S)e ftridóeSotiAcmt De Duitsers in de rij tfoor 40 hele Marken Geen Amerikaanse wapens voor West-Europa Bezuiniging opMarshall-hulp weer ongedaan MAANDAG 21 JUNI 1948 39ste JAARGANG No. 11420 Directeur: C M. VAN BAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" De geldsanering in West-Duitsland Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 6 0.30 p. f 1.30 p. mnd., 6 3.90 p. kwart. Franco p. p. 6 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 6 1.50 V K.V.P. en P.v.d.A. DAAR ZIJN ER onder de katho lieken, die het samengaan van K.V.P. en P. v. d. A. in de regering afkeuren. Wij hebben onlangs, in ons nummer van 14 Juni, er op ge wezen, welke voor ons land ernstige gevolgen waarschijnlijk zouden zijn voortgevloeid uit het feit, dat een zo grote partij als de P. v. d, A. (waar in grotendeels is opgenomen 'de oude oppositionele S.D.A.P.), buiten de regeringsverantwoordelijkheid zou staan. Natuurlijk moet worden erkend en toegegeven, van heler harte toegege ven, dat er voor moet worden ge waakt, dat de P. v. d. A..niet te veel te zeggen heeft in de komende rege ring; dat het socialisme van de P. v. d. A. inzover „echt" socialisme, geen principiële invloed heeft op de gang van zaken in de landspolitiek. En hoe zal men aan de stembus de eventuele vooruitgang van de so cialistische ideologie bevorderen? Natuurlijk, als men stemt op de lijst yan de P. v. d. A. Maar ook als men zijn stem ont houdt aan lijst 1 van de K.V.P. en b.v. zijn stem geeft aan de lijst- Welter. Dat schijnt oppervlakkig be schouwd misschien heel vreemd. Maar het is heel logisch. In de huidige Tweede Kamer telt de K.V.P. 32 leden, de P. v. dJJA. 29 leden. Als nu de K.V.P. zwakker wordt, wordt daardoor vanzelf de P. v. d. A. relatief sterker, wat haar meer invloed op de regeringspolitiek kan schenken. Het is heus geen spitsvondigheid, maar realiteit, werkelijkheid, dat ook .zij, die zq uiterst benauwd schijnen te zijn voor invloed van de P. v. d. A. in de regering, de huidige partner vafc de P. v. d. A.. n.L de K.V.P., zo sterk mogelijk moeten maken, opdat de P. v. d. A. haar niet in effectieve betekenis overvleugele! Hoe men de a-s. verkiezingook bekijke, van welke kant men ook de stembus bezie de katholieke kie zer moet tot de conclusie komen, dat hij stemt op LIJST 1 op Woensdag 7 Juli. Wij herinneren hierboven aan het zetelaantal van K.V.P. en P. v. cL A. in de huidige Tweede Kamer. De andere partijen bezetten de volgen de vaantal plaatsen: A.R. 13, C.H. 8," Communisten 10, V.V.D. 6, S.G.P. 2. Dat de huidige oppositionele partijen na de verkiezing een regeringsmeer derheid zouden kunnen vormen, is uitgesloten. V De ordening in de economie économische ordening of geleide economie is velen een steen des aanstoots. En, als men beweert, dat er in de huidige ordening of leiding der eco nomie fouten worden gemaakt, dan zal geen verstandig mens dit feit wil len ontkennen. Om echter die fouten te signaleren en te bestrijden behoeft men heus niet tot een apan; partijtje of een aparte candidatenlijst zijn toevlucht te nemen. Ook niet tot de V.V.D., die als leuze heeft: „Op vooi- vrije economische sa menleving". Zo ooit, dan zou zeker nü vrijheid, absolute vrijheid in de economie be tekenen: armoede, slavernij voor de economisch zwakken. Endaarvan is de leiding van de V.V.D. eigenlijk zelf ook overtuigd! „Parool" herinnert eraan, dat mr. Oud in 1946 in „Paraat" schreef: „Lag aanvankelijk het zwaarte punt op het sociale terrein, in de latere jaren drong zich de noodza kelijkheid van economische orde ning meer en