3)e &2idóe(Boti4a/tit
Nog steeds: het
Duit§e probleem
De militaire situatie in de
Republiek
Kwestie der atoom-controle
Wisjinski dient een compromis
voorstel
in
19 slachtoffers
Moskou stelt weer nieuwe
besprekingen voor
Over het gehele Duitse probleem
Koningin Juliana
brengt dank
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 4 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG V No. 11507
Bur. Papenaracht 32, Telet. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w„ 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.rn. Teleloontjes 11.50
Semi-barbaarse
methoden
HET pittig artikeltje, dat hier volgt,
is ontleend aan „De Nieuwe
Eeuw'.
„Het vorig jaar plaatsten wij,
naar aanleiding van voorvallen
bij de ontgroeningsmanoeuvres
der universiteitsstudenten, een
geharnast protest van een vader,
die meer dan één titel van en
kele Nederlandse universiteiten
bezat. Ook dit jaar zijq weer on
gelukken voorgevallen bij de
toepassing van dit volkomen
verouderd instituut. Van de zij
de der universitaire overheid is
men bevreesd op dit terrein af
doende in te grijpen, „omdat"
het nu eenmaal traditie is te ont
groenen. De bij de ontgroening
toegepaste methodes zijn echter
residuen uit een barbaars tijd
perk, waaraan zo snel mogelijk
een einde gemaakt moet worden.
Duitse studenten vóór de oorlog
hielden er nóg barbaarser metho
den op na, en lieten dezelfde
zotte argumenten gelden als de
nog instinctief levende studenten
van vandaag. Het wordt tijd aan
de semi-barbaarse methoden van
de huidige hogeschool jeugd
einde te maken zonder zich in
het minst te bekommeren om de
invectieven, die een meer men
selijk standpunt ongetwijfeld
ach tern r. geworpen krijgt."
De „trouwe lezer" zal het niet ver
wonderen, dat wij dit artikeltje hier
citeren met instemming!
Wij hebben al meer onze ergernis
geuit over het feit, dat in studenten
kringen „mores", practijken worden
gehandhaafd, die eeuwen geleden
onder de „gewone burgers" al werden
geminacht als totaal uit de tijd, ab
soluut verouderd.
Men moet toch eens bedenken, wat
de invloed daarvan is op andere jon
gelieden, die daaraan, al is het onbe
wust en ongewild, een voorbeeld ne
men voor de wijze, waarop een oude
re zijn meerderheid -kan tonen tegen
over een jongere, een meerdere mag
optreden tegen een mindere!
Van Leiden uit is geijverd, en met
succes, voor een verfrist studenten
leven, aangepast aan de hedendaag
se gezonde opvattingen.
Moge van Leiden uit nu ook eens
worden gepropageerd een „radicale
wijziging in de „ontgroening", zoals
die nog wordt* toegepast in de Stu
dentencorpsen der verscheidene Uni
versiteiten.
De vrije
concurrentie
r^OOR de economische omstandig-
heden is de vrije concurrentie te
veel in het gedrang gekomen.
Dit is een feit.
Maar een feit, waarvan geen ver
wijt kan worden gemaak aan een re
gering of aan een minister.
Het is een gevolg van de economi
sche omstandigheden.
Nu zijn er, die vrezen, dat men van
boven-af de vrije concurrentie blij
vend wil uitschakelen.
Die vrees wordt opgewekt door de
propagandisten voor „geleide econo
mie" en door die voor „socialisatie".
Socialisatie schakelt inderdaad de
vrije concurrentie uit. Daarover kan
geen meningsverschil bestaan. Wij
zijn dan ook tegenstanders van be
doeld sociaal en politiek streven. En
ook bij de Partij van de Arbeid,
v/aar „socialisatie" één der grote desi
derata is geweest, kan worden-gecon
stateerd, dat de geestdrift verflauwt!
Wat betreft de „geleide economie",
deze behoeft wij herhalen het
de vrije concurrentie niet uit te slui
ten.
Wij, die voorstanders zijn vaiTde
geleide economie, willen alléén geen
bandeloze vrije concurrentie, maar
een geleide vrije concurrentie een
vrije concurrentie, die geleid moet
worden om heilzaam te kunnen wer
ken voor het mensdom.
