S)e C^idóeSoii^cmt
Madioen
heroverd
DE NEUWE
KERN
Madioen is door Djokja
heroverd
Moeso c.s. gevlucht
het
De verdediging van
West-Europa
Montgomery's benoeming
goedgekeurd
Verscheping van
wapens naar
Europa
Het probleem der atoom
energie
Omschakeling van de dood naar
leven
.VRIJDAG 1 OCTOBER 1948
39ste JAARGANG No. 11506
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengncht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w„ 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
DE VERWACHTINGEN van de
Parijse bijenkomst van de Alge
mene Vergadeing der Ver. Naties
zijn niet bejaald hoog gespannen.
Ronduit gezegd de wereldbelangstel
ling is vrijwel iul. Zo'n soort wereld
praatcollege mge dan een uitlaa—
klep betekener voor opgekropte ge
voelens, die anlers misschien tot ge
vaarlijke spaijiingen zouden kunnen
leiden, van deanaere kant is het ook
een prachtige gelegenheid om pro-
paganda-peecles te houden, die an
ders onuitgès roken zouden zijn ge
bleven. Voor-en nadeel wegen tegen
elkaar op. Mar dit is zeker: dat de
Uno niet gevorden is wat zij had
moeten zijn: en middel om elkander
te verenigen :n tot eensgezinde da
den te komer.
De eex-ste nnde die der alge
mene beschouvingen is nu achter
de rug en nu tomen de afzonderlijke
problemen aai de beurt. Dat zijn er
heel wat en illemaal urgent en be
langrijk. Maai onder al die urgente
problemen Palestina, Griekenland,
Korea, ontvapening, atoomenergie,
Italiaanse kobniën enz. staat in
de belangsteling le Berlijnse kou
de oorlog varaan. Dezer dagen zal
de VeiligheicSraad er zich mee be
zig moeten louden.
Voorzover ivij het nog niet wisten,
blijkt thans uit de nota, welke de
drie Westersi mogendheden aan Mos-
zou hebben iverhandigd en welke is
gepubliceerd, dat de langdurige en
zo geheimzinnige besprekingen te
Moskou volkomen mislukt zijn. Wel
iswaar heeft Stalin een paar hoop
volle toezeggingen gedaan, maar de
Russische militaire autoriteiten wei
gerden die toezeggingen te realiseren
iets wat zonder Stalins goedkeu
ring absoluut onmogelijk moet wor
den geacht! en zo was men na we
ken en weken van onderhandelen
rog even ver als aan het begin. De
Westerse mogendheden hebben het
Moskou nu onomwonden gezegd, dat
het hier geenszins gaat om technische
moeilijkheden inzake het verkeer of
het muntstelsel, maar dat het de
Russen duidelijk te doen is „om door
wederrechtelijke en dwangmiddelen
politieke voordelen te behalen, waar
op zij geen rechten kunnen doen gel
den''. Omdat hierdoor een toestand is
ontstaan, waardoor de internationale
vrede en rust bedreigd wordt, is deze
kwestie aan de Veiligheidsraad voor
gelegd.
Waarschijnlijk wordt er Maandag
aan begonnen.
Men heeft direct de vraag opge
worpen: wat zullen de Russen doen?
Zullen zij kwaad weglopen of aan al
le zittingen deelnemen en de zaak
uitvechten?
Zij hebben echter reeds te kennen
gegeven, dat zij niet zullen weglo
pen maar de strijd in de Raad zullen
aanvaarden.
Men kan dan ook een hartig debat
verwachten en daar Wisjinkski dit
maal niet over zijn geliefde veto
recht kan beschikken, zal er open
hartig gesproken worden, dat de ha
ren er afvliegen. En het zal niet twij
felachtig zijn, wie ten slotte voor het
forum van de wereld-opinie de ne
derlaag zal lijden. Maar zal daarmee
de blokkade van Berlijn worden op
geheven? Niemand is er die ook
maar een schijn van illusie in dit op
zicht koestert. Maar wat dan?
Dan zal de Veiligheidsraad voor de
zoveelste maal zijn onmacht moe
ten bekennen; het zal eindigen in -de
aanvaarding van een of andere re
solutie met een vermanende inhoud
en dan gaat de Raad weer naar huis,
rustig afwachtend of de zaak niet ui:
zichzelf tot oplossing geraakt.
Dat de Westerse mogendheden het
daar niet bij zullen laten ziten, lijkt
al even zeker en dan denken wij aar
de woorden, welke Bevin dezer da
gen gesproken heeft en hierop neer
kwamen: Wanneer wij dan niets kun
nen bereiken met een op internatio
nale basis opgebouwd orgaan, dan
moet er maar een regionaal orgaan
komen.
