S)e C<2idóeSoii^ant Betere berichten uit Indië Mr. Oud over de Kabinetsformatie Superforten demonstreren Amerika's doortastendheid De conferentie te Den Haag De wapenstilstand in Palestina Een Indonesisch Driemanschap Voorstel van de deelstaten in Indië MAANDAG 19 JULI 1948 39ste JAARGANG No. 11444 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes £1.50 Tot de jonge landgenoten MINISTER dr. van den Brink heeft Zaterdag te 's-Hertogenbosch ge opend de tentoonstelling „De zilveren schelp"'. En hij heeft in een rede gewezen op de betekenis van het am bacht, dat voor ons land niet slechts grote culturele en sociale waarde heeft, maar ook van een niet te on derschatten economische betekenis is. De minister richtte in dit verband een woord „tot de jonge landgeno ten". En tot deze zeide hij o.m.: „Wanneer gij uw schooltijd achter de rug hebt en staat voor de beroeps keuze, bedenkt dan, dat ons land thans vóór alles behoefte heeft aan vakmensen, aan werkers, die hun vak goed verstaan. Stelt u niet te veel als ideaal, straks een administra tief beroep te gaan vervullen. Meent niet, dat de arbeid, die met de han den en mits goed opgevat toch voor al ook met het hoofd moet worden verricht in waarde of beloning uiteindelijk achterstaat bij de kantoor arbeid. Zeker, ons land heeft behoefte aan een bekwame staf administratief personeel, maar verontrustend is, naar ik meen, de grote behoefte aan jonge vakarbeiders. Ouders, meent toch niet, dat al uw kinderen, ook. diegene, die daarvoor geen aanleg hebben, moeten studeren. Want zij hebben juist de handen vaak goed staan voor het aanleren van een vak, dat hun straks meer voldoening zal schenken dan een mislukte loopbaan in een richting, die niet met hun aan leg in overeenstemming is". In het citaat van de ministeriële rede hebben wij enkele woorden vet gedrukt, om er de speciale aandacht op te richten. Als iemand bekwaamheden en ge schiktheid, aanleg heeft voor een be roep, waarvoor studie wordt vereist, dan mogen hem geen obstakels in de weg staan, om dat broep te kiezen. Dit is een eis van christelijke democratie. Maar het is dom, om iemand te/ dringen naar zulk een beroep, als zijn bekwaamheden en geschiktheid, aanleg hem aanwijzen voor een am bacht of voor een vak van handen arbeid. Dat zal zich wreken in de persoon van de betrokkene, die dan in zijn werk niet die bevrediging zal vinden, welke hij er in had kunnen vinden bij een verstandige, wijze beroepskeuze. Het is een erfstuk van de liberale tijd, dat handenarbeid bij velen niet meer in dat aanzien staat, dat hij verdient. Er is ook handenarbeid, waarvoor niet minder intellect wordt vereist, dan voor bepaalde z.g. intel lectuele werkzaamheid! Maar kort- zichtigen zien dat lang niet altijd, en waarderen die handenarbeid dan, helaas, niet voldoende. De „trouwe lezer" van ons blad zal het geenszins verwonderen, dat wij hier onze in stemming betuigen met wat minister v. d. Brink te 's-Hertogenbosch heeft gezegd. In dezelfde geest hebben wij meermalen geschreven. Dat degene, die een ambacht, een vak van handenarbeid heeft geko zen, zo mogelijk, zich een geestelijke ontwikkeling verwerft van meer al gemene aard, moet worden toege juicht, moet worden aanbevolen en bevorderd. En dit wordt ook' in de katholieke standsorganisatie voor de arbeiders gelukkig steeds meer ge propageerd. Meer kennis en ontwikkeling |N I jeiden zal binnenkort worden begonnen met een katholieke svond-U.L.O.-school. Dat is een school, waarop in de avonduren (drie avonden per week) jongens en meis jes zullen worden opgeleid ter ver krijging van het U.L.O.