S)e £cid6e<2oii4cmt
Bemiddeling in Berlijnse
kwestie mislukt
Dr. van Mook vraagt ontslag
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DONDERDAG 14 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG No. 11516
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., f4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Sovjet-antwoord was onbevredigend
TIT PARIJS werd vernomen, dat Wisjinski het antwoord uit Moskou
op de voorstellen van de zes „kleine neutralen" aan dr. Bramuglia, de
Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken en huidige voorzitter van
de Veiligheidsraad, heeft overhandigd. Dit antwoord wordt onbevre
digend geacht, zodat de bemiddelingsactie van dr. Bramuglia mislukt
is. De Veiligheidsraad komt nu morgen bijeen ter behandeling van do
Berlijnse kwestie.
Veiligheidsraad zal de
kwestie morgen
bespreken
Brajnuglia riep na de ontvangst
van het Russische antwoord de zes
„kleine neutralen" bijeen en stelde
vervolgens de vertegenwoordigers
van de Verenigde Staten, Engeland
en Frankrijk op de hoogte. Volgens
de woordvoerder, die Ass. Press
raadpleegde, zijn de Westelijke mo
gendheden weer waar zij waren. Hij
meende, dat verschillende onder de
„kleine" zes teleurgesteld zouden
zijn.
De kern van de door Wisjinski aan
Bramuglia gegeven antwoorden zou
hierop neerkomen: 1. De Sowjet-
Unie wenst de Berlijnse kwestie van
de agenda van de Veiligheidsraad
verwijderd te zien. 2. Zij is bereid
de besprekingen wederom op te ne
hen waar zij 30 Augustus werden af
gebroken.
In diplomatieke kringen is men
van mening, dat alle hoop op het wel
slagen van een bemiddelingspoging
of het vinden van een compromis
verdwenen is. Men vernam dan ook,
dat in de zitting van morgen geen
voorstel van de zes neutralen te ver
wachten is en Bramuglia kondigde
aan, dat er geen besloten bijeenkom
sten van de neutralen meer zullen
volgen en dat de kwestie verder
openlijk behandeld zal worden.
Wel zal elk der zes neutrale dele
gaties op eigen gelegenheid een voor
stel kunnen indienen. Ook verwacht
men voorstellen van de drie Weste
lijke mogendheden, indien geen an
der ter tafel komt.
BERLIJNSE MAGISTRATUUR
VERLAAT SOWJET-SECTOR.
Het Berlijnse stadsbestuur heeft het
voorbeeld van de stadsvergadering
gevolgd en heeft de plaats van sa
menkomst van de Sowj et-sector naar
de Britse sector overgebracht.
De burgemeester dr. Ferdinand
Friedenburg heeft besloten dit te
doen, nadat de wethouder Waldemar
Gespannen
toestand
in Palestina
De waarnemers van de Uno in Pa
lestina noemen de toestand aan d(
Noordelijke en Zuidelijke fronten ge
spannen. Aan de grens tussen Pale
stina en Libië worden hevige gevech
ten geleverd. Syrische en Egyptische
troepen hebben nieuwe stellingen be
zet. Ook in de woestijn Negeb vech
ten troepen van Israël tegen Sgypte-
naren.
Vandaag zal de Veiligheidsraad de
aanbevelingen voor de oplossing van
het geschil in het Heilige Land, wel
ke zijn opgesteld door graaf Berna-
dotte, behandelen.
De stands
organisatie
117IJ wezen gisteren met een enkel
woord op het nut van de katho
lieke standsorganisaties.
In en door deze standsorganisaties
moeten worden beleefd, geconcrcti
seerd de christelijke beginselen in
het maatschappelijk verkeer.
Het beginsel van rechtvaardigheid.
Het beginsel van solidariteit
van naastenliefde.
In en door de standsorganisaties
moeten worden verspreid, gepopula
riseerd de beginselen van de christe
lijke cultuur. Het culturele leven on
der heel het volk moet worden ver
diept en omhoog gevoerd.
Dat kan geschieden door bijeen
komsten, waarop men beziet en zich
bezint op de werkelijk grote cultu
rele levenswaarden.