Die regionale organisatie nu is
reeds in de maak; het is de Westerse
Unie, die de kern zal zijn van een
geheel nieuwe wereld-organisatie.
•"TERWIJL DE UNO te Parijs ver
gaderde, kwamen daar ook bij
een de ministers van defensie der vijf
landen, welke tezamen de Westerse
Unie willen organiseren. Eén van de
onderdelen dezer Unie en vooral
in deze tijd een zeer belangrijk on
derdeel is de gemeenschappelijke
defensie. Daarover is men het zo juist
eens geworden. Er is besloten tot een
permanente organisatie, waarvan
veldmaarschalk Montgomery de lei
ding zal hebben, en eerlang zullen wij
dus krijgen: één leger voor Engeland,
Frankrijk, Nederland, België en
Luxemburg, met een eenvormige uit
rusting en bewapening onder leiding
van een gezamenlijke generale staf.
Ter versteviging van de weer
standskracht van dit gezamenlijke le
ger wordt een beroep gedaan op de
Verenigde Staten en Canada en als
alle tekenen niet bedriegen, zal in
derdaad over een paar maanden de
West-Europese Unie worden omgezet
in een Atlantische Unie. De West-
Europese landen zullen dan kunnen
bogen op een sterk defensie-stelsel,
waarvan de enorme economische en
militaire kracht van Amerika de rug-
gegraat vormt. Wanneer dit stelsel
eenmaal zal zijn opgebouwd, kunnen
wij de dreiging uit het Oosten met
meer gerustheid onder de ogen zien
rVE MILITAIRE GOUVERNEUR, kolonei1 Gatot Soebroto, heeft, volgens
Antara, medegedeeld', dat Madioen gistermiddag om kwart over vier
in handen van de republikeinse strijdkrachten is gevallen. In zijn dag
order deelde Gatot voorts mede, dat Wonogiri, Ngawi en Magetan even
eens werden veroverd,terwijl de volgende campagne zal -zijn gericht op
Patjitan, Ponorogo, en Poerwodadi.
nog geen nieuws over de militaire
verrichtingen ontvangen.
Volgens republikeinse zenders zijn
het district Djogja en de residenties
Kedoe en Banjoemas bij besluit
van de president tot militair gebied
verklaard, waarover kolonel Bam-
hang Soeheng als militair gouver
neur is aangesteld. Het grootste ge
deelte van het republikeinse gebied
van Java staat thans onder militair
bestuur, daar ook Solo en Madioen
met hun omgeving reeds onder mi
litair bestuur waren geplaatst. Het
oliecentrumTjepoe zou de enige
plaats zijn, waarheen de communis
ten in opmars oprukken. Volgens
sommige persberichten is deze
plaats reeds gevallen, doch een re
publikeins woordvoerder te Batavia
verklaarde, dat het te Tjepoe rustig
is. Intussen deed de bekende revo-
lutionnair Boeng Tomo een beroep
op de leden van zijn Revolution-
naire Volksbeweging om alle onder
linge geschillen te vermijden en
eensgezind te blijven ten opzichte
van het Nederlandse imperialisme.
Hij zeide, dat de strijdkrachten al
tijd op hun -hoede moeten zijn voor
Nederlandse acties en zich meer ge
legen moeten laten liggen aan de
veiligheid der Republiek dan aan
partij-politiek.
Moordpartij bij de
aftocht
Toen de republikeinse troepen
Woensdag Gorenk Gareng, op 10 km
ten Westen van Madioen, binnen
vielen, waren de opstandelingen niet
staat hun gevangenen weg te voe
ren, zo meldt een Djokja's radiosta
tion. „Voordat de opstandelingen z&H
vluchtten, hebben zij daarom tien
tallen personen vermoord, onder wie
godsdienstleraars, onderwijzers, volks
leiders en bestuursambtenaren." De
P.T.T. te Madioen functionneert nor
maal, aldus de zender. De republikei-
hebben de radiozender van Ma
dioen weer in gebruik genomen. De
rust is, naar de republikeinse omroep
mededeelt, weergekeerd. De zuive-
rings operaties duren voort.
De op het buitenland gerichte radio-
omroep van Djokja zegt te hebben
vernomen, dat Moeso c.s. zijn ge
vlucht naar Doengoes, ten Zuiden
van Madioen daaraan toegevoegd, dat
de 'tekenen van demorahsatie onder
de opstandelingen met de dag duide
lijker worden. Steeds meer troepen
lopen uit de onrustige gebieden weg
en betuigen hun trouw aan de repu
blikeinse regering.
