S)e ftzidóeSoti/fco/m De strijd in Palestina wordt hervat De Berlijners voelen de blokkade De Balkanziekte van de Rode Poliep Perscommentaren in Indonesië op de verkiezingsuitslag Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. 'Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" VRIJDAG 9 JULI 1948 39ste JAARGANG No. 11436 Slecht - nieuws uit Palestina Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., f3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 Het verlies van de P.v.d.A. WAAROM is de P. v. d. A. aan de stembus achteruitgelopen? Gisteren hebben wij daarSp reeds een antwoord gegeven. Zij^is rege ringspartij geweest en heeft als zoda nig vanzelfsprekend ontevredenheid gewekt. Vanzelfsprekend is dat al tijd, maar zeker nu in een zó moei lijke tijd voor een regering als zel den of nooit voor deze. Maar waarom dan geen teruggang zelfs in percentage een vooruit gang bij de K.V.P.? Hier raakt men het grote verschil tussen beide partijen, als zodanig. In de P. v. d. A. zijn overkoepeld principieel verschillende opvattingen. Daar zijn er thuis, die in God en in het Christendom normen vinden voor hun levens- en wereldbeschouwing. Daar vinden er ook hun plaats, die een naar het Christendom heenzwe- vend humanisme beleven. En daar zijn er óók als kind in huis, die God loochenen; die naar het echte Marx isme overhellen; wier „religie" is, zoals zij zélf belijden, hun democra tie. Als er in zulk een gezelschap meningsverschillen komen, dan zul len er gemakkelijk en gauw zijn, die een andere politiek thuis gaan opzoe ken. Zijn er dan geen pneninSsverschil len in de K.V.P.? Ongetwijfeld. Dit is een feit, dat wel 'ns vooral in ver kiezingstijd wordt opgeblazen' bui ten zijn proporties, maar het feit is er. Doch in de K.V.P. worden de le den met elkaar verbonden door een diepere principiële wij mogen zeggeneen echte principale eenheid. Men heeft daar gemeenschappelijke principiële rechten en belangen, ge meenschappelijke principiële plich ten tegenover de gemeenschap. Niet alléén omdat de P. v. d. A. regeringspartij was, maar ook uit haar eigen aard moet worden ver klaard het verlies bij de stembus. Zeshonderd atoombommen Wie heeft er de beschikking over? He, Amerikaanse leger dringt er bij president Truman op aan, dat hij spoedig een beslissing neemt over de vraag, wie de beschikking krijgt over de Amerikaanse voorraad atoombommen, welke op ongeveer zeshonderd stuks wordt Volgens de wet op de atoom-ener gie, twee jaar geleden door het Con gres aanvaard, staat het aan de pre sident om te beslissen of dat be schikkingsrecht by de commissie voor de atoom-energie blijft, of aan de militaire instanties komt. Op het ogenblik beheert de com missie de voorraad. De militairen zijn het er in het algemeen over eens, dat het niet verstandig zou zijn, om over deze kwestie te beslissen zolang de toe stand in Berlijn zo gespannen is, want het buitenland zou kunnen denken aan voorbereidingen voor een oorlog. Maar ér zijn er ook, die zeggen, dat het beter is om, wanneer er een maal oorlog is, meteen maar gebruik te maken van de atoombommen. Maar .daarvoor is het nodig, dat het leger over de zeshonderd bommen beschikt. DUITSERS NIET TEVREDEN MET LONDENSE BESLUITEN. De conferentie te Coblenz van de ministers-presidenten in West-Duits- land is ingezet met een openbare vergadering, tijdens v/elke Altmaier, de minister-president van de Rijn palts, die de vergadering presideer de, wees op de onverbreekbare band van West-Duitsland met Berlijn". Hij verwelkomde speciaal mevr> Louise Schroeder de burgemeester van Berlijn. Uit naam van de Berlynse bevol king verklaarde mevr. Schroeder, „een beroep te doen op de wereld, opdat Berlijn niet de speelbal zou blijven van de belangen-conflicten