-diploma. Voor welke jongens en meisjes is deze school bestemd? Voor twee categorieën. Eerstens voor jongens en meisjes, die, de lagere school verlatend, on middellijk in een betrekking zijn ge gaan, en die zich daar op hun plaats gevoelen, maar bemerken, b.v. bij solli citaties, dat zij,'als zij vooruit willen gaan, moeilijk een ULO-diploma kun nen missen. Zij kunnen leren en wil len terecht promotie maken. Voor deze kan een katholieke avond-U.L. O.-school een uitkomst zijn. Vervolgens is deze katholieke avond-U.L.O.-school óók bestemd voor jongens en meisjes, die even eens met succes uitgebreid lager on derwijs zouden kunnen volgen, maar het voor hun vak niet beslist nodig hebben. Zij hebben een vak ge kozen, waarin zij, als zij met ambitie hun taak verrichten, arbeid z uilen vinden, die voor de gemeenschap nuttig is. hun bevrediging en een behoorlijk bestaan zal schenken. Zij hebben daarvoor niet beslist nodig, dat zij, buiten hun vak om, zich meer kennis verwerven. Maar zij zien in, dat meer kennis prachtige mogelijk heden biedt als is die kennis niet een noodzakelijke voorwaarde om hun geestelijk leven te verrijken en te verfraaien. Voor beide categorieën moet vast ^an, dat zij kunnen leren en er ook kelijk zin in hebben. Anders zou- t ze hun tijd aangenamer en Als wij ons niet vergissen, is het voor krantenlezers vervelend allerlei bespiegelingen te lezen over de Ka binetsformatie met allerlei gissingen en mogelijkheden zonder enig ander reëel gegeven, dan wat feitelijk ieder bekend is. Interessant lijkt het echter wel te lezen de mening van de voorzitter- der Tweede Kamerfractie der V.V.D. mr. P. J. Oud. Hij schrijft in „Vrijheid en Demo cratie" o.m.: „Het meest op de voorgrond getre den verschijnsel bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer is de terug gang van het socialisme in zijn beide vormen: de extreme vorm van de C.P.N., de meer milde vor-m van de P. v. d. A. Het gezamenlijke verlies van vier zetels dezer twee partijen, is onder het stelsel van evenredige vertegenwoordiging, dat nu eenmaal geen grote verschuivingen kent, van buitengewone betekenis. De com munisten liepen terug van 10.6. tot 7.74, de P. v. d. A. van 28.3 tot 25.61. Het socialisme als geheel verloor dus 5.15 van 38.0, een teruggang van ruim 12 percent. Als algemeen verschijnsel zag mr. Oud dat het socialisme over zijn hoogtepunt heen is. De wereld krijgt weer meer oog voor de betekenis ener met verant woordelijkheid en sociaal gevoel ge paard gaande vrijheid, zoals die door de V.V.D. wordt voorgestaan. Voor Nederland is de juistheid de zer zienswijze bevestigd door de winst, die deze partij heeft behaald. In het verlies door de P. v. d. A. naar rechts geleden is moeilijk iels anders te zien dan de definitieve li quidatie der doorbraakgedachte. Men mag dus gerust constateren, dat de overgrote meerderheid der vroegere vrijzinnig democraten heeft begrepen, dat hun plaats in de V. V. D. is. Ons succes moet, dunkt men, ook de vroegere vrijzinnig-democraten, die leidende plaatsen in de P. v. d. A. bekleden, wel iets te zeggen hebben. Zij moeten het gevoel krijgen thans min of meer officieren te zijn zon der leger. Na deze verkiezingen mag men constateren, dat de P. v. d. A. ge heel is geworden wat zij voor de zuiverheid onzer partijverhoudingen behoort te zijn, de S.D.A.P. onder een andere naam. Een ander kenmerkend verschijn sel van deze verkiezing is, dat ter wijl middenpartijen als de V.V.D. en de C.H.U. zijn versterkt, de extreme oppositiepartij, de A.R., het niet verder heeft kunnen brengen dan dat zij haar poiitie heeft gehand haafd. De kiezers hebben