S)e CddóeSoti/fccmt Rijksbegroting biedt een gunstiger financieel beeld Krijgt Soekarno Moeso onder de knie? Rijtoer van H.M. de Koningin door de Residentie De Irgoen Zwai Leoemi ontbonden Directear: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1948 39ste JAARGANG No. 11498 De situatie in Indonesië Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 KONINGIN JULIAN A TIJDENS HET VOORLEZEN VAN DE TROONREDE De rijksbegroting voor 1949 toont, blijkens de gistermiddag bij de Twee de Kamer ingediende Miljoenennota (die niet voor 4 uur mocht worden gepubliceerd.) een aanzienlijk guns tiger beeld dan die voor het lopende jaar. Zij is zelfs, wat aangaat de ge- tyone dienst en de buitengewone dienst I (uitgaven van aflopend ka rakter, uit oorlog en bezetting vol gend) nagenoeg sluitend, terwijl deze diensten over 1948 tezamen een nade lig saldo-Pieten van ruim 725 .miilioen. Met het geraamde nadelige saldo van het landbouw-egalisatiefonds ad f 364.833.000 komt de minister voor 1949 tot een nadelig saldo van f 365.537.629, tegen f 1.327.650.360 het vorige jaar. Het nadelig saldo van de kapi taalsuitgaven en ontvangsten, vooiT 1948 peraamd on f 018.484, be loont thans f 294.141.617. Het gunstiger financiële beeld is o.m. verkregen uit de afschaffing of 'vermindering van subsidies op het levensmidd-Yenpakket van in totaal f 270 miilioen. Gestreefd wordt naar een sterke inkrimping van het distri butie en controle-apparaat. Als ge volg hiervan wordt een daling van ca. 4500 man. Daartegenover staat een vermeerdering van ca. 5100 man bij oorlog en marine. De minister stelt zich voor, dit jaar een be?in te maken met een verla ging van de beoaalde belesfintov, Daartegenover staat weer, dat hij de oobrenost van -belastingen raamt op 2.919 milüoen te"en het vorig iaar op 2.333 mi'lioen. Wie zal er boffen en wie zal er een strop hebben? Voor woningbouwvoorziening is in totaal geraamd een bedrag van 54 miilioen, te weten f .44 miilioen voor voorschotten ingevolge artikel 56 der Woningwet en f 10 miilioen voor credieten ,onder hypothecair verband voor verdere woningbouwvoorzienin- gen. Vergeleken met de begrotinc 1948, waarin onder de Kapitaalsuit gaven f 248 miilioen voor woning bouw voorzieningen was uitgetrok ken betekent dit een belangrijke ver laging. Ter toelichting daarvan wordt me degedeeld, dat de oorspronkelijke be groting voor 1948 nog uitging van de gedachte, dat de door gemeenten en woningbouwverenigingen ter hand te nemen woningwetbouw door het Rijk zou worden gefinancierd. Later is echter het standpunt ingenon dat deze woningbouw in principe moeten moeten worden gefinancierd uit middelen, welke de gemeenten op de kapitaalmarkt aantrekken. Daarnaast ligt het in de bedoeling, het in de toekomst daarheen te leiden, dat de gelden, benodigd voor de door de gemeenten aan particuliere bouwers ingevolge de Financierings regeling Woningbouw 1948 te ver strekken leningen onder verband van tweede hypotheek, niet meer door het Rijk aan de gemeente worden verstrekt," doch eveneens zo veel mo ge* ijk door de gemeenten zelf op de kapitaalmarkt worden opgenomen. Op deze wijze wordt een gezonde relatie gelegd tussen de uitgaven voor woningbouw en de nationale besparingen, welke laatste de limiet- stellende bron van deze en overeen komstige uitgaven behoren te zijn. Voor het omhoogbrengen van het emplacement H.S. en een wijziging van het Staatsspoorstation te Leiden is op de buitengewone dienst II voor 1949 een bedrag van één miilioen gulden uitgetrokken. In de begroting voor het Huls der I.' -'ingin is geen rekening gehouden met het wetsontwerp voor het inko men van de leden van