3)e £<2idóe0oti/fca/nt
De betrekkingen met de
Republiek
Het Westers contact met
het Kremlin
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1948
39ste JAARGANG No. 11480
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
BETREKKINGEN MET
DE REPUBLIEK
ZEER SLECHT
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.30 p. w., 11.30 p. mnd., 1 3.90 p. kwart. Franco p. p. t 4.65 Advert.: 15 cl p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Kerkelijke viering van het 50-jarige
Regeringsjubileum van
Hare Majesteit de Koningin
Gisteren is in alle katholieke ker
ken voorgelezen het volgend Schrij
ven van het Hoogwaardig Episcopaat.
Beminde Gelovigen
Allerwegen maakt men zich op om
op de meest feestelijke wijze te vie
ren het 50-jarig regeringsjubileum
van Hare Majesteit Koningin Wilhel-
mina. Deze weken staan geheel in
het teken van de dankbare herden-
ding van dit enige feit in degeschie
denis van ons Vaderland.
En inderdaad er is reden om feest
•te vieren. Dankbaar grijpen wij de
voltooiing van het 50ste jaar van
Haar zegenrijk bestuur aan, om uiting
te geven aan onze grote vreugde, on
der haar koninklijk gezag te hebben
mogen leven. God heeft ons in haar
een koningin geschonken, die door
haar wijs beleid en door de hoge op
vatting van haar taak de liefde en
genegenheid heeft gewonnen van
heel het Nederlandse volk.
Zij was nog jong, toen het hoogste
bestuursgezag in volle zwaarte op
haar schouders ging drukken, maar
van het begin af toonde zij zich baar
hoge verantwoordelijkheid bewust en
de uiterste plichtsgetrouwheid en de
algehele toewijding, waarmee zij zich
kweet van haar taak, vervulde zo
goed als alle lagen van ons volk met
eerbied en ontzag voor éte hoogheid
en ongereptheid van haar persoon
Tegenover de grote eenzaamheid, die
het bekleden van de hogste waardig
heden met zich medebrengt, stond de
hoge achting, die het Nederlandse
volk jegens Haar koesterde. Wij zijn
echter pas goed bewust gewofden,
welke plaats zij innam in.onze har
ten, toen een overmachtige vijand
ons laaghartig overviel en ons onaf
hankelijk volksbestaan bedreigde en
wij jaren lang geknecht werden door
de slaven van een satanisch regiem.
Wij- hebben ons gewarmd en ge
troost aan de bemoedigende en op
wekkende woorden, die Zij van over
zee tot ons richtte. Nooit hadden wij
ons zo verbonden met Haar gevoeld,
zo ién met Haar als in de jaren van
beproeving en lijden. En wat wij
voor alles in haar bewonderden en
waardoor zij onze liefde en aanhan
kelijkheid opwekte, dat,was het her
haalde getuigenis van haar geloof in
Christus en van haar onwrikbaar ver
trouwen op God. En juist dit ge
meenschappelijk geloof in Christus
deed haar woorden zo'n diepe weer
klank vinden in de harte van alle
christenen, ja in de harten van heel
het Nederlandse volk, dat toch altijd
nog een christelijk volk mag ge
noemd worden.
Wij zijn dankbaar, innig dankbaar,
voor alles, wat zij voor ons volk ge
wéést is, en cjaarom gaat onze dank
baarheid allereerst uit naar God, de
Gever van alle goeds, die ons in Wil-
helmina zulk een Koningin geschon
ken heeft.
Daarom zal in alle kerken van ons
land, alsmede in de kapellen, waar
over een rector is aangesteld, op die
plaatsen, waar het gevoegelijk kan,
op 31 Augustus een gezongen of
plechtige H. Mis worden opgedra
gen, waarna het Te Deum zal
worden gezongen. Op plaatsen, waar
zulks wegens de burgerlijke festivi
teiten bezwaarlijk is, zal 's avonds
tevoren een plechtig Danklof wor
den gecelebreerd met Te Deum cn
gebeden voor Hare Majesteit. In die
plaatsen, waar meerdere parochies
zijn, gelieven de 'Zeereerwaarde He
ren Pastoors onderling overleg te
plegen, opdat in al die parochies de
kerkelijke viering uniform geschiede.