der grote mogendheden." Daarna werd- de vergadering met gesloten deuren voortgezet. De mi nisters-presidenten maakten een aan vang met het onderzoek der voor stellen, die 1 Juli te Frankfort uit Vaam van de geallieerde mogendhe den door de generaals Clay Robert son en Koenig zyn gedaan. Na een algemeen debat kwam men overeen drie commissies in te stel len, één voor voorbereiding betref fende de grondwet, een tweede voor de statengrenzen en een derde voor de behandeling van het bezettings statuut. De laatste commissie kreeg opdracht tegenvoorstellen te doen. Men was op de vergadering van me ning, dat de positieve rechten van een toekomstige Duitse regering dui delijker omschr-even dienden te wor den dan in'het voorstel van de Lon- dense conferentie. i Z.H. Exc. de Bisschop van Haar- 'em zal Dinsdag 13 Juli geen audiën tie verlenen De Ver. Natie-missie verlaat het land WANWEGE HET HOOFDKWART1 ER van de bemiddelaar der V.N. te Haifa is medegedeeld, dat de Joden hebben toegestemd in een ver lenging van het bestand in Palestina met een periode van dertig dagen, doch dat de Arabieren het geweigerd hebben. In de door graaf Folke Ber- nadotte ondertekende verklaring werd verder gezegd, dat de bemiddelaar Vrijdag de gehele missie van de Verenigde Naties uit Palestina zou terug trekken. De secretaris-generaal der Arabische Liga heeft te Cairo mede gedeeld, dat de Arabieren hedenochtend om zevey.uur (Nederlandse tijd) de strijd in Palestina zouden hervatten. offensief zijn begonnen. In het tele gram wérd gevraagd, wat de Veilig heidsraad bereid was te doen, om de Egyptische aanval te stuiten. De Veiligheidsraad is, spoedig na ontvangst van het telegram, jn spoedvergadering bijeengekomen. Daar heeft Jessup, de Amerikaan se vertegenwoordiger o.a. gezegd: „Indien de Arabieren een verder bestand rouduit hebben verworpen, dan geloven wij, dat de Veiligheids raad geen andere keuze heeft dan te constateren, dat er een bedreiging van de vrede is, krachtens artikel 39 van het Handvest. Indien de verlenging van de wa penstilstand door een der partijen wordt verhinderd, zal de Raad zich voor egn situatie geplaatst zien, waarvan de ernst niet kan worden overschat. Mijn regering is bereid om haar verplichtingen na te korrren." De Syrische afgevaardigde zei daarop, dat de Arabieren bereid zijn, om door Amerikaanse atoombommen om het leven te komen. De Raad verdaagde de ibijeei*- komst, nadat hij besloten had de be middelaar'en de Joden en Arabieren te verzoeken vandaag te melden hoe de huidige toestand is. Alleen wapenstilstand voor Jeruzalem De Arabische Liga heeft Berna- dotte medegedeeld, dat zij de order staakt-het-vuren in de oude stad van Jeruzalem zal handhaven. De Arabische troepen zullen even eens bevel krijgen om de buitenwij ken als bases voor militaire operaties te gebruiken, „zolang de andere par tij geen aanvallen op het gedeelte van de Heilige Stad doet". De Arabische Liga heeft geen be zwaar tegen het voorstel om het ge bied van de Olierabbinaderijen en de eindstations van de pijpleidingen in de haven van Haifa te demilitari seren. Voor militaire doelen zou het vrije gebied ook niet gebruikt mogen worden als basis voor het binnenko- i van immigranten of het aanvoe ren van wapens of voorraden. r zou een streng toezicht ingesteld moeten worden om de gestelde Moe ien te verwezenlijken. Hieraan zou den Arabieren deel moeten nemen. De rechten van de Arabische bevol king zbu men moeten beschermen en aan Arabische vluchtelingen zou moeten worden toegestaan naar huis terug te keren. Bernadotte heeft de Arabische lei ders doen weten, dat hij bereid is tot een bijeenkomst in Cairo Zaterdag aanstaande, voor besprekingen over een tijdelijk bestand in Jeruzalem. De staatsraad van