Soekarno heeft als opperbevelheb
ber besloten, de gewesten Soerakarta,
Semarang, Patih en Madioen samen
te trekken tot een militair gebied,
ten einde alle bestuursorganen van
dit gebied onder eenhoofdige leiding
te brengen. Kol. Gatot Soebroto is
benoemd tot militair gouverneur.
De val van Madioen
SLECHTS EEN PHASE IN DE
STRIJD.
Een Nederlands woordvoerder
heeft medegedeeld, dat de Neder
landse regering van mening is, dat
de val van Madioen slechts een
phase is van de actie, die de rege-
ring-Hatta tegen de communisten
moet ondernemen. Hij zeide, dat de
Nederlandse regering de gebeurte
nissen nauwlettend volgt.
Na de eerste berichten over de
val van Madioen en verspreiding
van de communistische trdepen van
Moeso naar Doengoes is te Batavia
OPLEIDING OUDSTE ZOON
DON JUAN TE MADRID.
Uit gezaghebbende bron te Ma
drid wordt vernomen, dat Don Juan
Carlos, prins van Asturië, de 10-ja-
rige oudste zoon van de Spaanse
kroonpretendent Don Juan, voor de
voortzetting van zijn opleiding naar
Spanje zal komen.
Een officieel communiqué na de
jongste bespreking tussen Don Juan
en generaal Franco had reeds ge
meld, dat de opleiding van de prins
te Madrid het voornaamste onder
werp van bespreking vormde.
Men geloofd, dat generaal Franco
heeft aangeboden, de jonge prins
als opvolger op de Spaanse troon te
ex-kennen, indien Don Juan van zijn
aanspraken afstand zou doen.
Moeso, de in Moskou geoefende
leider van de communisten op Java,
tijdens een kort geleden gehouden
radio-rede.
DE POLITIEMACHT VAN DE V.N.
Trygve Lie, de secretaris-generaal
van de V.N., heeft zijn plan bekend
gemaakt betreffende een politiemacht
van de V.N. ter sterkte van 800 man,
die later „met verscheidene duizen
den manschappen' kon worden uit
gebreid.
Het cox-ps zou niet-militair zijn en
bestaan uit 300 permanent gemobi
liseerde leden en 500 reservisten. De
laatsten zouden in hun eigen landen
blijven, doch op korte termijn in
dienst moeten kunen treden.
Het corps zou slechts tot taak heb
ben waarnemers van de V.N. te be
schermen en „geneutraliseerde doe
len te bewaken".
Het voorstel van Lie zal worden
besproken door de politieke commis
sie van de V.N.
dan thans en zullen wij vrij van
vrees kunnen arbeiden aan de op
bouw van onze welvaart. Amerika
heeft ons op grootse wijze financiële
hulp toegezegd, welke hulp thans in
het Marshall-plan geëffectueerd
wordt. Het is onder de dreiging uit
het Oosten niet meer dan "logisch,
dat Amerika als noodzakelijk ver
lengstuk van het Marshall-plan ook
de garantie verleent, dat deze finan
ciële hulp niet machteloos gemaakt
wordt door een Russische invasie.
In zekere zin kunnen wij de Sov
jets dankbaar zijn voor hun agressie
ve houding, want zonder die prikkel
uit het Oosten zouden niet alleen de
Westerse landen niet zo 'spoedig tot
elkaar gekomen zijn maar zou het
Amerikaanse volk ook niet bereid
'zijn gebleken om op een dergelijke
royale wijze in te grijpen.
In die geest kunnen wij de heftig
heid, welke Wisjinski. straks in de
Veiligheidsraad waarschijnlijk ten
beste zal geven, niet anders dan ge
amuseerd incasseren, in de verwach
ting dat, hoe harder Wisjinski er op
los timmert, des te hechter de aan
eensluiting zal worden van de mo
gendheden van het Westen.
Moge dan de wereldorganisatie van
de Uno een reus op lemen voeten
zijn gebleken, 'n nieuwe en krachtige
kern is in opbouw om haar taak over
te nemen en straks wellicht uit te
groeien tot een werkelijke wereld
macht.
npE WASHINGTON wordt vernomen, dat de V.S. en Canada reeds in-
formeel hun goedkeuring hebben gehecht aan de benoeming van veld
maarschalk Montgomery tot voorzitter van de verdedigingsraad der West-
Europese Unie. Als deel van zijn bijdrage tot het gemeenschappelijke
verdedigingsplan wordt beoogd, dat Engeland vele van de wapens zal
fabricei-en, vooral vliegtuigen, die de continentale mogendheden behoeven
om haar verdediging zo spoedig mogelijk op peil te brengen. Dit is één
van de redenen, zo meldt een correspondent van Reuter, dat Engeland
vrij grote hoeveelheden staal en aluminium kan verwachten op grond
Vein het program voor militaix-e hulp, dat in Januari aan het Amerikaanse
Congres zal worden voorgelegd.