daarmede getoond van het onvruchtbare be leid, dat zij op het stuk van Indië voorstaat, niet te willen weten. Er ligt, dunkt mij, hierin een duide lijke aanwijzing, dat thans beproefd moet worden tot een zodanig Indië- beleid te komen, dat het mogelijk zal zijn, dat met behulp van de V.V.D. en de C.H.U. een tweederden meer derheid voor de grondwetsherziening wordt bereikt. Dit alles duidt er op, dat ter oplos sing van het moeilijk probleem der Kabinetsformatie een weg behoort te worden ingeslagen, die kan lei den naar een regeringsmeerderheid op belangrijke bredere basis dan die der laatste twee jaren. Een aanmerkelijk breder basis dan die van 1946 is voor de regering met het oog op de grondwetsher ziening) een volstrekt vereiste. Daar uit volgt, dat het verkeerd zou zijn, indien men, wanneer een accoord tussen de verschillende politieke par tijen op bredere basis onbereikbaar blijkt, toch tenslotte zijn toevlucht zou nemen tot een kabinet op de basis van 1946. Een betere uitweg zal dan zijn het optreden van een ex tra-parlementair kabinet van breder samenstelling. Ik schijrf dit niet, aldus mr. Oud omdat ik op zichzelf zo'n voorstan der ben van extra-parlementaire ka binetten. Het tegendeel is het geval. Maar er zijn nu eenmaal omstandig heden, waarin een extra-parlemen tair kabnet het beste middel is om uit een impasse te geraken. Groot werk moet thans worden verricht: de hervorming van het Ko ninkrijk overeenkomstig hetgeen bij de koninklijke rede van December 1942 in vooruitzicht werd gesteld. Het is uitermate gewenst, dat dit doel zal worden bereikt met instemming ener zoo groot mogelijke meerder heid der Staten-Generaal. Daarop worde bij de Kabinetsformatie het oog gericht. Langs' de weg van een parlementari kabinet zo het kan; langs die van een extra-parlementair kabinet, zo het moet." t l*. .jÜ'" Ir óók beter kunnen besteden, dan door het volgen van een avond-U.L. O., welke begrijpelijkerwijze inspan ning vordert. Met grote waardering voor het door de Leidse katholieke U.L.O.- dagschool voor jongens genomen ini tiatief brengen wij de komende avond-U.L.O.-school onder de aan dacht van ouders, van jongens en meisjes. Wij hopen heel spoedig na dere bijzonderheden mede te delen betreffende dit zeer nuttige, zeer welkome nieuwe instituut. Amerikaanse Superforts (B. 29's) 2ijn Zaterdag in Lincolnshire in Engeland aangekomen op een „normale lange afstands-trainingvlucht". De vliegtui gen zullen een maand in Engeland blijven. „Enige leden" van de beman ningen van de vliegtuigen wandelen van hun toestel naar het stationsge bouw op het vliegveld Scampton in Lincolnshire. Ook sluiting der Dardanellen overwogen ^^OLGENS SOWJET-KRINGEN in Berlijn betekende de aankomst van de zestig Amerikaanse superforten in Europa veel meer dan veie Westerse nota's tegelijk, naar Reuter meldt. Men beoordeelt in deze krin gen de actie met de superforten als uitgaande boven politeke bluf en als een teken van onverwachte doortastendheid. Bovendien blijkt sluiting van de Dardanellen voor het scheepvaartverkeer naar de Sowjet-Unie te behoren tot de tegenmaatregelen, die door de Verenigde Staten als ant woord op de Russische blokkade van Berlijn worden overwogen. Van deze mogelijkheid is reeds eerder gewaagd, n.l. toen onlangs een Ameri kaans vlooteskader een Italiaanse haven plotseling „met onbekende be stemming" heeft verlaten. De Amerikaanse generaal Donovan, tijdens de oorlog leider van het bureau voor strategische operaties, heeft op een persconferentie te Berlijn nu eveneens over de mogelijkheid van toepas sing van economische sancties tegen Rusland