meer op. De ontwik keling der maatschappij vordert haar onverbiddelijk". Zo schreef in 1946 mr. Oud, de lijst, trekker van de V.V.D. in 1948. Economische ordening niets an ders dan: geleide economie wordt door de ontwikkeling der maatschap pij onverbiddelijk gevorderd aldus mr. Oud! IMARIëNBOSCH. „Een eenvoudig mens, voor wie ja ja en nee nee is, staat toch maar tel kens te kijken tegenwoordig. Daar heeft hij nu weer van de minister ze'f nog maar nauwelijks gehoord, dat het in Mariënbosch allemaal koek en ei is, of de gezinnen, die er ver blijven, worden overgebracht naar bet kamp Avegoor. Op de persconferentie, die wel weer komen zal: Vraag: Gebeurt dit, Excellentie, ondanks het feit, dat Mariënbosch niets te wensen overlaat? Zijne Excellentie: Precies. Uitslui tend om die gezinnen eens een afwis- selingetje te bezorgen". Aldus Tijdspiegelaar in de „Tijd" van Zaterdag. De eerw. heer De Greeve heeft Zaterdag in zijn lichtflits de aan het adres van de Vreemdelingenpolitie e. a. geuite beschuldigingen volge houden, en geargumenteerd vol gehouden! De geldsanering in West-Duitsland /"\VERAL in de drie Westelijke bezettingszones stonden gisteren lange rijen Duitsers voor schoolgebouwen en andere localiteiten. Hun geld was ongeldig geworden en ze konden nu op hun bonkaart veertig ,oude marken inwisselen tegen veertig nieuwe, zogenaamde „Deutsche Marken". Deze langverwachte geldsanering, die Vrijdagavond officieel werd afgekondigd, betekent het einde van de clausule van Potsdam, volgens welke Duitsland behandeld zou worden als economische een heid. De sanering wordt namelijk niet toegepast in de Russische zone. Evenmin in de Westelijke sectoren van Berlijn, waar de situatie nu wel zeer moeilijk is. De Sowjets hebben de grenzen van hun zone gesloten voor alle binnenkomende reizigers, om een stroom van waardeloos ge worden marken uit het Westen te voorkomen. Protest van Sokolowsky Radio Berlijn (onder Russische controle) gaf gisteren een verkla ring van de Russische militaire gou verneur Sokolowsky, waarin gezegd werd, dat de af zonderlij kè munt hervorming werd uitgevoerd in het belang der Westerse groot-kapitalis ten en tegen de wensen en belangen van het Duitse volk. Volgens een officieel te Washing ton uitgegeven verklaring is de sa nering nodig voor de deelneming van Duitsland aan het Europees herstelprogram. De Engelse gouver neur, Robertson, schreef aan Soko lowsky, dat de hevige inflatie en economische stagnatie geen andere keus lieten. Hij hoopte, dat spoedig één munt zou kunnen worden inge voerd voor heel Duitsland. AM. LEGER ZET VERVOER NAAR BERLIJN STOP. Gisteravond heeft het Amerikaan se leger het verzenden van voor raden per trein naar Berlijn stop gezet. De autoriteiten geven er de voorkeur aan de treinen niet door d'e< Sowjets te laten controleren. Een trein met militaire goederen, die voor Berlijn bestemd was, werd te ruggeroepen van de Russische con trolepost Marienborn. De 10.000 Amerikanen te J3erlijn zullen, in geval deze toestand blijft voort duren, per vliegtuig van het nodige voorzien moeten worden. DE INWISSELING. Overigens verloopt in de Weste lijke zones de inwisseling van het geld vrij vlot. Het meeste pleizier heeft de jeugd, daar vrijwel alle scholen als inwisselkantoor zijn in gericht. Minder pleizier hadden de duizenden vacantiegangers, die be stormden Zaterdag in Beieren de treinen. Ze stonden zelfs op de tree planken of zaten op de daken, want zij moesten op tijd thuis zijn, daar zij anders geen 40 Mark konden in wisselen en gedurende de eerste weken geheel zonder