Nu een der laatste dagen weer her
haaldelijk stemmen opgaan, die al
komen ze er niet rond vooruit dui
delijk terug willen naar het vroegere
tijdperk der absoluut vrije concurren
tie. moeten wij ons beginsel s-cherp
stellen.
Scherp gesteld is het in „Quadra-
gesimo Anno"!
Daar zegt de Paus:
„Ongetwijfeld is de vrye concur
rentie, zolang zij binnen de perken
blijft, gerechtvaardigd en zeer zeker
nuttig, maar zij kan toch onmogelijk
leiding geven aan het economisch le
ven, zoals de uitkomst maar al te dui
delijk bewezen heeft, toen eenmaal
de theorieën van die onheilvolle indi
vidualistische geest in praktijk wer
den gebracht".
DE NEDERLANDSE EISEN TOT
GRENSCORRECTIES.
Berichten, welke verschenen zijn
m Duitse bladen van de Britse zone
van Duitsland, als zou de Neder
landse regering met het oog op de
internationale toestand haar eisen
tot grenscorrectie hebben ingetrok
ken, worden door het ministerie van
buitenlandse zaken volkomen onjuist
genoemd. De Nederlandse regering
heeft stappen ondernomen om de
aandacht op deze berichtgeving te
vestigen.
Antara meldt uit Madioen, dat de opstandelingen onder majoor Mursid
uit Madioen in Zuidelijke richting naar de bergen zijn gevlucht. De weg
van Madioen naar Doengoes, waarheen ook Moeso is gevlucht, staat
thans onder controle van een republikeins bataljon. Antara meldt voorts,
dat een tegenaanval door de opstandelingen van uit Doengoes door de
republikeinen is afgeslagen. Sidik Arselin, de commandant van'de Pe-
sindo, die bekend is onder de naam van „de Tito van Oost-Java" is ge
vangen genomen.
De aanval werd uit die
richting niet verwacht
Antara meldt voorts, dat Ponorogo
Zaterdagochtend door de republi
keinse troepen is bezet, en Zaterdag
middag Doengoes. De inwoners van
laatstgenoemde plaats vertelden, dat
Sjarifoeddin, Moeso, Soemarsono,
Moetalip en Djojosoejono daar Vrij
dag nog zijn gezien" en dat zij ver
moedelijk in Zuidwaartse richting
gevlucht zijn. De communistische lei
ders hadden blijkbaar niet verwacht,
dat de aanval op Madioen van de
bergzijde af zou geschieden. De rest
van de communistische troepen be
vindt zich thans in de driehoek Ma
dioenNgawi—Tjaroeban en langs
de hellingen van het Wilisgebergte,
Antara meldt verder, dat de opstan
delingen tegenstanders hebben ver
moord en verminkt, waarvan bewij
zen werden gevonden. Te Doengoes
zijn ook documenten aangetroffen.
SOETAN SJAHRIR OVER DE
POLITIEKE TOESTAND.
„Onder invloed van de gebeurte
nissen te Madioen is er in de Repu
bliek een anti-linkse hetze ontstaan
onder leiding van de Masjoemi,
waardoor ook.de gematigde midden
partijen worden getroffen", aldus
verklaarde Soetan Sjahrir, die, Za
terdag na een bezoek van een week
uit Djokja te Batavia terugkeerde,
aan Aneta. Hij zeide, dat alleen in
Djokja al 2000 personen zijn gearres
teerd en in Solo 400, ondei^ wie ook
leiders en leden van Sjahrir's eigen
partij, de P.S.I. (Partai Socialis In
donesia) en van andere middengroe
pen. De vooraanstaande communisti
sche leiders die niet in Madioen wa
ren, zijn ondergedoken, o.a. Setyad-
jit, Daroesman.en Alimin.