diet Konink lijk Huis, dat in voorbereiding is. In afwachting daarvan is voor het in komen van H.K.H. prinses Wi'hel- mina voorlopig een memoriepost op genomen. Voor de voortzetting van de restauratie van het koninklijk pa leis te Amsterdam wordt een bedrag aangevraagd van f 100.000. De minister heeft zich genoodzaakt gezien voor de Rijksmusea een aan zienlijke beperking toe te passen. Voor het Rijksbureau voor Oorlogs documentatie konden geen gelden meer beschikbaar worden gesteld. Voor de afdeling Kunsten wordt f 133.943 meer aangevraagd, daar de subsidiëring van de orkesten met f 57.750 en van de film met f 45.000 is verhoogd. Door een memorie-post wenst de minister een principiële beslissing uit te lokken ten aanzien van de subsidiëring van een door de St. Eernulphusstichting te Maastricht in het teven te roepen academie voor beeldende en toegepaste kunsten. Voor de bevordering ener nationale filmproductie .vraagt de minister f. 100.000. De post „bijdrage aan de radio-omroep" wordt begroot op f 13.800.000. Uitgetrokken is een sub sidie, groot f 10.000 aan de Neder landse Amateur Toneel-Unie. De Ne derlandse Vereniging voor de Volks zang is op de begroting gebracht voor f 3000. PERSONEELSTERKTE VAN DE DEPARTEMENTEN Hoge colleges 332 330 Alg. zaken 99 115 Buitenl. zaken 598 727 Justitie 20.948 19.988 Binnenl. zaken 1.937 1.236 Onderwijs Ken W6.286 7.533 Financiën 23.755 22.919 Oorlog 8.352 11.897 Marine 4.800 6.490 Wederopbouw6.072 6.093 Verkeer en Waterst... 7.354 7.419 Econ. zaken 10.711 8.843 Landbouw, Visserij 9.607 7.818 Sociale zaken 4.065 4.090 Overz. Gebiedsdelen 299 330 A/g. burg. Pensioenf..334 383 Zuiderzeefonds 1.088 1/237 Totaal ambtenaren 106.637107.448 „Gereed om Madipen te heroveren" VOLGENS RADIO DJOKJA is de Republiek „nu gereed met al haar voorbereidingen om Madioen te heroveren". Van andere republi keinse zijde is echter gezegd, dat het nog wel eens uiterst moeilijk zou kunnen worden om de stad weer in handen te krijgen. Het zal er helemaal van af hangen of de zesde divisie tijdig steun zal verlenen. kelijk zijn daar dus ook ongeregeld heden uitgebroken. In Djokja is er censuur op alle berichten en openbare redevoerin gen, ingesteld. Demonstraties en massabetogingen zijn verboden en politieke leuzen mogen niet meer op muren en dergelijke worden aan gebracht, noch mogen zij worden geadverteerd. Een verschijningsver bod voor linkse dagbladen moet als tijdelijk worden beschouwd. Het hele gebied van Kediri is on der militaire controle geplaatst en in Magelang mag men tussen des avonds zeven uur en 's morgens vijf uur niet op straat zijn. Deaanvallen van terroristen op Nederlands gebied nemen voortdu rend toe. Een politieman en een Indonesische employé van een on derneming hebben bij schietpartijen het leven verloren. Of die bereidheid tot steunver lening aan de regering inderdaad bestaat kan betwijfeld worcien. Want het corrmando van deze divi sie is op slechts honderd kilometer van Madioeq gevestigd. En nu drie dagen na de communistische coup zijn er nog geen berichten, dat de divisie naar Madioen onderweg is. Het is dan ook niet uitgesloten, dat er in Malang gevochten wordt. In het Nederlandse deel van de stad hoort men, dat er op republikeins gebied wordt geschoten. Klaarblij- Gistermiddag maakten H.M. Ko- ningin Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard, vergezeld van hun drie oudste kinderen, een grote autorit door de residentie. Reeds een vol uur voor het vertrek had zich een grote menigte voor en in de omge ving van het Huis ten Bosch opge steld. Klokslag kwart voor vijf gin gen de deuren van het paleis open en de drie prinsesjes