3)e &2idAeSou/fca/nt \vW U./^ De besprekingen te Moskou vastgelopen Djokja breekt weer alle onderhandelingen af Donau is Russisch geworden De Vrouw en haar tentoonstelling Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DONDERDAG 19 AUGUSTUS 1948 39ste JAARGANG No. 11471 NIEUWE MOEILIJKHEDEN IN DJOKJA WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £030 p. w., f 130 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. man. Telefoontjes 1.50 Indië debat r%E Tweede Kamer houdt een In- dië-debat, want daar komt het debat over de Grondwetsherziening op neer. In dit debat moet men twee ele menten onderscheiden. Ten eerste de vraag: had er na de oorlog niet een andere, een betere politiek gevoerd kunnen worden? Men kan er verschillend over den ken, hoe deze vraag beantwoord moet worden. Het is een belangrijke vraag. Wij mogen niet verzuimen, om wat er zich na de oorlog in Indië heeft af gespeeld te leren kennen, niet alléén in de feiten, maar ook in de samen hang dier feiten en in de oorzaken, de bronnen ervan. Een discussie hier over, mits gevoerd met kenpis van zaken en onbevooroordeeld, kan onze kennis tot meer klaarheid brerfgen. Zulk een gedachtenwisseling is ook in de Tweede Kamer geenszins mis plaatst. Maar er is in het Indië-debat ook nog een ander element, en dat is de vraag': wat mqgt er nu gebeuren? De staatkunde is gesteld voor de vraag, wat er nu moet gebeuren, ge zien de feitelijke toestand. Op wat er in de achter ons liggende jaren is ge schied is een feitelijke toestand ge bouwd, waarmede iedere staatsman rekening moet houden. En de Chr. Hist, afgev. Tilanus zeide dat zeer juist de critiek van opposanten als de heren Gerbrandy en Welter is niet constructief. Wat willen zij eigenlijk, en: is dat wat zij willen te bereiken?' Stellen zij een concreet doel met concrete middelen in de plaats van wat de Regering be oogt? Dat doen zij niet. Minister Drees merkte heel nuch- ter-zakelijk op: Men kan over het verloop der feitenverschillend oordelen. Maar nu wij voor bepaalde ver houdingen staan, is het nodig dat we elkaar vinden al blijft over de uitwerking overleg mogelijk. Er is geen weg terug meer! Te genover de niet-republikeinse gebieden en de internationale waardering zouden wij in gebre ke blijven als de Grondwetsher ziening werd verworpen. Alle goodwill zouden we weer verlie zen. Het was wéinig fraai van de. heer Gerbrandyde bisschoppen ver antwoordelijk te stellen voor het In donesisch beleid. Wij katholieken, al dus reageerde prof. Romme, hebben de verantwoordelijkheid nooit ge schuwd. Spreekt' Gerbrandy daarvan, dan moet hij blijven bij de politieke organisaties en de kerkelijke over heid-, die slechts spreekt in haar be duchtheid voor hogere en bovenna tuurlijke belangen, daar buiten hou den. De Kerk treedt op uitsluitend op haar eigen terrein! ORANJE VERTREKT 26 AUGUSTUS De P.T.T. deelde gisteren mede, dat het m.s: Oranje op 20 Augustus naar Indië vertrekt en dat in verband daarmede de post voor dit schip voor vandaag bezorgd moest worden. De Oranje vertrekt echter op 26 Augus tus, in verband waarmede de PTT mededeelt, dat de mail voor de Oran je uiterlijk Zaterdag 21 Augustus voor de laatste buslichting gepost möet zijn. De vereniging voqr de effecten handel (bedrijfsgroep effectenhan- dèl) deelt mede, dat .Dinsdag 31 Augustus en Maandag 6 September 1948 als beursvacantiedagen zijn vastgesteld, zodat op die d^gen de prijscourant, niet zal worden uitge geven en er op de kantoren der leden niet zal worden