B. G. Het is U bekend, dat Hare
Majesteit heeft besloten om het 50-
jarig Regeringsjubileum te doen sa
menvallen met het einde van haai
zegenrijk Bestuur. Dit besluit heeft
ons allen, zo innig aan Haar ver
knocht, droef gestemd, maar met eer
bied hebben wij haar beslissing aan
vaard, omdat wij weten, dat alleen
het welzijn van haar volk met ach
terstelling van iedere persoonliike.
overweging Haar tot dit besluit
heeft gebracht. Niet alleen de last
der jaren, maar niet minder de zor
gen en het lijden der bezettingsjaren
en de vele en moeilijke na-oorloos»*
vraagstukken op schier ieder terrein
van het staatkundig leven hebben
ongetwijfeld het rechtmatig verlan
gen in Haar doen ontstaan, de zware
verantwoordelijkheid van 's lands be
stuur aan jongere krachten over te
dragen. Én het vertrouwen, dat Zij
meende te mogen stellen in haar
dochter heeft het haar vergemakke
lijkt dit gewichtig bésluit te nemen.
Thans wordt dan Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juüana geroepen
de hoogste leiding in 's lands zaken in
handen te nemen. Voorwaar een bo
venmate zware taak. Daarom B. O
vragen Wij U met. aandraru? veel voor
Haar te bidden: dat de H. Geest haar
verstand moge verlichten en haar wil
sterken, opdat zij steeds tot het juis
te inzicht kome en de kracht vinde
die besluiten te nem°n. die het wel
zijn van ons vaderland het m°esfe
dienen. Bidt ook, dat zii door haar
leven en werken een lichtend voor
beeld zii voor haar volk, evenals
haar moeder.
En om die genade van de F. O^est
af te smeken over haar en h<*el de
Koninklijke familie bena^n wjj. rfqf
in alle kerken van ons land en in
alle kapellen, waarover een "R«r»tnr
is aangesteld, np de dat* harer inhul.
diging de 6e Septen-ibpr a.s. de Vo-
t.iefmis van de H. Geest zal wor
den gezongen.
En zal dit Ons herder1 ük chrüven
in alle tot de Nederlandse TOrVnro-
vinc'a behorende Kerken alsm°^e in
de Kapellen, waarover een Rector
is aangesteld op Zondag 9q Augustus
onder alle vastgestelde F.H. Missen
op de gebruikelijke wüze van de
nreekstpel worden voorgelezen.
Gegeven te TT+r^ht d°n 94 j„i,; 1943
t JOH. KARD. DE JONG,
Aartsbisschop van Utrecht,
t P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda,
t Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond,
t J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem,
t W. P. A. M. MUTSAERTS,
Bisschop van 's Hertogenbosch
De leek in de kerk
TXE Katholieke Kerk heeft altijd
gekend het leken-apostolaat.
De laatste Pausen hebben aan het
leken-apostolaat een nieuwe vorm
gegeven door het in te schakelen in
de hiërarchie der Kerk: de Katho
lieke Actie. Naast de Katholieke Ac
tie blijft -echter het algemene leken-
apostolaat, zoals dat door alle eeuwen
heen door de Kaholieke Kerk ar.n
alle katholieken is voorgehouden als
een individuele plicht, een vanzelf
sprekende plicht.
En daarom ligt het in de lijn van
wat in de Katholieke Kerk wordt
nagestreefd, als op het congres vrn
de Wereldraad van Kerken te Am
sterdam wordt betoogd, dat 0 jk le
ken in het Kerkelijk werk moeten
worden betrokken. Typerend was
het, dat op dit Congres een groot me
ningsverschil bestond over de vraag,
wat men moet verstaan onder leken.
Met kracht werd bestreden een voor
stel, om als leek een ieder te be
schouwen, die niet door de Kerk ge
rechtigd is, de Sacramenten toe te
dienen. Ten slotte werd men het er
over eens, dat onder leek verstaan
moet worden ieder lid van de Kerk,
dat gëen theologische studie heeft
gevolgd! Prof. H. Kraemer deed
het voorstel, om binnen enkele ja
ren een wereldcongres van leken bij
een te roepen (Zijn dan mensen, die
theologie hebben gestudeerd, daarbij
uitgesloten?).