gesproken en in het bijzon der de blokkering van de Dardanellen, het Suez-kanaal, het Panama kanaal en het Kaiser Wilhelm-kanaal voor Russische schepen aanbevolen. Later kan men dan nog verder gaan en de sancties uitbreiden tot de sa tellieten van Rusland. Reactie der Sovjet-pers De Sowjet-pers reageerde op de versterking, der Amerikaanse lucht macht met te wijzen op de grootte en kracht van het Russische lucht wa pen. De Russische minister der strijd krachten, Boelganin, gaf een speciale legerorder uit, waarin een beioep wordt gedaan op allen, die in ert voor de Sowjet-luchtmacht werken, om de kracht van het luchtwapen te ver groten. Het officiële orgaan van het Rode leger schrijft, dat de Russen „de sterkste luchtmacht ter were^ bezitten, veel sterker dan de Ameri kaanse en Britse vliegtuigen, die op het ogenbuik brandstof en voedsel naai Berlijn brengen". Ndar aanleiding van gerucncen, dat ook de Russen superforten naar Duitsland zquden zenden, verklaarde genui2al Hall, hoofd v?n de afdeling strijdkrachten van het Ameiikaansc bestuur, dat hij er nog geen enkele geuen had en dat de Russen de Ango-Amerikaanse luchtdienst op Bellijn trachten te beinvioeden. door een zenuwen-oorlog. AFBAKENING LUCHTCORF.TDOR? Volgens berichten uit de Sow jet- Rui s^sche zóne zijn de Sowj ets voor nemens de luchtweg BerlijnHelm- s;edtHannoverBuckenburg af te bakenen. Daartoe zouden vaste schijnwerpers en lichter aangebracht woiden. Bovendien zou luchtafweer geschut van 88 m.m. ter weerszij den van de luchtweg ongesteld wor den. Schietoefeningen zouden gehouden worden om de vliegtuigen te ver plichten zich strikt binnen de aange wezen perken te houden. De bevol king is reeds tegen het gevaar van granaatscherven gewaarschuwd Het ligt in de bedoeling van de Sowj et-deskundigen te verzoeken, dat de geallieerde vliegtuigen de luchtwegen BerlijnHamburg en BerlijnFrankfort niet meer gebrui ken, doch uitsluitend de corridor B erl ij nHelmstedtBuckebur g. DE GENERAALS KOMEN BIJEEN. De drie militaire gouverneurs van West-Duitsland, 'de generaals Clay, Robertson en Koenig, zullen heden te Berlijn bijeenkomen. Naar ver lui :'t zullen de verschillen tussen cle Londense aanbevelingen betreffende Duitsland en de Duitse tegenvoorstel len, die te Koblenz werden geformu leerd, besproken worden. VAN BELANG IN VERBAND MET BERLIJN SE CRISIS ISTEREN zün de ministers Bevin, Bidault en Spaak in ons land aan gekomen om deel te nemen aan de conferentie van de consultatieve raad der Westelijke Unie te Den Haag. Vanmorgen begonnen de bespre kingen, die algemeen van groot belang worden geacht, daar men aan neemt dat het o.a. van deze conferentie zal afhangen, wat de volgen de stap van de geallieerden inzake de Bei'lijnse crisis zal zijn. Volgens de diplomatieke redacteur van het Engelse blad The Observer zou de toe treding van de Verenigde Staten en Canada tot de West-Europese Unie binnen zeer korte tijd worden bekend gemaakt, nog voor het zenden van een nieuwe protestnota aan Moskou. Men zou het reeds eens zijn over een gemeenschappelijke militaire politiek, het gemeenschappelijke ge bruik van militaire bases, de standaardisering van de bewapening en de oprichting van een eenheidscommando in geval van oorlog. Als voorspel van de conferentie in Den Haag zijn gisteravond de minis ters van buitenlandse zaken van de landen van Benelux de gasten ge weest van de Belgische ambassadeur. Na de openingsbijeenkomst en de eerste werkvergadering, welke laat ste in besloten zitting plaats heeft, zullen de ministers van buitenlandse zaken met hun in Den Haag geac crediteerde ambasadeurs de gasten