geld zouden zitten. De zwarte handelaren zijn overal van hun standplaatsen verdwenen. De meesten hunner hebben geen bonkaart en kunnen dus zelfs hun veertig nieuwe marken niet gaan halen. Zij pogen nu oude biljetten van één mark of rnnnder in handen te krijgen, daar deze voorlopi" als pasmunt in omloop- zullen blijven tegen een tiende der aangegeven waarde. Daartoe vroegen sommigen Zaterdagavond slechts vijf mark (in pasmunt) voor een pakje sigaretten, dat een week te voren nog 120 mark deed. Al is de stemming onder hen somber, in het algemeen nemen de zwarte-handelaren een afwachtende houding aan. Velen zullen er wel wat op vinden. In Hamburg althans bezoeken ze „Bargeldlosewahrungs- reformballe (bals) tegen later te ho- Een van de moeilijkste punten in de Ronde van Zwitserland was ze ker de etappe oVer de St Gotthard. De renners reden hier tussen hoge sneeuwmuren. Hier strijden Diede- rich (op de voorgrond), de leider Kübler, Robic en Bonneaventure om het snelst over „pashoogte" te komen om vandaar zonder die ge weldige inspanning af te dalen. noreren waardebonnen. Het Duitse publiek aanvaardt de munthervor ming als noodzakelijk en onvermij delijk. In het Ruhr-gebied verwacht men er wel een periode van vrij grote werkloosheid van. Drie Frankforter meisjes, die hun oude geld wilden opmaken, onder namen Zaterdag een serie van 25 ritten in een draaimolen op een Lunapark. Het oude geld, dat zij daarna nog over hadahn, ging naar de dokter, die er bij geroepen moest worden. Thans op het hoogtepunt van de aardappelcampagne, heerst op de grootste veiling op dit gebied in ons land, nl. te Grootbroek-Bovenkars- pel, een enorme drukte. Er komen dagen voor dat er een kwart millioer. kilogram „piepers" geveild worden. Per dag komen er op het ogenblik gemiddeld driehonderd schuiten met aardappelen aan. Rusland doet voorlopig toch niets! T\E REGERING van Ie Verenigde Staten heeft met tegenzin besloten om in 1948 slechts zeer geringe hoeveelheden wapenen naar West- Europa te zenden. Na zeer langdurige besprekingen zijn het departement van buitenlandse zaken en het leger tot de conclusie gekomen, dat zij de bevoegdheid missen om een royale greep te doen in de Amerikaanse ar senalen. Het besluit van de Amerikaanse regering zou slechts kunnen worden gewijzigd, wanneer er in Europa een crisis ontstond, waarbij ook Rusland was betrokken. En zelfs in dat geval zou het Congres zijn specia le goedkeuring moeten verlenen. Deze politieke wending die ove rigens de mening van het Amerikaan se departement van buitenlandse za ken weerspiegelt, als zou Rusland niet van plan zijn om in de eerstvol gende zes maanden tót agressie over te gaan is een grote teleurstelling voor de regeringen van de West- Europese landen, die, om het pact van Brussel tot meer dan een stuk papier te maken, dringend Ameri kaanse wapenen nodig hebben. Gen. de Gaulle sprak H STOREND SIRENENGELOEL Op het historische slagveld van Verdun, heeft generaal de Gaulle op nieuw gepleit voor grondwetswijzi ging, waardoor Frankrijk geleid zou kunnen worden door een krachtige regering. Opnieuw richtte hij zich scherp tegen „de onvruchtbare 11 -tij- politiek" en tegen de regering-Schu- man, die op een „belachelijke parle mentaire maarderheid" in feite een kleine minderheid steunt. Toen de Gaulle op het punt stond zijn rede aan te vangen, begonnen plotseling alle sirenes van Verdun te loeien. De menigte, die ter gelegen heid van de 32ste herdenking van de overwinning bij Verdun bijeengeko men was om naar de Gaulle te luis teren, protesteerde tegen deze onver