oordelen, die bij het
practisch handelen in staat en maat
schappij, in huishouding en bedrijf
kunnen worden toegepast.
Combinatie dezer opvattingen over
historie en economie leidde spreker
tot vier samenvattende opmerkingen
over het object der economische ge
schiedenis.
Vooreerst kan de economische ge
schiedenis, als onderdeel der geschied
wetenschap, zich niet distanciëren
van het zich op grond van de huidige
nood rekenschap geven van wat de
toekomst aan terugblik in het verle
den eist, geleid door de normkeuze
van de historische. Zij moet zich in
tegendeel voortdurend oriënteren aan
het pro-menselijk cultuurbouwend
handelen. Behalve het op cultuurvor
ming gericht menselijk handelen zijn
voor de beoefening der economische
geschiedenis van bijzonder belang het
technisch, het organisatorisch, het
sociaal en het politiek handelen, wel
ke soorten van handelen uitlopen in
een arsenaal van technisch-organisa-
torische hulpmiddelen, sociale struc
tuurvormen en rechtsvoorschriften,
die als „data" van het economisch
proces in elk tijdsbestek van grote
invloed zijn, terwijl ook omgekeerd
het economisch leven voor die soor
ten van handelen mede van bepalen
de betekenis is. Deze wisselwerking
is van groot belang voor het econo-
misch-historisch onderzoek, dat de
economische ontwikkeling in het
kader der cultuurontwikkeling wil
verstaan. In de derde plaats moeten,
wat het economisch-proces zelf be
treft, verbruik, besparing, aanbod van
arbeidskrachten, samenstelling van
het productieproces, keuze van wijze
en plaats van voortbrenging, mate
van investering, verdeling van het
product en de prijsvorming onder
scheidenlijk worden beschouwd. Ten-
BINNENLAND.
In het uitgebreide complex van
de meubelfabariek Everest aan de
Nassauhaven te Rotterdam brak gis
termiddag brand uit in een afdeling,
waar met een lasapparaat een stoom-
leiding werd gerepareerd. Met vier
stralen had men het vuur spoedig on
der de knie.
De procureur-fiscaal bij het Am
sterdamse Bijzondere Gerechtshof
heeft gistermorgen wederom de dood
straf gevraagd voor twee leden van
de colonne Henneicke: de Amster
dammers F. W. Koot en H. W. Hof
man. Zij hebben, evenals de andere
leden van de colonne, talrijke Joodse
Nederlanders gearresteerd. Koot zei
eens bij de arrestatie van een Joodse
vrouw tot zijn kameraad: Alweer
vijftien gulden verdiend. Tegen de
vrouw snauwde hij: „Jij gaat naar
Auschwitz, waar je hele familie al is.
vermoord.
Met ingang van 16 Oct. wordt
de maximumprijsregeling voor kof-
fiestroop ingetrokken.
Be Convair liner, het nieuwe 2-
motorige vliegtuig van de K.L.M., is
gisteren in 1 uur en 4 min. van Lon
den naar Amsterdam gevlogen. De
normale reisduur is 1 uur en 40 min.
De totale bruto-inhoud van de
koopvaardijvloot bedraagt thans 2.08
mil. reg. tonnen, tegen 2.36 mill, in
1939.
In de mijn Oranje Nassau Hl
werd tengevolge van het springen
van luchtleiding de sleper P. C. B. M.
zodanig aan het hoofd gewond, dat hij
ter plaatse overleed.
Met ingang van 21 Oct. a s. is de
prijsbeschikking voor remolie inge
trokken.
BUITENLAND.
De prior van een klooster te
Brno (Tsjecho-Slowakije), Josef
Hartl, is veroordeeld tot 15 jaar
dwangarbeid wegens „illegale acti
viteit".
Een wervelwind langs de Mexi
caanse kust van de Grote Oceaan en
in de Golf van Californië heeft 7
personen gedood.
In de Amerikaanse vlootbasis
Quonset Point is brand uitgebroken.
Schade een millioen dollar Men
vreest, dat verscheidene arbeiders
onder het puin van de verbrande
herstellingswerkplaats liggen.
slotte dient bij de beoordeling van
de economische processen de econo-
misch-historicus gebruik te maken
van de analytische oordelen, die de
theoretische economie heeft opge
steld, voorzover deze op de telkemale
gegeven constellatie van data toepas
selijk mochten zijn. Het is onmoge
lijk een scherp inzicht in het wezen
lijke van het economisch gebeuren te
verkrijgen door directe waarneming.
Na de gebruikelijke toespraken
werd een drukbezochte receptie ge
houden.
OUDERDOMS- EN ARMENZORG IN
LEIDEN.
Jarenlang waren de kosten voor de
armenzorg een 1-jden last op het bud
get van tal van Nederlandse gemeen
ten. Ook voor Leiden was dit het ge
val. Het was te voorzien, dat hieraan
bij de invoering van de noodwet
ouderdomsvoorziening voor een goed
deel een einde zou komen.
