Mensen in hun
Patiënten halen zich de dood
op 't lijf
Doodstraf geëist tegen beruchte
politiemannen
Mei hamer
en troffel
VRIJDAG I OCTOBER 1948
DE LEIDSE COURANT
DE PARABEL VAN HET INTERNATIONALE HOTEL
VOOR HET EERST VAN ZIJN
LEVEN met een veilig dak bo
ven zijn hoofd, sliep Ahasverus in
het hotel ..De Steenrots" als een roos.
De storm, die wij, op het terras zit
tend, zagen naderen had zich ontke
tend' tot een orkaan, die bulderend
en gierend rond het gebouw sloeg
en verwoede pogingen deed het in
een onstuimige omhelzing van de
rots te slingeren.
„Waart ge niet beangst?" vroe
gen wij, bij het weerzien anderdaags.
Integendeel. Hij had zich tegen
alle nachtelijke gevaren beschermd
geweten. Enkele malen was hij uit
zijn diepe slaap tot een lichte slui
mering opgerezen, vermoedelijk
echter niet door het rumoer buiten-,
maar wel door het drukke gepraat
binnenshuis.
„Men zou in een 'sanatorium des
nachts meer stilte moeten betrach
ten" meende Ahasverus.
HET WAS NIET MOEILIJK, hem
de oorzaak van deze nachtelijke
stoornis te verklaren. Het hotel is
zo hoog op de rots gelegen, dat
wanneer de zon aan de ene zijde on
dergaat, zij aan de andere zijde
weer op komt. Dientengevolge is het
hotel het etmaal rond in vol bedrijf.
Waar Ahasverus overnacht had in
de afdeling displaced persons, die
uit alle delen van de wereld zijn sa
mengebracht en ieder op zijn eigen
tijd verzorgd wenste te worden, kon
deze bedrijvigheid inderdaad wat
hinderlijk zijn geweest.
„Wordt iedereen hier op zijn wen
ken bediend?" vroeg hij verwon
derd.
„Men stelt alles in het werk, om
het de gasten aangenaam en huise
lijk te maken. Van paviljoen-bouw
zelfkennis bezit van zijn eigen zie
kelijkheid, komt er niet toe genezing
te vragen. Juist o.p dat vragen, met
aandrang is de gehele kuur geba
seerd. Men noemt dat bidden
Kijk nu niet de andere kant uit,
Ahasverus Wie bidt wordt za
lig, wie niet bidt, gaat zeker verlo
ren."
„Dus het bed en het gebed. Wor
den nog andpre geneesmiddelen toe
gepast?"
,Een dieet, daarin bestaande, dat
men zich op gezette tijden vm lek
kernijen onthoudt. Een weelderig
bestaan is voedingsbron van 'ailer-
hand kwalen. Men moet, voor
behoud van de gezondheid, bij tijd en
wijle zich iets weten te ontzeggen.
De voorschriften dienaangaande zijn
na de hongerwinter erg licht, maa-
de patiënt wordt dringend aanbe'M-
len zichzelf niet in alles zijn zin te
geven. Ook hoort tot de bevoegd
heid van de geneesheren de patiën
ten, die hem met een berouwvol hart,
hun ziektetoestand bekennen, van
hun ziekelijkheid genezen te verkla
ren. Het bruiloftskleed, dat hier en
daar besmeurd en bezoedeld was,
toen zij de spreekkamer binnengin
gen, schittert weer van reinheid
als zij, stralend van vreugde, de deur
uitkomen.
„Maar dan verontreinigen ze 'het
weer opnieuw!' zei Ahasverus.
