S)e £aidóe(Bou/ta/rit Zal de rust terugkeren in Palestina DONDERDAG GENOEMD ALS AANVANGSDATUM De vermindering der Marshall-hulp Kerkvervolging in Albanië Plechtige Herdenking van de Vrede van Munster Wij ziging van tactiek in Sovjet -zone MAANDAG 7 JUNI 1948 39ste JAARGANG Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WIL MER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" „Santtis Augustinus" vierl haar •elfde lustrum Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 -• Abonnementsprijs £0.30 p. 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 DE PALESTIJNSE PUZZLE JIT GEZAGHEBBENDE Arabische kringen in Amman (Transjordanië) wordt vernomen, dat Donderdag 10 Juni voorlopig is vastgehou den als de datum, waarop de vijandelijkheden tussen Joden en Arabie ren in Palestina zullen worden gestaakt. De Joodse minister van Bui tenlandse Zaken Mosje Sjertok, heeft meegedeeld, dat de UNO-bemidde- laar vandaag definitief zal vaststellen ert bekend maken. De Joden en 'de Arabieren zullen zijn voorstel met een „ja" of een „neen" moeten aan vaarden of verwerpen.. Zij zullen geen voorwaarden of nieuwe voorstel len mogen indienen. De strijd om Jeruzalem Volgens Arabische berichten zou den de Joden de witte vlag gehesen hébben op het Hadassa-ziekenhuis en de«-Joodse universiteit te Jeruzalem. Beide gebouwen liggen in de buurt van de berg Scopus in het nieuwe ge deelte van de "stad, dat sinds het ein de van het Britse mandaat in handen der Joden is. Van Joodse zijde worden deze be richten echter volkomen ongegrond genoemd. Stormtroepen van het Joodse leger hebben een aanval op de oude stad van Jeruzalem gedaan, die door de Asabieren is afgeslagen, zo verneemt Reuter. De Arabieren hebben de nieuwe stad beschoten, waarbij een granaat de Anglicaanse kathedraal van S^. George heeft geraakt. De Britse con sul-generaal heeft bij het Arabische legioen geprotesteerd. KLACHT VAN KATHOLIEKEN TE JERUZALEM. De hoofden van Katholieke ge meenschappen te Jeruzalem hebben een telegram gepubliceerd, dat is ge zonden aan het Vaticaan en waarin wordt verklaard, dat de Joden-de dag, vór het'«inde van het Britse mandaat een bestand te Jeruzalem braken en aanvallen op de Heilige stad begon- nen. De Joden bezetten kloosters, aldus het telegram, en openden hieruit het vuur op de Heilige Stad, waarbij de kerk van het Heilig Graf en andere kerken en kloosters werden getrof fen'. Vele geestelijken, nonnen, vtou- wen en kinderen werden gedood of gewond. De inhoud van -dit telegram stemt overeen met die van het manifest, dat de Christelijke .Gemeenschap dezer dagen heeft gepubliceerd eri waarin met' nkme 22 kerken, kloosters, zie kenhuizen en scholen werden ge noemd, die door de Joden werden be zet of beschoten. EEN RUSSISCHE BESCHULDIGING Rusland heeft de Britse Intelli gence Service er van beschuldigd, een Russische kolonel uit de Ame rikaanse zóne van Duitsland te heblSfen ontvoerd en hem in een Lon- dense flat te hebben mishandeld. Volgens de Russen was de kolo nel, het hoofd van de Sowjet repa triëringsmissie te Bremen, in April door Britse agenten gegrepen en naar Engeland gebracht in het persoon lijk vliegtuig van veldmaarschalk Montgomery. De agenten trachtten hem over te halen Rusland te verloochenen en een politieke verklaring uit te geven waari/i hij asyl in Engeland vroeg. De Russische officier wist echter te ontsnappen. Aldus de Russische ver klaring. De" Engelsen zeggen, dat de be wuste kolonel vrijwillig naar Enge land was gegaan. Het eerste D.G. 6-toestél van de K.L.M. is Zondag in de dienst opge nomen. Het was de PH-TPM met ge zagvoerder H. Dill, dat voor zyn eerste reis naar Zuid-Amerika van Schiphol startte. Gezagvoeder Dill legt voor het vertrek aan de heer Martin, directeur van de K.L.M. aan de hand van de kaart de reisroute uit. Foto A.N.P.