Staat van beleg teSoerakarta
Communistische woelingen in
Indië onderdeel van wereldplan
Bezuinigen en belasting
betalen
Hyderabad voor Veiligheidsraad
2)e£d/d6eSoii/fca/nt
Directeur: C. M. VAN HAMEESVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
.VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1948
39ste JAARGANG No. 11494
DE REIS VAN
MINISTER STIKKER
NAAR AMERIKA
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. cn Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £0.30 p. w., f 1.30 p. mnd.,* £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Wijze woorden
WIJ overdrijven waarlijk niet, als
wij, schrijvend over de rede, wel
ke Koningin Juliana heeft uitgespro
ken in de verenigde zitting der Sta-
ten-Generaal, constateren, dat H.M.
heeft gesproken wijze woorden,
welke na het aanhoren niet in ons
geheugen mogen vervluchtigen, maar
die waard zijn te worden onthouden
en te worden overwogen.
Sprekend over de „kwaadaardige
besmetting" van de misdaden, welke
in de laatste twintig jaar in de we-
reldgemeenschap hebben plaats ge
grepen zeide H.M.:
„Geen betere wijze om dit
kwaad te bestrijden dan het op
voeden van onze jeugd tot vrije
mensen met een geestelijk fun
dament, met een sterk verant
woordelijkheidsgevoel voor de
medemens, met eerbied voor al
les wat leeft en groeit en voor
eens anders diepste overtuiging."
In het Katholiek Schoolblad schrijft
de B. naar aanleiding van dit ko
ninklijk woord o.m.:
„Deze wijze .woorden kunnen wij,
opvoeders der jeugd van1 Nederland,
niet genoeg op ons doen inwerken.
Elk woord immers heeft zijn* beteke
nis. De Koningin houdt hoog het
princiep der vrijheid. Maar deze
vrijheid betekent niet een uitvie-
ring van alle driften, ze moet rus
ten op „een gestelijk fundament",
m.ó.w. de harmonische verhouding
tussen rechten en plichten moet de
vrijheid behoeden voor excessen,
moet leiden tot „een sterk verant
woordelijkheidsgevoel voor de mede
mens". Opvoeding in sociale zin ac
centueert de Koningin dus als een
dwingende noodzaak. Het koninklijk
woord is een oorlogsverklaring aan
het intellectualisme, waarvoor wij nog
een te grote overgeleverde eerbied
hebben.
„Eerbied voor een anders diepste
overtuiging." Een levenswijs woord,
dat voor ons meer moet zijn dan een
phrase.
Wil de Koningin dan nivellering,
of het zoeken van een basis, waarop
alle zich kunnen verenigen? De for
mule, die op godsdienstig gebied
haar prototype heeft in het Christen
dom boven geloofsverdeeldheid,
spreekt Zij niet uit en bedoelt Zij
niet. Want onmiddellijk op het door
ons geciteerde woord laat zij de waar
heid volgen, dat ons volk zeer on
derscheiden is naar godsdienst en le
vensbeschouwing.
Van de Staten-Generaal vraagt Ko
ningin niet het verwezenlijken van
eenheid zonder meer, maar het ver
wezenlijken van „eenheid in ver
scheidenheid."
Tot zover de schrijver in het Ka
tholiek Schoolblad, wiens opmerkin
gen ook in breder kring, dan door
hem bedoeld, nut kunnen doen.
„Eenheid in verscheidenheid".
Och, hoe jammerlijk ver zijn wij daar
nog van af. Hoe zijn we, zoals Prinses
Wilhelmina in haar rede op 31 Aug.
j.l. opmerkte, teleurgesteld in de ver
wachtingen, van welker verwezenlij
king wij tijdens de oorlog hebben
droomd.
En: door wier schuld?
Verbeter de wereld en begin bij je
zelf!
Kleine partij-politiek, zoals die nog
vaak b.v. in gemeenteraden wordt ge
voerd, is ergerlijk in deze tijd, waar
in de wereld staat te schudden en de
mensheid in diepe stoffelijke en gees
telijke nood verkeert.