„In vele gevallen ja. Iedereen is
in sterke mate voor ziektekiemen
ontvankelijk. Maar ge zult toege
ven, dat als het bruiloftskleed nooit
gereinigd werd, het bij velen on
toonbaar zou zijn van vuiligheid. Nu
is het zo dat men niet aan de ge
meenschappelijke maaltijd kan deel
nemen, zonder een smetteloos brui
loftskleed te dragen. Een klein vlek
je kan men er zelf berouwvol
'- '"r - ije Kan men er zen oerouwvoi ai-
is de directie, op grond van - p0etseil) maar zwarte vlekken wor-
tuten, geenvoorstander. Binnen het
gebouw echter kan iedere natie haar
peultjes doppen in de eigen afde
lingen,'met inachtneming van de al
gemene richtlijnen. Deze nationale
afdelingen hebben ieder hun eigen
directie, van oudsher bestaande uit
toezichthouders of 'episcopoï, (welk
Griekse woord in het Nederlands tot
bisschoppen is verbeterd). De natio
nale directies houden nauw contact
met de centrale directie, doch be
zitten zeer veel vrijheid om binnen
de grenzen hunner afdelingen, de be
stuurszaken te bedisselen naar ieders
volksaard. Als het u niet vermoeit,
kunt ge u daarvan overtuigen."
Achtereenvolgens door
liepen WIJ de Franse afde
ling waar de „Franse slag" mode
was, de Belgische, die er, door een
Hollands oog gezien, vrij slordig uit
zag, de Hottentotse, die het met.
primitieve middelen opknapte en ten
slotte de Noord-Amerikaanse, welke
glom van nikkelen versieringen en
hygiënische tegelwanden. In de
meeste afdelingen was een schreeu
wend gebrek aan geneesheren en
verpleegsters vooral in de Franse.
Om in deze nood te voorzien had de
centrale directie goedgevonden, dat
ook gewone patiënten, die daartoe
een kleine voor-opleiding hadden
genoten bij de verpleging werden
ingeschakeld. Zij vormden, in ieders
afdeling, de Katholieke Actie. De
voornaamste taak blijft echter weg
gelegd voor de geneesheren, die daar
toe niet alleen een vakstudie heb
ben gevolgd, maar bovendien een
speciale wijding hebben ontvangen,
een onuitwisbaar stempel, dat hun'
wordt ingedrukt door handoplegging
der „episcopoi". Sinds de stichting
van het hotel op de Steenrots is door
een onafgebroken keten van hand
opleggingen de bevoegdheid overge
dragen van eeuw op eeuw, van volk
op volk.
„En van vader op zoon", dacht
Ahasverus.
Wij konden een .glimlach niet on
derdrukken De geneesheren, en ook
de verpleegsters, in het .hotel „De
Steenrots" hebben zich tot eeuwige
maagdelijkheid verbonden, om zich,
van huiselijke beslommeringen vrij,
des te beter aan hun heilzame taak
te kunnen wijden. Ook nog om een
andere reden, waarover echter later.
T^ERWIJL WIJ AL PRATEND
1 DOOR DE BREDE GANGEN en
hallen van de nationale afdelingen
liepen, ontmoetten wij vele duizen
den en millioenen gasten die er al
len zeer opgeruimd en levenslustig
uitzagen.
„Met de ziekte van de patiënten
schijnt het nogal los te lopen!"
merkte Ahasverus op.
„Inderdaad: schrnt het. Zij zijn
allen ziek of voor ziekte in hoge mate
vatbaar. Het Is al een groot succes
voor de geneesheren, als de patiën
ten er zelf van overtuigd zijn zwak
in hun schoenen te staan. Weliswaar
zijn ze door het bad van de ergste
besmettelijke ziekte gereinigd, maar
de gevolgen van die besmetting blij
ven in het lichaam nawoelen en
vereisen een stipte medische vèrzor-
ging. De man, die daar zo fier als
een haan aan komt stappen, heeft
last van buien van hoogmoed. Die
daar iri een hoekje zijn hoofd staat
te krabben, lijdt aan schurft en
schaamt zich ervoor. De vallende
ziekte is nog de lichtste van alle
kWfc'^a want met vahen en opstaan
bereiken de meesten het nog ver".
„Is de kuur, die zij moeten vol
gen, voor allen gelijk?"