ontvangen of geleverd. ■O Teiv herinnering aan de inhuldiging. De regering heeft een medaille in gesteld, welke uitgereikt zal wordeti aan allen, die daadwerkelijk mede werken bij de inhuldiging van Ko ningin Juliana, dan wel aan hen, die door beroep of functie daarvoor in aanmerking komen. De medaille, ont worpen door Nel Klaassen, een Am- sterdamse beeldhouwster, wordt aan de Rijksmunt te Utrecht geslagen. j^E BERAADSLAGINGEN te Moskou zijn practisch gesproken zonder resultaat geëindigd, aldus.' weet men te vertellen in het Russische hoofdkwartier te Berlijn. Maarschalk Sokolofski schijnt reeds met nieuwe instructies uit de Sovjet-Unie in Berlijn te zijn teruggekeerd en het heet dat hij maatregelen voorbereidt die thans op grond van de mislukte po ging tot toenadering noodzakelijk zijn geworden. In dit verband Wordt gesproken van maatregelen, niet alleen te Berlijn (waar zowel actie tegen de geallieerden als tegen het gemeentebestuur zou worden over wogen) maar ook aan de grens van de zone. Ni^ zouden, behalve verdere voorbereidingen op militair gebied, ook de in uitzicht gestelde maatre geleden betreffende de luchtcorridor aan de beurt zijn. Indien dit juist is, zou een verdere toespitsing van de toestand in het verschiet liggen. Het Russische stand punt is ongewijzigd: de Westelijke mogendheden hebben geen recht meer op een verblijf in Berlijn dit hebben zij volgens de Sovjet-Unie door hun maatregelen in West-Duits- land verspeeld en men is niet be reid over dit vraagstuk nog verder te discussiëren. De enige concessie, die men zou willen doen, is de Westelijke mogendheden de gelegenheid te bie den om de aftocht rustig uit te voe ren. Op dit punt hebben de afgezanten van Amerika, Engeland en Frankrijk zich te Moskou evenwel zeer hard nekkig getoond, aldus de Russische politici. De ontmoeting met Stalin die Donderdag of Vrijdag vermoedelijk plaats heeft zal geen verandering brengen, meent men hier, tenzij de Westelijke vertegenwoordigers een geheel andere houding aannemen. Zo ver gaan de verwachtingen van de Russen echter niet, en men voorziet derhalve, dat de besprekingen met de generalissimus- het negatieve re sultaat van de onderhandelingen be zegelen. DE LUCHTBRUG. De laatste 24 uur hebben 305 Ame rikaanse vliegtuigen 2.600 ton goede ren, waarvan 2.050 ton steenkolen haar Berlijfi vervoerd. In dezelfde pe riode zijn 259 Britse toestellen ge land. AMERIKA NEEMT DAT NIET. Amerika neemt de officiële Russi sche beschuldigingen inzake de hwes- tie van de drie Russische onderwij zers in Amerika onder wie me vrouw Kosenkinaheel serieus op, aldus minister Marshall. En dat met reden, nu uit het politierapport is gebleken, dat de beschuldigingen van iedere grond zijn ontbloot Binnen 24 uur zal het Amerikaanse antwoord op het Russische protest worden ver stuurd. Men vermoedt, dat het wat toon en woordkeus betreft, een van de heftigste nota's is, die er sinds het einde van de oorlog tussen Amerika en Rusland zijn gewisseld. DE CONFESSIONELE SCHOLEN IN ROEMENIë. Agence France Presse, het Roe meens persbureau Rador citerend, rieldt, dat „by besluit van de Roe meense ministerraad alle Roemeen se confessionele scholen verboden zijn". NOODGELD IN BERLIJN. Het Berlijnse gemeentebestuur heeft besloten een „noodmunt" in'om- lcop te brengen, die in de vier sec toren van Berlijn gangbaar zal zijn. zulks om de huidige moeilijkheden op muntgebied uit de weg te ruimen. Het Prinselijk Gezin op het Sneeker- meer. Aan boord van het jacht „Piet Mein" hebben