De communistische troepen heb
ben zich teruggetrokken op het Wi
lisgebergte, waarop indertijd reeds
door de Japanners militaire verster
kingen zijn aangebracht. Naar de
mening- van Sjahrir zouden de com
munisten een guerilla niet lang kun
nen volhouden, daar het communis
tische regiem zich te Madioen bij de
bevolking spoedig impopulair heeft
gemaakt. Zij zal geen steun verlenen
aan de guerillatroepen. Hij .deelde
verder nog mede, dat door de repu
blikeinse regering 5000 man repu-
klikeinse troepen tegen de commu
nisten zijn ingezet.
Sjahrir zeide.ook nog, dat Sjari
foeddin reeds tijdens zijn minister
schap en later toen hij minister-pre
sident was, grote bedragen heeft be
steed ter versterking van de volks
strijdkrachten, teneinde zodoende
een gewapend machtsapparaat te
verkrijgen.
Met betrekking tot de impasse in
de onderhandelingen tussen Neder
land en de Republiek zeide de heer
COMMANDO OVERDRACHT DER
KONINKLIJKE NEDERL. MARINE.
Vrijdagmorgen had aan boord van
Hr. Ms. Luchtverdedigingskruiser
•Jacob van Heemskerck, in tegen
woordigheid van deputaties van on
derdelen, schepen en inrichtingen
van de Koninklijke Marine, het af
scheid en commando overdracht
plaats van Luitenant-Admiraal C. E.
L. Helfrich. De scheidende bevelheb
ber der Zeestrijdkrachten, Luit. Ad
miraal C. E. L. Helfrich (links) ont
vangt van de nieuwe bevelhebber der
Zeestrijdkrachten, vice-admiraal Jhr.
E. J. van Holthe de gestreken admi
raalsvlag in een speciaal bewerkt
kistje.
Sjahrir, dat op het ogenblik via de
C. v. G. D. contact wordt onderhou
den. Hij acht een oplossing van het
geschil ook thans nog mogelijk en
verwachtte, dat daartoe spoedig een
poging zou worden gedaan, hetgeen
„de laatste kans" zou zijn. Hij ver
wachtte, dat de problemen dan van
een andere kant dan tot nu toe zou
den worden aangevat.
REPUBLIKEINSE AMBTENAREN
ONTVOERD.
Volgens Antara zijn verschillende
republikeinse ambtenaren in een ge
bied ten Zuiden van Djogja door een
onverantwoordelijke bende ontvoerd.
Het is-niet bekend waar zij verbor
gen worden gehouden.
HET NIEUWE NOODSEIN.
8 8 8 8 8 - vijfmaal acht! Onder dit
nummer is van Maandag 4 October
des middags te twaalf uur af in nood
gevallen de centrale van de dan in
werking tredende politie-radio-auto-
dienst te bereiken. Zes politiewagen
rijden dan door de hoofdstad - 88888
en de politieman in de auto krijgt be
richt waar zijn assistentie noodig is.
W1;
TSJINSKI geeft de strijd tegen de atoombom niet op. Zijn oorspronke
lijk standpunt was: eerst de atoombom verbieden en vernietigen >en
dan via de Vieligheidsraad een beke ersorgaan stichten ter controle van de
productie van atoomenergie. Amerika wilde daar vanzelfsprekend niet in
trappen, omdat het daardoor zijn militaire voorsprong zou opgeven.
Amerika wil al z'n atoombommen gaarne vernietigen als eerst een doel
treffende controle gewaarborgd is. Thans heeft Wisjinski een compromis
voorgesteld: nl. gelijktijdig verbod van atoombommen en vorming van
een internationaal controle-orgaan.
EEN OOSTELIJKE
MANOEUVRE
Dit voorstel is niet bepaald met
enthousiasme ontvangen.
Warren Austin, de Amerikaanse ge
delegeerde, noemde het „een Ooste
lijke manoueuvre van het soort waar
aan we gewend zijn. Het is onze
zienswijze, dat deze resolutie in ge
breke blijft enige verzekering te ge
ven. dat de Sowj et-Unie bereid is het
meerderheidsplqn te aanvaarden. Dit
plan, waaraan 31 maanden voortdu
rend is gearbeid door technici en
staatslieden, is het enige effectieve
systeem om de atoomenergie in dienst
der mensheid te stéllen".
