3>e£ckl6e Soti/fco/nt
De hand van
Moskou in Djokja
„Wij erkennen geen enkele
overeenkomst"
Opruiende communistische taal
te Djokja
Berlijns overleg
wordt afgebroken
Feestelijkheden bij het verblijf van
Koningin Juliana in Den Haag
komt
De Veiligheidsraad
eraan te pas
Wisjinski gooit
weer roet in 't eten
Kolenbonnen voor
6 mud
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. I
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 14 SEPTEMBER 1948
39ste JAARGANG No. 11491
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 Abonnementsprijs f 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., f 3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50
„IÏ7IJ ERKENNEN geen enkele overeenkomst. Status-quo lijnen bestaan
voor ons niet meer. Onze strategie is er in de eerste plaats op ge
richt, zoveel mogelijk Nederlanders te doden en hun wapenen buit te
maken", aldus verklaarde de republikeinse communistenleider Moeso op
een massa-bijeenkomst van de republikeinse communistische partij (par-
tai komunis Indonesia) Moeso betoogde verder dat de leiding der repu
bliek in 'handen moet kom envan d e progresieve krachten .zoals de
P.K.I. die o.a. oplevert. Hij zeide: In deze revolutie zijn de Nederlanders
onze vijanden en als er onder ons volk personen zijn, die tegenwerken,
zullen zij op een lijn worden gestel d met de Nederlanders. Moeso wekte
N de arbeiders op na afloop van hun werk te oefenen in de guerilla. Moeso
betoogde ten slotte, dat voor de Mohammedanen thans het ogenblik is
gekomen voor „de heilige oorlog."
Onaangename interesse
van Moskou
Een diplomatieke correspondent
van de „Daily Telegraph", zegt, dat
uit inlichtingen welke Londen heb
ben bereikt, valt op te maken, dat in
de laatste paar weken de communis
ten plotseling krachtige pogingen in
het werk zijn gaan stellen om de re
gering van de Republiek Indonesië
en haar eerste minister, Mohammed
Hatta, ten val te brengen.
De ontwikkeling geschiedde langs de
overbekende lijnen. Ongeveer drie
weken geleden zijn twee Indonesi
sche communisten, die te Moskou zijn
geschoold, in Djokja aangekomen. De
éne kwam rechtstreeks uit Moskou, de
andere uit Praag. Kort daarna begon
nen de door communisten overheer
ste federatie van vakbonden en de
Islamitische jeugdorganisatie heftig'
actie te voeren voor het verbreken
van aPe betrekkingen mt de Neder
landers en het opzeggen der overeen
komsten van Linggadjati en Renville.
De toestand werd nóg ernstiger,
toen de communistische partij er ver
volgens in slaagde, de Indonesische
socialistische partij, de officiële oppo
sitie in de Republiek, te overreden
tot het vormen van een volksfront.
Het gevolg was, dat in de Republi
keinse volksvertegenwoordiging 116
van de 413 zetels in communistische
handen geraakten.
Indien de Republikeinse regering
Indien thans geen
resultaat bereikt
wordt
De besprekingen in Moskou duren
nu precies anderhalve maand. Naar
in de Russische hoofdstad verwacht
wordt, zullen ze deze week werke
lijk haar hoogtepunt bereiken. Uit
hoogst betrouwbare bron verneemt
Associated Press aldaar, dat wanneer
deze week geen voldedige overeen
stemming wordt bereikt, het overleg
zal worden afgebroken.
De berichten uit Berlijn blijven in
tussen ongunstig.- In de luchtcorri-
dors worden de laatste tijd voortdu
rend Russische observatieballons
waargenomen. Ze hangen op een
hoogte van ongeveer 1.300 meter en
veroorzaken het geallieerde lucht
verkeer last.
Het liberale Berlijnse blad Mon-
tags-Echo (Amerikaanse licentie)
doet onthullingen over een geheime
bijeenkomst van Duitse communisti
sche leiders. Daar zouden richtlijnen
zijn verstrekt om de komende week
te Berlijn iedere kans waar te ne
men om stakingen, demonstraties en
botsingen uit te lokken.