H.K.H. Prinses Juliana, Z.K.H. Prins Bernhard en de drie oudste prinsesjes Dinsdag middag op het Sneekermeer het z.g. Admiraal-zeilen gadegeslagen. Wegens in beslag genomen documenten /^•ISTEREN heeft de Republiek alle onderhandelingen, welke mét de Ne- derlandse 'delegatie werden gevoerd, afgebroken. Daar de Republi keinen de „politieke" onderhandelingen al eerder hebben verbroken, zijn de besprekingen over de oplossing van het geschil nu volledig opge schort. In een brief aan de commissie van goede diensten zegt de repu blikeinse delegatie, dat zij gedwongen was dit besluit te nemen, omdat alle documenten van de republikeinse veihgheidscommissie na het incident in de nacht van 16 op 17 Augustus in beslag zijn genomen. DE AANLEIDING. Zoals men weet vond dezer dagen een schietpartij plaats, toen de Ned.- Indische politie een republikeinse bij eenkomst, gehouden ter herdenking van het driejarig bestaan der repu bliek, gelastte piteen te gaah. Bij de schietpartij werd een Chinese politie agent gedood en drie personen ge wond, van wie een overleed. Na het incident deed de politie een huiszoe king in het gebouw, waarbij volgens de republikeinse delegatie de docu menten van de veiligheidscommissie,, die hier haar secretariaat had geves tigd, werden meegenomen. Als tweede reden voor het afbre ken van de onderhandelingen geeft ae republikeinse delegatie op, dat lui tenant-kolonel Soekandar, die getui ge was van het schieten, geen verlof gegeven werd het pand te verlaten om een vergadering van de veilig heidscommissie bij te wonen. De politieke onderhandelingen tus sen de Nederlandse en Republikeinse delegaties lagen reeds geruime tijd stil, maar de besprekingen over de uitvoering van de wapenstilstand von den nog steeds voortgang. De nieuwe ontwikkeling werd niet verwacht. De Commissie van Goede Diensten had reeds besloten Maan dag naar Kalioerang te gaan. Blijft de commissie bij haar besluit Maandag te vertrekken, dan zal de Nederland se delegatie slechts één lid van het secretariaat zenden. De leden van de ze staf, zullen, zo wordt vernomen, zo nodig per vliegtuig nakomen. Een republikeinse zegsman zeide gisteren,, dat Djokja het opnieuw openen der onderhandelingen in overweging kan nemen, indien de do cumenten van de republikeinse vei ligheidscommissie, die in de nacht van 16 op 17 Augustus op het secre tariaat in beslag genomen zijn, door de Nederlanders worden teruggege ven. VIER NED. GEESTELIJKEN IN DJOKJA GEWEIGERD. Voor de eerste keer heeft de re publikeinse regerjng Zaterdag de toe gang tot haar gebied uit Batavia ont- zpgd aan vier Nederlandse geestelij ken, die Zaterdagmorgen per vlieg tuig op het Djokjase vliegveld arri veerden. Dit besluit werd genomen in verband met het feit, dat tevoren geen aankondiging was gedaan en dus ook geen toestemming was ver leend aan de vier geestelijken om naar de Republiek te reizen. Zij moesten met hetzelfde vliegtuig weer naar Batavia terugkeren DOCUMENTEN TERUGGEGEVEN. Dr. Elink Schuurman, vice-voor- zitter van de .Nederlandse delegatie, heeft verklaard, dat de republikein se documenten wederom aan de rel publikeinse veiligheidscommissie ter beschikking zijn gesteld. SOVJET-ORDER GENEGEERD. Erich Bab, burgemeeser van het centrale district van Berlijn heeft, ondanks een order der Sovjets, ge weigerd dr. Robert Reidel, een so ciaal-democratisch lid der gemeen teraad, te ontslaan. Reidel werd er van beschuldigd, de huizenbouw waarvoor hij verantwoordelijk was, te hebben verwaarloosd. Het „Dagblad" van heden meldt, dat heden het lijk van Soemantri in de omgeving van Krawang gevonden is. Het dagblad, dat geen officiële inlichtingen hierover heeft, zegt dat Soemantri als commandant van de ffoep S.P. 88 is opgevolgd door een zekere Soekria. Het blad voegt hier aan toe, dat uit de gevonden docu menten is gebleken, dat een meer gematigd optreden vag de bende te verwachten is. Volgens inlichingen van het „Dagblad" is het embleem van de bende gewijzigd en is thans versierd met hamer en sikkel. OVERVAL OP POLITIEPOST TE SOEROKIDOEL. Eerst thans is bekend gemaakt, dat in de nacht van 14 Augustus een bende van circa 100 man, gewapend met Lee-field en Japanse geweren, een overval heeft gepleegd op een politiepost te Soerokidoel by Tegal. Het vuurgevecht duurde twee uur. Een Indonesische agent sneuvelde. De politie, die slechts uit 10 man be stond, hield stand tegenover de over macht en de bende werd tot aftocht gedwongen. ENGELSE DESERTEUR PLEEGDE OPLICHTINGEN IN NEDERLAND. De 25-jarige Engelse soldaat K. C. L. uit Stoke-on-Trent, die deel uit maakte van het Britse bezettings leger in Duitsland, was in 1947 in Duitsland gedetineerd wegens deser-. tie. In November kreeg hij verlof om zijn stervende vader in Stoke- on-Trent te bezoeken. Van dat ver lof keerde hij niet terug. Hij ging naar Nederland, waar hij in ver schillende plaatsen, o.a. Den Haag, personen opzocht, van wie hij kon vermoeden, dat zij Engels spraken. Hij vertelde deze mensen, dat hij sergeant was, met verlof in Neder land vertoefde en geen geld meer had. Met dit verhaal wist hij 25 per sonen op te lichten voor in totaal plm. 800,In Den Haag maakte hij kennis met een vrouw, maar hij brak zijn verblijf hier af, toen hy merkte, dat dé politie hem zocht. Het was echter al te laat, want, toen hij bij Roosendaal de Belgische grens was gepasseerd, werd hij door de Belgische rijkswacht, die door de Haagse politie was gewaar schuwd, gearresteerd. Hij is thans naar Hoek van Holland overge bracht. Vermoed wordt, dat hij nog meer oplichtingen heeft gepleegd inlichtingen hieromtrent worden verzocht door sergeant Bailey, e o" dapm 41 Garrison Hoek van Hol land, HET KNALDE ROND DE ST. GOTTHARD. Door de bergen rondom het bijna verlaten dorp Goeschenen weerkaat ste gistermiddag het geluid van steeds in hevigheid toenemende ontploffin gen in munitie-opslagplaatsen van het Zwitserse leger. De gehele bevolking van Goesche nen had zich in veiligheid gesteld, remmige mensen kropen in de schuil- 'kelders, anderen zochten een heen komen in de nabij gelegen vallei. Later op den dag werd een serie zeer zware ontploffingen gehoord, hetgeen deed vrezen, dat de stenen muren van de opslagplaatsen niet sterk genoeg zouden blijken om de vlammen tegen te houden waardoor rog grotere opslagplaatsen getroffen zouden worden. Inmiddels schijnt het gevaar gewe ken te zijn, want gemeld wordt, dat het verkeer op de Gotthardlijn is hervat. Slachtoffers zijn niet te be treuren. Controle alleen bij oeverstaten T\E NIEUWE DONAU-CONVENTIE is gisteren te Belgrado getekend na afloop van de Donau-conferentie, welke drie weken geduurd heeft Volgens deze nieuwe conventie, welke door de Westerse mogendheden niet is ondertekend, behoort de controle aan de rivier voortaan aan Rus land en aan de oeverstaten, welke alle brave satellieten van Moskou zyn. Duisland komt niet in aanmerking en Oostenrijk mag nog niet meedoen. Daarmede is een der voornaamste deuren voor de handel tussen Oost en West gesloten. Er is wat