Een voordracht over economische,
sociale en politieke toestand
Indonesië
in
Berlijn door schoolconflict
bedreigd
Jiavte Qojty
WOENSDAG 29 SEPTEMBER 1948
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BEAD PAGINA 2
ENGELSE GEMENEBEST IN
EERSTE KAMER
De parlementaire vertegenwoordi
gers der overzeese gebiedsdelen van
het Britse gemenebest, die op het
ogenblik Nederland bezoeken, hiel
den gistermiddag een bijeenkomst
in het gebouw der Eerste Kamer,
alwaar te hunnen behoeve enige
voordrachten werden gehouden, nl.
over de West-Europese Unie, de Be
nelux en de Indonesische kwestie.
Na een kbrt welkomstwoord, uit
gesproken door de Voorziter van de
Eerste Kamer, prof R. Kranenburg
en een antwoord hierop door de heer
A. F. Molamure, van het Ceylonse
Huis van Afgevaardigden, werd de
Indonesische kwestie behandeld door
de heer P. Kerstens die o.a. zeide:
Na meer dan zes tragische jaren
waarvan voi'gens mij de laatste drie
de meest tragische zijn en geduren
de welke wij in het oog der wereld zo
dikwijls izijn voorgesteld als „im
perialisten" of zelfs werden ge
brandmerkt als „koloniale onder
drukkers", zelfs nu zijn wij, Neder
landers niet bevreesd, de vraag te
stellen:
Kunt gij ons enig deel van enig
ander rijk noemen, onder dezelfde
omstandigheden, waar men meer
sympathie voor had, dat beter be
stuurd was, waar beter voor gezorgd
werd en dat zich beter ontwikkelde
dan Nederlands-Indië, thans Indone
sië genoemd?
De hulpbronnen van het land wer
den ontwikkeld in het belang van
de bevolking zelf zowel als in dat
van degenen, die er geld investeer
den. Men kan evenals ik van mening
zijn, dat een groter deel van de op
brengst van het land besteed had
moeten worden ten prof ij te van de
arbeiders van het land zelf, op wie,
gedurende de lange economische cri
sis van de jaren 1929—1936 een te
groot deel van de last neerkwam,
doch anderzijds vraag ik mij af, of
dit slechts het geval was met de in
heemse arbeiders en of dit alleen
gebeurde in landen met een kolo
niaal bestuur. Het feil blijft dat, over
het geheel genomen, in de laatste
veertig jaar, ondanks voorspoed en
tegenslag, grote verbeteringen op elk
terrein duidelijk aan de dag traden.
De heer Kerstens bezag hierna de
politieke toestand en zeide o.m.:
De republiek Indonesië is een
vrucht van het voor-oorlogse streven
der meest felle revolutionairen, in
stand gehouden door een ongeregeld
leger van misleide jongeren, terwijl
daartegenover in de 13 deelstaten
het vooroorlogse evolutionaire ideaal
belichaamd is. Spr. weidt dan uit over
de gevolgen van de J.apanse pogingen
om de bevolking tegen de Nederlan
ders op te zetten en het kwaad, ge
sticht door de Laisser-faire poüitiek
van de geallieerden na <?e capitula
tie van Japan, toen verzuimd werd,
ip Indonesië onmiddellijk het bestuur
over te nemen, waardoor de Japan
ners de gelegenheid kregen, door mid
del van het proclameren van de re
publiek, een bruggehoofd te vesti
gen voor een toekomstige poging tot
een Japanse overheersing van .Azië,
waarin zij de Aziatische volken dan
aan hun zijde hopen te hebben. Thans,
vervolgde de heer Kerstens, hebben
wij ook nog de zekerheid, dat be
halve Japanse, ook de Russische agi
tatie, en niet minder, in Indonesië een
rol heeft gespeeld en dit in onver
minderde .mate nog steeds doet. Spr.
gaat hierop dieper in en zet uiteen
welke gevaren hieraan zijn verbon
den, niet alleen voor Nederland, maar
voor de gehele wereld en stelt daar
tegenover wat reeds tot stand werd
gebracht en wat men hoopt te be
reiken in samenwerking met de
goedwillende Indonesiërs, door de
stichting van de Verenigde Staten
van Indonesië en de Nederlands-In
donesische Unie, waartoe, naar hij in
het btfang van zovele millioenen
Indonesiërs, hoopt, ook de republiek
eens zal toetreden.
EEN VACANTIE-OORD VOOR
MINISTERS?!