Verscherpte blokkade en toene
mende chaos zouden de weg moeten
effenen voor een communistische
Putsch in de gehele stad. Dit zou
gechieden op „X-dag", kort na de
Amerikaanse presidentsverkiezingen
(7 November), op welke dag ook het
leger van Von Paulus in Berlijn zou
optreden.
Berlijnse gemeente-ambtenaren
ontslagen.
De waarnemend burgemeester van
Berlijn, dr. Ferdinand Friedensburg,
heeft medegedeeld, dat 348 gemeen
te-ambtenaren uit de Sowjet-sector
sinds begin Augustus op bevel van
de Scwjets zijn ontslagen. „Dit is de
laatste ontwikkeling in de actie om
pressie uit te oefenen in de stad",
zo zeide Friedenburg.
„De grote meerderheid van deze
mensen waren leden van de sociaal
democratische' partij. De anderen
waren christelijke democraten en li
beraal-democraten. Het ontslag had
kennelijk een politieke achtergrond."
Vier personen uit het Westelijke
gedeelte van Berlijn, die verleden
Dinsdag nabij de Brandenburger Tor
door de Sowjet-politie gearresteerd
waren, zijn door een Sowjet-recht-
bank veroordeeld tot 25 jaar arbeids
kamp. Zij zijn schuldig bevonden
aan het aanvallen van Sowj et-bur
gers en mishandeling van politieman
nen uit de Oostelijke sector.
ten va1 wordt gebracht en tie com
munisten in Djokja aan de macht
komen, aldus nog steeds de diploma
tieke correspondent van de „Daily
Telegraph", zullen de Nederlanders
tegen hen onvermijdelijk een militai
re actie op grote schaal gaan voeren.
De hoop op een blijvende overeen
komst in Nederlands Oost-Indië en op
het beschikbaar komen van Indië's
grote voedselopbrengst voor de we
reldmarkt, zou daardoor nog verder
van een verwezenlijking verwijderd
geraken, besluit de diplomatieke cor
respondent van de „Daily Telegraph"'.
De inval in Hyderabad
ÏN HET EERSTE officiële communiqué over de strijd te Hyderabad,
dat te Poena (India) is uitgegeven, wordt verklaard: „Verscheidene co
lonnes zijn in het gebied van Hyderabad binnengedrongen. De laatste
berichten wijzen er op, dat in alle districten een bevredigende vooruit
gang wordt gemaakt." In het communiqué staat verder, dat in het dis
trict van Sjalapoer een colonne ernstige tegenstand ondervond te Nal-
drug. De stad werd genomen na een hevig gevecht. Toelzapoer is Maan
dag door onze troepen veroverd, aldus het communiqué. Een Reuter-
bericht uit Bombay meldt, dat Hyderabad van alle landcommunicaties is
afgesneden, doordat de enige intercommunicale telefoonlijn tussen Hy
derabad en Bezwada door de autori teiter^ van, Hyderabad is gesloten
Bemiddelingspogingen
Het politiek bestuur van de Arabi
sche Liga heeft besloten, een bemid
delingspoging te doen inzake-het ge
schil tussen India en Hyderabad.-In
dien deze bemiddeling resultaat ople
vert, zullen de Arabische staten het
beginsel voorstaan, de zaak aan de
Veiligheidsraad voor te leggen.
Uit Karatsji wordt vernomen, dat
een menigte van naar schatting meer
dan 50.000'personen twee uur lang
gedemonstreerd heeft voor de wo
ning van de eerste minister van Pa
kistan. De menigte verlangde „on
middellijke actie om de Mohamme
daanse staat Hyderabad te redden
van de Indische agressie".
De premier gaf een deputatie de
verzekering, dat de regering „uiterst
gevoelig was voor de situatie, maar
dat het niet in het publiek belang
zou zijn, indien de regering haar vi
sie op dit delicate probleem bekend
2ou maken".
Bij het vernemen van dit antwoord
riep de menigte „Leve vrij Hydera
bad."