de voorlopige regering van Israël is gisteravond in buitengewone besloten vergadering bijeen geweest ter bespreking van de militaire en politieke toestand in Pa lestina met het oog op de hervat ting van de gevechten. Egyptische gewapende colonnes die volgens de Joden gisterochtend de aanval begonnen 29 uur vóór officiële afloop van de wapen stilstand zouden des avonds door Joodse verdedigingstroepen in de buurt van Isdoed ten Zuiden van Tel Aviv tot staan gebracht zijn. Naar de Joden verklaren is de strijd waar over zij gisteren bii de Veiligheids raad een klacht hadden ingediend, in evenwicht, waarbij de Joodse strijd krachten het bevel gekregen hebben slechts een defensieve houding aan te nemen. Egvptische artillerie zou gistermiddag het' vuur geopend heb ben. De Joodse verliezen werden vastgesteld op vier doden en 6 ge wonden. Aan alle andere fronten zou het rustig zyn. Een zeer teleurgestelde, maar niet ontmoedigde graaf Bernadotte heeft aangekondigd, dat hij nu zal probe ren om althans wapenstilstand voor Jeruzalem te verkrijgen. Hij wil zijn werk als bemiddelaar voortzetten en hoopt dat er tenslotte nog een vreed zame oplossing kan worden gevon den. HOE IS DE STAND, BENADOTTE? Israël heeft een beroep gedaan op de Uno om noodmaatregelen te tref fen ter voorkoming van voortzetting van de oorlog. De regering van Israël deelde aan Trygve Lie mee, dat de Egyptische troepen Donderdagochtend reeds een Aan 200 Nederlanders werden in de Ridderzaal te 's-Gravenhage ondei- scheiöingen uitgereikt voor hun da den tijdens de oorlog, voornamelijk in het verzetswerk verricht. Uit han den van de Britse ambassadeur, Sir Philip Nichols, ontvangt Vice-Admi- raal N. A. Rost van Tonningen de Ho norary Commander of the Order of the British Empire (Military Division). De Rijkswaterstaat controleert thans met een speciaal'.daarvoor gebouwd toestel de wegvlakheid van onze gro te verkeerswegen. In de auto, die dit' toestel over de wegen trekt, worden alle oneffenheden automatisch .gere gistreerd. Het toestel passeert de uit wateringssluizen op de Afsluitdijk nabij Den Oever. Geen distributie; minder gebruik Na de opheffing van de melkdis- tributie, is men in de melkhandel algemeen tot de conclusie gekomen, dat het melkverbruik niet alleen niet is gestegen boven dat uit de bon nenperiode, maar" dat het zelfs af neemt. Voorlopig loopt dit geringère verbruik over het gehele land zeker nog niet in de honderdduizenden liters per dag. Maar men voorspelt, dat binnen veertien dagen het melk verbruik duidelijk zal zijn vermin derd. Deze voorspelling is gebaseerd op de ondervinding. De mensen zijn nu eenmaal zó, dat ze hun ^onnetjes willen gebruiken, zelf gebruiken of door anderen gebruikt zien. Men gooit geen bonnetjes weg. En daarop? is het juist ter bespa ring van de consumptie inderdaad goed, om, als het enigszins kan, de distributie van een artikel op te heffen. BRÜNING NAAR NEDERLAND. Dr. Heinrich Brüning, de Duitse rijkskanselier vóór Hitier, zal, naar Ass. Press verneemt, waarschijnlijk de volgende week uit Amerika naar Europa verrtekken. Het eerste reis doel zou Engeland zijn. Daarna zou Brüning een week in Nederland door brengen, om daarna zijn geboorte land te bezoeken. Het kolengebrek legt alles lam ^^EGENS de blokkade moesten de electriciteitsrantsoenen in de Wes terse sectoren van Berlijn heden drastisch worden vermind'erd. De electrische bovengrondse treinen, (de „S-Bahn") zullen vanaf heden- niet meer rijden en de ondergrondse treinen en tramdiensten worden beperkt. Door deze maatregelen wordt 50 tot 60 procent van de arbei ders in de Westelijke sectoren werklops. Dagelijks worden hierdoor 600 ton op 1600 ton kolen bespaard. Voedselrantsoen nog normaal De correspondent van het