De Tweede Kamer heeft gistermid
dag o.a. behandeld de begroting 1948
van het departement van Algemene
Zaken, welke in het vorig zittingjaar
niet kon worden afgehandeld.
De heer Beernink (C.-H.) besprak
de kwestie van het nationale park
„De hoge Veluwe". Hij merkte op, dat
het practisch een rijksinstelling is ge
worden, hetgeen niet de bedoeling
was. Men meende, dat de statuten
wijziging, welke in 1942 op sterk ge
forceerde wijze tot stand is gekomen,
ongedaan zou worden gemaakt, maar
men is te dien aanzien bedrogen uit
gekomen. De huidige raad van be
stuur heeft een zuiver ambtelijke
aard. De regering heeft z.i. onjuist
gehandeld door het huis „Sint Huber-
tus" te maken tot een vacantie- en
herstellingsoord voor ministers en ho
ge ambtenaren, die er naar hij meen
de voor 12.per week kunnen ver
blijven.
De overeenkomst moet naar zijn
oordeel zo spoedig mogelijk ongedaan
worden gemaakt. Er dient op de eer
ste plaats rechtsherstel te komen. Spr.
hoopt dat „St. Hubertus" niet langer
als conferentie- en herstellingsoord
zal Worden gebruikt.
De heer van der Goes van Naters
(Arb.) gaf te kennen, dat hij als rap
porteur de vragen" over pensionprij-
zen op het randje van wat passend is
achtte. Overigens meende hij dat ons
land op het gebied van ontvangst van
buitenlandse gasten wel wat achter
is gebleven, hetgeen moet worden in
gehaald.
De heer Goedhart (Arb.) de centra
le veiligheidsdienst besprekend,
merkte op, dat de Kamer nog niets
bereikt heeft omtrent het rapport-
Wijnveldt inzake het onderzoek naar
het bureau Nationale Veiligheid.
De heer Bruins Slot (A.-R.) wilde
De op 1 September, bij het begin
van het schooljaar van kracht ge
worden nieuwe Berlijnse schoolwet
bedreigt de Voormalige Duitse hoofd
stad met een schoolconflict. Sinds
genoemde datum hebben de katho
lieken en evangelisch protestanten
bijzondere scholen geopend, hetgeen
volgens de centrale Berlijnse onder
wijsinspectie niet met deze wet
strookt, zodat zij onmiddellijke slui
ting van deze instellingen heeft be
volen. Ouders, die hun kinderen toch
daarheen zouden zenden, zijn straf
baar.
Het communistisch blad „Neues
Deutschland'' publiceerde onder de
titel „Illegale scholen in West-Ber-
lijn" een uit Sovjet-bron afkomstig
bericht, „dat wellicht enige dis-
stricts-onderwijsinspecties in dé drie
Westelijke sectoren van Berlijn po-
litiehulp zou moeten vragen om ver
dere vergrijpen tegen de door de
Geallieerde Kommandantur goed
gekeurde schoolwet te voorkomen."
Evenvel billijkt deze wet uitdruk
kelijk het stichten van een beperkt
aantal bijzondere scholen. De door
de communisten beinvloede Berlijn
se onderw ijs-autoriteiten trachten
echter deze clausule te omzeilen en
de bestaande bijzondefe scholen
door geniepige maatregelen gelijk
te schakelen met de eenheidsschool.
Zij zien daarbij voort>ij aan de wil
van de ouders: er werden zoveel kin
deren voor het bijzonder onderwijs
opgegeven, dat niéuwe bijzondere
scholen moesten worden gesticht.
De katholieke en evangelische Bis
schoppen hebben van de comman
danten der militaire besturen de
uitdrukkelijke verzekering gekregen,
dat rekening gehouden zou worden
met de aanspraken van deze kerken
op nieuwe bijzondere scholen. Op
grond hiervan zijn bijzondere scho
len geopend, terwijl aan de mili
taire besturen en de onderwijsin
specties is medegedeeld, dat dit ge
schiedde hangend de verwachte goed
keuring.
Het katholieke diocesane blad voor
Berlijn verklaart hierover: „Wij zul
len de strijd tegen de onrechtmatige
bepalingen van de schoolwet niet
opgeven en ons met alle beslistheid
verzetten tegen alle afzonderlijke
bepalingen en maatregelen van de
onderwijsinspectie, welke onze prin
cipiële rechten zouden schaden."
Momenteel bestaan er in Berlijn
acht katholiêke en vijf evangelische
bijzondere scholen. De stichting van
een evangelisch gymnasium kan bin
nenkort verwacht worden.