Talrijke ouden van dagen, die we
gens gemis aan voldoende eigen in
komsten voorheen door de gemeen
telijke overheid geldelijk ondersteund
moesten worden, konden bij de door
voering van deze noodwet deze steun
geheel of gedeeltelijk ontberen.
Weliswaar kwam dit in feite slechts
neer op een verschuiving van de las
ten van de ene (gemeentelijke) over
heid naar de andere (het rijk), maar
de verlichting van het gemeentelijk
budget is daar niet geringer om.
Blijkens een recente enquête van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek zijn de verwachtingen, die in dit
opzicht ten gunste van de gemeen
ten bestonden, in werkelijkheid nog
overtroffen. In geheel Nederland
moesten de gezamenlijke gemeenten
vóór de invoering van de noodwet
ruim dertig millioen gulden 's jaars
uitgeven aan ondersteuning van
ouden van dagen. Thans is gebleken,
dat op de ondersteuningen met geld
en/of levensbehoeften 22 millioen be
spaard wordt. Bovendien zullen door
de noodwet de gemeentelijke uitga
ven voor verpleging van ouden van
dagen in gemeentelijke tehuizen
met anderhalf millioen en de kosten
voor geesteszieke ouden van dagen
met 1,1 millioen dalen.
Voor de gezamenlijke Nederlandse
gemeenten betekent de noodwet
oudordomvsoorziening derhalve een
verlichting van de uitgaven met bijna
25 millioen gulden per jaar.'
WEERSVERWACHTING
KOUDE NACHT.
Tamelijk heldere en koude
nacht met weinig wind en plaat
selijk vorming van nevel of
mist. Morgen overdag: half tot
zwaar bewolkt met hier en daar
enige regen', weer wat toenemen
de wind tussen Zuid en Zuid-
West en ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag.
Dit is ongeveer 75 pet. van alle
uitgaven, die de gemeenten ten be
hoeve van haar ouden van dagen
doen.
In Leiden werden vóór de invoe
ring van de noodwet ongeveer 650
gezinnen en 540 alleenwonenden van
gemeentewege geldelijk ondersteund.
Onder deze 650 gezinnen waren er
350, die gevormd werden door echt
paren boven 65 jaar. Deze 350 echt
paren kwamen derhalve in aanmer
king voor een uitkering krachtens de
noodwet.
Voor ruim driehonderd van deze
oude echtparen was deze uitkering
zodanig, dat alle verdere ondersteu
ning van gemeentewege achterwege
bleef.
Voor veertig echtparen werd de ge
meentelijke ondersteuning niet geheel
geschrapt, maar wel werd in deze
gevallen de gemeentelijke steun met
het bedrag der uitkering volgens de
noodwet verminderd.
Van de 540 alleenwonenden, die
voorheen van stadswege ondersteund
moesten worden, waren er ruim twee
honderd na de invoering van de nood
wet, wien geen gemeenteliike uitke
ring meer werd verstrekt. Voorts
bleven er nog ongeveer 150 alleen
wonende gesteunden, die ondanks de
noodwetsuitkeringen nog een geringe
gemeentelijke bijsteun behoeven.
Het gevolg van een en ander was,
dat de gemeentelijke uitkeringen
voor de ouden van dagen van ge
middeld veertien gulden per week te
rug liepen tot slechts 3.25.
Het totaal van de gemeenteliike
steunuitkeringen in Leiden, dat vóór
de invoering van de noodwet onge
veer 220 duizend gulden per kwar
taal bedroeg, daalde door deze wet
tot 105 duizend per kwartaal, waar
onder slechts 10 duizend gulden voor
aanvullende steun aan ouden van
.dagen.
Hieruit volgt, dat het gemeentelijk
budget van Leiden door de invoering
van de noodwet ouderdomsvoorzie
ning een verlichting van vierhon
derd vijftig duizend gulden per jaar
heeft ondergaan!
Verwacht kan worden, dat dit be
drag nog iets' zal stijgen. De steun,
die de gemeente thans naast de uitke
ringen krachtens de noodwet aan een
aantal ouden van dagen doet, is in
sommige gevallen zó gering, dat kin
deren (of andere familieleden) deze
bijdrage vaak voor hun rekening zul
len nemen om daardoor een oude va
der of moeder een gang naar het ge
meentelijk steunbureau te besparen.
Delen alle gemeenten in het pro
fijt, dat de invoering van de nood
wet ouderdomsvoorziening voor de
gemeentelijke uitgaven gebracht
heeft, de sommen, die ook thans nog
voor armenzorg moeten worden uit
gegeven. leggen een zeer ongelijke
druk. Hierboven vermeldden wij
reeds, dat in onze woonplaats naar de
thans bestaande toestand per iaar
pl.m. ƒ420.000.aan gemeenteliike
armenzorg moet worden besteed. Dit
komt dus neer op 4.750.per dui
zend inwoners.