BEHANDELING DOOR DE,
VEILIGHEIDSRAAD.
Op verzoek van de Nizam is de
kwestie Hyderabad bij de Veilig
heidsraad aanhangig, gemaakt. Een
delegatie van Hyderabad is per vlieg
tuig uit Karatsji vertroken. In een
telegram aan de Veiligheidsraad
wordt gezegd, dat de agressie door
India overal op het Indische conti
nent een onbeperkte godsdienstoor
log zal veroorzaken.
OP DE CONFERENTIE OVER
'ITALIë'S KOLONIëN.
De Russische gedegeerde Wisjinski
heeft gisteren op de conferentie over
de Italiaanse koloniën te Parijs vier
uur lang betoogd, dat Amerika en
Engeland het Italiaanse Vredesver
drag hadden geschonden. Daarna liep
hij met zijn assistenten uit de zaal
weg.
Het vredesverdrag verlangt name
lijk een bijeenkomst van de Raad van
nüipisters der Grote Vier. Marshall en
Bevin zijn evenwel thuis gebleven.
Hoewel de Britse en Amerikaanse
vertegenwoordigers betoogden gevol
machtigd te zijn, weigerde Wisjinski
in deze volgens hem onregelmatige
vergadering ter zake te komen.
Alleen de Franse minister Schu-
man was aanwezig. Hij presideerde
Volgens het vredesverdrag gaat de
kwestie der koloniën naar de Ver
enigde Naties, als de ministers
Woensdag geen overeenstemming
hebben bereikt.
Koelhuis „Amerika"
brandt nog
Nog is de brand in het koelhuis
„Amerika" niet uitgewoed. Verwacht
wordt, dat het nablussen zelfs tot en
met Donderdag zal voortduren.
DE DUIKPLANNEN VAN
PROF. PICCARD.
Met de „Scaldis" gaat de professor
Piccard Antwerpen verlaten om te
trachten met de beroemde „Batysca-
phe" de Atlantische Oceaan op een
diepte van 4.000 meter te onderzoe
ken. Deze „Batyscaphe" is een grote
metalen bol voorzien van glazen kijk
gaten. De bol is bevestigd aan een
metalen vloeistofreservoir, dat na
leegpompen de nodige stijgkracht
moet leveren om de oppervlakte weer
te bereiken nadat de metalen ballast,
die magnetisch aan de bol vast zit,
is losgelaten. Het toestel, waarmee
Prof. Piccard met zijn onafscheide
lijke assistent Max Cosijns zal afdalen
VOORBEREIDINGEN VOOR DE
GROTE REIS.
De bemanning van het slagschip
„Vanguard" ziet met spanning uit
naar de reis, die het Engelse konings
paar volgend jaar naar Australië zal
maken. Het oorlogsschip, dat thans in
de haven van Neymouth ligt, maakt
nog een trip naar Gibraltar en Malta
om vandaar terug te keren naar De-
womport, waa; de grote reis begint.
Het dek krijgt een goede beurt.
Benelux-tabaksconflict
Nederlandse sigaren overstromen
België.
,Alle Belgische bladen hebben, aldus
de „Volkskrant", een protest afge
drukt van de Belgische tabakshan
delaren en -fabrikanten, die Neder
land er van beschuldigen de Belgi
sche tabaks-industrie met ondergang
te bedreigen. De Belgische fabrikan-
t'en hadden een maandelijkse import
contingent van een half millioen
Nederlandse sigaren tegen 200.000
vóór de oorlog) toegelaten. Bij het
Nederlands-Belgisch handelsaccoord
werd echter een jaarlijks totaal van
48 millioen sigaren toegestaan. De
Belgische tabakshandelaars vrezen,
dat, wanneer in Nederland de markt
vrij zal zijn, België geen vijf procent
meer van de Benelux-tabaksmarkt in
handen zal hebben. Ook in de kerf
tabaksector neemt de Nederlandse
concurrentie onrustbarend toe. Hel
handelsaccoord liet een invoer toe
van acht ton per maand. Deze is ge
stegen ;tot 17 ton in Juli, terwijl de
vooroorlogs invoer slechts 13 ton per
jaar was. De Belgische tabakshan
delaars verwijten Nederland de
eigen tabaksindustrie door ruime
steun in staat te stellen aan dumping
te doen en vragen onmiddellijk stop
zetting van de Nederlandse invoer
of volledige reciprociteit.