ADVISEUR VAN GENERAAL
CLAY ENTHOUSIAST OVER
DE „LUCHTBRUG'.
Dr. Clark J. Friedrich van de Har
vard Universiteit, tot kort geleden
speciale adviseur van Generaal Lu
cius D. Clay, de Amerikaanse mili
taire Gouverneur in Duitsland, ver
klaarde tegenover journalisten, dat
de Russische blokkade van het ver
keer over land naar Berlijn „de
grootste fout was v/elke de Russen
gedurende drie jaren van opeenvol
gende dwaasheden hadden begaan.'
Terwijl hij wees op de diepe indruk,
welke de vele Amerikaanse vliegtui
gen die thans om de drie minuten
opstijgen naar Berlijn op de Berlij-
ners heeft gemaakt,*verk!aarde Dr.
Friedrich, dat de bevoorrading door
de lucht, waardoor Berijln thans da
gelijks 3400 ton tot 3500 ton voedsel
en andere voorraden ontvangt, het
prestige van de Verenigde Staten
zodanig hersteld heeft, dat dit land
thans hoger dan ooit sedert het ein
de van de oorlog aangeschreven
staat. Het heeft diepe indruk ge
maakt op de openbare mening zelfs
in de Russische zóne en buiten Duits
land, aldus Friedrich.
Sedert met de bevoorrading door
de lucht een begin werd gemaakt,
zeide hij, is het aantal gevallen van
desertie uit het Russische leger sterk
toegenomen.
In vergelijking met de enorme
Amerikaanse krachtsinspanning wel
ke werd vereist voor hetwinnen
van de oorlog, verklaarde Friedrich,
is de bevoorrading van Berlijn door
de lucht slechts een peuleschil, en
hij voegde hieraan toe: „Naar mijn
mening is ieder, die tracht de Ver
enigde Staten op technisch gebied tb
overbluffen -een uitgesproken en ab
solute dwaas. Het is mogelijk ons op
politiek, sociaal, economisch gebied
en in vele andere opzichten een rad
voor de ogen te draaien, doch niet
op technisch gebied. Het zou ons niet
zwaar vallen om leerlijn te blijven
bevoorraden gedurende één of zelfs
twintig jaren zolang ons volk het
hiermede eens is. Tot dusverre heb
ben wij slechts de eerste spade ge
zet. Dr. Friedrich, die tien dagen ge
leden naar de Verenigde Staten is
teruggekeerd nadat hij twee jaren
Generaal Clay bij het bestuur van
Duitsland van advies en raad had
gediend, sprak als zijn mening uit,
dat oorlog niet onvermijdelijk was,
doch dat dit uitsluitend afhing van
de hoofdpersonen op het wereld
toneel.
de veiligheidsdienst los van justitie
houden. Hij verenigde zich met het
verzoek van de heer Goedhart om
publicatie van het rapport-Wijnveldt.
De minister van Algemene Zaken,
de heer Drees, verklaarde, dat de op
merkingen van de heer Beernink over
de Hoge Veluwe niet in overeenstem
ming zijn met wat de regering be
kend is. Het leek hem mogelijk nader
te bezien of een andere regeling voor
het bestuur getroffen kan worden.
Spr. verklaarde voorts, dat het slot
Hubertus voor het publiek toeganke
lijk is. Het bedrag van 12 per week
is onjuist. Er wordt f 10 per dag be
taald. In dit verband zeide spr. het
onjuist te achten stemming te maken
op grond van beweringen. Na gewe
zen te hebben od het diepgaand ver
schil tussen het B.N.V. en de Centrale
Veiligheidsdienst verklaarde spr., dat
het rapporLWijnveldt niét voor pu
blicatie in aanmerking komt. De
voornaamste conclusies zijn medege
deeld. Hij zal nader laten bezien of
een gedeelte van het rapport aan de
Kamer zou kunnen worden overge
legd.
Het begrotingsontwern werd daar
na z h. s. goedgekeurd.
De Kamer heeft tenslotte nog met
52 tegen 13 stemmen goedgekeurd het
wetsontwerp tot onteigening in het
belang van de natuurbescherming van
enige percelen bouwland, bos, hak-
bos, veen, heide, water, wal en weg,
deel uitmakende van de zogenaamde
Zeiier Strubben, gelegen in het ge
meente Vries.
Bij de beraadslagingen heeft de
heer Engelbertink (K.V.P.) o.a. ge
vraagd of het de bedoeling van het
departement is om alle schone ge
deelten van Nederland, welke nog in
handen van particulieren zijn, in han
den van de Staat te brengen. De mi
nister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, de heer Rutten, ver
zekerde echter, dat hij geen onteige
ningsmaniak is.