„Wat zal ik u zeggen het sysceem
van genezing is in het gehele hote1
hetzelfde, maar ieder geval w„rdt
afzonderlijk bezien. Ge kunt dat
veilig aan de geneesheren overla
ten, die over een ervaring van 2000
jaar beschikken. De kuur begint met
de patiënten de overtuiging in te
pompen, dat zij ziek zijn. Immers:
,De gezonden hebben geen genees
heer nodig". Wie niet 'een nederige
den verwijderd door de geneesheren,
die daartoe speciale machtiging heb
ben: „Wat gij gebonden zult hebben
óp aarde, zal ook in de hemel ge
bonden zijn. Wat gij ontbonden zult
hebben op aarde, zal ook in de he
mel ontbonden zijn."
,Zoudt ge me de eetzaal kunnen
tonen?'
„Helaas, gij hebt geen bruiloftskleed
aan. Ik zal er een ander maak over
vertellen. Gij begrijpt, dat de ge
zamenlijke maaltijden in het gene-
zings-proces een uiterst belangrijks
plaats in nemen. Alleen degenen, die
hun kamer niet kunnen verlaten,
worden op bed gespijzigd. Het lijden
van de doodzieken, die op het punt
staan via het dakterras het hotel te
verlaten, wordt verzacht doordat de
geneesheren als barmhartige Sama
ritanen hen zalven met olie. Dat is
de laatste weldaad, die de verheven
Stichter en Bouwer van de Steenrots
voor zijn gasten heeft weggelegd".
GOED HEB BEGREPEN"
verrastte ons Ahasverus „worden
met uiterlijke geneesmiddelen inwen
dige of geestelijke ziekten verhol
pen".
„Gij hebt de parabel zeer goed
.begrepen. Zoals de Christus is ver
schenen in een Lichaam en een
Ziel, zoals de Kerk, zijn Bruid uiter
lijk' zichtbaar is en inwendig leeft,
zoals een mens is samengesteld uit
stof en geest, zo heeft Christus ook
gewild en nuttig geacht, dat onder
uiterlijke tekenen onzichtbare gena
de wordit gegeven, waardoor de ziel
wordt genezen en van versterkende
middelen voorzien. Dat is de nor
male weg der genade-verstrekking.
Maar de genade-toevloed is zo ver
bijsterend, ja oneindig groot, dat b.v.
een simpel, doch hartelijk en welge
meend gebed nooit onverhoord blijft.
Doe daar uw voordeel mee Ahas
verus!"
„Onbegrijpelijk blijft me echter",
hield de eeuwige zwerver vol
„dat de bewoners van het hotel, die
zoveel sacramenten ontvangen, niet
veel gezonder zijn. dan degenen, die
er buiten blijven". z
,,U vergist zich in die zin, dat vele
bewoners van de Steenrots een hei
ligheid en opofferende liefde verwer
ven, die in zulk een graad daarbui
ten zelden of nooit voorkomt. En
wat de massa betreft. Hebt ge op
het gedrag van vele patiënten gelet?
Niet zodra hebben ze een geneesmid
del tot zich genomen, of zij gaan op
de tochit staan, sommigen wagen zich
bij noodweer tot aan de rand van
de brede weg. Verwacht ge veel heil
van een aards medicament, als de
koortslijder uit zijn bed springt en
in een hagelbui gaat wandelen?"
„Hij haalt zich met medicament en
al de dood op 't lijf!"
„Zo handelen ook alle hotelgasten,
die tegen de raad der geneesheren
in zich bloot blijven stellen aan het
verderf der wereld".
MGR. BOUTER NAAR AMERIKA.
Z.H. Exc. Mgr. W. Bouter, bis
schop van Nellore (India), zal vol
gende week per K.L.M. naar New
York vertrekken, om in de V.S.
over zijn missiegebied en India te
spreken. Kort voor Kerstmis zal hij
in Nederland terugkeren en in Fe
bruari naar Nellore vertrekken.
Twee kinderen gedood
BRUGHEK SLOEG DICHT.