-K.L.M. Oorlog of vrede in Palesti na BINNEN EEN a TWEE DAGEN WETEN WU HET. De komende 24 of 36 uur zal de wereld weten of de gevechten in Palestina al of niet worden ge staakt, zo heeft graaf Bernadotte bij aankomst te Cairo verklaard. Hij had zijn laatste voorstellen aan Arabische en Joodse leiders te Bei roet, Haifa en Amman voorgelegd. Beide partijen zouden echter eerst heden schriftelijk de volledige bij zonderheden ontvangen. Tentoonstelling herdenking Vrede van Munster. In het gerestaureerde Prinsenhof te Delf is in verband met de Nationale Herdenking van de Vrede van Munster een tentoonstel ling georganiseerd. Zaterdagmiddag heeft H.K.H. Prinses Juliana, na bij woning van de herdenking in de Nieuwe Kerk, een bezoek aan deze tentoonstelling gebracht. H.K.H. Prinses Juliana wordt door de heer mr J. K. v. d. Haagen, chef van de afd. Oudheidkunde en na tuurbescherming van het departe ment van O. K. en W. voorgelicht over de slag- om 's-Hgrtogenbosch, waarvan een maquette tentoonge steld is. Rechts van de Prinses Mi nister-President dr Beel. Foto AJST.P.-v.d.W. rvE DOOR HET Amerikaanse Huis van Afgevaardigden goedgekeurde verlaging van de Marshall-hulp heeft heel wat deining veroorzaakt. De verlaging moet nu nog door de Senaat behandeld worden en men stelt alle? in het werk om de Senaat te bewegen zijn goedkeuring aan het besluit te onthouden. Marshall en Lovett, hebben het voornemen te ken nen gegeven om zich persoonlijl%naar het Capitool te begeven, teneinde het volledige bedrag der door de regering aanvaarde credieten voor een duur van 12 maanden te verdedigen. Hoffman, administrateur van het E. R.P., zal er mede belast worden de door de regering voorgestelde cijfers voor de begrotingscommissie te verdedigen. Over 't algemeen gelooft men, dat de Senaat de verlaging zal verwerpen. COMMENTAAR VAN RADIO MOSKOU. In ken commentaar op het besluit van het Amerikaanse Huis van Af gevaardigden verklaart radio-Moskou, dat er een paniek" teweeggebracht is onder de aanhangers van president Trumans politiek. De strijd om het plan-Marshall is volgens radio-Mos kou weer helemaal opnieuw begon nen op een ogenblik, dat het Congres met het oog op het zomerreces de resterende wetsontwerpen in snel tempo afwerkt. Tenslotte verklaart radio Moskou, dat persorganen, die grote industriële belangen vertegen woordigen, bittere teleurstelling ge uit hebben over het rapport van de toewijzingscommissie, dat de yerla- ging voorstelde. De New York Times zou geschreven hebben, dat John Taber, voorzitter van de commissie „zich bij de communisten aangesloten heeft". „Vliegende Vleugel" verongelukt Tijdens een proefvlucht is bij het vliegveld Muroc in Californië een „vliegende vleugel" van het type YB 49 brandend'neergestort. De uit vijf koppen bestaande bemanning kwam om het leven. De YB 49 weegt 44 ton en heeft een nuttig laadge- wicht van 100 ton. Het vliegtuig wordt voortgedreven door vier moto ren met een gezamenlijke capaciteit van 32 duizend paardekracht. Vol gens een ooggetuige is het toestel in de lücht ontploft. Minister Lieftinck is Zaterdag avond op Schiphol uit Indonesië te ruggekeerd. ONTPLOFFING TE SJANGHAL Een grote ontploffing heeft zich voorgedaan in het centrum van Sjanghai, waar een opslagplaats van benzine en lucifers in de lucht is ge vlogen. Twee huizen werden vernield en talrijke andere geraakten in brand. Het aantal slachtoffers is nog niet be kend. HATTA UITGENODIGD VOOR BESPREKINGEN. Van officiële zijde wordt medege deeld, dat dr. van Mook de republi keinse premier, drs. Moh. Hatta, heeft uitgenodigd voor het houden van be sprekingen. VIETNAM IS ONAFHANKELIJK GEWORDEN. Aan boord van een Frans oorlogs schip is de voorlopige centrale rege ring van Vietnam uitgeroepen. Aan het hoofd staat een Fransman. De nieuwe regering, die gevormd is als tegenhanger van de republiek Viet nam, die de Fransen bestrijdt, is tot de Franse Unie toegelaten. Frankrijk erkent de onafhankelijkheid van Vietnam. De nieuwe regering zal de rechten en de belangen