McNaughton, de Canadese gedele
geerde, verklaarde, dat het So wj et-
voorstel een capitulatie betekent voor
de duidelijke logica van de situatie,
doch hem niet kon bewegen zijn volle
steun op te geven aan het plan der
meerderheid.
De algemene mening is, dat het op
het oog een soort compromis inhoudt,
doch het hart van de kwestie niet
raakt. Het gaat er niet om of verbod
en controle samenvallen, maar de
schoen wringt op het punt of de Sow-
j et-Unie al dan niet bereid is, een
doeltreffende internationale controle
op de productie van de mijn tot de
bom te aanvaarden. Het standpunt
van de Westelijke mogendheden is,
dat eerst het toezicht moet worden
ingesteld en dat de bom pas verbo
den wordt, nadat de wereldproductie
van atoomernergie geïnspecteerd en
onder beheer der Ver. Naties gesteld
zal zijn.
EEN HELIUMBOM?
Verscheidene* Amerikaanse geleer
den, deskundigen inzake atoomener
gie, hebben Vrijdag aan een AFP-cor-
respondent verklaard, dat de Cana
dese afgevaardigde generaal Mac
Reughton het bij het rechte eind had,
toen hij in de V.N. verklaarde dat de
Verenigde Staten een atoombom fa
briceren, die 10 maal sterker is, dan
die, welke te Hirosjima en te Nagasa
ki werd gebruikt.
Het schijnt, dat de bom, waarmede
proeven zijn gemaakt tijdens de ge
heime experimenten op Eniwetok,
niets te maken heeft met een nieuw
wapen, waarvan sedert enkele tijd in
de Verenigde Staten spraak is, nl. een
„heliumbom", die thans te Alamos
wordt bestudeerd en die „duizend
maal sterker is" dan de eerste bom.
Militair verdedigingsplan
van 25 jaar
VOOR DE DEFENSIE VAN
WEST-EUROPA.
In Amerikaanse regeringskringen
spreekt men over het algemeen de
mening uit, dat de berichten uit
Britse bron, volgens welke „minister
Marshall en John Foster Dulles ge
heime besprekingen zouden hebben
gevoerd met minister Bevin betref
fende een militair verdedigingsplan
voor 25 jaar tussen de Verenigde
Staten en de landen, die het Pact
van Brussel hebben ondertekend",
wel eens met de werkelijkheid zou
den kunnen overeenstemmen.
In dezelfde kringen wijst men er
op, dat het hier een aanvaardbare
uitleg betreft van de besprekingen,
die sedert maanden te Washington
worden gevoerd tussen het ministe
rie van Buitenlandse Zaken en de
diplomatieke vertegenwoordigers
van Groot-Brittannië, Frankrijk,
België, Nederland, Luxemburg en
Canada, met het oog op een even
tuele deelneming van de Verenigde
Staten aan het Atlantisch Pact.
Anderzijds verklaart men te
Washington, dat zulke besprekingen
niets buitengewoons zijn op het
ogenblik, dat de Amerikaanse rege
ring ten gunste van de West-EUro-
pese landen de mogelijkheid onder
zoekt van een soort van Leen- en
Pachtwet, die voor het oorlogsmate-
rieel het zelfde zou betekenen als
het plan-Marshall voor het Europees
herstel.
NOORSE VLIEGBOOT IN ZEE
GESTORT.
Een viermotorige „Sandringham"-
vliegboot van een Noorse lucht
vaartmaatschappij, die een geregelde
verbinding onderhoudt tussen het
Noorden van het land en de hoofd
stad, is even voor de landing te
Drontheim, door een rukwind in zee
geworpen. Het toestel zonk binnen
twee minuten.
Van de *45 personen, die zich aan
boord bevonden, kwamen er min
stens 19 om het leven. Het ruwe
weer belette het bergen van de
vliegboot en de lichamen der slacht
offers.