zijn op een noenmaal, hun aangebo den op het Huis ten Bosch door de Prinses-Regentes en Prins Bernhard. ROEMENIë ZEGT CONCORDAAT MET HET VATICAAN OP. De Roemeense regering heeft het concordaat met het Vaticaan opge zegd, „om de bepalingen van de' nieuwe grondwet over de volledige vrijheid van godsdienst te kunnen toepassen". De Rooms-Katholieke scholen in Roemenië zullen nu binnenkort door de staat worden overgenomen. SCHUMAN STELT VERTROUWENS KWESTIE. De Franse minister-president, Ro bert Schuman heeft, naar aanleiding van een voorstel van de radicalen tot bezuiniging op de defensiebegroting, de kwestie van vertrouwen gesteld. Het radicale voorstel houdt een symbolische bezuiniging op de defen siebegroting in ad duizend francs, bijwijze van critiek op het beleid van de minister v. defensie, Paul Henri Teitgen. De stemming voor het vertrou wensvotum zal vandaag gehouden worden. NEDERLANDSE IMMIGRANTEN IN CANADA AANGEKOMEN. Na de aankomst van de ,Kota In- ten" te Quebec heeft een speciale trein van de Canadian Pacific de tweehonderd Nederlandse immigran ten, die met dit schip zijn meegeko men, naar Montreal gebracht. De immigranten gaan naar West-Cana da, en wel naar de plaatsen Edmon ton, Galgary en Medicine Hat De Joden verbeterden hun positie T\E NIEUWE WAPENSTILSTAND IN PALESTINA is Zondagmiddag in- gegaan. Graaf Bernadotte, die gisteren op Schiphol ^ankwam op door reis naar zijn hoofdkwartier op Rhodos, zeide, dat het karakter van dit bestand anders is dan het vorige, omdat het voor onbepaalden tijd geldt. Ditmaal zal het gehandhaafd blijven, tot de vrede in het Heilige Land de finitief is gesloten. Ingeval de ge vechtshandelingen toch worden hervat, treden onmiddellijk de sancties in werking, waartoe de Veiligheidsraad besloot, aldus de graaf. Arabische voorwaarden De Arabische Liga heeft de wapen stilstand aanvaard onder de volgen de drie voorwaarden: 1. dat de Joodse immigratie tijdens het bestand wordt stopgezet; 2. ongeveer 300.000 Arabische IN EEN TE BANDOENG gehouden bijeenkomst van staatshoofden en eerste-ministers van de federale gebieden in Ned.-Indië is besloten ee Nederlandse regering en de Republikeinse interimregering een plan voor te leggen, dat beoogt de vervanging van dr. Van Mook door een directo- iaat van drie Indonesische leiders, aldus meldt A.P. In het plan, dat door de staten is ontworpen, wordt aangedrongen op een zo spoedig mo gelijke vorming van een interim-regering. Hoewel dit niet is opgenomen in het plan, was de conferentie het er over eens, dat één zetel van het directoraat aan de republiek moets worden aangeboden. Op de conferen tie noemde men de volgendè directeuren: Anak Agoeng Anak Gedc, premier van Oost-Indonesië, Abdoel Kadir plaatsvervanger van dr. Van Mook en Mohammed Hatta, vice-president van de republiek. erkend moet worden, wordt in het document terzelfder tijd verklaard, dat het Nederlandse opperbestuur een regeringslichaam moet vormen, dat in staat is onmiddellijk na de vor ming van de Verenigde Staten van Indonesië de buitenlandse betrek kingen onafhankelijk over te nemen. Eveneens moet tijdens de interim- periode een begin gemaakt worden met de vorming van een zuiver In donesische verdedigingsmacht. In het document wordt gezegd, dat de lei ders hiermee instemden. De woordvoerder zei, dat het zeer twijfelachtig was, of de republiek het plan zal aanvaarden. Toenadering tot de republiek In het plan verklaren de staats hoofden vast te houden aan de prin cipes, welke zijn neergelegd in de overeenkomsten van Linggadjati en de Renville, terwijl voorts wordt verklaard, dat de autoriteit van