WEDUWE VERMOORD.
Bij Aalten heeft naar thans is
gebleken op 8 September een jon
geman na een woordentwist een
vrouw vermoord door haar met een
stuk hout op het hoofd te slaan.
Op 8 September werd aan de rijks
politie kennis gegeven, dat de wed.
Tolkamp te Dale een ongeluk was
overkomen en dat zij bewusteloos op
de deel was aangetroffen. Naast de
vrouw lag een ladder, hetgeen de in
druk moest wekken, dat zij met de
ladder, toen zij zich naar de zolder
wilde begeven, was gevallen. Een
arts uit Aalten werd onmiddellijk
ontboden, doch zonder dat de vrouw
tot bewustzijn kwam is zij enkele
ogenblikken later overleden.
Bij het onderzoek kwam vast te
staan, dat hier niet van een ongeluk
sprake was, doch dat er misdrijf in
het spel moest zijn.
Men ontdekte, dat de verhquding
in het gezin Tolkamp de laatste tijd
te wensen overliet en dat de lijdelijk
op de boerderij werkzame J. O. een
verhouding had gehad met de doch
ter van de weduwe Tolkamp. O.
werd gearresteerd. Aanvankelijk
ontkende hij er iets mee te hebben
uit te staan, doch vrij spoedig be
kende hij op de deel van de boerderij
woorden te hebben gehad met de we
duwe Tolkamp. In een vlaag van
woede had O. toen de weduwe met
een stok enkele slagen op het hoofd
toegediend. Om de zaak te camoufle
ren, had O. een val van de ladder
voorgewend. Hij is te Zutphen inge
sloten.
Het Haags Jubileum Comité heeft
andermaal een feestprogramma sa
mengesteld, thans ter gelegenheid
van de blijde incomste van Koningin
Juliana en haar gezin in Den Haag
en haar verblijf van 18 tot en met
22 September.
Gedurende deze dagen zal elke
avond van half negen tot elf uur de
feestverlichting branden.
De kermis op de Koekamp wordt
op 18 September heropend in uitge
breider vorm en op 20 September
wordt hier een bloemenfeest gehou
den.
Op Zaterdag 18 September des na
middags te drie uur zullen H.M. de
Koningin en Z.K.H. Prins Bernhard
met de drie oudste prinsesjes per
auto van Soestdijk aan de grens van
Den Haag arriveren; bij het viaduct
aan de Laan van Nieuw-Oost-Indië
zullen zij begroet worden door de
burgemeester, mr. W. Visser en de
gouverneur der residentie generaal
ir. Tans.
De koninklijke familie stapt hier
over in de crème calèche, waarmede
de intocht gehouden wordt. Aan de
Leidse Straatweg tussen Maliebaan
en Koekamp zullen 6.000 personen
staan opgesteld, die de Koningin zul
len begroeten met bloemen, welke
daarna in de stoet worden meegedra
gen, om te worden neergelegd voor
hetpaleis, waar er een reusachtig
mazaiek als hulde aan de Koningin
mee gevormd zal worden. Wanneer
de koninklijke stoet is gepasseerd,
zullen de duizenden deelnemers naar
het paleis marcheren.
Iedere deelnemer van de stoet zal
voorzien zijn van vijf bloemen in een
bepaalde kleur. Deze worden bij het
Paleis gedeponeerd in manden en
daarna geschikt in het door .de ar
chitect Jan Wils ontworpen mozaiek,
waarvan de koninklijke kroon het
hoofdelement zal zijn.