Een der sprekers brachl, naar vo
ren, dat journalistiek en pers „drin
gend moeten worden geëvangeli
seerd".
Wij zijn het er volkomen mee eens,
dat ook de pers een apostolaat moet
vervullen. Neen, hier. mag de Je-
zer niet denken aan een zekere
„godsdienstigheid", welke als een
etiket op de krant is geplakt. Dot is
geen apostolaat; apostolaat komt van
binnen-uit. En het bestaat ook niet
alleen in arikelen van direct-gods-
denstige aard, maar het moet drager,
en inspireren héél de krant, die ech
ter krachtens zijn aard objectief
nieuwsblad moet blijven. Maar arti
kelen van direct-godsdienstige aard,
kunnen toch, naar onze mening,
niet worden gemist in een dagblad
dat zijn apostolaat begrijpt. En zij
hebben, naar onze ondervinding de
belangstelling van het publiek, dat
heus zoals de radio-priester H.
de Greeve Zaterdagavond zeide
niet alleen sensatie wil; als die arti
kelen populair zijn geschreven, in
een goede, frisse vorm, vooral als ze
zijn geplaatst in en belicht door de
actualiteit.
Wat op het Congres over het Com
munisme werd gezegd was ons in
ziens niet altijd scherp omlijnd. Te
recht werd betoogd, dat de bestrijding
van het Communisme niet louter ne
gatief mag zyn; dat is geen aposto
laat. En scherp juist was in dit ver
band de opmerking van prof. Nie-
buhr uit New York, dat „een corrup
tie van de waarheid gevaarlijker is
dan een opvallende fout".
Koninginnedag voor het
laast op 31 Augustus
Morgen is 't de laatste Koninginne
dag op 31 Augustus.
Voortaan zal niét langer 31 Augus
tus, doch 30 April Koniginnedag zijn.
Dit betekent voor een openbaar
leven een hele verandering! Vijftig
jaar lang zijn we gewoon op 31
Augustus Koniginnedag te vieren,
midden in de zomer; nu komt deze
nationale feestdag in het voorjaar.
Voor de tweede maal en tevens
voor het laatst is heden het regent
schap, dat H.K.H. Prinses Juliana uit
naam van H.M. de Koningin, thans
sedert 14 Mei heeft gevoerd, geëin-
digd.
Vandaag immers heeft H.M., zoals
Zij in Haar historische radiorede vm
12 Mei j.l. aankondigde, de teuge's
van het bewind weer overgenomen
tot na de jubileumfeesten, om daarna,
op 4 September afstand te doen van
de troon.
Dieptepunt is thans bereikt
\70LGENS het „Alg. Dagblad" kan men thans spreken van een diepte-
punt in de betrekkingen tussen Nederland en de Republiek sinds de
ondertekening op 17 Januari van het accoord op de Renville. In een brief
aan de commissie van goede diensten heeft de Republikeinse regering gis
teren medegedeeld, dat zij geen veilige overtocht kan waarborgen aan
twee Nederlandse ambtenaren, die een goederentrein met auto's naar
Kalioerang zouden begeleiden. Dr. Soepomo, een lid van de Republikein
se delegatie, zei, dat men mag aannemen, dat het besluit ook betrek
king heeft op de Nederlandse delegatie.
Geen contact meer
Daar men het onwaarschijnlijk
acht, dat Republikeinen uit Djokja
naar Batavia zouden willen terugke
ren en omdat de Nederlanders thans
niet bereid zijn een delegatie naar
de Republikeinse hoofdstad te stu
ren, bestaat er geen contact meer tus
sen de beide delegaties. De commis
sie van drie heeft dus nu, evenals
voor de overeenkomst op de Renvil
le, tot taak om als tussen-instantie te
dienen tussen de Nederlanders en de
Republikeinen.