Om 4 uur werd de zitting verdaagd
tot Woensdagmiddag 1 uur en stroom
de de Kamer vol met de parlementi-
re vertegenwoordigers der Overzeese
Gebiedsdelen van het Britse Gemene
best. die thans een bezoek aan ons
land brengen. Tot hen en de Ver
enigde Vergadering der Staten-Gene-
raal hield de voorzitter der Tweede
Kamer, dr. Kortenhorst, een toe
spraak.
Hij merkte daarbij op, dat, als de
stenen van de historische gebouwen
rondom het Binnenhof konden spre
ken. zij zouden vertellen, dat Neder
land driemaal verplicht was zijn leen
en vrijheid tegen vreemde onderdruk
kers te verdedigen: Philips II van
Spanje. Napoleon en Hitier.
Spr. hoopte, dat de resultaten, wel
ke het bezoek aan ons land voor de
buitenlandse gasten zal oplevéren,
ten voordele zullen zijn van hun werk
in de „Commonwealth Parliamentary
Conference", welke binnenkort zal
worden gehouden.
De parlementaire vertegenwoordi
ger van Canada. G. E. Gerhart, mi
nister van Handel en Industrie van
Alberta, sprak hierna een kort dank
woord voor de hartelijke ontvangst.
Ze probeerde de
staatskas
te bestelen
Openbaar ministerie heeft niet zoveel
compassie als het commissariaat voor
oorlogsschade
Gisteren heeft, aldus het „Alge-^
meen Dagblad, de Haagse Rechtbank
enkele zaken behandeld tegen men
sen, die een valse aangifte hadden
gedaan bij de schade- enquête-com
missie. Zij hadden opgegeven, dat
eigendommen als meubilair e.d door
oorlogshandelingen waren verloren
gegaan. In werkelijkheid handen zij
of de goederen verkocht en het geld
er voor opgestreken of zij hadden de
meubelen nog ip hun bezit.
Bij de behandeling van de eerste
zaak vroeg de verdediger de aandacht
van de Rechtbank voor een publi
catie van het commissariaat voor
oorlogsschade, waarin werd gezegd,
dat er geen maatregelen zouden wor
den genomen tegen hen, die voor een
bepaalde datum zouden mededelen,
dat zij het formulier opzettelijk on
juist hadden ingevuld. Het aantal on
juiste of valse aangiften werd op
10.000 geschat.
In zijn requisitoir merkte de offi
cier van justitie op, dat de publica
tie op, dat de publicatie van het
commissariaat voor oorlogsschade
geen kracht heeft. Hij achtte dat li
chaam niet bevoegd om te beslissen of
men een zaak, na het vaststellen van
de feiten, al of 'niet zal doorzetten.
Die beslissing kwam hëm nu wel erg
ongelegen voor. Hij noemde het een
poging om nog te redden wat er te
redden valt. Na opgemerkt te hebben,
dat wanneer er een strafbaar feit is
gepleegd, dit ook vervolgd moet wor
den, eiste hij in de eerste zaak een
gevangenisstraf van acht maanden,
waarvan vier voorwaardelijk. In de
tweede eiste hij acht maanden.
NA DE OPHEFFING VAN DE
KATHOLIEKE SCHOLEN
IN HONGARIJE.
Ernstig tekort aan leerkrachten.
Tengevolge van de nationalisatie
van de katholieke scholen in Hon
garije en de weigering van de over
grote meerderheid der religieuze
leerkrachten om hun werk voort te
zetten onder de nieuwe condities,
heerst er een ernstig tekort aan on
derwijzend personeel in de genatio
naliseerde lagere en middelbare
scholen en vooral in het technisch
onderwijs.
De Minister van Onderwijs zag
zich genoodzaakt van de lekenonder-
wijzers bijzondere zware prestaties
te eisen.
Wat het technisch onderwijs be
treft, heeft de Minister besloten, dat
de radiozender van Csillaghegy da
gelijks beroepscursussen zal uitzen
den. De leerlingen zullen deze les-
'uaSpA uajoips uagia unq ut uas
De katholieke
arbeidersbeweging
Op de gisteren voortgezette Ver-
bondsvergadering van de Katholieke
Arbeidersbeweging te Utrecht werd
met erkentelijkheid melding gemaakt
van het feit. dat dr. W. Bronkhorst,
geneesheer-directeur van het Sanato
rium Berg en Bosch te Bilthoven, be
noemd is tot buitengewoon hoogleraar
aan de rijksuniversiteit te Utrecht. In
deze benoeming wordt eer erkenning
gezien van zijn grote verdiensten op
het gebied van de bestrijding van de
longziekten. Dr. Bronkhorst blijft aan
Berg en Bosch verbonden.