Een der passagiers was de 76-ja-
rige Britse filosoof Bertrand Russell,
die zich drijvende wist te houden in
het ijskoude water, tot een reddings
vaartuig hem oppikte.
pjET officiële Sovjet-nieuwsbureau Tass, heeft de inhoud bekend ge
maakt van een nieuwe nota der Sowjet-Unie, welke het antwoord
betekent van Moskou op de nota der drie Westelijke geallieerden. Mos
kou stelt Engeland, Frankrijk en de V.S. volledig verantwoordelijk voor
de in Berlijn ontstane toestand. Het Berlijnse vraagstuk bestond niet,
voordat de drie genoemde landen begonnen een afzonderlijke geldher-
vorming in te voeren. De geldhervorm'ing was slechts bedoeld als een
stap naar de verdeling van Duitsland en het onttrekken van West-
Duitsland aan het vier-mogendl^eden bestuur.
Ondanks de overeenkomst te Pots
dam hebben Amerika en Engeland
een afzonderlijk economisch lichaam
in de Amerikaanse en Britse bezet
tingszone in het leven geroepen. Op
deze wijze werd de overeenkomst
voor een gezamenlijk bestuur voor
het bezette Duitsland op in het oog
lopende wijze geschonden.
De politiek der drie Westelijke
mogendheden werkt de groei der
anti-democratische en naziïstische
elementen in de hand.
Deze elementen hebben hun hoop
op wraak 'niet opgegeven en vormen
niet alleen een bedreiging vóór de
buurlanden doch voor geheel Europa
In de laatste tijd, bijzonder in
verband met de uitvoering van het
plan-Marshall, is er werkelijk ge
vaar gerezen van de zijde van een
economisch oorlogspotentieel, dat in
Duitsland gevormd wordt.
Deze toestand vormt een schen
ding van de overeenkomst van Pots
dam en is strijdig met de belangen
van alle vredelievende lénden.
Ten slotte stelt Moskou voor, de
Berlijnse kwestie en de kwestie van
Duitsland als een geheel „overeen
komstig de vier-mogendhedenover-
eenkomst van Potsdam", te bespre
ken op een conferentie van de vier
ministers van Buitenlandse Zaken.
Toestand in Palestina
wordt slechter
ISRAEL WIL DE NEGEF -
Volgens een officiële verklaring
zal Israël zich verzetten tegen elk
plan, de Negef (dor woestijngebied
in Zuid-Palestina) van de andere
delen van het gebied van Israël te
scheiden, wanneer de Palestijnse
kwestie door de politieke commissie
der V.N. behandeld wordt.
Volgens deze verklaring zou met
de Negef ongeveer twee derden van
Israël's gebied afgesneden worden,
het land van de enige reserves be
roofd worden, die het voor ontwik
keling ten dienste staan, de bestaan
de en mogelijke vooruitzichten op
wetenschappelijk gebruik van na
tuurlijke hulpbronnen ontnomen
worden en vooruitgang en groei
voor generaties beknot worden.
BUNCHE KLAAGT OVER GE
BREK AAN MEDEWERKING.
Dn Ralph Bunche, de waarnemen
de bemiddelaar der V.N. in Pales
tina, heeft bij de Veiligheidsraad
geklaagd over gebrek aan mede
werking van zowel Joden als Ara
bieren. In een telegram aan Sir
Alexander Cadogan, zeide Bunche,
dat de moord op Bernadotte een
„tragisch licht had geworpen op de
steeds slechter wordende situatie in
Palestina" en hij voegde daaraan
toe, dat de veiligheid van het per
soneel der V.N. in gevaar was. Bun
che gaf er voorbeelden van hoe het
toezicht op de wapenstilstand werd
belemmerd, zoals het weigeren van
vrije toegang aan waarnemers van
de V.N. tot zekere havens en strate
gische gebieden, laksheid in het ge
ven van medewerking aan waarne
mers die incidenten onderzochten.
Zes levens waren verloren gegaan
bij het toezicht op de wapenstil
stand, het leven van de bemiddelaar
zelf inbegrepen, terwijl 7 man wer
den gewond.
WAARNEMERS VAN DE V.N.
BESCHOTEN?