traden het eerst naar buiten, gevolgd door haar ouders. De koningin was in een lichtblauw toilet gekleed en de papns droeg het admiraalsuniform. In de eerste auto waren gezeten mr. J. C. baron Baud en ir/r. J. H. L. J. baron Sweerts de Landas Wij- borgh. Daarna volgde de auto, waarin gezeten waren koningin Ju liana, de prins der Nederlanden en de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet. in de eerste volgauto reden mede de grootmeesteresse van H.M. de Koningin mevrouw C. W. baronesse van Tuyll van Serooskerken en de chef van het militaire huis de vice- admiraal N. A. Rost van Tonningen. In de tweede volgauto de hofmaar schalk kapitein-vlieger R. J. E. M. van Zinnicq Bergmann en m'ei. mr. H A. Sneller, in de derde volgauto mr. J. Thomassen en luitenant ter zee der le klasse F. Steinmetz, de vierde en laatste volgauto adjudant van dienst en de eerste stalmeester de heer W. F- K. Bi-_ schoff van Heemskerck. In de stoet Wen ook mede de burgemeester van Den Haag, mr. W. A. J. Visse' in de hoofdcommissaris van politL de heer G. W. Valken. Langs de lange weg, die de stoet maakte, stond overal een enorma menigte. Op verschillende plaatsen werd H.M. toegezongen en werden bloemen (en ook een fruitmand) aangeboden. Om kwart voor zeven stapten H. M. en Z.K.H. met hun kinderen uit en begaven zich de trap van het paleis op. Boven op het bordes groette de koninklijke familie schare, die niet moede werd haar het Oranje boven toe te zingen. KONINKLIJKE FAMILIE BEZOEKT HAVENFEEST IN SCHEVENINGEN. De vuurtoren van Scheveningen vertelde Dinsdagavond reedt, dat de Koningin op bezoek zou komen: naar de landzijde was een der ramen met oranjedoek bedekt, zodat steeds oran jekleurige flitsen over het vissers dorp schoten. Dit was slechts de in leiding tot een havenfeest vol licht en kleur, dat aan de oude haven werd gegeven. De koningin, de prins en de oudste drie prinsesjes woonden dit feest bij. Zij maakten hun entree langs een ere-boog van Schevening- se nettenboetsters naar de met Perzi sche tapijten en oranjedoek versier de tribune. Jonge meisjes i:i Scheve- ningte klederdracht boden koningin Juliana een bouquet orchideën en roze anjers aan. De prinsesjes kregen elk een bouquet Berberas. Duizend kinderen maakten met hun brandende fakkels langs drie zijden van de ha- ven een keten van vlammen. Twee rijqp wit-bekapte boetsters vormden ditmaal de erewacht Een zilveren logger, een magnifiek stuk werk Scheveningens welkomstgeschenk was nauwelijks aangeboden of een le vensgroot geïllumineerd exemplaar dreef als een sprookjesschip de haven in. Lichtkógels. uitgeworpen door toe. stellen van de Luchtstrijdkrachten, maakten het inleidend spel uit voor een groots vuurwerk, dat tot ver in de omtrek het water van de haven en de omringende duinenrij in gloed zette. KUNSTSCHILDERS HULblGEN PRINSES WILHELMINA. Maandagmiddag zijn de schilders Joh. van Zweden en Gerard van Vliet, bestuurders van de Vakgroep Kunstschilders in de Ned. Federatie van beroepsverenigingen van kunste naars, door H. K. H. prinses Wilhel- mina op Het Loo ontvangen voor de aanbieding van een album met wer ken van de leden der vakgroep. Prinses Wilhelmina heeft de kunst werken één voor één met grote be langstelling bezichtigd en informeerde steeds naar de verschillende richtin gen, die in de werken tot uitdrukking kwamen. Tijdens het bezoek, dat twee uur duurde, heeft de Prinses ook een aantal van haar eigen schil derijen en tekeningen van het Udde. lermeer, Zwitserland, Engeland en Zweden getoond, waarbij zij met veel opgewektheid van haar reizen en werken vertelde. Bii het hartelijk af scheid betuigde dp