Te Gorinchem gebeurde gisteravond
een merkwaardig en "zeer ernstig on
geval, dat aan twee kinderen bet le
ven kostte. Een afsluithek van de
juist weer dichtgedraaide Visbrug
sloeg, doordat de brug enigszins door
zakte toen er een vrachtauto opreed,
plotseling dicht en duwde twee kin
deren, die naast de vrachtauto lieden,
er onder. Beide kinderen werden op;
slag gedood. Het waren de vijfjarige
Pieternella Prudon en de zesjarige
Huibert Verhoevlen, beiden wonende
te Gerinchem.
Restaurautie Friese kerken. Van
het Nederlands Hervormd kerkje te
Eestrum in Friesland is de toren ge
restaureerd. Thans wordt het kerkje,
daterende uit omstreeks 1230, onder
handen genomen. De restauratie gi
schiedt onder toezicht van Rijks
monumentenzorg.
DENEN HADDEN AUTO-ONGELUK
Drie zwaar gewonden.
Gistermorgen reed op de Rijksweg
LochemZutphen een Deense per
sonenauto met grote snelheid tegen
een boom. De bestuurder, de heer Ta-
ge Priess uit Kopenhagen, was, waar
schijnlijk door het springen van een
band, de macht over het stuur kwijt
geraakt. Verder zaten in de wagen
mevr. Else Priess en de heren John
Fridthoff en Arthur Ellestrup, even
eens uit Kopenhagen. De drie man
nelijke leden van het gezelschap wer
den zwaar gewond. Aanvankelijk
werden twee van hen te Zutphen, de
derde te Lochem in een ziekenhuis
opgenomen. Later werden zij naar
het ziekenhuis te Enschede overge
bracht. Ook mevr. Priess, die vermoe
delijk een lichte hersenschudding
heeft opgelopen, vertoeft daar.
SLACHTOFFERS
ONBEWAAKTE OVERWEG.
Gisterenmiddag is op de onbe
waakte overweg in de spoorlijn
AmersfoortApeldoorn een vracht
auto door een passerende trein ge
grepen en totaal vernield. De beide
inzittenden van d,e vrachtauto wer
den ernstig gewond.
SLECHT VOORBEELD DEED
SLECHT VOLGEN.
Twee dames uit Castricum gingen
gisteren samen winkelen in Amster
dam. Toen de politie hen gistermid
dag arresteerde bleken zij in een kof
fer en een tas voor ruim 400 gulden
gestolen ondergoed parfum, speel
goed, kousen, sokken, leren-tabaks
zakken, flanel en een tafellaken te
hebben: de oogst van bezoeken aan
verschillende Warenhuizen in de
stad.
Motief? „Ach'', zeiden de dames te
gen de rechercheur die hen arrest0f>r-
de, „wij hadden 's morgens een vrouw
zo handig zien gappen, dat wij bij
het koffiedrinken besloten het ook
maar eens te proberen.
Voor het Bijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage is het proces gevoerd
tegen Leo Poos en Maarten Slagter,
twee voormalige Haagse politie-amb-
tenaren, die tijdens de bezetting een
meedogenloze strijd hebben gevoerd
tegen het Nederlandse verzet; tien
tallen verloren daardoor in Duite con
centratiekampen of voor een vuurpe
loton het leven. Zij hadden o.a. luite
nant-generaal jhr. W. Roëll die la
ter ter dood is veroordeeld, doch aan
die dood wist te ontsnappen ge
arresteerd.
De beide verdedigers hadden ver
dachten fin de steek gelaten zonder
het Hof hiervan bericht te zenden.
De President sprak hierover zijn ver
ontwaardiging uit en zeide tegen hen
een aanklacht te zullen indienen bij
de Raad van Toezicht en Discipline.
Mej. mr. I. Boon had zich op het laat
ste ogenblik bereid verklaard de ver
dediging op zich te nemen.
Een aantal getuigen deed medede
lingen over het oprollen der O.D.-
groepen, waarin verdachten een
werkzaam aandeel hadden gehad en
waardoor tientallen vaderlanders het
leven hebben moeten laten voor het
executiepleoton.
Ook kwam aan het licht, dat zij
Duitse onderscheidingen hadden ont
vangen voor hun aandeel in 't „Eng-
land-Spiel".