Kleine partij-politiek. Wij zou
den zo graag zien, dat daartegen nu
'ns revolutionair werd opgetreden
door allen, die beseffen, dat, zo ooit,
nu geboden is: eendracht, eendracht,
eendracht van alle goedwillenden.
Eendracht, die bestaan kan en be
staan moet bij alle bestaan van me
ningsverschillen, welke terwille van
de ware eendracht volstrekt niet ge-
lochend of verdoezeld behoeven te
worden!
IVÏen kan die eendracht bereiken,
als men de democratie laat bezielen
door beschaving, ware beschaving,
die niet alléén de uiterlijke omgangs
vormen, maar ook de inhoud er van
geestelijk verfijnt, cultiveert.
Het communistisch gevroet in Indië
Het persbureau Antara meldt, dat voor Soerakarta de staat van beleg is
afgekondigd. Voorts meldt een communiqué, dat de republikeinse rege
ring strenge maatregelen zal nemen tegen personen en groepen, die de
openbare veiligheid schenden. Zij eist, dat alle ontvoerden ongeacht
de motieven voor hun ontvoering zullen worden overgegeven aan de
betrokken regeringsinst&nties en verklaart, dat geen lid van regerings
troepen of van enige regeringsinstantie heeft deelgenomen aan de ont
voeringen te Solo (Soerakarta).
Naar wordt vernomen, werden o.m.
ontvoerd Slamet Widjojo en Pardio,
leden van de communistische partij,
zeven officieren van de T.N.I. onder
wie overfete Soeharman en overste
Soekarto, en leden van de strijdor
ganisatie Banteng, onder wie de ex-
leider dr. Moewardi. Voorts wordt
vernomen, dat te Kalasan drie leden
,'an de Pesindo werden ontvoerd.
SOEB1RMAN AAN HATTA'S ZIJDE
Indien de communisten in de Re
publiek een staatsgreep zullen wil
len beproeven, zullen zij waarschijn
lijk het leger tegenover zich vinden.
Tot deze conclusie komen wij op
grond van een bericht Van Associa
ted Press, dat Soedirman heeft ge
zegd een staatsgreep van pro-stali
nistische communisten met geweld
te zullen beantwoorden.
Hij voegde er aan toe, dat het le
ger maatregelen zal nemen tegen de
wanordelijkheden in Soerakarta. Vol
gens hem worden deze veroorzaakt
door gevechten tussen Stalinistische
en Trotskistische communisten. De
hieruit voortvloeiende bedreiging
van de staat zou Soedirman niet lan
ger tolereren.
TAN MALAKKA OP VRIJE
VOETEN GESTELD.
Antara meldt uty Djokja, dat de
republikeinse premier, Moh. Hatta, m
de zitting van het werkcomité van
het K.N.I.P. (het voorlopige republi
keinse parlement) heeft bekend ge
maakt, dat Tan Malakka, Abikoesno
en Soekarni bij vonnis van het land-
gerecht te Solo in vrijheid zijn ge
steld. Dit gesdhiedde wegens „gebrek
aan voldoende bewijs". Hatta voegde
er aan toe, dat de beslissing nog
door het Djokjase Hooggerechtshof
gesanctionneerd dient te worden. Tan
Malakka is een beruchte communis
tische agitator. Hij en de anderen
werden midden 1946 gearresteerd op
beschuldiging van ondergrondse ac
tie ter omverwerping van de repu
blikeinse regering. Zoals men weet
werd Sjahrir daarbij ontvoerd.
Tan Malakka is leider van de „re-
volutionnaire volksbeweging" (Gera-
han Revolusi Rakjat), die sinds kort
de regering Hatta steunt. Hij is Trots
kist en een tegenstander van de
communistische leiders Moeso er
Alimin. De vrijlating van Tan Ma
lakka moet wellicht beschouwd wor
den als een tegenzet van de regering
Hatta tegen de communistische op
positie.