Dat kan geschieden door voor
drachten, waardoor men leert ken
nen en leert waarderen de schoon
heid, door de Schepper van het le
ven zo overvloedig geschonken; en
de kunst, waarin die schoonheid tot
ons komt.
In en door de katholieke standsor
ganisaties kan de cultuur, het gees
tesleven en de levenshouding op be
slissende wijze worden beinvloed in
christelijke zin.
Zó ooit, dan heeft nu de katholie
ke standsorganisatie een grote taak
te vervullen in de opbouw ener
nieuwe, christelijke gemeenschap.
Schmidt, lid van de Socialistische
Eenheidspartij, waarin het commu
nistisch element overheerst, die ver
leden Vrijdag was ontslagen als chef
van het departement van arbeid had
geweigerd de vergadering te verlaten
in het stadhuis in de Sowj et-sector.
De vergadering was bijeengeroepen
om een resolutie van Friedenburg
te bestuderen, waarin een beroep
werd gedaan op de V.N. om de vrij
lating te verzekeren van alle Ber-
lijners, die gedurende de huidige
crisis om politieke redenen waren
gearresteerd.
Pro-Sowjet leden hebben de ge
meenteraad geboycot na deze ver
huizing en de Socialistische Een
heidspartij heeft officieel medege
deeld, dat de volgende vergaderingen
van de gemeenteraad op gelijke wij
ze zouden worden geboycot. Toen de
magistratuur op het hoofdkwartier
van het deparetement van gezond
heid in de Britse sector bijeenkwam,
waren er geen pro-Sowjetleden aan
wezig.
NIEUWE KOELH UiöRUIMTE IN
AANBOUW 1070 betonnen palen
met een gezamelijk gewicht van 6>«
millioen kilogram zijn nodig om het
nieuwe koelhuis van Blauwhoeden
en Vriesseveen, dat aan de Merwede-
haven te Rotterdam wordt gebouwd.
Over enkele weken hoopt men met
het inheien van de 15 meter lange
palen gereed te zijn, waarmee in
April van dit jaar werd begonnen.
Het gebouw ze1f zal eerst over onge
veer 2 jaren voltooid zijn. Op de
I achtergrond de nieuwe loodsen, die
bijna gereed zijn.
Volgens mededeling van gezaghebbende zijde aan het A.N.P. heeft dr.
H. J. van Mook het voornemen te ken nen gegeven om zijn ontslag als lui
tenant-gouverneur-generaal te vragen. Dit bericht verwondert ons niet.
In de eerste plaats heeft dr. Van Mook al meermalen het voornemen ge
had om ontslag als luitenant-gouverneur-generaal te vragen. Toen is het
echter altijd weer bij het voornemen gebleven en is de luitenant-gouver
neur-generaal zijn taak in Batavia blijven waarnemen.
In de tweede plaats zal het nieman d verbazen, dat dr. Van Mook het
voornemen heeft om af te treden na dat hij naar Den Haag was ontboden.
Het lijkt ons dan ook geenszins uit
gesloten, dat de zaken zich al verder
hebben ontwikkeld dan in het bericht
van het A.N.P. is meegedeeld. Het
moet zeer wel mogelijk worden ge
acht, dat de luitenant-gouverneur-ge
neraal al het besluit heeft genomen
om ontslag te* vragen en Den Haag
daarvan kennis heeft gegeven. Hij
zou dan niet meer het voornemen
hebben om binnen afzienbaren tijd
ontheffing van zijn functie te vragen,
maar de aanvraag om ontslag heb
ben verzonden. De Nieuwe Haagse
Courant meldt zelfs, dat het al zou
zijn aanvaard.
MET INGANG VAN 1 NOVEMBER?
Hedenmiddag werd te half drie
(Bataviasc tijd) van gezaghebbende
zijde bevestigd, dat dr. van Mook
ontslag heeft gevraagd met ingang
van 1 November.
Geruchten doen de ronde, dat ver
schillende hoge functionarissen van
de Ned. Indische regering thans even
eens de dienst zullen verlaten. Naar
„Het Dagblad" heden meldt, zullen
eerlang ook enige hoofdambtenaren
de dienst verlaten.