Naast de aldus georganiseerde
bloemenhulde, waarbij ieder der
deelnemers te zorgen heeft voor zijn
eigen bloemen, zijn er tal van aan
biedingen ingekomen. De Surinaam
se delegatie bijvoorbeeld laat per
vliegtuig drie en een half kilogram
orchdieeën uit Suriname komen.
Zodra het mozaiek voltooid is,
wordt aan de Koningin een zang-
hulde gebracht door 500 leden der
mannenzangverenigïngen „Die Ha-
ghe Sanghers", Caecilia, het Chr.
Residentiekoor en Onderling Kunst
genot onder leiding van Jos yran-
ken Jr., die een door mej. K. R. Jos-
selin de Jong gedicht lied „Welkom
Koningin Juliana", door de heer
Vranken getoonzet, zullen ten ge
hore brengen.
Om half negen maakt de Konink
lijke Familie per auto een grote rij
toer, welke ongeveer vijf kwartier
zal duren.
Op Maandag 20 September biedt
het gemeentebestuur de Koningin
een ere-avond in de Koninklijke
Schouwburg aan. Hier zal onder lei
ding van Cees Laseur Het spel der
vergissingen van Sjiakespeare wor
den opgevoerd. Om negen uur be
gint op het Plein voor het gebouw
KARDINAAL DE JONG OP
AMELAND.
Kardinaal de Jong is gisteravond
naar Ameland gereisd om tegen
woordig te zijn bij de grote feeste
lijkheden die Nes (de gebooorteplaats
van Z.Em.) en Buren vandaag en
morgen houden ter gelegenheid van
zijn 40-jarig priesterjubileum.
Hedenmiddag om half drie reci
pieerde de kardinaal in het patro
naatsgebouw van Nes.
Verzuimd gaskraan
te sluiten
Twee vrouwen omgekomen
Zondagavond deden omwonenden,
die reeds de gehele dag geen levens
tekenen hadden waargenomen, in een
villa aan de Albertus Perkstraat te
Hilversum een droevige ontdekking.
Een tweetal bejaarde dames, de 84-
jarige weduwe A. H. B. Birnie en de
69-jarige Amsterdamse verpleegster
A. Grotendorst bleek door gasverstik-
klng om het leven te zijn gekomen.
De overige familieleden, behalve
een tweeling van 7 maanden, die in
een bovenvertrek aangetroffen werd,
vertoefden met vacantie in Zuid Lim
burg.
Doordat een raam van deze kamer
open was, zijn de kinderen aan de
dood ontsnapt. Wel waren zij enigs
zins bedwelmd.
VERGIFTIGINGS
VERSCHIJNSELEN TE MEPPEL.
Het afgelopep weekeinde werd te
Meppel een 20-tal personen ziek na
het gebruik van gebakken bokking.
De vergiftigingsverschijnselen verto
nen geen overeenkomst met paraty-
phus, terwijl ook de toestand van de
patiënten niet ernstig is. De politie te
Meppel nam de nog voorradige vis in
beslag, waarna deze naar de inspectie
voor de volksgezondheid te Utrecht
werd opgestuurd voor nader onder
zoek. De oorzaak van de vergiftiging
is nog niet bekend.
van de Hoge Raad een zanguitvoe
ring, waar mannenzangverenigin-
gen" dm beurten liederen ten gehore
zullen brengen, afgewisseld door
muziek. Deze uitvoering wordt be
sloten met een taptoe.
Dinsdag 21 September Prinsjes
dag vertrekt de Koningin om
één uur in de Gouden Koets naar
de Ridderzaal ter plechtige opening
van de zitting van de Staten-Gene-
raal.
Om kv^art voor vijf zal de Ko
ninklijke Familie voor een grote rij
toer per auto uitrijden. Die tocht
zal ongeveer anderhalf uur duren.
Dinsdagavond wordt te Seheve-
ningen aan de Eerste Binnenhaven
een groot havenfeest gegeven, dat
om negen uur begint. De Konink
lijke familie zal deze avond bij
wonen.
Op Woensdag 22 September wordt
des middags om drie uur een spe
ciale voorstelling gegeven van Leo
nard Roggeveens jeugdopenlucht-
spel „Wij herdenken".