A.N.P. te Berlijn meldt: Na twee weken blokkade hebben de Britse, Ameri kaanse en Franse commandanten van Berlijn moeten besluiten tot krachtige maatregelen .ter beperking van het stroomverbruik. De hoeveel heid kolen, die voor de centrales in West-Berlijn beschikbaar is, is met een derde verminderd. Op een groot aantal lijnen van tram en onder- gindse wordt niet meer gereden, 's Avonds na zes uur staat het ge hele verkeer stil. Ten behoeve van industrie-arbeiders zal 'worden ge tracht busdiensten in te leggen. Het verbruik der straatverlichting is op nieuw met 75 pet verminderd. Dd beperkingen betreffen ook de dien sten van het stadsbestuur en de zie kenhuizen, die evenals andere in stellingen van vitaal belang van ge neratoren zullen worden voorzien. Een groot aantal industrieën zal moeten worden stopgezet en in ver band daarm'ede is er een werklozen steunregeling ingevoerd. De ruim 100.000 arbeiders, die werkloos zul len worden, zullen 50 tot 60 pet van hun loon ontvangen. Het ligt in de bedoeling hen bij het puinruimen te werk te stellen. Bij het aankondigen van deze be perkingen heeft de Amerikaanse commandant Howley gezegd, dat zij noodzakelijk zijn, daar het voedsel - transport het meest dringend is. De voedselrantsoenen zijn tot nog toe nog normaal verstrekt. Wel zul len in het dieët wijzigingen moeten worden gebracht, wanneer de door de lucht aangevoerde voorraden worden aangesproken. Het luchtver voer leverde in de laatste dagen een prestatie van 200 ton per dag, ook bij de opnieuw ingetreden uiterst ongunstige weersomstandigheden. Van Woensdag af is een deel van het luchttransport voor kolenvervoer beschikbaar gesteld en na 15 Juli zullen kolen het grootste deel der lading uitmaken. Reeds bij de huidi ge uiterste beperking verbruiken de electrische centrales in West-Berlijn duizend ton kolen per dag. In vele ziekenhuizen worden moeilijkheden ondervonden door het gebrek aan bepaalde benodigdheden. Slechts dringende operaties kunnen nog worden verricht. De Berlijners zullen thans de in vloed der blokkade in volle omvang gaan bemerken. Het verkeerspro bleem is voor velen reeds onover komelijk. Het stadsbestuur was Woensdag niet in staat zijn perso neel uit te betalen. Het heeft moe ten besluiten zijn administratie uit sluitend op de valuta der Sowjet- zone te baseren. Terwijl de bewo ners der ^ingesloten stad door hon derden zorgen worden geplaagd, lezen zij in hun dagbladen opgeto gen beschrijvingen van de toestand, die in West-Duitsland door de geld- sanering zou zijn ingetreden. Zij lezen van winkels, waar1 velerlei tot nog toe onbereikbare waren vrijelijk en tegen billijke prijzen te koop zijn, van overvloed aan eieren en groenten, enz. Berlijn ondervindt «van de geld- sanering nog slechts de lasten. Men ziet zich hier er op aangewezen, de bij voorbaat als waardeloos gebrand merkt^ Oostelijke Mark te gebrui ken en moet constateren, dat de si garet zijn functie als waardemeter ten volle heeft behouden. Van de andere kant wordt de ingesloten stad overgoten met communistische propaganda, die zich beijvert het vertrouwen in de mogelijkheden van een voorziening door de lucht te on dermijnen en die de Westelijke ge allieerden aanvalt, omdat zij tijdens de oorlog „nodeloos" Duitse steden hebben verwoest". (Speciale K.N.P.