van de Fran se onderdanen en de democratische beginselen eerbiedigen. LOUIS LUMIERE OVERLEDEN. De Franse filmpionier Louis Lu- roière is na een ziekbed van verschei dene jaren te Banddol in Zuid-Frank rijk overleden. Louis Lumière, broer van Auguste Lumière, is geboren in 1864. De ge broeders behoren tot'de uitvinders van de bioscoop. Hun „cinematogra- phe" betekende een belangrijke ver betering van de bestaande typen, waaronder de „kinetd&cope" van de Amerikaanse uitvinder Thomas Alva Edison. In 1895 verkregen de gebroeders Lumière patent op hun cinemato graaf, die camera en projector in zich verenigde. Louis hee^t naderhand nog een reeks fotografische uitvindingen ge daan. In 1907 maakte hij de eerste di recte kleurenfoto's met zijn „auto- chroom''-platen en het heeft twintig jaar geduurd, voordat dit proces ver-4 beterd werd. Ook slaagde hij erin een vorm van drie-dimennsionale film te verwezenlijken, n.l. door dubbeldruk ken in twee kleuren, waarbij de toe schouwer een bril met Verschillend gekleurde glazen moet gebruiken. Louis Lumière was groot-officier in in het legioen van eer. Te oordelen naar de berichten, die ons uit Albanië bereiken, staal het vast, dat de regering vast besloten is, de katholieke Kerk, de clerus en het Episcopaat op alle mogelij ke wij zap tö* onderdrukken. Zoals wij reeds ge meld hebben, werd op 3 Februari de bisschop Georgim Volaj te Sappa doodgeschoten. Op 11 Maart onder ging Mgr. Franciscus Gjini, bisschop van Alessio een zelfde lot. De aarts bisschop van Durazzo, Mgr. Nicolaas Prennushi, werd tot een 20-jarige ge vangenisstraf vèroordeeld. Van de gehele hiërarchie is slechts Mgr. Bernhard Shiaku, bisschop te Pulati, overgebleven. Dit is een 73-ja- rige grijsaard, die in de bergen van het uiterste Noorden leeft. Ook de wereldlijke en ordegeestelijkheid werd getroffen. Van de 70 wereld geestelijken, die Albanië telt, zijn er minstens 12 gefusileerd. De jeug dige geestelijken werden voor dienst in het leger opgeroepen. Drie pries ters hebben in Italië een onderkomen gevonden. Diegenen, die nog vrij ble ven, worden zo streng bewaakt, dat zij onmogelijk kunnen preken of godsdienstonderricht kunnen geven. Van de 55 Jezuieten zijn 17 paters en 14 broeders, die de Italiaanse natio naliteit hebben, uit het land gezet. De vice-provinciaal, de regent van het se minarie en een broeder werden ge dood; 5 Paters en 2 broeders bevin den zich in de gevangenis, terwijl de anderen zich gedwongen zagen om hieuren daar in het land een onder dak te zoeken. Van de 50 Franciscanen zijn er min stens.12 gedood en wel 2 door Joego- slaven en een door een Montenegrin. De provinciaal en zijn drie voorgan gers bevinden zich onder de slacht offers. Verscheidenen bevinden zich in de gevangenis, terwijl de overigen t— evenals de Jezuieten verspreid leven. Andere priesters zijn als Italianen over de grens gezet. De seminaristen worden ook niet vry gelaten; een werd er doodgeschoten, twee kwamen er in de gevangenis, terwijl al dege nen, die dienstplichtig zpn, onder de wapenen moeten. De overigen wer den uit het seminarie verdreven en men verbood hun de soutane te dra gen. De Italiaanse Zusters werden ver dreven, de anderen buiten het kloos ter gezet met het bevel hun klooster- kleed^ af te leggen. Praktisch geno men werden alle instituten der Orden en Congregaties opgeheven; hun werk lamgelegd en hun goederen afgeno men. Een aantal vooraanstaande ka tholieken heeft het land moeten ver laten. De katholieke scholen zijn ge sloten, de Katholieke Actie opgehe ven en de katholieke boekdrukkerijen in beslag genomen. DE EERSTE HEILIGE UIT DE KAMPEN? De deugden van de Poolse pater Maximiliaan Kolbe, die is omgeko- menin de gaskamer van het beruchte kamp Auschwitz, zijn te Padua be oordeeld tijdens een bijeenkomst van kerkelijke autoriteiten onder wie de bisschop, de provinciaal der Minder broeders Conventuelen, de promotor fidei, en (de