Om half vijf die dag wordt nog
een voorstelling voor de volwasse
nen gegeven; de opbrengst daarvan
zal worden afgedragen aan het kan
kerfonds.
Om half zeven begint in het Kur-
haus te Scheveningen een gala
diner, door het gemeentebestuur
aangeboden. Hiervoor zijn 450 auto
riteiten, o.w. het corps diplomati
que, uitgenodigd. Na dit diner volgt
een galaibal, waarvoor bovendien
nog 300 personen zullen worden ge
nodigd.
Met ingang van 15 September wor
den zoals reeds vermeld, geldig ver
klaard de bonnen 03 en 04 van de
brandstoffenkaart TA 806. Elk dezer
bonnen geeft recht op het kopen van
drie eenheden vaste brandstoffen.
Om de handel tijdig te kunnen be
voorraden, is het noodzakelijk, dat
de aangewezen bonnen zo spoedig
mogelijk, in ieder geval vóór 1 Octo
ber, bij een leverancier worden inge
leverd.
Er wordt op gewezen, dat het te
kort aan anthraciet nog steeds zeer
groot is, zodat de verbruikers er ge
noegen mede zullen moeten nemen,
dat op de bonnen ook ditmaal ten de
le andere soorten worden geleverd.
Hieruit blijkt, dat 'de in omloop zijn
de geruchten over het binnenkort
vrijkomen van eierkolen en gascokes
ongegrond zijn. Het ligt niet in het
Voornemen voor het stookseizoen '48
1949 een verdere bonaanwijzing te
doen geschieden. De brandstoffen-
kaart TA 806 moet evenwel zorgvul
dig worden bewaard.
Met betrekking tot de brandstof-
fenkaarten voor kamerbewoners
volgt een nadere publicatie.
OOK VRUCHTENBROOD VRIJ
IN PRIJS.
Behalve voor het zuiver witbrood is
ook de prijs van vruchtenbroód vrij
gelaten. Onder vruchtenbrood wordt
brood verstaan, waarin andere vruch
ten zijn verwerkt dan rozijnen en
krenten. De prijs van krenten- en ro
zijnenbrood is dus niet vrij.
PRIJZEN VAN VRUCHTENSAPPEN
De maximum-verkoopprijzen van
roodbessensap en frambozensap zijn
met een kleine verhoging vastgesteld
op resp. 70 en 81 cent per fles van
380cc. De maximumprijs van zwart-
bessensap is op 81 cent gehandhaafd.
Flessen met een andere inhoud heb
ben een prijs naar verhouding. Een
hierop betrekking hebbend uitvoe
ringsbesluit v..-. de voorzitter van het
1 bedrijfschap voor groenten en fruit is
gepubliceerd in het voedselvoorzie
ningsblad nr. 77 van 11 September
1948.
„VIS DIE ER IS".
In een uitzending, voorbereid in sa
menwerking met de afdeling voor
lichting van het ministerie van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening,
zal mej. W. Pranger, lerares bij het
voorlichtingsbureau van de voedings
raad, op Maandag 20 September a.s.
te 19.45 uur via de zender Hilversum
1 een radiopraatje houden over het
onderwerp: „Vis die er is".
In deze causerie zal mej. Pranger
spreken over de hoge voedingswaarde
van de vis, terwijl zij daarnaast en
kele richtlijnen zal geven voor het
bereiden van vismaaltijden.
Sett (coMeitje....
„Laat in de mist van de ongebrei
delde hartstochten de stralen, die het
v'uur en de kracht van uw jeugd
schenken, niet verduisteren, noch de
gezonde en heilige aspiraties van
de jonge harten naar schoonheid,
vreugde en liefde naar het kwade
leiden. Behoud deze stralen in hpn
pure schittering; ze zijn de weer
schijn van de goddelijke zon op
aarde".
Paus Pius XII in een toe
spraak tot de jonge vrou
wen van de Katholieke Actie
in Italië Oft jl. Zondag.