Aneta vernam nog, dat dr. van
Mook zijn ontslagaanvraag op Maan
dag j.l. heeft ingediend. „Het Dag
blad" bericht, dat hij dit ontslag ver
zocht met ingang van 1 November a.s.
doch dat de Nederlandse regering
besloot, dat hem met ingang van 15
November t e verlenen. Dit blad
meldt voorts, dat dr. Beel ten spoe
digste naar Indonesië zal terugkeren.
PERSOONSWISSELING WAS
WENSELIJK.
Van gezaghebbende zijde werd
verklaard, dat het tegenwoordige
Nederlandse kabinet van zijn tot
standkoming af het standpunt heeft
ingenomen, dat een verandering in
de persoon van de vertegenwoordi
ger der Kroon in Indonesië wenselijk
was voor de verwezenlijking van zijn
('s kabinets) politiek met betrekking
tot het Indonesische probleem. De
besprekingen ten aanzien van dit
punt in Den Haag tijdens het ïecen-
te bezoek van dr. van Mook aan Ne
derland werden onderbroken door
het nieuws van de communistische
opstand op Java, hetgeen de plotse
linge terugkeer van dr. van Mook
noodzakelijk maakte.
Hoewel de algemene politieke
richtlijnen niet zijn veranderd, meen
de dr. van Mook, dat onder de hui
dige critieke omstandigheden een
volledig evenwicht en harmonie in
de betrekkingen tussen de regerin
gen van Nederland en Indonesië een
absolute noodzaak zijn. Daarom be
sloot hij tot het indienen van zijn
ontslag, ingaand op een zo vroeg mo
gelijke datum. Volgens de hier aan
het woord zijnde gezaghebbende zijde
is de Nederlandse regering dezelfde
mening toegedaan.
SETYADJIT GEDOOD?
Volgens onbevestigde berichten
zou Setyadjit, ivoormalig vice-pre
sident in het kabinet-Sjarifoeddin,
en een der leiders van de met dePKI
gefusioneerde socialistische Partij
van Sjarifoeddin, tijdens zuiverings
operaties van het republikeinse le
ger zijn gedood. Het bericht ver
meldt niet, waar zulks zou zijn ge
schied.
Voorts bericht de „Sin Po", dat dr
Moewardi, de leider van de Gerakan
Rakjat Rèvolusioner (welke partij
thans is aangesloten bij de nieuwe
linkse republikeinse partij „Moerba'
in de omgeving van Solo vermoord is.
„Sin Po" zegt in een commentaar,
dat deze moord van grote betekenis
is voor de politieke wereld in repu
blikeins gebied.
De „Sin Po" voegt hieraan toe, dat
volgens personen, dit soort moorden
reeds geruime tijd aan de gang is,
voornamelijk tussen Islamieten en
communisten. Het blad zegt dat het
aantal moorden op vooraanstaande
figuren in de Republiek met de dag
toeneemt en is van oordeel „dat dit
angstwekkende verschijnsel tot een
mislukking der revolutie kan leiden."
Het wordt onrustig
België
in
LOON- EN PRIJSPEIL NIET IN
EVENWICHT.
De arbeidersklasse in België roert
zich, na de betrekkelijke rust, die de
sociale vrede tijdens de zomermaan
den met zich bracht, opnieuw en de
laatste dagen komen uit alle delen
van het land berichten binnen over
nieuwe looneisen.
Hoewel men in het algemeen nog
in het stadium der ondex'handelingen
verkeert, is men in tot oordelen be
voegde kringen der Belgische vakver
enigingen van mening, dat de huidi
ge verhouding tussen lonen en prij
zen onvermijdelijk tot sociale conflic
ten moet leiden. Van deze zijde wijst
men er op, dat het evenwicht nog
geenszins hersteld is en dat het ver
keerd zou zijn de overvloed en luxe,
die men in de grote zaken uitgestald
ziet, als maatstaf te nemen voor het
algemene welvaartspeil. Deze toch
zijn slechts toegankelijk voor de be
tergesitueerden en met name voor
de zeer grote klasse van middenstan
ders die België kent.