„NIET BLINDELINGS MOSKOU
VOLGEN".
De republikeinse premier, Moh.
Hatta, heeft in het werkcomité var
het voorlopige republikeinse parle
ment in krachtige bewoordingen de
communistische, oppositie aangeval
len. Hatta noemde de communisti
sche poging, om de republiek in het
„Sovjet-Amerikaanse wereldconflict"
te betrekken, zelfmoord. De regering
is er niet. van overtuigd, zo zeide hij,
dat zij de Sovjet-doctrine, zoals die
door verschillende sprekers is Voor
gesteld, behoort over te nemen.
Hatta erkende, dat de republiek
aient samen te gaan met de anti-
imperialistische groepen en dat Sov
jet-Rusland de exponent is van de
verdediging der vrijheid voor kolo
niale landen Men moet hieruit ech-
:er niet afleiden, dat de Indonesische
republiek, die zelf met zeer bijzon
dere problemen worstelt, verplicht
zou zijn eenvoudigweg de voetstap
pen van Sovjet-Rusland te volgen.
De geschiedenis van Sovjet-Rusland
geeft een „zigzaglijn" te zien in over
eenstemming met de moeilijkheden,
welke dit land zelf ontmoette.
VLIEGENDE MISSIONARISSEN
„BOMBARDEREN" WILDE&
In een der ondoordringbare Vene
zolaanse oerwouden leeft een stam,
welke nog nooit in aanraking is ge
weest met de westerse beschaving.
Ieder jaar vinden enige blanken, die
de stam willen benaderen, de dood
door de giftige pijlen van de inboor
lingen.
Twee Spaans^ Capucijner missio
narissen zijn in Mei 1947 begonnen
met iedere Zaterdag uit een vliegtuig
levensmiddelen, kleren alsmede
kruisjes en heiligenplaatjes op de
nederzettingen van deze stam te wer-
peh. De organisator van deze „bom
bardementen"* P. Caesar d'Armelada,
heeft verklaard dat op het gebruike
lijke uur de inboorlingen al staan te
wachten en met de vlaggen zwaaien,
tvelke zij eerder opraapteh. Hij zoekt
thans een helicopter om zijn vrien
den op de grond te kuniien ontmoe-
ZUIVERING VAN DE S.E.D.
Het bestuur van de Socialistische
eenheidspartij in Duitsland heeft
besloten een speciale controle-com
missie in te stellen „die zal helpen
de partij in een partij-type te ver
anderen dat de omstandigheden
eisen".
De vice-voorzitter van de S.E.D.,
Walter Ulbrich, voegde hieraan toe,
dat de controle commissie „de partij
zal zuiveren van nationalistische
tendenties en andere afdwalingen,
genoemd in de recente uitspraken
van het Communistisch Informatie
bureau", aldus Reuter.
Onrustig Palestina. De strijd in
het Heilige Land tussen Joden en
Arabieren is, ondanks de wapenstil
stand, nog steeds gaande. Dan hier
dan daar laaien de gevechten op klei
ne schaal weer op en beide partijen
houden ernstig rekening met nieuwe
en grotere vijandelijkheden. De weg-
versperrinen in de omgeving van Je
ruzalem worden voor alle eventua
liteiten zwaar bewaakt.
Mr. Stikker zal er met Marshall
over spreken
TUAAR Reuter meldt, heeft de Nederlandse minister van buitenlandse
zaken, mr. D. U. Stikker, bij zgn aankomst te New York verklaard,
dat „de communistische woelingen in Oost-Indië alle deel uitmaken van
een wereldplan". „Ik hoop, .dat de Verenigde Staten een standpunt zul
len innemen ten aanzien van de communistische bedreiging in Oost-Indië,
juist als in de Berlijnse crisis", zeide hij. ,^Het communisme moet als een
wereldprobleem beschouwd worden". Het ministerie van buitenlandse za
ken der V.S. legde er de nadruk op, dat minister Stikker op eigen initia
tief naar de Verenigde Staten is gereisd, maar dat hij minister Marshall
zou bezoeken, voordat deze naar Parijs vertrekt. Ook zou minister Stik
ker overleg plegen met andere hoge autoriteiten van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken.