schoons te zien O ,P HET OGENBLIK, dat de Prinses-regentes de tentoonstelling „De Nederlandse VroiAv 18981948" opende en het gebruikelijke lint doorknipte, flitsen de lampen der fotografen en even schrok de Prinses, alsof zij kortsluiting had verwacht. Dan trók zij glimlachend langs de batterij van toestellen voorbij en aanvaardde de langdurige tocht langs de vele interessante en leerzame stands. Uitvoerig liet H.K.H. zich voorlichten Deze tentoonstelling is bedoeld als een huldeblijk aan H.M. de Konin gin, die zelf een lichtend voor beeld was en alle vrouwen tot steun. Ook 50 jaar geleden had mep de vrouw ih een eigen tentoonstelling geëerd; en- een van de thans aanwe zigen, die destijds als kind de ope ning had verricht, bood nu aan Prin ses Juliana bloemen aan. Het was een aardige attentie! Geen betere ruimte voor hetgeen de Nederlandse vrouw in haar leven en werken uitbeeldt, had men kun nen vinden dan in de Haagse Hout- rusthallen, waar langs reusachtige coulissen zich als -het ware een uit gebreide film, levendig en. kleurrijk, ontrolt. Natuurlijk de voornaamste plaats is ingeruimd voor het gezin, peiler van onze samenleving. In woord en beeld is duidelijk ge maakt, dat de vrouw dnar een hoogst belangrijke taak in de maat schappij heeft te vervullen. Wij zien verder, wat de vrouw betekent voor de kunst, in de wetenschappelijke vorming, op het gebied van ónder wijs en in sociaal werk. Ook wordt duidelijk gemgakt, dat de vrouw in de vakbeweging hard nodig is; tot nu toe staat zij met 7 procent aangeslo tenen ver achter bij de man. Men zou zeggen: de vrouw doet tegen woordig ruimschoots mee in de sport; maar deze tentoonstelling ver klaart, dat het slechts vier procent is. En dan de mode! Onze vriende lijke begeleidster vond, dat de he dendaagse massa-confectie nooit tot stand zou zijn gekomen zonder groeiend democratisch besef. Wij hebben kunnen constateren, dat cje deftigheid vóór een halve eeuw kon worden afgemeten aan de lengte van devrouwenrok; die toen het langst was in 1900, 't kortst in '28. Nog meer stille getuigen van de latere geschiedenis der vrouwen vinden wij hier bijeen; men mag zekér "niet verzuimen, daarvan zelf kènnis te nemen. Belangrijke tegenstellingen zijn hiér in beeld gebracht. Wij zien de ouderwetse salon met de lange gor dijnen en andere stofnesten naast het moderne, frisse interieur; de oude kraamkamer met alcoof en brande wijn naast de huidige hygiënisch in gerichte kamer, waar de baby ver blijft. Men ziet het verschil tussen de vroegere keuken met allerlei over bodigs en de zakelijke keuken van tegenwoordig. Een droeve herinnering wekt de zeer uitgebreide exposite, die duide lijk aantoont, hoe zwaar de vrouwe lijke taak was in oorlogstijd. Hier heeft men met veel zorg en toewij ding een serie stands opgebouwd, die wij de beste achten van gans de ten toonstelling. De vrouw in de Katholieke Kerk. Een afzonderlijke afdeling behan delt de vrouw in het kerkelijke le- Prinses opent tentoonsteling „De Ne derlandse Vrouw". Gistermiddag heeft H.K.H. Prinses Juliana de of ficiële opening verricht van de ten toonstelling „De Nederlandse Vrouw 18981948", die van 18 Augustus tot eind September in de Houtrusthal- len te 's-Gravenhage wordt gehou den. De Prinses knipt het lint door, dat de toegang tot de tentoonstelling afsloot. ven. Wij vragen bijzondere aan dacht voor het onderdeel: de vrouw in de Katholieke Kerk. Men wordt herinnerd aan de con templatieve of slotzusters in haar persoonlijke volledige toewijding, ep