hoedse onderbreking. Ten einde raad maakte een brandweerman een einde aan het ijselijk lawaai, door de dra den d^r hoofdleiding door te snijden. Het gevolg was, dat Verdun .tijdens de reparatie, die drie uur in beslag nam, zonder stroom kwam te zitten. De politie neemt aan, dat communis tische electriciens, die herstellings werkzaamheden hebben verricht, ge durende verscheidene dagen, de sire- nes hadden afgesteld. Bernadotte's „krijgsmacht" NOG DRIE WEKEN WAPEN STILSTAND. Drie Amerikaanse torpedobootja- gers en een Frans korvet zullen on middellijk ter beschikking worden gesteld van graaf Bernadotte. De schepen zullen in Palestijnse4 wateren patrouilleren. De vijftig man sterke politiemacht van de Uno is uit New York vertrokken, na een inspectie door Trygve Lie. De mannen dragen de grijze uniform van de Uno en zijn met pistolen gewapend. Op zeven na zijn het allen Amerikanen. Met deze krijgsmacht gaat Berna dotte proberen de Joden en de Ara bieren tot elkaar te brengen. Eén van de vier wapenstilstandsweken om. Twee buitengewoon zware ontplof fingen hebben de Joodse wijk van Kairo geteisterd. Uit de ruïnes van vijf huizen zijn tot dusverre negen tien lijken geborgen. Tientallen zwaar gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht. Meer dan 300 politieagenten heb- ben de wijk afgezet en tussen het puin vonden zij twee kruiwagens met on- ontplofte explosieyen. UITSLUITING VAN COMMUNISTEN UIT HET ENGELSE LEGER? Trevor Evans, verslaggever van de „Daily Express" verklaart op de voor pagina van dit blad in een artikel met grote kop, dat de Engelse regering thans ook de gewapende strijdkrach ten van communisten zal „zuiveren". Volgens Evans worden reeds stap pen ondernomen om .e communis ten uit de commando's in het Mid den- en Verre Oosten te ontslaan. Hij voegt er aan toe, dat deze week een officiële bekendmaking wordt ver wacht over het verwijderen van com munisten uit de artilleriefabrieken en scheepswerven van het leger. GROTE BRAND OP GRAN CANARIAS. Voor de tweede maal in 21 jaar wordt Santa Lucia, de hoofdstad van Gran Canarias, één der aan Spanje behorende Canarische eilanden, door een zware brand geteisterd De eerste medische goederen zijn per vliegtuig naar het eiland onder weg waar 1000 personen dakloos zijn geworden en schaarste is aan voedsel en andere artikelen. In Santa Lucia 1LIET AMERIKAANSE Huis van Afgevaardigden en de Senaat hebben Zondag beiden een compromis wetvoorstel omtrent de Marshall-hulp goedgekeurd. Het toegestane bedrag is thans in totaal 6.030.710.228 dollar voor een periode van 15 maanden, d och president Truman is gemachtigd de som in 12 maanden te besteden, wanneer hij dit nodig oordeelt. Compromis tussen Huis en Senaat Deze som betekent een compromis tussen het bedrag, dat het Huis van Afgevaardigden had voorgesteld (5.980.710.288)/en dat, waar de Se naat zijn goedkeuring aan hechtte (6.125.710.228). De periode van 15 maanden komt overeen met het voorstel van het Huis (de Senaat had 12 maanden voorge steld). De aan de president gegeven vol macht, deze som in 12 maanden te be steden, indien hij dit noodzakelijk acht, betekent in de practijk, aldUs Reuter, dat de administratie van het Plan de vrije hand heeft het groot ste gedeelte van de besnoeiing onge daan te maken. De administratie voor de economi sche samenwerking heeft binnen het kader van 't plan-Marshall tot dus ver de grootste toewijzing gedaan: 215.071.075 dollar aan zes landen, te weten Frankrijk, Denemarken, Ita lië, Nederland, Griekenland en Groot Brittannië met inbegrip van het Duitse