Het ledental steeg in het eerste half
jrar met 11.319 en bedroeg per 1 Juli
j.l. 268.654. Een grootscheepse propa-
ganda-jubileumactie „naar de 300.000
leden" werd aangekondigd. Dit aantal
denkt men in 1950 te bereiken.
De Verbondsbestuurder J. H. Kui
per zal op 4 Oct. naar Suriname ver
trekken om aldaar behulpzaam te zijn
bij de bouw en inrichting van de zich
daar ontwikkelende katholieke vak
beweging. Tevens zal hij, ter oriën
tatie omtrent de toestand, ook Cura
sao bezoeken. Een Verbondscommis-
sie zal studie maken van het gehele
ziekenfondsvraagstuk ten einde het
door de K.A.B. in te nemen stand
punt betreffende deze materie en met
name betreffende de toekomstige sta
tus der K.A.B.-ziekenfondsen voor te
bereiden.
In 1951 zal ter gelegenheid van de
jubilea van de encyclieken „Rerum
Novarum" 60 jaar) en „Quadragesi-
mo Anno" (20 jaar) een massale Ro
me-bedevaart worden gehouden. De
plannen hiervoor zijn reeds in voor
bereiding. In 1941 moest een dergelij
ke reis in verband met de oorlogs
omstandigheden worden uitgesteld.
Een belangrijk deel van de vergade
ring was gewijd aan het rapport in
zake de organisatie van de financiën
der K.A.B.uitgebracht door een
daartoe ingestelde commissie. Ten
aanzien van de in dit rapport vervatte
voorstellen bleek in de vergadering
vrijwel algemene overeenstemming
te bestaan. Naar aanleiding van be
doeld rapport werd o.a. besloten, tot
het instellen van een centraal weer
standsfonds voor uitkeringen bij
eventuele staking en uitsluiting.
Om practische redenen werd het
wetgevend orgaan van de K.A.B. in
omvang beperkt. Daartoe werd ge
vormd een Verbondsraad. De Ver-
bondsvergadering zal voortaan een
algemeen congres zijn met een uit
gesproken stimulerende en activeren
de taak. Het aantal gesalarieerde Ver-
bondsbestuurders werd met twee uit
gebreid. Gekozen werden de heren
W. Essers (Kath. Grafische Bond) en
J. Middelhuis (Kath. Bond in de Kle
ding- en Textielindustrie).
.Voorts werd besloten tot oprichting
van een eigen credietinstelling ter be
vordering van het woningbezit onder
de leden van K.A.B.
Aan het sociaal-economisch vor
mingsinstituut te Doorn werd de
stichtingsvorm gegeven onder de
naam van „A.C. de Bruijn-institxr.it"
Bij de behandeling der door de
bonden ingediende voorstellen kwa
men o.a. aan de orde de vraagstuk
ken: arbeid vrouwen en meisjes,
kostwinnersvergoeding militairen en
uitbreiding van het werk van de rust
oorden in de K.A.B.
HET GEESTELIJK EN ZEDELIJK
LEVEN VAN DE MILITAIREN
IN INDIë.
De minister van Overzeese Ge
biedsdelen mr. Sassen en mr. Schok
king de minister van Oorlog hebben
schriftelijk geantwoord op verdere
vragen van de heer Roosjen betref
fende het geestelijk, cultureel en ze
delijk leven van de militairen in In-
dië. Zij zijn van mening, dat in een
goede publieke voorlichting omtrent
de werkelijke toestand het beste mid
del moet worden gezien om schade
lijke overdrijving en ongerustheid te
gen te gaan, %al zal dit in het alge
meen niet met cijfermateriaal kun
nen geschieden.
Het gebruik toch van medisch-sta-
tistische gegevens voor dit doel moet
ongewenst worden geacht, met het
oog op het gevaar van onjuiste in
terpretatie door niet-deskundigen.
De gewenste voorlichting zal dan
ook veeleer door objectieve publica
ties in de pers als anderszins van de
zijde van zorgvuldige waarnemers
moeten worden nagestreefd.
De Indische legerleiding houdt haar
aandacht ten volle op deze aangele
genheid gevestigd en het nodige
wordt verricht om, waar mogelijk,
onjuiste of sensationele berichten in
het juiste licht te stellen.