De procureur-fiscaal, mr. de Gruy-
ter, ving zijn requisitoir tegen Poos
en Slagter aan met de opmerking, dat
van de Nederlandse politie-beamb-
ten, die tijdens de bezetting voor de
Duitsers hebben gewerkt, er geen
zijn, die de vijand op zulk een effec
tieve wijze en in zo'n grote omvang
hulp hebben verleend als de verdach
ten Poos en Slagter. Het dossier,
waarin een ontstellend aantal feiten
is verwerkt, is waarschijnlijk het
grootste dat door een Bijz. Hof in be
handeling is genomen.
Met betrekking tot de medewer
king van verdachten aan het Eng-
land-spiel merkte de proc.-fisc. op,
dat de taak van het veelal door ver
dachten gevormde ontvangst-comité
daarom zo belangrijk was, omdat
het verdere verloop, ja zelfs het be
staan van het E.-spiel afhing van een
juiste beantwoording van enige be
langrijke vragen door de afgeworpen
agenten, zolang deze zich nog in vrij
heid, onder illegalen waanden.
Indien de verklaring van Lauwers,
dat hij voor de Duitsers geseind
heeft met een veranderde „securyty
check" juist is, zou de Engelse dienst
hebben moeten of kunnen bemerken,
dat hij in handen van de vijand was.
Wat hiervan zij, van hieruit kan het
niet worden beoordeeld, in elk geval
is aan de Nederlandse mil. inlichtin
gendienst nimmer gemeld, dat er iets
aan de checks haperde. Enige con
trole van Nederlandse zijde kon
daarop niet worden uitgefoel'end, aan
gezien de berichtendienst geheel in
Engelse handen was.
Verdachten bleken af spoedig een
paar zeer waardevolle en zelfs onver
vangbare krachten voor de Sicher-
heitspolizei te zijn. De grote waar
dering van de Duitsers voor het werk
van verdachten bleek duidelijk
hun buitengewoon snelle bevorderin
gen en de hun toegekende, voor Ne
derlandse politie-beambten unieke,
Duitse onderscheidingen.
De proc.-fisc. achtte ondanks de
kennelijk leugenachtige verkla
ring van mr. Hamer, aannemelijk,
dat deze de verdachten heeft aange
spoord om hun best voor de Duitsers
te doen, maar dit neemt niet weg,
dat zij door hun instelling en geble
ken bereidheid om Duitse belangen
te dienen, voor de detachering bij de
Sipo werden aangewezen en dat zij
hun taak aldaar dadelijk en blijvend
met de grootste ijver en toewijding
hebben vervuld, waarbij zij er alleen
op uit waren om ze snel mogelijk
promotie te maken.
De schuld van verdachten, die zich
beide lange tijd met hun volle per-
i voor de vijand hebben ingezet,
is vrijwel gelijk.
Alleen is het persoonlijk optreden
van Slagter tegenover arrestanten
ongunstiger geweest (mishandelin-
;en).
De houding van verdachten is niet
gunstig, zei mr. de Gruyter; zij zijn
glashard en tonen geen spoor van
medegevoel of berouw.
De gevolgen van de handelingen
van verdachten zijn verschrikkelijk
geweest. Uit puur eigen belang heb
ben zij het leven van talloze strij-
ders voor de goede zaak op het spel
gezet. De dodenlijst, waarbij ver
dachten betrokken zijn, telt wel 200
namen. Daarnaast komen nog al die
genen, die door toedoen van verdach
ten lange tijd van hun vrijheid be
roofd zijn gèweest en in Duitse con
centratiekampen de grootste ellende
hebben moeten ondergaan.
Onnoemelijk is het leed, dat zij heb
ben veroorzaakt.
Voor een lange reeks van landver-
raderlijke daden met zulke ver
schrikkelijke gevolgen pést slechts
de zwaarste straf, aldus mr. de Gruy
ter.
LEVENSLANG VOOR
RAATGEVER.
De ex-hoofdredacteur van „Het Na
tionale Dagblad", de N.S.B.-er J.