Bizonië, Triest en Frans Noord Afrika. Voor het eerst was industrië le uitrusting in de toewijzing opge nomen. (O.a. landbouwmachnies, tur bines, radiotoren en tractoren). Nederland krijgt voor 5.699.000 dol lar kolen en voor 650.000 dollar kunstmest DE SCHOOLKWESTIE IN HON GARIJE. Op een persconferentie naar aan leiding van het tussen Hongarije en Polen gesloten verdrag heeft de Hongaarse minister van Buitenland se Zaken, Erik Molnar, verklaard, dat het dispuut tussen Kerk en Staat in Hongarije „van zuiver, politieke aard" was. Het godsdienstonderwijs blijft op de Hongaarse scholen ver plicht. De nationale vergadering heeft echter een wet aangenomen alle scholen te nationaliseren. Molnar was van mening, dat de verhouding tussen de AMNESTIE IN TSJECHO-SLO- WAKIJE. De Tsjechoslowaakse president, Klement Gottwald, heeft een am nestie voor gewone misdadigers be kend gemaakt, alsmede de voor waarden, waarop politieke gevan genen om amnestie of verzachting van hun vonnissen kunnen verzoe ken. Gewone misdadigers, die min der dan een jaar gevangenisstraf hebben, zullen worden vrijgelaten. De straf van de andere zal met een jaar worden, verminderd. De poli tieke gevangenen moeten individu eel een verzoek om behandeling van hun zaak indienen. Aan Tsjechoslo waakse burgers, die naar het bui tenland zijn gevlucht, wordt even eens amnestie aangeboden, mits zij binnen drie maanden terugkeren. MOEILIJKHEDEN IN CHILI. De Chileense regering heeft ver klaard, dat er een „nieuwe opstan dige beweging" bestaat, die zij toe schrijft aan „de communisten". Naar een woordvoerder van de regering meedeelt, heeft president Gonzalez Videla aan de minister van lands verdediging, Barrios, doen weten, dat „de communistische party en andere politieke groepen tezamen een plan tot rebellie ten uitvoer zouden leg gen." Aan de militaire autoriteiten is opgedragen maatregelen te nemen. De woordvoerder voegde er aan toe, dat de politie verscheidene communisten zou arresteren, van wie men aannam, dat zij „het plan hadden ongeregeldheden te veroor zaken, voordat het Congres een wet zou aannemen, die als wet ter ver dediging der democratie wordt aan geduid en die anti-communistische maatregelen inhoudt". BRAND IN COMMUNISTISCH PARTIJBUREAU. Overstroming in China Volgens het nieuwsbureau „Central News" hebben overstromingen, de grootste sedert 100 jaar, in de provin cie Foekien in de omstreken van Foetsjau reusachtige schade aange richt. Het water heeft duizenden H.A. blank gezet. Het aantal slachtoffers is nog onbekend, doch het nieuwsbu reau schat het aantal daklozen op 200.000. Volgens officieuze schattingen be draagt het aantal doden tengevolge van de overstromingen 10.000. Het grootste hotel van de stad Foetsjau is ingestort. 500 personen verloren hierbij het leven. Overheids diensten functioneren niet meer. KAIFENG PRACTISCH VERLOREN VOOR CHINESE REGERING. Officiële Chinese militaire berich ten gewagen van het feitelijk verlies van Kaifeng, de hoofdstad van de provincie Honan. Gisteren werd ge meld, dat de communisten na hevige strijd in de buitenwijken waren door gedrongen. Aan generalissimus Tsjang-Kai-Sjek is dringend om ver sterkingen verzocht. autoriteiten en de staat in Hongarije beter zou worden „als de Kerk zich losmaakte van zijn leiders, die in het verleden openlijk fascisten zijn. geweest en openlijk in anti-democra- tische geest invloed hebben ge- I oefend". (Dat is precies wat de com- staat geen groentenwinkel of drogist munisten willen: de gelovigen los- meer overeind. maken van hun leiders!). •Er is brand uitgebroken