Vandaag zal het Republikeinse
antwoord worden overhandigd op de
Nederlandse .brief betreffende het
verbod voor Republikeinse ambte-
ZOALS DE KONINGIN HET ZAL ZIEN 18.000 zangeressen en zangers zuTJen op 31 Augustus Koningin
Wilhelmina op Haar 68ste verjaard ag een aubade brengen voor het Koninklijk Paleis op de Dam. Evenals
in 1938 zal de thans bijna 80 jarige dirigent Fred Roeske de zanghulde op Koninginnedag leiden. Zater
dagmiddag werd een generale repetitie gehouden. Een overzicht over het massale koor van het Paleis uit.
naren om in Batavia verblijf te hou
den. Dr. Soepomo heeft echter al
verklaard, dat het Nederlandse stand
punt van de hand gewezen zal wor
den.
VAN MOOK NAAR NEDERLAND
ONTBODEN.
Op verzoek van de Nederlandse
regering gaat dr. Van Mook op 8
September naar Nederland om daar
besprekingen te voeren over de toe
stand in Indonesië. Volgens Asso
ciated Press wordt het vertrek in
goed ingelichte kringen te Batavia in
verband gebracht met de slechte be
trekkingen, welke er op het ogenblik
bestaan tussen de Nederlanders en
de Republikeinen. Verder gaat men
niet voorbij aan de geruchten, dat
verscheidene ministers zich slechts
bereid zouden hebben verklaard in
het nieuwe kabinet zitting te nemen,
als Van Mook aftreedt.
De Spaanse
troonkwestie
Voorstel van Franco.
Volgens gewoonlijk betrouwbare
bronnen te Madrid en San Sebastiian
heeft generaal Franco de Spaanse
kroonpretendent Woensdag meege
deeld, dat hij diens oudste zoon, Juan
Carlos, als prins van Asturië en erf
genaam van de troon wilde erken
nen als Don Juai^ zijn eigen aan
spraken zou laten varen. Don Juan
zou geantwoord hebben, dat hij met
zijn 'adviseurs zou ovei'leggen en de
grootst mogelijke aandacht aan de
kwestie zou schenken.
Generaal Franco vond goed, dat de
zoon van Don Juan naar Madrid zou
komen om te studeren, als Don Juan
ten gunste van zijn zoon afstand va\
zijn rechten deed. Franci stelde in
dit verband voor, dat prins Juan
Carlos officieel zijn intrek zou ne
men in het oude paleis San Telma te
Sevilla.
Een koMetije.
Die zijn tong bewaart,, bewaart
zijn ziel.
Boek der Spreuken.
JUBILEUMSCHILDERIJ VAN AN
TON VAN WELIE De Haagse
schilder Anton van Welie heeft een
groot schilderij gemaakt ter gelegen
heid van het gouden regeringsjubi
leum van Koningin Wilhelmina. Dit
schilderij zal een plaats krijgen in
het gebouw van de Raad van State.
Het middenstuk stelt voor Koningin
Wilhelmina, die afstand doet van de
regering en wijst op de nieuwe
vorstin, die met haar echtgenoot en
Prinses Beatrix op de voorgrond
staat. De rest van het enorme doek
is gevuld met allegorische voorstel
lingen uit de vaderlandse geschiede
nis. De schilder voor het voltooide
doek.
De tiende Franse
kabinetscrisis
SCHUMAN PROBEERT HET
WEER EENS.
De president der Franse republiek,
Vincent Auriol, heeft de vroegere
premier Schuman (leider van de
Mouvement Republicain Populaire)
aangezocht om de tiende kabinets
crisis na de bevrijding van Frank
rijk op te lossen. Schuman heeft de
opdracht aanvaard en zou vandaag
met de besprekingen beginnen.
Tevoren had de president aan de
socialist Ramadier verzocht een re
gering te willen formeren, doch de
ze heeft na enig overleg met zijn
collega's bedankt.
„Doe een beroep op De Gaulle
voordat de ramp losbreekt, of ge
zult 't er na moeten doen." aldus de
rechts-radicale „L'Aurore". Het blad
noemt De Gaulle de enige man, die
in staat is de politieke crisis tot een
einde tè brengen.