Prinses haar gro ten dank voor het prachtige cadeau en d^ed cte'e dank ook overbrengen aan alle leden, die ??n de totstand koming van hrt huldigingsgeschenk hadden meegewerkt. DE HERELECTRIFICATIF. VAN DE SPOORWEGEN IS NU VOLTOOID. Volgende Week Woensdag zullen de Nederlandse spoorwegen officieel het opnieuw geëlectrificeerde baanvak Amsterdam-Utrecht is gebruik men. Dit is het laatste baanvak dat opnieuw wordt geëlektrificeerd. Grote Driete Parijs bijeen De ministers van Buitenlandse Za ken der drie grote Westelijke mo gendheden, Marshall. Bevin en Schu- man, zijn gisteravond te zes uur op nieuw bijeengekomen op de Quai d'Orsay. De vergadering duurde een uur en drie kwartier. Deze ontmoe tingen worden gekenmerkt als „con tact-bijeenkomsten", een „voorstu die" over de vraag: wat moet er na de (klaarblijkelijke) mislukking der besprekingen te Moskou geschieden? Men verwacht, dat eerst in de vol gende week een definitief standpunt zal worden bereikt. De huidige situatie wordt aldus ge schetst, dat de Ver. Staten van oor deel zijn, dat thans de tijd is geko men om de kwestie der blokkade van Berlijn als een bedreiging van de vrede aan de Ver. Naties voor te leggen, dat Engeland steeds meer overhelt tot dit standpunt en dat beide mogendheden er bij de ko mende besprekingen naar zullen streven de nog bij Frankrijk bestaan- aarzeling aiènomtrent weg te ne- SYMBOLISCIÏE STAKINGEN IN FRANKRIJK. De C.G.T. heeft gisteren haar drie miilioen leden opgeroepen Vrijdag middag 2 uur te staken uit protest tegen de nieuwe financiële maatre gelen van de regering van Quei\ille. De stakingen in Frankrijk, die over het algemeen van beperkte duur zijn, worden voortgezet aldus A.F.P. Gisterochtend is te Parijs een sta king van 24 uur afgekondigd voor personeel van de diensten, die be last zijn met het onderhoud van de bovengrondse afdeling van de Me tro. De bij de „Force Ouvrière" aan gesloten bond van arbeiders van gasbedrijven der randgemeenten had besloten gisterochtend de arbeid van 9 uur tot 's middags te onder breken. Te Marseille is het personeel van de electriciteits- en gasmaatschappij met een staking van 24 uur begon nen. De arbeiders van de olieslage rijen en de zeepziederijen hebben eveneens gisterochtend van 9 tot 12 uur het werk neergelegd. Te Merignac, nabij Bordeaux, zijn 500 arbeiders van de „Société Na tionale de Construction Aeronauti- que de Sud-Ouest" gistermiddag in staking gegaan; hedenochtend werd het werk niet hervat. ECONOMISCHE FUSIE WESTE LIJKE ZONES VAN DUITSLAND De volgende maand zal de Franse zone van Duitsland economisch ver enigd worden m'et de Engels-Ame rikaanse zone. Een woordvoerder van het Franse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft bevestigd, dat deze economische fusie een logisch gevolg is van het eerder in dit jaar te Londen genomen besluit tijdens de besprekingen der zes mogendhe den over West-Duitsland. Deze woordvoerder legde er de nadruk op, dat de Franse zone po litiek en administratief onafhanke lijk van de Engels-Amerikaanse zone zou blijven. KOLONISATIE OP NIEUW GUINEA Naar Aneta verneemt, zal binnen kort aan de regering een plan wor den voorgelegd, waarin wordt voor gesteld het achterland van Manokwa ri aan de Geelvinkbaai in Noord-Gui- rea open te leggen. Dit plan is ge opperd door een commissie van des kundigen, onder leiding van ir. A. F. Weehlburg. Het voorziet in het stich ten van een ondersteuningsfonds van 30 millióen voor de duur van 5 ja ren. Er zullen landbouw-, veeteelt en proefbedrijven worden opgezet. De bedoeling is, ervaring op te doen in een zo groot^mogelijk veld, teineinde de vraag te kunnen beantwoorden, of