Reeds in October 1947 stelde de stu
diecommissie van het Algemeen Ka
tholieke Vakverbond een onderzoek
in naar het probleem van lonen en
prijzen en kwam daarbij tot de bevin
ding, dat een gezin, bestaande uit
man en vrouw (zonder kinderen) wo
nende in een grote stad, maandelijks
een inkomen dient te genieten van
fr. 4880. De lonen der arbeiders- in
België komen echter slechts in enke
le gevallen boven de fr. 4500 uit
Hoe snel de prijsstijging in België
de laatste tijd verloopt, moge blijken
uit het feit. dat in de periode van
eind 1947 tot Aug. 1948 het indexcij
fer der kleinhandelsprijzen met niet
minder dan 43 punten is gestegen en
thans op 399.6 staat (1938 gelijk aan
100).
De stakingen in
Frankrijk
In de meeste Fx'anse havens heb
ben de havenarbeidex-s 24 uur lang
gestaakt uit sympathie met het half
millioen mijnwerkers en andere ar
beiders die nog staken. De havenar
beiders-unie van de Force Ouvrière
raadde haar leden echter aan niet
aan de staking deel te nemen, die
was uitgeroepen door" de bond van
havenarbeiders, die behoort bij het
Franse arbeidersverbond C.G.T. Te
Bordeaux was het werk zo goed als
neergelegd en te Duinkerken was de
staking compleet. Ook te Rochelle
waren de havenarbeiders in staking,
waar zes schepen op lossing lagen te
wachten.
De staking in de kolenschachten,
die tien dagen oud is, duurt nog
voort, alhoewel een verbetering werd
gemeld in het steenkoolgebied van
de Moezel. Te Faulquement en
Schwiller zijn 70 procent van dc
mijnwerkers teruggekeerd.
Vijfhonderd Parijse slagers in
blauwe kielen vochten gisteren met
honderd politie-agenten in de hallen,
toen de regering het grootste gedeel
te van de voorraden opeiste. Het
vlees werd alleen aan die slagers ver
kocht, die lid waren van een vereni
ging, die er in heeft toegestemd de
door de regering vastgestelde prijs te
berekenen.
Degenen die geen vlees kregen
raakten slaags met de politie, toen
zij een demonstratie hielden buiten
het kantoor van de vereniging. Een
van hen werd gearresteerd.
Du Foresto, minister van voedsel
voorziening, kondigde aan dat de
maximum-prijs voor rundvlees van
Vrijdag een rijksdaalder per pond
zal zijn. Alsde boeren niet willen
meewerken, zullen zij de beesten od
het veld „arr-esteren". Als de slagers
meer vragen, zullen wij het vlees in
de winkels in beslag nemen.
Drastische maatregelen om de prij
zen van het voedsel te verlagen, zou
er veel toe bijdragen om een dam
op te werpen tegen de stakingsgol
ven.
Gisteren kreeg een zwarte hande
laar in margarine een boete van 5000
gulden en een gevangenisstraf van
twee jaar.
Geen visa voor Sowjetdelegatie
congres C. G. T.
Volgens het officiële Sowjet-Rus--
sische nieuwsbureau Tass heeft de
Franse regering geweigerd de Sow-
jetdelegatie tot het congres van het
Frans algemeen vakverbond (C. G.
T.) toe te laten. De Franse zaakge
lastigde te Moskou had aanvankelijk
visa beloofd, doch dit werd later
weer ingetrokken.
SUIKERBIETENCAMPAGNE IN
VOLLE GANG In de suikerfabirie
ken is de campagne in volle gang.
Na wassen en snijden wordt de me-
lassestroop uitgekookt en komt in
grote ketels (links), waarna zij
wordt geraffineerd. De pulp verlaat
na de bewerking de ketel om via
een spoelgoot naar de schepen te
worden afgevoerd.
Ook de politieke
commissie
vastgelopen
RUSSISCH ONTWAPENINGS
VOORSTEL NAAR EEN
COMMISSIE.
De politieke commissie van de Alg.
Vergadering der U.N.O. heeft het
Russische voorstel tot onmiddellijke
gedeeltelijke ontwapening behoed
zaam ondergebracht in een sub
commissie. „Opgebaard", zegt één
der bladen.
Daarna heeft de politieke commis
sie op voorstel van de Oekraïner
Manoeilski besloten om de algemene
beschouwingen te sluiten.