Europese autoriteiten in Washing
ton, zo besluit Reuters correspon
dent, zien in de aankomst van mi
nister Stikker en de belangstelling
van het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken een aanleiding om
te hopen, dat „een overwogen poli
tiek der betrokken Europese landen
en de Verenigde Staten op korte ter
mijn uitgewerkt zou kunnen wor
den ten einde dat, wat als een ern
stige bedreiging beschouwd wordt,
te kunnen aangrijpen."
Uit gezaghebbende kringen ver
neemt Reuter, dat er verband zou
kunnen bestaan tussen de gebeurte
nissen in Zuid-Oost-Azië en de oppo
sitie tegen het plan Marshall van de
zijde van het communistische Infor
matie-bureau, daar „vele der in het
plan Marshall opgenomen landen een
groot deel van hun economische on
dersteuning ontvangen uit hun be
zittingen in Zuid-Oost-Azië."
\3l aite
BUITENLAND.
Binnenkort krijgen wij een af
scheidswoord van Mussolini. Een
Milanees journalist heeft~ nl. ver
klaard, dat hij een onderhoud heeft
gehad met Mussolini kort vóór zijn
dood. Waarom komt hij daar nu pas
mee aan? Hij zou Mussolini beloofd
hebben dit vaarwel aan het Ita
liaanse volk niet dan na 3 jaren te
publicéren.
Warschau herstelt zich. De Poolse
hoofdstad heeft zwaar onder de sla
gen van de oorlog geleden en grote
gedeelten van de stad liggen nog in
puin. Reeds is men op verscheiden
plaatsen met de wederopbouw begon
nen, maar vele winkeliers zijn nog
verplicht hun zaken in de open lucht
af te doen.
HET BEZOEK VAN KONINGIN
JULIANA AAN DEN HAAG.
Voor haar bezoek aan Den Haag
zal H. M. Koningin Juliana a.s. Za
terdagmiddag via de Rijksweg
UtrechtDen Haag rijden. De Com
missaris der Koningin in de provin
cie Zuid-Holland de heer mr. L. A.
Kesper, zal die middag tussen twee
en drie uur H. M. opwachten aan de
grens der provincie onder de gemeen
te Woerden nabij het viaduct. De
grens zal met de rood-geel rode pro
vinciale vlag zijn aangegeven. Bij de-
begroeting zal mede aanwezig zijn de
burgemeester van Woerden, de heer
H. G. van Kempen. Mr. Kesper zal
de Koningin tot aan de grens van
Den Haag begeleiden.
OOK DE LEIDSE S-TRAATWEG
ZATERDAG VERLICHT
Om bij de aanvang van de rijtoer,
die H.M. Koningin Juliana Zaterdag
avond te half negen van het Huis ten
Bosch naar de verlichte residentie zal
maken, te zorgen, dat ook de Leidse
Straatweg verlicht is, heeft het Na
tionaal Jongerenverbond het denk
beeld opgevat en daartoe de toestem
ming-van de autoriteiten verkregen,
om langs de gehele Leidse Straatweg
een groep fakkeldragers op een on
derlinge" afstand van 5 meter te plaat
sen, waardoor deze weg eveneens
geheel verlicht zal worden. Organisa
ties en particulieren, die zich voor
deelneming aan deze fakkeldragen-
den wenst aan te sluiten, kunnen
zich aanmeMen bij het bureau van
het Nationaal Jongerenverbond.
Piet Heinstraat 2a, of Zaterdagavond
te 7.00 uur bij het verzamelpunt voor
het Esso-gebouw aan de Benoorden-
houtse Weg.
PERSSPSEGEL
EEN NIEUWE „SINAÏ"?