daarnaast aan de leken, de vrouwen in haar taak voor het gezin, als echt genote en moeder. Buiten het huwelijk en de kloos terroeping is er voor de vrouw di recte dienstverrichting aan de Kerk, met name in de Katholieke Actie. Daar kan zij zich veelzijdig ont plooien als bijvoorbeeld: ten behoe ve van de godsdienstig verwaarloos de jeugd, zorg in de gezinnen van anderen, naaikringen, hulpverlening als zelatrices, hulp aan armen, zie ken en gevangenen. Tenslotte en niet te vergeten is er het missiewerk, waarin drieduizend Nederlandse religieusen optreden, in en buiten Europa. Zij zorgen voor vondelingen en voor leprozen, zij hel pen de missionarissen in kerken en op de scholen; bedienen zieken huizen en klinieken. Wat de le ken betreft, dezen doen veel voor de missie door het Melaniawerk. Ook kan men zich laten inlichten over het centrum van de Nederlandse Katholieke Vrouwenbeweging, dat thans alle R.K. vrouwenverenigingen samenbindt. Deze organisatie stelt zich ten doel, op de grondslag van onze beginselen bij te dragen tot de geestelijke vervolmaking en het ma teriële welzijn van de katholieke vrouw en haar bewust te maken voor haar taak in de gemeenschap. De tentoonsteling „De Nederland se Vrouw" geeft verder enkele at tracties, die niet zonder zin zijn. Naast het lompen-costuum van Boefje hangt een garderobe van me vrouw MannBouwmeester. De Spoorwegen laten een geheimzinnige informatrice aan het woord; de K.L. M. demonstreert de betekenis van de stewardes; P.T.T. en andere over- heidsinstelingen maken duidelijk, wat daar de vrouwelijke hulp bete kent. Veel meer, dan wij hier beschrij ven kunnen, is óp deze gisteren ge opende, tentoonstelling te zien. Zij moge allen, die haar bezoeken, aan tonen, welk een grote taak de vrouw kan vervullen voor de welvaart, het geluk en de vrede van ons land. AMERIKA ERKENT BESLUITEN VAN DONAUCONFERENTIE NIET. Het Amerikaanse departement van buitenlandse zaken heeft medege deeld, dat Amerika de afschaffing van de Donauconventie van 1921 niet zal erkennen, noch de autoriteit van enige commissie, die door de thans geëindigde Donauconferentie is inge steld. De Britse vertegenwoordiger ver klaarde, dat de Britse regering de overeenkomst van 1921 als rechtsgel dig bleef beschouwen, totdat er een nieuwe gesloten zou zijn, die „door vrij onderhandeling tot stand zou zijn gekomen en aanv#rd zou zijn door alle belanghebbende mogend heden". De Sowjet-Unie, zo betoogde de Britse vertegenwoordiger, is in staat om te verhinderen, dat „andere mogendheden" gebruik maken van zekere- gedeelten van de Donau, „maar eenzijdige handelingen ver nietigen de rechten van andere mo gendheden niet". Ook de Franse vertegenwoordiger achtte de conventie, zoals de Sowjet- Unie haar ontworpen had, in strijd met „letter en geest van het Handvest der Verenigde Naties". ZAL TSJANG-KAI-SJEK NOOD TOESTAND AFKONDIGEN?" Volgens „The Tsjoenghoea Times-", het orgaan van de partij „Het Jonge China", is het mogelijk, dat genera lissimus Tsjang-Kai-Sjek een periode van noodtoestand zal afkondigen. De president zou hierdoor alle parlemen taire functies opheffen en feitelijk bij decreet regeren. Naar men meent te weten, zouden plannen tot een dras tische economische reorganisatie o.m. tot de maatreglen behoren, die waar schijnlijk bij presidentieel decreet van kracht zouden worden. Een Die 't Kruis niet en draagt en is 't Kruise nie' weerd noch christen en is zijn naam! Guido Gezelle

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1