Volgens een Israëlische woord
voerder zijn 4 Amerikaanse waarne
mers en een Joodse verbindingsoffi
cier door Egyptische soldaten be
schoten, toen zij vroegere Israëliti
sche stellingen rondom hét gedemi
litariseerde gebied van „Govern
ment House" ten Zuiden van Jeru
zalem inspecteerden. Er werd nie
mand gewond. Een der waarnemers
kol. Millet, is de opvolger van de
Franse kolonel André Serot, die op
17 September met graaf Bernadotte
werd vermoord.
ARABIEREN GEWAGEN VAN
JOODSE GEVECHTSHANDE
LINGEN.
Volgens berichten uit Amman
zouden Joodse strijdkrachten Zater
dagavond de Damascus- en nieuwe
poort van Jeruzalem met raketten,
mortieren en handgranaten hebben
aangevallen. Ook zouden Joodse
troepen het vuur geopend hebben
op de weg van Jeruzalem naar Je
richo.
BURGEMEESTERS TREDEN AF.
Inmiddels zijn verleden week twee
Berlijnse burgemeesters afgetreden,
n.l. Erwin Bennewitz, burgemeester
van Treptou, en Ernest Griesch,
burgemeester van Friedrichshain.
Beiden zijn sociaal-democraat en
hebben hun ontslag ingediend we
gens „voortdurende inmenging der
Sovjets".
SAMENZWERING TEGEN
SIAMESE REGERING?
De Siamese politie heeft ingegre
pen met betrekking tot hetgeen van
officiële zijde „een groot complot
om de regering met geweld omver te
werpen" wordt genoemd.
Een woordvoerder der regering
deelde Reuter mee, dat de regering
sedert lang van het bestaan de „sa
menzwering" had geweten, maar dat
de arrestaties doelbewust waren uit
gesteld tot Vrijdag „de dag, waarop
de samenzweerders hun coup had
den bepaald". Voor zonsopgang zijn
de als samenzweerdei's aangeduide
personen gearresteerd. Onder hen
bevinden zich een aantal ambtenaren
en legerofficieren.
De regering Piboel Sonkram, is, zo
meldt Reuter nader, op twee April
na een militaire staatsgreep aan het
bewind gekomen. Reeds vroeger is
bekend gemaakt, „dat in het gehele
land" communistische en andere
destructieve elementen gearresteerd
zouden worden.
ARRESTATIES IN TSJECHO-
SLOWAKIJE.
Volgens de onder Amerikaanse
controle staande radio Rias in de
Amerikaanse zone van Duitsland
zijn 13 mensen in Tsjechoslowakije
gearresteerd, onder wie twee Rooms
Katholieke geestelijken, die leden
zouden zijn van de katholieke sport
vereniging „Orel".
Zij worden beschuldigd van een
samenzwering tot het doden van de
communistische eerste minister, An-
tonin Zapotocky. De samenzweer
ders werden ook beschuldigd van
het distribueren van anti-commu
nistische vlugschriften, en het he1/-
pen van mensen bij ontsnappings
pogingen uit Tsjechoslowakije, zo
verklaarde de radio.
„Het is mije een behoefte allen van
harte dank te zeggen, die in zo ve
lerlei vorm getoond hebben, mee te
leven met mijn beëdiging en inhuldi
ging.
Het zeer grote aantal gelukwensen
uit Nederland, de Overzeese Gebieds
delen en het buitenland, maakt het
practisch niet mogelijk, ieder persoon
lijk te bedanken, zoals.' ik zo gaarne
had gedaan, doch U moogt ervan
overtuigd zijn, hoezeer deze dingen
ons allen goed hebben gedaan en ons
gesterkt hebben, waardoor de voor
bije, weken voor ons onvergetelijk
werden".
£en koAAe.it
„Schenk genadig, bidden wij Heer,
aan Uw gelovigen kwijtschelding en
vrede, opdat zij van alle zonden ge
reinigd worden en U met een gerust
geweten dienen".
In dit „Gebed" (Collecta) van de
Mis op de 20ste Zondag na Pinkste
ren (gisteren) wordt in slechts enkele
regels kernachtig gezegd, wat de
eigenlijke vrede is: God dienen met
een gerust geweten; en. wat het mid
del is om die vrede te bereiken:
kwijtschelding van de zonden.