-correspondentie) Maandag j.l. heeft „Borba'', het toon aangevende corrtmmunistische dag blad in Joegoslavië, een felle aanval gedaan op de Hongaarse communis tische partij en haar algemeen-secre taris, Rakosi. „Borba" schrijft: „Het dagblad der Hongaarse communisten „Sza'bad Nep'' heeft verklaard dat wij het mi litaire verdrag met Sowjet-Rusland verwaarlozen en zelfs Kakosi schreef dat wij Joegslavische communis ten in een „bourgeois nationalis me" vervallen zijn. Zulke domheden van Rakosi wijzen wij van de hand. Ook werden wy ervan beticht, dat wij de bevrijding van Joegoslavië door de Sowjet-troepen niet op haar juiste waarde schatten. Natuurlijk zou het qnmogelijk zijn geweest, Zuid-Oost-Europa te bevrijden zon der de hulp van de Sowj&J troepen We moeten er echter op wijzen, dat toen de Sowjet-troepen de Joego slavische grens bereikten, reeds eni ge gebieden van Joegoslavië bevrijd waren door de troepen van Tito (en vnl. door de inmiddels door hem ver moorde vrijheidsheld en tegenstan der van elke dictatuur, Generaal Drazha MihaïloVitsj! Red K.N.P.) en deze gebieden hadden reeds toen een eigen bestuur. Reeds in 1943 werd een zelfstandige nationale ver gadering gesticht. Indien mer. de aan tijgingen hort, moet men een van onze partijleden gelijk geven, die daarop antwoordde: „Wij moeten er kennen, dat wi.i spionnen ziio andere zijn we geen Marxisten." (Dit s'aat op het bespionneren van Sowjet- aeenten door Tito's politie Red. KNP) Voorts ontkent „Borba", dat Joe goslavië zich in een crisis bevindt. „Wij verkeren in een ernstige toe stand, maar van een crisis is in het geheel nog geen sprake. De partij is het in alles absoluut eens en staat met al haar krachten achter Tito." Radio Belgrado maakte in alle ta len meldijig van de huldigings tele grammen, welke Tito dagelijks van zijn getrouwen krijgt. Sowjet-maatregel. Inmiddels roept de door de Sowjet- regering naar Zuid-Oost-Europa ge stuurde Volkscommissaris Voronyin in alle communistische bladen in dit gebied woonachtige Sow jet-burgers op, om spoedig weer naar Rusland te keren. De Sowjet-regering garan deert de thuisgangers vrij vervoer, ook voor hun bagage, en een goede verzorging.Deze maatregel kan bezwaarlijk optimistisch genoemd lieke Kerk aan. worden. Het is logisch, aat de rode inktvis met led^ ogen ziet, dat zijn belangrijkste vangarm in de Ba'- kan niet 'meer onvoorwaardelijk ge hoorzaamt. Hieruit af te leiden, dat deze vangarm de communistische partij van Tito de vrijheid in Joe goslavië niet langer zal wurgen en het Westen gaat strelen, zou een blijk van ongezond Westers optimisme vor men. Zo lang Tito zijn eigengereide weg gaat, zal er zowel voor het Wek ten ai's voor het Kremlin en zijn oogdienaars alle reden tot pessimisme blijven. Doch ook in dit pessimisme blijven Oost en West gescheiden. Wel kan aangenomen worden, dat de Sovjet-Unie op de Balkan openlijk provocaties aan het adres van de Ge allieerden alsnog wil verhinderen, om de „lieve vrede" niet overijld te torpederen. Indien er uitgedaagd moet worden, zal het ^Cremlin zelf wel bepa'en waar, wanneer en hoe! Wat de openlijke rode provocaties betreft, zyn we nog in het tijdperk van de plaatselijke, maar overigens lastige speldeprikken, die bedoeld zyn als „steek"-proeven. Berlijn is een thans zo bekende ontstoken plek. Die goeie Tito. Ondanks de scheur in het Zuid oost-Europees communistische front blijven de communistische bewind hebbers, of zij nu Tito of Dimitrov heten, o.rrr. de Katholieke Kerk ver volgen. In Bulgarije heeft het „Va derlandse Front" van Dimitrov in een resolutie aan de regering ver zocht om de liquidatie van alle gods dienstige organisaties, welke de jeugd opvoeden. Dimitrov's tegen strever Tito liet, zoals bekend, op 20 April (toen de tegenstellingen tussen hem en de Kominform reeds bestonden) Mgr. Cule, de Katholie ke Bisschop van Mostar arresteren, teneinde iedere katholieke actie in de Herzegowina de grond in te slaan. Eveneens op 20 April arres teerde Tito's politie, de UBDA, 6 Franciscanerpaters en 6 kloosterzus ters, die in een ziekenhuis te Mostar werkten. Een paar dagen later was het de beurt van nog een priester en 10 zusters. Tot heden is niets be kend