WORDT FRANCO INGESCHAKELD?
Het schijnt, dat men in Amerika
pogingen doet om Franco in te scha
kelen in de verdediging van West-
Europa.
Amerikaanse militaire leiders zijn
ervan overtuigd, dat voor de verde
diging van West-Europa gebruik moet
worden gemaakt van Spanjaarden
en Duitsers. Er zijn al nauwkeurige
gegevens verzameld over het aandeel
dat Spanje in manschappen en wa
pens zou kunnen leveren. De chefs
van de Amerikaanse staven hebben
elk vertrouwen in Frankrijk verloren
en menen dat dat land nimmer meer
een grote militaire macht zal worden,
Senator Gurney heeft reeds verge
zeld van twee generaals en een admi
raal een onderhoud gehad met Fran
co.
Deze besprekingen moet men wel
licht zien als de eerste stap op weg
naar een militair bondgenootschap,
waar de politiek voorlopig helemaal
buiten wordt gehouden. Waarschijn
lijk is de mogelijkheid besproken dat
Spanje Amerikaanse wapens en muni
tie zou gaan gebruiken.
Senator Gurney heeft om het on
derhoud met Franco gevraagd, er
hij nam met zich mee de generaals
Boatner en Persons en admiraal
Woolridge. Gurney en Franco hebben
voornamelijk het woord gevoerd.
Na de bijeenkomst zei Gurney: „Ik
was er zeer van onder de indruk, dat
generaal Franco zo trots is op het
Spaanse volk, en zoveel vertrouwen
heeft in Spanje's militaire macht. De
Spanjaarden hebben een morele
moed, die zowel de generalissimus als
ik graag in heel Europa gevestigd
zouden zien."
Olifanten-parade. Woensdagmid
dag. zijn de olifanten van het Natio
nale Nederlandse Circus Mikkenie,
dat vanaf 1 October zijn tenten zal
opslaan te Amsterdam, in de hoofd
stad aangekomen. Hier zien wij de
dieren op weg naar de stallen tij
dens het passeren van de
Amstelbrug.
BERICHT
MORGEN 2 OCTOBER, WAAROP
LEIDENS ONTZET WORDT GE
VIERD, ZAL DE LEIDSE COURANT
NIET VERSCHIJNEN.
DE DIRECTIE.
Gezaghebbende kringen te Was
hington verklaren, dat het program
zal voorzien in de in de onmiddel
lijke verscheping van Amerikaanse
wapens en tanks uit de overtollige
legervoorraden naar Europa, alsmede
grondstoffen voor de wapenfabricage
in West-Europa.
Politieke deskundigen te Washing
ton voorspellen, dat het militaire
hulpprogram niet gemakkelijk door
het congres zal worden goedgekeurd.
Men heeft hier vooral op het oog de
mogelijkheid dat Frankrijk commu
nistisch zou worden en de kans, dat
de Amerikaanse wapens in Europa in
handen van een eventuele aanvaPer
zouden vallen.
J^E EERSTE DISCUSSIE in een der werkcommissies der Assemblée van
de V. N. betrof het onderwerp pan de controle op de atoom-energie.
De Canadese gedelegeerde, generaal Mc Naughton, opende de discussie. In
bedekte termen deed hij uitkomen, rfat de Ver. Staten thans de enige
natie ter wereld vormen, die met voldoende bommen effectief een atoom
oorlog zouden kunnen voeren.. Mc Naughton nam twee jaar lang een
belangrijke plaats in in de commissie voor atoom-energie der V. N.
Hij plaatste zich achter het be
staande Amerikaanse plan voor in
ternationale controle op de atoom
energie en wraakte het Russische
plan, dat geen toereikende waarbor
gen schiep. In dit verband zeide Mc
Naughton:
De controle, zoals deze voorzien
wordt in het Sovjetplan, zou louter
de militaire sterkte van de Ver. Sta
ten, welke de enige natie is, die in
het bezit is van een' aantal atoom
bommen, voldoende voor een atoom
oorlog, verzwakken".
McNaughton sprak de waarschu
wing uit, dat de nieuwe atoombom
men veel krachtiger zullen zijn, dan
die gebruikt werden tegen Japan
toen de bom „haar kinderschoenen
nog niet ontwassen was".