Gaan we na, hoe zwaar deze druk is
in enkele andere Nederlandse steden
met een vergelijkbaar zielental, dan
komen wij tot de volgende ciifers:
Breda ƒ3.300.Apeldoorn ƒ4.000.
Hilversum 4.100.Leeuwarden
ƒ4.600; Leiden ƒ4.750Maastricht
ƒ5.400.—; Arnhem ƒ6.200.—.
Bij deze vèr uiteenliggende bedra
gen blijkt het Leidse cijfer vrijwel in
het midden te liggen.
Voor het examen 2e knecht
Bloemist-Hovenier zijn geslaagd: P.
J. Bèyer, J. Buurman, J. v. Leeuwen,
J Koome, allen te Leiden; D. v. Eg-
mond te Voorschoten, J. Hesseling,
Lisse en W. de Mooy, Rijnsburg.
Sioscopen
Lido. Shirly Temple zou men
bijna vergeten zijn, maar ze is er nog
steeds en men kan haar deze week
zien in de klucht „De Vrijgezel en het
Bakvisje", welke film in dit theater
draait. Het kind-Shirley is thans Bak
visje, maar dan nog in klein bakvisje
en de liefde, welke zij zo jong ver
klaart aan de veel oudere vrijgezel,
is te onnatuurlijk. Maar, al gebeuren
er zo nu en dan gekke dingen door
de in verlegenheid zittende vrijgezel,
hij blijft toch zichzelf in de critieke
ogenblikken en dit temeer als hij
merkt, dat hij de veel oudere zuster
van het bakvisje lang niet onverschil
lig is. Maar eer het zover komt, moet
er heel wat gebeuren, want die oude
re zuster is rechter Margaret Turner
en de eerste kennismaking, als de
vrijgezel voor zijn rechter staat, zou
een dergelijke ontknoping niet heb
ben doen vermoeden. Een goedmoe
dige oom doet daarbij ook een duit
in het zakje en als de vrijgezel een
einde aan de ingewikkelde situatie
tracht te maken door naar Afrika te
trekken, zorgt Oompiedat hij ge
zelschap krijgt!
Trianon maakt het deze week z'n
bezoekers niet zwaar met „Spring in
Parklane" een Engelse film van een
licht verteerbaar soort. Het is lente
buiten en in de woning van een mil-
lionnair in Parklane wordt het ook
lente ,want daar ontwikkelt zich een
aardige liefdesgeschiedenis tussen de
knappe nicht van de millionnair, te
vens zijn secretaresse, en de.huis
knecht. Nu is het inderdaad een bij
zonder soort huisknecht, wat al spoe
dig blijkt, niet alleen uit 's mans uit
zonderlijke kwaliteiten, maar ook uit
het feit, dat de butler hem „mylord"
noemt. Het enige raadsel is, waarom
de jonge lord zich als huisknecht
meent te moeten vermommen. Maar
dat komt later ook wel uit.
Een gezellig verhaal in een goed
verzorgde vorm. Voor alle leeftijden.
Casino. Het is een ongewoon on
derwerp, dat Charles Lamac, van wie
wij vroeger een lichter, vrolijker gen
re gewend waren, hier behandelt. Een
terdoodveroordeelde wordt in de ge
legenheid gesteld, zijn leven opnieuw,
nu onder andere omstandigheden, te
beginnen, waarmede bewezen moet
worden dat een mens zijn noodlot
niet kan ontlopen. Het scenario is zo
danig gemêleerd, dat men niet van
een bepaald soort kan spreken. Het
is melo-dramatisch en tegelijkertijd
te kunstmatig om echt te zijn, het wil
philosophisch zijn en de psychologi
sche zijde van een mensenleven be
kijken, maar daarvoor is het weer te
oppervlakkig.
Over het algemeen heeft de regis
seur veel zorg aan de film besteed, al
was hij de materie niet voldoende
meester. Dit laatste is er waarschijn
lijk de oorzaak van, dat het film-
rhythme niet geheel voldoet. Viviane
Romance mist in de film de kans,
haar vroege speeltalenten volop te
benutten.
De morele sfeer van „Wraak der
goden" is zodanig, dat zij slechts voor
volwassenen toelaatbaar verklaard
kan worden.
Rex heeft deze week twee films1 op
zijn programma staan, n.l. „Wie dood
de van Loon", een Engelse detective
film, zoals de titel reeds verraadt, en
„De vechtende wakers", een verhaal
uit de Wild-West. Boven 14 jaar.
Luxor heeft de boeiende en ontroe
rende film „Achter de wolken" op
nieuw geprolongeerd. Boven 14 jaar.