in het gebouw van de communistische par- Katholieke tij te La Vino, in de Italiaanse pro vincie Bologna. Het vuur, dat door een hevige wind werd aangewak kerd, breidde zich snel uit, zodat ook naburige noodwoningen door de brand werden geteisterd. De taak van de brandweer werd bemoeilijkt door de ontploffing van munitie, welke zich in het gebouw bleek te bevinden. Vechtpartij in balzaal TWEE DODEN Zaterdagavond om elf uur kregen een Pool en een Belg op een bal te Eisden ruzie om een Neder.ands meisje. Toen de twee wachtmeesters der politie de Wit en Kraft tussen beide wilden komen, trachtten enige Polen hun landgenoot te ontzetten. De politie werd zodanig in moeilijk heden gebracht, dat zij eerst vèn de gummistok gebruik maakte, en daar na een waarschuwingsschot loste. D£ politiemannen zagen kans om versterking te vragen. Maar, voordat deze ter plaatse was, drongen de Polen opnieuw op, tengevolge waar van de politiemannen genoodzaakt waren, van hun vuurwapens ge bruik te maken. De Pool K. werd dOor een van de twee geloste schoten in het hoofd getroffen, en overleed tijdens het vervoer naar het zieken huis te Maastricht. De wachtemeester Op de Ven en een mareohaussee, die assistentie kwamen verlenen, wer den bij het betreden van de balzaal ook door enige Polen aangevallen, waarbij Op de Ven met een stoel zo danig op het hoofd werd geslagen, dat hij met een schedelbasis-fractuur naar het ziekenhuis te Maastricht moest worden overgebracht. Zon dagmorgen omstreeks half elf is hij daar overleden. Dit slachtoffer was dertig jaar oud, gehuwd, en vader van één kind. De Officier van Justitie te Maas tricht en de districtscommandant van de Rijkspolitie, majoor Oor, heb ben een onderzoek ingesteld, en naar wij vernemen zijn al enige arrestaties verricht. De tenlastelegging van Christiansen Op 21 Juli a.s. zal Christiansen voor het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem terecht staan. Als getuigen zijn opgeroepen Rauter, Schreieder, Lages en Fullriede. In de tenlastelegging, die heden aan Christiansen is uitgereikt, wordt hij ervan beschudigd dat hij in Ne derland tussen 10 Mei 1940 en 15 Mei 1945 als Wehrmachtsbefehlsha- ber in den Niederlanden misbruik gemaakt heeft van zijn macht door opzettelijk in strijd met. de wetten en gebruiken van de oorlog, Neder landse gijzelaars te doen doodschie ten, nadat te Rotterdam in Augus tus 1942 door één of meer toen on bekende personen een poging tot een aanslag is gedaan op een spoortrein waarmede Duitse militairen werden vervoerd. Vijf, aan de aanslag onschuldige Nederlanders werden toen neerge schoten, t.w. mr. R. Baelde, C. H. R. Bennekers, mr. C. E. G. graaf van Limburg Stirum, W. Ruys en A. ba ron Schimmelpenninck van der Oye. Voorts heeft hij, nadat te Haarlem omstreeks 30 Januari 1943 een Duit se militair door een of meer onbe kende personen was doodgeschoten, er op aangedrongen dat als vergel dingsmaatregel een aantal Neder landse burgers zou worden doodge schoten. Als gevolg hiervan werden tien personen doodgeschoten. Voorts zou Christiansen te of na bij Putten opdracht gegeven hebben een groot deel der weerbare manne lijke bevolking gevangen te nemen en ter wegvoering naar Duitsland hebben doen overgeven aan de S.S., tengevolge waarvan deze mannen op enkele uitzonderingen na naar Duits land zijn gedeporteerd en het meren deel hunner aldaar onder afschuwe lijke omstandigheden om het leven is gekomen. £en Hoe voornamer iemand is, des te beleefder behandelt hij de mindere. (Börne)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1