Uit de Linie:
Onze Minister van Wederopbouw,
Mr. J. in 't Veld, heeft wel een heel
brede opvatting van zijn taak, getuige'
zijn onofficiële opdracht aan de schei
dende hoogleraar in liet staatsrecht
aan de Leidse Universiteit, Prof. Mr.
R. Kranenburg, om zijn verdere we
tenschappelijke studies te wijden
„aan een door de rechtsfilosofie te
scheppen criterium, dat de rol van
de goddelijke Openbaring der kerke-
lijken voor de buitenkerkelijken kan
vervangen".
Men zou het bijna betreuren, dat
Reichsminister Rosenberg In Neuren
berg werd opgehangen. Zo iets zou nu
echt een kolfje naar zijn hand zijn
geweest en hij was met zijn Mythos
des 20sten Jahrhunderts al aardig
naar een nieuwe Sinaï onderweg-
Maar. scherts ter zijde, een stapel
wetboeken en rechtsgeleerde ge
schriften, hoe hoog ook, zal zelfs voor
de knapste, juridische bergbeklim
mer nog geen Sinaï worden. En de
hemel blijft gesloten voor ieder, die
het geloof door het louter menselijk
weten vervangen wil. Vodr buiten
kerkelijken. die naar een Openbaring
vèriangen, is er maar één mogelijk
heid: de Kerk.
BRUG DOOR TE ZWARE LAST
BEZWEKEN.
Vanmorgen circa half vijf is een
trailer van de firma L. G. Nieuwen-
buizen uit Hilversum, geladen met
klinkers, doordat de wagen te zwaar
belast was, door de vlotbrug de Kooy
gezakt. De brug, welke een draag
vermogen heeft van 9 ton, kreeg een
vracht te torsen vah.45 ton. Met een
donderend geraas stortte deze in. De
cabine van de trailer bleef boven wa
ter, zodat de chauffeur zioh zonder
veel moeite kon redden. Een tweedp
inzittende, die op de klinkers in slaap
was gevallen, werd op minder aan
gename wijze gewekt. De schade aan
de brug is zeer aanzienlijk. Het
scheepvaartverkeer over het Noord-
Hollands kanaal is gestremd. Auto
mobilisten kunnen gebruik maken
van de Westeinderpont. De wagen
was op weg van Hilversum naar
Sneek. Het verkeer uit het Zuiden
moet over de Friese brug te Alkmaar
en dan door de Wieringermeer rij
den.
MET KERSTMIS WEER SLA-OLIE.
Naar de „Gelderlander" verneemt,
zal er voor de Kerstdagen weer sla
olie in distributie komen. De bevoor
rading van de handel zal plaats vin
den in November en gebaseerd wor
den op de omzetten van de laatste
distributie van dit artikel. In afwij
king van het tot nu toe beschikbare
kwantum wordt de hoeveelheid ge
bracht op 180 gram.- De distributie
omvat alle leeftijdsgroepen.
De „luchtbrug" wordt nu ook
gebruikt om zieken uit. Berlijn te
vervoeren. De R. A. F. verwacht da
gelijks 240 2ieken en ondervoede
kinderen uit Berlijn te kunnen bren
gen.
In Schotland Rebben zware re
gens overstroomingen veroorzaakt.
Een stortregen duurde elf uur aan
één stuk. Verscheidene wegen staan
blank.
In Antwerpen is een tentoon
stelling van gebak en banket ge
opend. De Benelux-gedachte is vaar
dig geworden over deze tentoonstel
ling en banketbakkers uit alle drie
de Beneluxlanden hebben hun zoete
taal gesproken in symbolen van
suiiker, chocolade en marsepein.
Door verhoogde import van
brandstoffen kan Denemarken de be
perkingen op het gebruik van gas op
heffen.
KERKNIEUWS
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 21 en Woensdag 22
September geen audiëntie verlenen.