omtrent de tegen al deze ge- Vkngenen ingebrachte beschuldigin gen. Bevoegde waarnemers menen, dat deze arrestaties te Mostar een proef zijn, welke vooraf zou kunnen gaan aan een grote zuiverings- en vernie- tigings-campagne tegen de Katho lieke Kerk. Gedurende de laatste tijd slaan hooggeplaatste Joegosla vische communisten dan ook een steeds hogere toon tegen de Katho- „Het Dagblad" te Batavia schrijft o.m.: ten aanzien van de Indische kwestie betekent het resultaat van de raadpleging van het Ned. kiezers-, volk, dat de afkeuring van het be leid der Regerfng-Beel zich concre tiseerde in winsten door de Chr. Hist., de WD, de stemmen op de lijst-Welter uitgebracht en in de ver liezen door de P. v. d. A. geleden. De Oost-Iydonesiëbode (Makassar) acht de geringe verschuiving van bijzondere betekenis. Het Nederland se volk heeft blyk gegeven van nuchterheid en is geenszins onder de indruk van voorbijgaande opwin ding. Noch de linkse, noch de rechtse uitersten verwierven grote aanhang, aldus het blad. Het verlies van twee Kamerzetels door de communisten tegenover twee zetels winst van de V.V.D. bewijst, dat het Ned. volk een redelijke progressiviteit voorstaat. Het volk wenst handhaving van de huidige koers, hetgeen, indien de besprekingen tussen Nederland en de republiek op niets uitlopen, bete kent de volle consequentie van het meermalen uiteengezette, bekende standpunt: dat de Nederlandse re? gering zich nog immer tenvolle ver antwoordelijk acht. T.a.v. de verkiezingen schrijft het „Nieuwsblad voor Sumatra" in een hoofdartikel, dat de verkiezingen geen opzienbarende verrassingen op leverden en dat de aangebrachte „correcties" in belangrijke mate door de Indonesische vraagstukken werden beheerst. Het blad meent, dat de re actie geen voet aan de grond kreeg en dat duidelijk blijkt, dat het Neder landse volk voortzetting wenst in de progressieve politiek t.a.v. Indonesië. In Soerabaja analyseert de „Nieu we Courant" de verkiezingsuitslag aldus, dat, gezien de duidelijke ten dens tot gematigd rechts, de K.V.P.- verbreding van de basis van het ka binet ernstig in overweging zal ne men. Het blad ziet de verschuiving niet zodanig, dat een wezenlijke ver andering in het regeringsbeleid ver wacht kan worden. Het blad schrijft: „Een gematigd en kundig man als Joekes als nieuwe minister van Over zeese gebiedsdelen bij voorbeeld zal vermoedelijk ook wel voor V.V.D. en C.H.U. in een kabinet op breder basis aanvaardbaar zijn. Een federaal In donesië kan ook na deze verkiezin gen rekenen op het inlossen van alle beloften, terwijl het republikeinse deel vermoedelijk wat minder toege vendheid zal ondervinden bij de po litiek van afdingen, uitstellen en sa boteren van iedere overeenkomst". In Batavia schrijft het republikein se blad „Soembcr": „Hoewel het re sultaat van de verkiezingen in Ne derland weinig verandering bracht, zal het ons toch nader bij de oplos sing van het Indonesisch-Nederland- se geschil brengen Soember schrijft, dat waarschijnlijk nog voor de troons afstand van de Koningin, wanneer waarschijnlijk ook de nieuwe grond wet bekend zak worden, de huidige impasse in de onderhandelingen door broken zal worden door een bepaal de overeenkomst. ZWITSERSE SPRINGSTOFFEN FABRIEK VLOOG IN DE LUCHT. Gisteren heeft zich een hevige ontploffing voorgedaan in 'n spring stoffenfabriek te Oberarth in Zwit serland. De fabriek is geheel ver woest. Gisteravond waren reeds acht lijken uit het puin gehaald. Zij zijn zo zwaar verminkt, dat het voor lopig onmogelijk is ze te identifi ceren. Bovendien zijn er zes mensen gewond, van wie drie ernstig. Een, (coJi/uMje.... Wie zichzelf kan beoordelen zal anderen niet zo gemakkelijk veroor delen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1