Dit is o.m. geschied in een op 24
Juni j.l. door de hoofdlegerpredikant
ds. van der Linde voor Radio-Bata-
via in een uitzending voor Neder
land gehouden radio-causerie inzake
onderhavige aangelegenheid.
Omdat cijfers al geen juist beeld
van de situatie zouden geven en o.m
bij overplaatsingen het geslachtsziek-
tecijfer van een troep zich herhaal
delijk bleek te wijzigen, zou een op
gaaf dikwijls onnodige ongerustheid
bij de verwanten der militairen te
weegbrengen, zodat daartegen bij de
ministers bezwaar bestaat..
Zij zijn echter bereid de periodieke
ziektestatistieken van de militair ge
neeskundige dienst in Indonesië ter
vertrouwelijke kennisneming door
de leden aan de Kamer over te leg
gen. Deze statistieken zullen zijn ver
gezeld van een door deskundigen op
gemaakte toelichting.
DE STAND DER GEWASSEN.
Aan het overzicht van de stand der
gewassen op 15 September 1948 van
de directie van de Landbouw ontle
nen wij het volgende:
De temperatuur in de maand Aug.
vertoonde geen grote afwijking van
de gemiddelde temperatuur.
De neerslag was over geheel Ne
derland 16 pet. hoger dan normaal.
Hagel werd na de eerste helft van
Augustus niet meer gemeld.
Over het algemeen is de stand van
REPATRIERENDEN MET DE
„SIBAJAK".
Met het troepentransportschip „Si-
ba jak", dat op 13 September uit
Priok is vertrokken en dat vermoe
delijk op 10 October a.s. te Rotter
dam zal arriveren, komen de vol
gende militairen uit Leiden en om
geving naar huis:
Leiden: J. F. Frank en gezin, Rijn-
zichtstraat 19; Verpl. Ie kl. L. C.
Singke, Morsweg 59; G. A. van Is-
pelen en gezin, Van den Brandeler-
kade 21.
Noordwijk aan Zee: Ch. Metselaar,
Oude Zeeweg 76.
Voorhout: I. J. de Jong en echtge
note, Jee. v. Beierenweg.
Wassenaar: Sergt. A. Doören en
echtgenote, v. Z. v. Nijeveltstraat 92;
Kapt. O. Hindeloopen Labberton en
gezin, Groot Hoefijzerlaan 54; J. J.
M. Geursen, Ursulakliniek; A. E.
Heuscher, Jonckerlaan 29,
de gewassen welke nog te velde
staan, goed. De groenvoederpositie is
zeer gunstig, zodat de boeren veel vee
konden inscharen en, in tegenstel
ling met het vorig jaar, toen in de
nazomer veel vee werd verkocht, dit
aanbod eerst later is te verwachten.
De graanoogst is geborgen en
wordt over het geheel gunstig be
oordeeld. Door de voor de stambo-
nen te natte voorzomer en ook daar
na, door het tekort aan zon, laat de
vruchtzetting te wensen over. Ook
de qualiteit is niet gunstig.
Ook voor het klaverzaad was het
weer niet gunstig. Tal van percelen
waren te geil en werden dan ook ge
hooid. Door de vele regens hebben
de hommels niet gevlogen, zodat de
vruchtzetting klein is. Voor het spi
nazie- en bietenzaad waren de om
standigheden niet ongunstig, beide
zijn sinds het vorige bericht vooruit
gegaan.
De hakvruchten hebben zich goed
ontwikkeld. Het standcijfer voor de
consumptie-aardappelen is nog voor
uitgegaan, hoewel het optreden van
tal van ziekten wordt gemeld. De
stand is goed, evenals die van de fa
brieksaardappelen. De kwaliteit is
gunstig, hoewel de houdbaarheid
door phytophthora-.aantasting hier en
daar wordt benadeeld. De tweede
generatie van de coloradokevers kon
zich door de vele neerslag niet goed
ontwikkelen.
Ook de suikerbieten vertonen een
gunstig beeld; de opbrengst is goed
en het suikerpercentage is hoog.
Ook de voederbieten bleven zich
gunstig ontwikkelen. Hoewel minder
overvloedig, is de stand van de
paardepeen nog gunstig. Van de op
brengst van de koolrapen op de Ve
luwe en in Limburg wordt minder
verwacht, evenals in Zeeuws-Vlaan-
deren. Elders is de stand wel gun
stig.
De stand van de uien is goed tot
zeer goed.