De commissie zal dit besluit geno
men hgbben met een zucht van ver
lichting. omdat nu een einde gemaakt
is aan al dat „ideologische kabaal",
zoals Manoeilski zei. Maar van de
andere kant constateert de wereld
met een zucht, dat ook daar de werk
zaamheden hopeloos zijn vastgelo
pen.
BIJEENKOMST MINISTERS VAN
FINANCIEN WEST-EUROPESE
UNIE.
Te Parijs is Woensdagavond bekend
gemaakt, dat de ministers van finan
ciën van de vijf landen der West-
Europese Unie Zondag 17 October te
Parijs bijeen zullen komen.
NEDERLANDERS VOOR EEN
MILITAIRE RECHTBANK
TE PRAAG.
Naar het ANP uit Praag mede
deelt, zal de mecanicien J. Schmid,
die er van wordt beschuldigd mili
taire geheimen te hebben medege
deeld aan de agenten van de Neder
landse inlichtingendienst van Dam
er. Jan Ruiter op 22 October te
Praag voor een militaire rechtbank
te verschijnen.
De branden te
Amsterdam opzet?
Twee berichten uit de avondbladen
van gisteren.
Een uit de Tijd:
Toen Amsterdam onlangs werd
opgeschrikt door zware branden,
eerst in het koelhuis „Amerika"
van de N.V. Blaauwhoedenveem
Vriesseveem en kort daarna op het
terrein van de Markthallen, is wei
nig ruchtbaarheid gegeven aan het
feit, dat tezelfdertijd tot tweemaal
op één dag een begin van brand kon
v/orden bedwongen in het histori
sche 's Lands Zeemagazijn op Kat
tenburg, waar grote voorraden kle
ding en voedsel ten behoeve van de
Marine liggen opgeslagen. Bij een
inmiddels ingesteld nauwkeurig on
derzoek zijn vier brandhaarden ont
dekt, die ernstige verdenking van
opzet wekken.
En een uit de Maasbode:
In tegenstelling tot verschillende
geruchten als zou bij de laatste grote
branden in Amsterdam sprake zijn
geweest van kwaadwilligheid en
zelfs van een complot, kunnen wij
thans met de meeste stelligheid ver
klaren, dat daarvan geen sprake is.
Deze geruchten zijn voor een deel
in de wereld gekomen door de ont
dekking van een poging tot brand
stichting in 's Lands Zeemagazijn,
het historisch gebouw op Katten
burg, waar voorraden van de marine
liggen opgeslagen. Hier heeft enige
weken geleden een burger o;p zeer
primitiève wijze getracht brand te
stichten. Er is daarbij echter geen
brand ontstaan en de man is ge
pakt. Ware dit het werk geweest
»an een complot, dan zou deze po
ging wel anders aangepakt zijn. Van
enig verband tussen deze poging en
cie grote branden is geen sprake. En
hoewel èn de brand in het koelhuis
Amerika èn die in de loodsen op de
Centrale Markt nog in onderzoek
zijn, staat wel één ding vast, dat ook
hier geen kwaadwilligheid van een
complot in het spel is.
DISTRIBUTIKNIEUWS
MAAR VOOR ééN WEEK
TABAKSBONNEN.
Van 24 October af zullen de bon
nen voor tabak tegelijk met de bon
nen voor voedingsmiddelen worden
bekend gemaakt. In de bonnenlijst
van 21 October zullen dus bonnen
worden aangewezen voor 6 rantsoe
nen tabak (tabakskaart) en 2 rant
soenen tabak (gecombineerde kaart),
bestemd voor het tijdvak van 24 Oc
tober tot en met 6 November. In ver
band hiermee worden voor de week
van 17 tot en met 23 October van de
tabakskaart de bon TABAK 116 voor
twee rantsoenen sigaretten of kerfta
bak en van de gecombineerde kaart
de bon TABAK 119 voor één rant
soen sigaretten of kerftabak aange-
MOGELIJK KOMT ER SPOEDIG
MEER VLEES.