algemeen postulator voor de heiligverklaringen- in deze orde, alsmede de rechters der diocesane rechtbank. Pater Kolbe had in dit kamp vrij willig de plaats ingenomen van een Poolse onderofficier, die vader van een gezin was. Deze bijeenkomst had ten doel het bisschoppelijk proces in te leiden ver eist om deze zaak bij de H. Congrega tie der Riten aanhangig te maken. Wanneer zoals men verwacht dit pro ces voortgang vindt, zal pater Maxi miliaan Kolbe de eerste heilige zijn uit de Duitse verni^gingskampen. COMMUNISTEN KWAMEN BIJ KARDINAAL SCHUSTER. Een groep Milanese communisten, die een wagen, beladen met zakken rjjst vervoerden, hield enige dagen geleden stil voor de woning van Kardinaal Schuster, de Aartsbis schop van Milaan. Zij verzochten de Kardinaal te mogen spreken. „Wij zijn communisten," vertelden zij aan Kardinaal Schuster, toen zij binnengelaten waren, en wij hebben de zorg voor een grote lading rijst, toebehorende aan onze communisti sche coöperatie. U weet zelf hoe on veilig het tegenwoordig is om grote hoeveelheden voedsel ergens des nachts te laten liggen. Zou Uwe Eminentie daaronr zo vriendelijk willen zijn ons toe te staan deze la ding zo lang bij U achter te laten?" De Kardinaal stond het verzoek van de communisten met een glimlach toe, liet hen de rijst afladen en in een-van zijn kamers opslaan ter be waring. In tegenwoordigheid van de Prinses-Regentes rV TEGENWOORDIGHEID van de Prinses-Regentes werd Zaterdag middag in de Nieuwe Kerk te Delft de nationale herdenking gehou den van de dag, waarop driehonderd jaar geleden de Vrede van Munster werd afgekondigd. Deze nationale herdenking werd in opdracht van de Nederlandse regering georganiseerd door het uitvoerend comité van 't nationale comité voor het regeringsjubileum in samenwerking met het gemeentebestuur van Delft. Samengesmolten tot één volk Na afloop van de plechtige ope ning door minister Gielen van de tentoonstelling in het Prinsenhof, Verzamelden zeer vele genodigden zich des middags tegen half drie in de Nieuwe Kerk, die weldra geheel was gevuld. De regering was ver tegenwoordigd door de minister-pre sident en de ministers van Buiten landse Zaken, Oorlog en Marine a.i., Overzeese gebiedsdelen en van We deropbouw en Volkshuisvesting. De regering had in Het middenschip der kerk plaats genomen tegenover de kansel. Ter linkerzijde van het spreekgestoelte waren gezeten leden van het bijna volta1 lige corps diplo matique. In het Noorderschip waren op de eerste rij, achter de leden van het kabinet, vele Commissarissen tier Koningin in de verschillende provincies gezeten. Voorts waren nog zeer vele autoriteiten uit alle delen van ons land aanwezig. De Prinses-Regentes komt binnen Om half drie betrad de Pripses- Regentes, begeleid door de minister president en de burgemeeser lvan Amsterdam het kerkgebouw om te genover de kansel en vlak voor de leden van het kabinet plaats te ne men. Aan haar linkerzijde was de vertegenwoordiger van de Koningin mr K. P. van de Mandele, kamer heer in buitengewone dienst, geze ten, die achter de Prinses-Regentes het kerkgebouw was binnen geko men. De prinses droeg een bouquet WAAR STUURT MOSKOU OP AAN? Maarschaik Sokolofsky, de Sowjet- Russische militaire gouvernur in' Duitsland, heeft zijn voornaamste fi-4 nanciële en politieke adviseurs op- •geroepen voor een speciale bijeen komst op zyn hoofdkwartier te Ber lijn. Op deze bijeenkomst zou beslo pen worden ovër de Sow jet-Russische houding ten opzichte van de geldher- vorming, welke naar gemeld wordt, in de loop van deze maand in West- Duitsland zou worden uitgevoerd. Men houdt rekening met dé mogelijk heid van een Sow jet-Russisch aan bod tot heropening van de vierzij dige besprekingen over een- geldher- vorming voor geheel Duitsland. Veel betekenend acht men een artikel in het onder Sow jet-Russische controle verschijnende Berlijnse blad „Nacht express", waarin een beroep wordt gedaan