Raatgever uit Bilthoven, hoorde gis
teren, toen hij voor de tweede maal
voor het Bijzonder Gerechtshof te
Utrecht terechtstond, een levenslange
gevangenisstraf tegen zich eisen.
Het waren vooral de minderwaardi
ge praktijken, die Raatgever in dienst
van de Landwacht leverde, welke de
procureur-fiscaal tot het eisen van
een dergelijke zware straf deden be
sluiten. Zoals reeds op de eerste zit
ting gebleken was, had verdachte
een voorname rol gespeeld bij acties
in de omgeving van Utrecht.
Bij zijn verdediging merkte Raat
gever op, dat hij de propagandistische
hoofdartikelen, welke hij voor zijn
N.S.B.-dagblad schreef, niet als gear,
gumentee'rde propaga'nda had bedoeld.
Hij scheefze „voor hen, die reeds
overtuigd waren". Overigens was ver
dachte inmiddels van inzichten ver
anderd. Hij nam het daarom de pre
sident kwalijk met artikelen aan te
komen, welke verdachte zes jaar ge
leden geschreven had
Toen de president vroeg wat de be
weegredenen van Raatgever waren
tot zijn heilloze journalistieke werk,
antwoordde verdachte, dat hij op aan
drang van Mussert begonnen was.
Tegen de ex-landwachters, die ge
lijk met Raatgever terechtstonden,
eiste de procureur-fiscaal achtereen
volgens: tegen H. Oppelaar te Utrecht
levenslange gevangenisstraf; tegen A.
Jeroense tien jaar; tegen G. van Ra
vens waay te Harmeien twaalf jaar
met aftrek, tegen F. de Munk te Alk-
maat twaalf jaar, allen met aftrek
van preventief.
*7O, OUWE HEER, kun je het taxeren nog
altijd niet laten?"
Hij keerde zich om, de reeds grijzende bou
wer en schudde mistroostig van neen. Eigen
lijk was hij geen bouwer, zoals men dat in
bouw vakkringen noemt. Hij was meer een
bouwvakpatroon, die ook wel eens grasduinde
op het gebied van huizen bouwen en in op
dracht had hij in vroeger jaren reeds menig
huisje neergezet, dat er wezen mocht. Nu niet
meer. Wie kan er nu nog aan denken om een
huis te laten bouwen; in deze tijd van mate-
riaalschaarste, hoge kosten, ambtenarij en la
ge huren.
,Neen, zei hij, ik sta zo maar eens te kij
ken. Ik zag dat huis en hij duidde het met
een hoofdknikje aan en dacht zo bij mezel-
ve; toen bouwden ze toch heel wat beter en
solieder dan tegenwoordig. Ik bedoel dan: voor
de oorlog, want nu ligt de bouwerij helemaal
plat. Ik ken dat huis; mijn collega X. heeft
het destijds nog gebouwd en ik zei tegen hem:
jongen, dat is veels te goed; daar verdien je
geen rojecent aan. Kan me niet schelen, zei
hij toen, ik heb er nou eenmaal aardigheid
aan, om een goed product af te leveren. Ja,
zo ging dat vroeger, meneer. Toen had je vak
mensen, die hart voor d'r werk hadden en
wier vakmanseer het te na kwam om slordig
of half werk af te leveren. Het v.akmanschap
is in de laatste jaren aardig achterop geko
men; tegenwoordig is het: hoe verdien ik er
het meeste aan? Revolutiebouw noemen ze
dat".
„Je hebt m'n vader nog wel gekend, meneer.
Die kon zich van plezier in de handen wrijven
als hij een lekker partijtje hout uit Zweden
kreeg, goed gewaterd en wat wij noemen fijn
jarig en fijndradig. Als 'hij een huis moest
zetten, dan liet hij de" timmerman 's winters
de deuren, ramen en kozijnen maken gre
nenhout voor het buitenwerk en vurenhout
voor het binnenwerk en in het voorjaar
begon hij met de bouw. Dan had het huis in
de zomer gelegenheid om goed te drogen en
in de herfst konden de mensen erin trekken.