transmigatie van Europeanen op gro te schaal in dit gebied mogelijk is. Het plan omvat de kuststrook bezui den Manokwari, waar ongeveer 10.000 H.A. goede gronden liggen. Voorgesteld wordt, jaarlijks 1000 H.A. open te leggen en te beplanten. Het pionierswerk zal uitsluitend geschie den door geselecteerde mensen, waar bij een ruime plaats zal worden toe gekend aan demobilisanten van het K N.I.L. Bijzonder aandacht zal wor de nb'esteed aan de medische dienst daai; op Nieuw-Guinea nog altijd vele malariahaarden voorkomen. Indien te Manokwari gunstige resultaten wor den verkregen, zullen ook andere ge bieden worden geëxploiteerd. Er zal bij de openlegging gebruik worden gemaakt van de nieuwste technische werkmethoden. TWEEJARIG KIND IN PUT VERDRONKEN. Het tweejarige jongetje Hendrik Vrijdaghs, dat reeds van Zondagmor gen af werd vermist, werd gistermid dag dood teruggevonden in een zink- putje achter het huis van de familie Vrijdaghs te Groningen. Zondagochtend heeft de heer Vrij daghs het zinkputje met een stok doorgestoken, toen bleek, dat de goot steen verstopt geraakt was. Ongeluk kigerwijze heeft de heer Vrijdaghs vergeten het deksel weer op het putje te plaatsen. Toen gistermiddag bleek, dat de gootsteen weer verstopt was en de heer Vrijdaghs wederom met een stok trachtte het vuil uit het putje te halen, stootte hij op het ont zielde lichaampje van zijn zoontje. Het laatste rapport van Bernadotte DE REGERING van Israël heeft een ultimatum gericht tot de Irgoen Zwai Leoemi, waarin ontbinding van deze groep wordt geëist en overdracht van het Irgoenleger aan de regeringstroepen. De Irgoen heeft het ultimatum aanvaard en haar soldaten zullen dè gebruikelijke eed van trouw afleggen. Van regeringswege is amnestie toegezegd aan leden, die in het verleden daden pleegden tegen de overheid. Binnen 24 uur moet de Irgoen haar wapens inleveren. tionalisatie van Jeruzalem en het prijsgeven van het Negeb-gebied zijn echter afwijzend. In Arabische krin gen is het rapport met diepe teleur stelling ontvangen. Naar verluidt meent men, da het ironisch is, dat de grootste weldoener der Joden door Joodse handen moest vallen. De voornaamste oppositie keert zich te lgen het verdelingsplan en de status van Jaffa als Joodse stad. MARSHALL ACHTER BERNADOTTES PLAN. George Marshall, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, heeft te Parijs een verklaring uitge geven, waarin hij het testament van Bernadotte een goede basis noemt voor het oplossen van de Palestijnse kwestie. Hij vertolke de mening van de Amerikaanse regering door te zeg gen, dat hjj beide partijen en de Algemene Assemblée dringend aan raadt de conclusies van de bemidde laar in haar geheel te aanvaarden. Mosje Sjertok, de minister van Buitenlandse Zaken van Israël, over weegt zelf naar Parijs te* gaan, om tegenwoordig te zijn bij de uiterst belangrijke besprekingen van het rapport. In Israël zijn de conclusies over het algemeen met instemming begroet, vooral omdat zij als basis de erkenning van Israël hebben. De re acties op de voorstellen tot interna- Een kaJihe.itje... „De Katholieke Actie moet oprech te katholieken vormen, die het katho lieke geloof in alle opzichten kennen, beminnen en beleven, en metter daad tonen, dat het mogelijk is de plichten, die het geloof oplegt volko men te vervullen in ieder sociaal milieu en in ieder beroep". Pius XI. In de gouden koets heeft Koningin Juliana zich met Haar echtgenoot naar de Ridderzaal in het_ Binnen hof te 's-Gravenhage begeven om voörlezing te doen van de troonrede. D e gouden koets onderweg naar de Ridderzaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1