Het parool der nieuwe Franse
regering
I'VE FRANSE staatssecretaris voor het budget, Maurice Petsche, heeft
op een persconferentie meegedeeld, dat premier Queuille besloten
heeft alle „onnodige uitgaven" te vermijden. Hij heeft besloten' tot de
volgende bezuinigingen: 1. 10 milliard francs op militaire credieten;
2. 6 milliard francs op de genationaliseerde industrieën; 3. 4 milliard
francs op de openbare diensten; 4. 3 milliard francs op dc wederop
bouw. De nieuwe indirecte belastingen zouden ongeveer 30 milliard op
brengen, de directe belastingen 52 milliard. Petsche zei, dat de huidige
crisis erger was dan die van 192526, ten dele doordat Frankrijk zijn
Amerikaanse credieten niet ontdooien kon.
De Franse regering haast zich zo
veel mogelijk met de voorbereiding
voor de behandeling van haar fi
nanciële maatregelen in de Alge
mene vergadering. Men wil pro
beren vanavond te beginnen met de
debatten, aan het einde waarvan er
over de maatregelen zal worden ge
stemd. De uitslag van de stemming
zal beslissen over het lot van
Queuilles regering. De twee vorige
kabinetten zijn ten val gebracht bij
stemming over financiële maatrege
len van dezelfde strekking.
r%E VEILIGHEIDSRAAD vergaderde gisteren voor het eerst in Parijs.
Na enig debat werd de aanklacht van Hyderabad tegen het Britse do
minion India met acht stemmen bij drie onthoudingen op de agenda ge
plaatst. De minister van Buitenlandse ZSken van Hyderabad. Nawab Moin
Nawaz Joeng, verklaarde vervolgens, dat de inval van de Indische troepen
in zijn land een daad van vooropgezette agressie was. Hij verzocht de
Raad om „snel, gezaghebbend en vastberaden" op te treden.
De Indische vertegenwoordiger, Sir Ramaswami Moedaliar, ontzegde Hy
derabad het rech, om voor de Raad te verschijnen, omdat het niet onaf
hankelijk is en „de kracht mist het ooit te worden".
De vergadering werd na het uiteenzetten der beide standpunten ver
daagd tot Maandag.
PREMIER VAN HYDERABAD
DOET BEROEP OP PREMIER
INDIA.
De premier van Hyderabad heeft
via de radio een beroep gedaan op
de premier van India, Pandit Nehroe,
staken teneinde tot grootmoedige
overeenstemming te komen".
Indien Nehroe hiertoe bereid was
zou hij niet slechts „het hart van en
de dankbaarheid van hgt volk van
Hyderabad gewonnen hebben en de
gehele wereld, doch ook de welge-
„de vijandelijkheden onmiddellijk te 1 zindheid van alle Mohaihmedanen."
DE STAKINGEN.
Inmiddels neemt de onrust in ge
heel Frankrijk eer toe dan af. Dui
zenden arbeiders in verscheidene
industrieën staken. Sommige stakin
gen duren slechts enkele uren, an
dere zijn al dagen aan de gang. In
het algemeen is het rustig in het
land ook in Parijs, waar na de
relletjes van eergisteren niets bij
zonders meer is voorgevallen
maar er zit een duidelijk merkbare
spanning in de lucht.
De Franse luchtvaart wordt ern
stig getroffen door de staking van
het grondpersoneel van de Air
France. Sinds Woensdagmiddag vijf
uur is er geen enkel vliegtuig van
die maatschappij meer op een van
de Parijse vliegvelden aangekomen
of ervan vertrokken. Buitenlandse
maatschappijen ondervinden van de
staking weinig last, maar hun pas
sagiers moeten zelf hun koffers
sjouwen.
Een koMjef.tfe...
„Er zijn zielen die de gave hebben
om overal vreugde te vinden, en haar
achter te laten als zij heengaan. De
vreugde stroomt hun als het ware ge
lijk lichtstralen uit de vingeren. Lou
ter in hun tegenwoordigheid, in hun
stil gezelschap, ligt iets, waaruit men
vreugde kan scheppen en bewaren.
Faber. Bethlehem blz. 425.