Vervolgens viel de Amerikaanse
afgevaardigde Warren Austin het
Sovjet-controleplan aan. De slechte
vordering bij de behandeling van dit
vraagstuk weet hij aan de houding
van Rusland.
„Wij staan voor het feit", zeide
Austin, „dat wij ons gemeenschappe
lijk moeten inspannen om de ont
wikkeling van de atoomenergie van
de dood naar het leven om te scha
kelen". Indien de V. St. alleen de
atoom-energiè controleerden, zou de
wereld een betrekkelijk korte tijd
van zekerheid bezitten. U kent de
reden waarom. Vrees heeft de hoop
yervangen, omdat de Sovjet-Unie
felijft aandringen op het plaatsen van
haar souvereinitei boven de veilig
heid en het voortbestaan van allen".
De Ver. St. zijn bereèl van hun
monopolie af te zien ten gunste van
de internationale veiligheid.
Her-electrificatie voltooid. Op de
weg naar de volledige wederop
bouw van 't zwaar getroffen bedrijf,
der Nederlandse Spoorwegen is we
derom een mijlpaal bereikt. Met in
gang van de winterdienstregeling
1948 op 3 October a.s. zal het traject
Amsterdam Breukelen Utrecht
weer electrisch worden bereden.
Hiermede is tevens de her-electrifi
catie voltooid. Woensdagmiddag
werc^ op dit baanvak een proefrit ge
houden. Na ruim vier jaar stopt we
derom een electrische trein in
Abcoude.
WAARDEBONNEN VOOR CON-
SUMENTENCREDIET GELDIG.
Het centraal bureau voor het con-
sumentencrediet vestigt er de aan
dacht op, dat de nieuwe waardebon
voor het consumentencrediet
met ingang van vandaag geldig zijn.
VLEESBON.
De vleesbon voor de peidode 27
September tot en met 9 October is
244. Abusievelijk is vermeld 224.
De luchtbrug werkt
reeds 100 dagen
RANTSOENEN DER BERLIJNERS
HOGER?
De Amerikaanse commandant in
Berlijn, kolonel Frank Howley, heeft
verslaggevers medegedeeld, dat de
luchtbrug, die nu honderd dagen oud
is, zo efectief is geweest, dat geal
lieerde deskundigpn overwegen deze
winter de rantsoenen van de West-
Berlijners te verhogen.
Een Briise woordvoerder verklaar
de, dat sinds het begin der klokkade
op 23 Juni, 285.000 ton voedsel en
steenkool door Britse en Amerfkaan-
vliegtuigen in de stad waren ge
bracht Er is een voedselreserve voor
dagen. Voor het opbouwen van
winterreserves zijn deze maand 70.000
ton steenkool in de stad gebracht.
Dit is meer dan verbruikt wordt.
3.000 ton goederen, vervaardigd in de
Westelijke sectoren, zijn buiten Ber
lijn gebracht. Hierbij zijn goederen
voor export ter waai-de van 500.000
dollar.
Joego-Slavië erkent
geen biechtgeheim
Het Joegoslavische parlement heeft
met algemene stemmen een wet aan
genomen, krachtens welke het recht
van priesters om als getuigen tijdens
processen zich op het biechtgeheim
te beroepen, wanneer zij hun in de
biechtstoel toevertrouwde medede
lingen niet bekend wensen te ma
ken, niet langer wordt erkend.
Het spreekt vanzelf, dat deze wet
een onreohtvaai-dige poging tot
schending van het biechtgeheim in
houdt. Geen enkele priester mag in
geweten op straffe van zware zonde
aan een. dergelijke wet gehoor ge
ven. Het biechtgeheim moet altijd en
overal, onder alle omstandigheden
en tegenover i^der persoon bewaard
blijven. Deze verplichting het biecht
geheim te bewaren, vindt haar be
staansgrond in het natuurrecht, in
het positief 'goddelijk recht en in het
kerkelijk recht, zodat geen enkele
aardse macht dus ook geen enkele
ijegering aan priesters het recht kan
geven dit geheim te schenden. De
Joegoslavische priesters zijn dus in
geweten verplicht geen gehoor te
geven aan deze wet en het zwijgen
te bewaren. Volgens het Nederland
se recht kan de priester zich met be
trekking tot hetgeen hem in zijn
ambt is toevertrouwd, in rechte ver
schonen van het geven van getuige
nis of 'het beantwoorden van bepaal
de vragen.
£en
October, Rozenkransmaand.
Roozenkrans! 't Onwinbaar wapen,
wint des vijands volk en stee:
Mannen, meiskes, vrouwen, knapen,
brengt des Heeren bidsnoer meê!
Guido Gezelle.