De groenvoeders hebben zich bui
tengewoon gunstig ontwikkeld. Er
is overal een overvloed van gras. In
Zuid-Holland wordt van ongehoorde
hoeveelheden gesproken. Ook de
'klavers staan, er goed yoor en er
werd nogal wat klaver gekuild. De
2de snéde van de klaver en lucerne
was eveneens ruim. De jonge kla
vers ontwikkelen zich goed.
De stoppelgewassen profiteren
het groeizame weer. Ook de spinazie
staat goed. In de omgeving van Elle-
kom en de Steeg trad zeer ernstige
wildschade door herten en wilde
zwijnen aan haver en aardappelen
op.
DE PRIJS VOOR SCHOORSTEEN
VEGEN
In de nieuwe prijzenbeschikking
voor schoorsteenvegen, die op 6 Oct.
a.s. in werking treedt, wordt de
schoorsteenveger de verplichting op
gelegd, zijn opdrachtgevers een beta
lingsbewijs te verstrekken met adres,
aantal geveegde schoorstenen, datum
en prijs.
De prijs voor het schoorsteenvegen
inclusief het zo nodig verwijderen
van kachels, haardkachels of haarden,
verschillen naar gelang van de ge
meenteklassen, waar de schoorsteen
vegers gevestigd zijn: zij bedragen:
indien de overeenkomst betreft:
voor gemeenteklassen 1 of 2; 3 of 4;"
en 5 per rookkanaal resp.:
één rookkanaal 1.75 1.50 1.35
twee rookkanalen 1.50 1.30 1.15
3 t/m'10 rookkanalen 1.30 1.15 1.
Voor het wederom plaatsen van
kachels, haardkachels of haarden mag
door de schoorsteenveger niets in re
kening worden gebracht.
WEERSVERWACHTING
OVERWEGEND DROOG.
Wisselende bewolking en over
wegend droog weer. In het Zuid-
Oosten van het land tijdelijke
zwakke, overigens meest matige
Westelijke wind. Weinig veran
dering in temperatuur.
BINNENLAND.
Door electrische stroom gedood
is de heer M. Willems uit Wylre. De
schakelaar van het licht van zijn
kelder bleek defect te zijn.
Door een goederen trein gegre
pen is, op de onbewaakte overweg
te Eschen, de 81-jarige Cremers uit
Nuth. De man is in het ziekenhuis
te Heerlen overleden.
Omdat de halve centeri met 1
Oct. van onwaarde worden is het ta
rief van de Haagse Tram van 12H op
13 cent gebracht.
Wat lezers schrijven
Hoe is het mogelijk, dat de
3 October-Vereniging voor de ca
baret-avond op 2 October a.s. een
amateur gezelschap engageerde, ter
wijl honderden beroeps artisten mo
menteel zonder werk lopen?
Moet dit de werkloosheid onder
deze mensen nog meer vergroten??
Volgens mijn inziens kan hier het
Gew. Arbeidsbureau te Leiden doel
treffend ingrijpen.
A. Gerritsen.
E.H.B.O.-FEESTAVOND.
Ter gelegenheid van het uitreiken
van het Eenheidsdiploma, cursus
1948, heeft Dinsdagavond in de „Har
monie" de Eerste Leidse E.H.B.O.-
Brigade een gezellige avond belegd,
die uitnemend is geslaagd. Nadat
voorzitter P. Agema, alle aanwezigen
een hartelijk welkom had toegeroe
pen, inzonderheid de docent dr. J. H.
Teeuwen, wees spr. op de belangrijk
heid van deze avond. „Na gedane ar
beid is het goed rusten'* zegt het
spreekwoord, maar nu juist niet voor
de E.H.B.O.'er, want dan komt voor
hem pas de taak te tonen, datgene
wat geleerd is zo nodig in toepassing
te kunnen brengen en op oefenavon
den de kennis nog meer te verrijken.
Vervolgens sprak dr. J. H. Teeu
wen ongeveer in gelijke geest en reik
te de diploma's uit aan de volgende
dames en heren: dames W. F. Legeer,
S. Dekker, J. v. d. Laken, J. Delmeer,
mevr, van Leeuwen; de heren: J. v.
d. Tuuk, H. Schouwink, R. Liebert,
N. Blansjaar, J. W. Snik, F. van Hel
den, M. J. Willemse, J. Holwerda, L.
Geskes, H. Lock, A. Sira, C. P. van
Meerburg, A. G. van Leeuwen. H. F.
van Tongeren, J. Benning en J. Berg
man.