de erpubliek in de huidige republikeinse gebieden tijdens de interim-periode, v/elke aan de vorming van een ver- iende staten van Indonesië vooraf gaat, moet worden erkend. Hoewel de Nederlandse souverei- niteit tijdens deze interim-periodé TREIN ONTSPOORD. De expresse-trein van Edinburgh ontspoorde Zaterdag nabij Southgate (Middlesex). De stoker werd gedood en een aantal passagiers gewond. De ontspoorde trein: alle wagons liepen uit de rails en de locomotief sloeg om. ZUIDELIJKE DEMOCRATEN BENOEMEN EIGEN CANDIDAAT. De democraten uit de Zuidelijke staten van de V.S., die tegen hun partij in opstand zijn gekomen om dat deze een program van burger rechten voor negers heeft goedge keurd, hebben gouverneur J. Strom Thurmond van Zuid-Carolina als te- gencandidaat van Truman gekozen voor het presidentschap van de V.S. De beneoming geschiedde na een wilde demonstratie tijdens een ver gadering te Birmingham in Alabama ter voorbereiding van een afschei ding van de democratische partij, voor het eerst sinds 70 jaar. MGR. H. J. J. M. VAN STRAELEN NAAR INDONESIë. Naar wij vernemen, zal de hoofd legeraalmoezenier Mgr. H. J. J. M. van Straelen op 9 Augustus weder om per vliegtuig naar Indonesië ver trekken. Doel van deze reis is zich nader te oriënteren, vele nieuwe aalmoezeniers te bezoeken en contact op te nemen met kerkelijke en militaire autoritei ten in Indonesië. vluchtelingen naar hun woonsteden terugkeren 3. het bestand van vastgestelden duur zal zijn, dat de Arabische legers op hun plaatsen paraat blijven inge val de Joden he bestand mochten schenden. Koning Abdoellah van Transjorda- nië verklaarde gisteren, dat de Ara bische landen de wapenstilstand had den aanvaard onder pressie van de Veiligheidsraad en de grote mogend heden. Tegenover Un. Press zeide hij, dat de Arabieren daarom besloten hadden in een mogelijke wereldoor log afzijdig te blijven. Hij was het echter eens met de politiek van Ame rika en Engeland ten opzichte van de Sowjet-Unie, waarvan hij de politiek scherp veroordeelde. JOODSE SUCCESSEN. De Joden wisten enkele belangrijke successen te boeken vlak voor het in- gaan van het nieuwe bestand. Zij kon digden de staat van beleg in het offi cieel overgegeven Nazareth af, om de stad doeltreffend te kunnen zuiveren van sluipschutters. Hun troepen ruk ten een dertigtal kilometers ten Noordoosten van de stad op en open den een rechtstreekse landverbinding van Haifa naar Tiberias. De weg van Tel Aviv naar Haifa werd volkomen beveiligd en een verbinding kwam tot stand tussen Tel Aviv en Jeruza lem, waar echter Latroen in Arabi sche handen bleef. Om Jeruzalem brandde de strijd op nieuw los. De waarnemers, die bijeen zouden komen om de fronten te in- pecteren, moesten hun bijeenkomst afgelasten. Op de muren van de oude stad werden gevechten van man te gen man geleverd. Het mortiervuur werd in volle omvang hervat. NIEUWE MARSHALL-JIULP VOOR NEDERLAND. Paul Hoffman, de beheerder van het Europese Herstelprogramma, heeft machtiging verleend tot verzen ding van goederen ter waarde van ruim 26}^ millioen dollar. De nieuwe toewijzingen gaan naar Frankrijk, Griekenland, Nederland, Oostenrijk en de Franse zone van Duitsland. Nederland ontvangt voor een waar de van meer dan een millioen dollar. In dit bedrag is de grootste som be grepen voor oliekoeken of meel en een bedrag van bijna zes duizend dol lar voor tarwe. Voor sommige landen, zoals Grie kenland en Oostenrijk, zijn de toe wijzingen weer verlaagd. Een fcoJUiettje, Daar is' geen bet,er buitensporigheid dan een overmoed van dankbaarheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1