Tegenwoordig mag je blij zijn, als je een ku
bieke metertje hout krijgt toegewezen en
vraag dan maar niet wat dat voor hout is. De
boomsappen zitten er dikwijls nog in.
En nu moet u eens kijken naar die stenen.
Dat is nog van het echte materiaal; gemaakt
van uiterwaarden-klei. Als zo'n muur goed ge
metseld is, dan heb je een dekselse toer om
daar een gaatje in te krijgen. En die muren
zijn niet vochtig ook. De laatste jaren maken
ze overal stenen van, wat klei uit een weiland
met wat zand erdoor en klaar is Kees. Tik er
maar 'ns met een hamer tegen en de stukken
vliegen eraf. En het vocht zit even dik van
binnen als van buiten op de muren. Als u een
droog huis hebt, mag u van geluk spreken. Half
Leiden is vochtig, meneer".
„Ik dacht, zei ik, dat er met een spouw
muurtje toch wel wat tegen te doen was?"
„Zeker, tegen de regen en zo. Maar niet te
gen het grondvocht. Je zit hier zó in het grond
water en als er dan geen trasraam of zo iets
is aangebracht, dan trekt het water door de
steen tot boven in de goot toe. Een trasraam
is een klinkerlaag onder de muur, stenen, die
geen water opnemen en het dus ook niet door
laten. Maar daar kijken ze tegenwoordig niet
naar. Er is geen aardigheid meer aan".
„Toch moest je eigenlijk volop werk heb
ben, merkte ik op. Er is genoeg te doen met
al die woningnood. Neem nu eens Leiden.
Hoeveel woningen zijn er niet te kort en hoe
veel worden er bijgebouwd?"
„Och, meneer, je bent afhankelijk van wat
Wederopbouw je toewijst. Iedere stad' krijgt
een bepaald quotum en daar moet je mee rond
zien te komen. Je mag om te beginnen al geen
groter huis bouwen dan van 500 M3; daarvoor
krijg je 8 M3 hout toegewezen, wat zelfs voor
een woning van 500 M3 veel te weinig is. Het
gevolg is, -dat ze alle mogelijke capriolen ma
ken om maar hout uit te sparen. Tussenvloe-
ren van gewapend beton en zo".
„Dat is tenminste brandvrij!" zei ik.
„Ja, dat is nu precies ook het enige voor
deel van zo'n vloer. Maar probeer er maar 'ns
een lampje aan te hangen Bovendien wordt
ook veel lichter materiaal gebruikt, zoals board,
en dat is helemaal niet brandvrij. Nee, geef mij
maar balken, tengels, riet en stucadoorsspecie.
Maar ja, die vin^ je in oude huizen en die zijn
niet modern. Modern is licht en dicht, je hebt
grote ramen en veel licht, maar ik kom er
's Winters liever niet op visite!"
„Nu ja, zei ik, ik zit 's winters ook liever
warm; maar je moet nu eenmaal roeien met de
riemen die je hebt. Maar wat ik nog niet goed
begrijp is dit: „waarom zijn er niet meer par
ticulieren, die een huis laten zetten, al is het
dan duur en al is het dan maar licht en dicht,
alleen maar om zelf een dak boven hun hoofd
te hebben bij de tegenwoordige woningnood?
„Practisch onmogelijk, meneer. Je moet al
aardig wat kapitaal hebben om een huisje neer
te zetten. En om een hypotheek hoef je niet
aan te komen. De bank geeft niet meer dan
70 van de verkoopwaarde en die staat in
geen verhouding tot de bouwkosten. Alles
even duur: een deur kostte vroeger 4.
18.een kubieke meter hout kwam je
vroeger op 'n 45.nu op 180.kalk
zandsteen was vroeger 10.per duizend, ni
zo om en nabij 43.De lonen zijn allemaal
gestegen, terwijl de arbeidsproductie nog al
tijd geen 100 is. En zo ga je maar door. Om
nog niet eens të spreken van de ambtelijke
weg, die je door moet worstelen en waar geen
einde aan komt. Neen, het zijn tegenwoordig
practisch alleen de Bouwverenigingen, die
kunnen bouwen met steun van de overheid".