Na dit min of meer officiële ge
deelte. was het bij monde van de heer
A. B. van Leeuwen, dat allereerst dr.
J. H. Teeuwen hartelijk bedankt
werd voor 1 hetgeen hij voor de cur
sisten had gedaan en werd hem na
mens de cursisten een fraai boek
werk overhandigd, terwijl de heren
Agema, Treur, Schreuder, Jansen en
Verhoeven eveneens in de hulde wer
den betrokken.
Later op de avond sprak de heer
Agema tevens nog waarderende
woorden tot mej. van Dieren (ook
haar werd een boekwerk overhan
digd) en tot de heer Versloot en zijn
commissie, voor het vele werk in het
belang van de E.H.B.O. gedaan.
Met het welbekende gezelschap van
Heyningen, bleef men nog lang en
gezellig bijeen.
HENRI WELBOOREN VOOR DE
K. R. O.
De zanger Henri Welbooren zal
morgen van 13.20 tot 13.45 voor de
microfoon van de K.R.O. (gez.' pr.)
een recital geven met liederen van
Henri Duparc en Richard Strauss.
Jan Nederpelt zal hem aan de vleu
gel begeleiden.
OUD-PROF. Dr. CH. C. UHLENBECK
Vrijdag 1 October a.s. zal het zes
tig jaar geleden zijn dat Prof. Dr.
Ch. C. Uhlenbeck, oud-Hoogleraar
aan de Rijksuniversiteit te Leiden,
wonende te Lugano (Zwitserland),
aan vorenvermelde Universiteit pro
moveerde tot doctor in de Neder
landse Letterkunde.
GENOOTSCHAP
NEDERLAND—ENGELAND.
Dr. A. A. Prins over „Oxford".
Ingeleid door de voorzitter, prof.
Duyvendak, sprak gisteravond in de
bovenzaal van „In den Vergulden
Turk", dr. A. A. Prins, voor de le
den van het genootschap Nederland
Engeland, over Oxford. De in groot
aantal opgekomen leden luisterden
aandachtig naar wat de heer Prins
over deze oude Engelse stad te ver
tellen had, aan de hand vap de vele
lantaarnplaatjes, die zijn lezing illus
treerden.
Dr. Prins ving aan met een stukje
geschiedenis van de stad Oxford, die
dateert uit de 19e eeuw, waar in de
12e eeuw de beroemde universiteit
ontstond. Inderdaad moet men hier
spreken van ontstaan en niet zozeer
van stichten, omdat deze universiteit
meer organisch gegroeid is, dan ge
organiseerd. De theologie was het be
gin van dit wetenschappelijk cen
trum en het duurde tot de tweede
helft van de 13e eeuw voordat men
werkelijk over een universiteit kon
spreken, toen verschillende instellin
gen en gebouwen verrezen en meer
dere studierechten aanwezig waren.
Een nadeel is het dat Oxford als ver-
keerscentrum niet die stilte en rust
kan opbrengen, welke voor een der
gelijk wetenschappelijke, instelling
nodig is.
Spr. weidde uit over de typische
gebruiken van kleding voor studen
ten en professoren, de organisatie van
de studie en het leven in de colleges,
waarbij bleek, dat het onderwijs in
Oxford veel meer individueel is dan
b.v. in Nederland, waar de college
uren een veel belangrijker plaats in
nemen. Een serie lantaarnplaatjes
met afbeeldingen van de vele prach
tige gebouwen, colleges, kerken, enz.
vertelde van het rijke culturele peil
van Oxford, dat zich ook in steen
heeft weten te uiten.
BURGERLIJKE STAND.
'Geboren: Johanna Maria Petro-
nella, d. van W. J. Waardenburg en
S. C. Verhoogt; Sonja, d. van P. Was
senaar en F. C. Marck; Jacoba d.
van P. van Duijvenbode en J. van
Rhijn; Arelis, z. van G. van Egmond
en J. de Jager; Dirk Maarten, z. v.
K. J. Koenekoop en A. Esveldt; Ni-
colaas, z. van G. van Rees en J. N.
de Vries; Anna Elisabeth Dirkje, d.
van P. van der Schrier en L. Ra-
Vensbergen; Nicolaas Hendrik, z.
van N H Egelman en J. J. Héunks;
Willy Corntlia, d. van W. C. Van
Mark en M. C. van den Berg; Elsa
Apollonia. d: van K. van der Meer
en A. Schippers.
Overleden: G. A. Kouwenberg,
wed. van C. Kaapaan 84 jaar; G.
Vries, huisvr. van C. J. Cornet 82 j.