BERICHT
Morgen, 31 Augustus verjaar
dag van H.M. de Koningin
alsmede de gedenkdag van
haar 50-jarige regering zal
De Leidse Courant niet
verschijnen
DE DIRECTIE
H.M. de Koningin
zal troonswisseling
aankondigen
Op Zaterdag 4 September a.s. te
11.30 uur op het koninklijk Paleis te
Amsterdam zal H.M. de Koningin, in
het bijzijn van H.H. K.K. H.H. Prin
ses Juliana en Prins Bernhard, af
stand doen van de kroon.
De eenige aanwezigen bij deze
plechtigheid zullen zijn de vooizit-
ters van de beide Kamers der Stateii-
Generaal, de ministers, de deputaties
uit Indonesië, Suriname en de Ne-
derlandschc Antillen, der Commissa
ris der Koningin in de provincie
Noord-Holland, de burgemeester van
Amsterdam en de directeur van het
kabinet der Koningin, die de acte
van afstand mede zullen ondertceke-
nen.
Klokslag 12.00 uur verschijnen
Koningin Juliana en H.K.H. Prinses
Wilhelmina met den Prins der Ne
derlanden op het balkon van het pa
leis. waar Prinses Wilhelmina en
Koningin Juliana eenige woorden
zullen spreken.
AMERIKAANS VLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Een vliegtuig van de „Northwest
Airline", dat op weg was van Chi
cago naar Minneapolis, is nabij Wo-
nona in een moeras neergestort. Vol
gens een functionaris van de maat
schappij is het vliegtuig blijkbaar in
oen storm terechtgekomen, die over
het Zuid-Oosten van Minnesota
raasde, bomen ontwortelde, telefoon
verbindingen vernielde en enkele
boerderijen beschadigde. Het toestel
had een bemanning van drie koppen
cn 33 passagiers. Alle inzittenden
vonden de dood.
E.R.P. TOEWIJZINGEN VOOR
NEDERL'AND.
Voor de week, eindigend op
Woensdag j I., is in het kader van
de E.R.P. voor Nederland beschik
baar gesteld voor de aankoop van
tarwe 2.560.366 dollar en van petro-
leumproducten 743.000 dollar.
Vandaag nieuwe bespreking
A SS. PRESS vernam uit gezaghebbende kringste Moskou, dat er van-
daag opnieuw een onderhoud zal plaats hebben op het Krem'lin tus
sen de bewindhebbers van dc Sow jet-Unie en de Westelijke afgezan
ten. De laatsten kwamen gisteren bijeen op de Amerikaanse ambas
sade. Naar men aanneemt, hebben zij de nieuwe instructies van hun re
geringen op het laatste onderhoud besprpken. Er waren ook vertegen
woordigers van de Britse dominions Canada, Australia, India en
waarschijnlijk ook Nieu\v-Z'eeland aanwezig. Yves Chataigneau, de
Franse ambassadeur, was niet tegenwoordig. Het gematigde optimisme
ten aanzien van de jongste vorderingen houdt aan.
BERLIJNSE RAAD WIL RUSTIG
VERGADEREN.
De Berlijnse gemeenteraad pro
beert thans verzekeringen te verkrij
gen van de Sowjetbevelhebber Ko-
tikow om rustig te kunnen vergade
ren, al dan niet in een neutrale
zone. Dr. Suhr, voorzitter van de
raad, heeft daartoe een tweetal
brieven gericht aan Kotikow. Op
zijn eerste brief ontving hij een
reeks tegenvragen. Thans wacht hij
op het antwoord, dat zijn ophelde
ring zal uitlokken. Van Britse zijde
werd medegedeeld, dat het gemeen
tebestuur in haar sector welkom zal
zijn, indien de Sowjet-autoriteiten
de veiligheid der bijeenkomsten niet
wensen te verzekeren. Ondanks
nieuwe communistische dreigingen
overweegt de gemeenteraad morgen
opnieuw te vergaderen, afgezien van
garanties voor de veiligheid.
DE ST. JANS KATHEDRAAL VERLICHT Tijdens de feest week
wordt ook de beroemde St. Jans Kathedraal in 's-Hertogenbosch verlicht.
De Kathedraal tijdens een proef ver lichting.