„Geeft de overheid dan geen subsidie of zo
iets?"
„Ja, kijk 'ns. Je hebt de werkelijke bouw
kosten en de rendabele kosten, waartussen
nogal een groot verschil is.
Neem bijvoorbeeld nu eens aan, dat je een
huisje bouwt voor 12.000. De rendabele kos
ten zijn gebaseerd op de huur, die je van dat
huisje kunt vragen, en deze huur is vastge
steld door het Prijzenbureau. Aan de hand van
de huuropbrengst bereken je de verkoopwaar
de en die komt dan laten we zeggen: op on
geveer 4.800. Dat' is een nadelig verschil van
'n dikke 7 mille. Van dat verschil vergoedt de
overheid de rente. Tenminste voor de eerste
tien jaar; daarna bestaat de mogelijkheid, dat
de overheid de gekapitaliseerde rente ver
goedt".
„Waarom pas over 10 jaar?"
„Omdat de huurprijzen waarschijnlijk in die
tussentijd wel zullen worden verhoogd en
naarmate de huren stijgen vermindert het ver
schil tussen de werkelijke bouwkosten en de
rendabele bouwkosten. Wanneer het verschil
nu reeds werd vergoed, zouden de bouwers
straks een winstje gemaakt hebben. Maar ja,
wie kah het zolang uitzingen? Op die basis
kan een particulier er bezwaarlijk aan denken
om zelf te gaan bouwen. En toch moet het daar
naar toe, willen we er weer boven op komen;
anders raken we nooit uit de misère".
„Ja, misère is het en misère zal het voorlo
pig nog wel blijven. Misschien dat Marshall
wat uitkomst biedt...."
„Tja, wie weet....?"
Het centraal bureau van de tuin
bouwveilingen in Nederland, het
geen belast is met de uitvoering
van het zgn. groentencontract ten
behoeve van de Duitse burgerbevol
king, heeft bepaald, dat herfst- en
wintergroenten niet meer per
vrachtauto verladen mogen worden
in verband met de te hoge vracht
kosten. De verlading van kool, bie
ten, peen en uien mag derhalve al
leen nog maar per wagon geschie
den. Bovendien is er voor de uit
voer van al deze producten naar
Duitsland een zodanige regeling ge
troffen, dat in een meer geregelde
uitvoer over de gehele periode is
voorzien en de Duitse markt niet
onnodig wordt verstoord.
DE POSITIE VAN DE NEDERL.
ZUIVELBEREIDING.
In een uitzending, voorbereid in sa
menwerking met de afdeling voor
lichting van het ministerie van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening,
zal de heer dr. ir. P. N. Boekei, di
recteur van het zuivelwezcn van ge
noemd ministerie, tevens rijks-zuivel-
inspecteur, op Maandag 4 October a.s.
te 19.45 uur via de zender Hilver
sum 1 een radiocauserie houden over
het onderwerp: „de positie van de Ne
derlandse zuiverbereiding".
KOELHUISHARING EEN CENT
DUURDER.
Volgens de bij het begin van de
haringteelt 1948 getroffen regelin
gen mag met ingang van 1 October
tengevolge van de kosten van op
slag voor gezouten koeihuismaatjes-
haring een cent extra worden be
rekend, zodat dan de maximum-
consumentenprijs per stuk komt op
9 cent, respectievelijk 11 cent
schoongemaakt.
r.T.T. SCHRAPT DE HALVECENT.
Met ingang van heden worden de
posttarieven, die op een halve cent
eindigen, naar beneden afgerond tot
hele centen.
VERMIST BOOTJE IN
SCHEVENINGEN TERUG.
Gisteravond omstreeks half zeven
is het zeilbootje „Lucky star", dat
sinds Maandag vermist werd doch
gisteren door de trawler IJm. 204
werd waargenomen, te Schevenin-
gen teruggekeerd. Alles was wel
aan boord.