Dr. Tj. B. Kielstra, directeur van
het bedrijfschap voor vee en vlees,
heeft gisteren te Leeuwarden ge
zegd, dat wat de voorziening van
vlees betreft, de moeilijkste tijd ach
ter de rug is. Wij zijn echter afhan
kelijk van de aankomst van bevro
ren vlees, dat door de regering in
Argentinië is gekocht en ook van de
aanvoer op de binnenlandse mark
ten. Indien alles volgens plan ver
loopt zal het rantsoen binnenkort op
250 gram kunnen worden gesteld.
Met het varkensvlees is het veel be
ter gesteld dan een jaar terug, door
dat er nu veel meer zeugen zijn.
Wanneer deze slachtrijp zijn gewor
den, kan wellicht het rantsoen op 300
gram worden gesteld.
DRIE KINDEREN SLACHTOFFER
VAN ERNSTIG ONGELUK.
Te Ooltgensplaat is gisteren een
tragisch ongeluk gebeurd. Toen de
chauffeur C. H. over de Molendijk
reed, raakte de verbinding tussen
zijn tractor en de aanhangwagen de
fect. De aanhangwagen reed tegen
een muur op, juist op de plaats,
waar drie kinderen stonden. De tien
jarige D. v. V. is op slag gedood. Zijn
zesjarig broertje en het eveneens zes
jaar oude dochtertje van A. B. liepen
ernstige verwondingen op.
BRANDSTICHTER: EEN
SCHEERSPIEGEL.
Een inwoner van Den Bosch kwam
dezer dagen 's morgens na het ont
bijt nog juist op tijd in zijn slaapka
mer terug om te voorkomen dat zijn
scheerspiegel de hele boel in brand
zette. Hij had de spiegel namelijk bij
het scheren in het zonnetie gezet om
beter te kunnen zien. Tijdens zijn af
wezigheid had de zon via de spiegel
al een aardig brandgaatje in een fau
teuil veroorzaakt.
REDERIJ BEVORDERDE
RELATIES MET DEVIEZEN.
Reeds geruime tijd blijkt, te Rot
terdam, de N. V. H.. een groot rede-
rijbedrijf, op onjuiste wijze te zijn
omgesprongen met de door haar
gekweekte deviezen in het buiten
land, In plaats van de vreemde gel
den officieel in Nederlands geld om
te zetten op de voorgeschreven ma
nier, stelde zij de vreemde valuta ter
beschikking van relaties, die in de
betrokken landen, o.a. Finland, Zwe
den, Spanje, Portugal en België hun
vacantie wilden doorbrengen.
Door deze manipulaties zijn grote
hoeveelheden buitenlands geld aan
de circulatie ten behoeve yan ons
land, onttrokken. Tienduizenden gul
dens werden aldus opgemaakt en
het aantal deelnemers aan deze han
delingen loopt in de tientallen. Een
groot aantal personen werd gever
baliseerd en zal voor de economische
politierechter moeten verschijnen.
GROOTSCHEEPSE OPLICHTER
GEPAKT.
De Haagse recherche arresteerde
dc 45-jarige koopman J. V., wonende
aan de Soestdijksekade. Deze had in
de jaren 1945 tot 1948 van een vijf
tiental relaties een bedrag weten los
te maken van f 365.000. Hij vertelde
zijn relaties, dat hij importeur van
gedistilleerd was en dat met de in-
\oer van geestrijke dranken grote
winsten waren te behalen. Een en
kele maal betaalde hij het geleende
met een grote som v/inst terug, om
op deze wijze bij een volgende ge
legenheid gemakkelijker leningen te
kunnen sluiten. Hij is thans einde
lijk in verzekerde bewaring gezet.
Daar hij voorgeeft zich alle gevallen
niet te kunnen herinneren, wordt
hun, die op een dergelijke ma
nier geld aan J. „geleend" hebben,
verzocht, zich in verbinding te
stellen met de centrale recherche,
Bureau I. Laan Copes van Catten-
burgh 57, Den Haag.
DE 20.000 ERUIT
505e staatsloterij, 2e kJasse, 2e lijst:
f 20.000, nummer 11098.
£&n tcoAAzttjz,
Er zijn mensen, wier leven niets
anders schijnt dan een onafgebroken
rit op allerlei stokpaardjes.