op de Franse militaire gou verneur, generaal Koenig, een bijeen komst van de geallieerde bestuurs raad te organiseren voor 15 Juni. De Sowjets zouden n.l. niet zelf het initiatief willen nemen tot een verzoek om een bijeenkost van de be stuursraad, doch wel op een even tuele bijeenkomst aanwezig willen zijn, wanneer het initiatief daartoe door een der andere mogendheden genomen zou worden. Ondertussen schijnen betrouwbare berichten uit de Sowjet-Russische zóne er op te wijzen, dat de onder Sowjet-Russische controle staande or ganisaties en autoriteiten aldaar be gonnen Zijn een, wat genoemd woreft: verzoeningspolitiek te volgen. Vol gens deze berichten zouden de poli tiecontroles op reizigers langs de weg en in de treinen sedert 1 Juni aan zienlijk. verminderd zijn, in het bij zonder in de provincies Brandenburg en Mecklenburg. Ook hebben functionarissen van de onder communistische controle staande „Vrije Duitse Vakvereni gings' bezoeken afgelegd bij protes tantse geestelijken overal in de zóne om hun medewerking aan te bieden bij de uitvoering van sociale plan nen van% kerkelijke zijde. Volgens berichten uit andere stre ken zou de door de communisten ge lanceerde Boerenorganisatie plotse ling begonnen zijn haar politieke propaganda te mipderen en meer aandacht te besteden aan programs van landbouwhervormingen. De betekenis, van de nieuwe Sow jet-Russische politiek, welke klaar blijkelijk algemeen in de zóne is in geluid, is aan politieke waarnemers te Berlijn nog niet duidelijk. Alge meen neemt men echter aan, dat het de aanvapg betekent van een poging zo groot mogelijk gedeelte van de bevolking tezamen te brengen in een „nationaal front" met het oog op mogelijke uitroeping van een Oost-Duitse staat in antwoord op de stichting van een West-Duitse staat. I van paarse orchideeën en anjelie ren, welke haar bij aankomst waren aangeboden. Onder leiding van de organist Leo Mens werden bij de aankomst van de Prinses-Regentes twee oude Ne derlandse marsen door hem voor koper, instrumenten en orgel be werkt, uitgevoerd. Leo Mens bespeel de daarbij zelf het orgel. Na deze muzikale inleiding nam de minister president op het spreekgestoelte plaats om er een rede tot de geno digden te richten. Rede van de Minister-President ®Het Hjkt soms verre aldus zeide de minister alsof in 1648 daar vrij plotseling een nieuW land opstaat, zich zijn plaats verovert en in een krachtig zelfbewustzijn en patriot tische fierheid besloten is, zich ook tegenover de machtigsten te hand haven. Het lijkt soms zo. Gij allen weet echter, hoezeer de historische feite lijkheid door blikken vanuit het verre nageslacht onjuist wordt ge zien, want de republiek is in 1648 niet zo maar in eens komen te staan in de rij der mogendheden. Nederland heeft zich naar die plaats toegeworsteld en dat zij ge slaagd is, dankt zij in de eerste plaats aan de grootste staatsman, die Nederland heeft gekend, en die te gelijkertijd een der grootste figuren in het wereldgebeuren is n.l. aan de man, die Willem van Oranje heet, die als Willem de Zwijger in de hi storie voortleeft, maar die voor ons Nederlanders nog altijd het best wordt gekenschetst als de Vader des Vaderlands. Onze gedachten gaan bij deze her denking niet slechts naar het feit van de Munsterse vrede zelf, doch enigermate ook naar de drie eeuwen die nog zijn gevolgd. In de drie eeuwen heeft ons volk een groei proces doorgemaakt. De lotsverbon denheid, waarin wij na de vrede van Munster driehonderd jaren 'hebben geleefd, de cultuur, die wij gezamelijk in «ie perioden van onze grootheid hebben opgebouwd, het leed, dat wij gezamelijk doorston den in tijden van verdrukking, die ons niet hebben gespaard, hebben ons hechter aaneen gesmeed. De Verenigde Provinciën zijn één Ko ninkrijk, de federale gemeensdhap is één sterke staat geworden. Nadat de -burgemeester van Delft eén welkomstwoord had gesproken, hield prof. dr* R. Kranenburg uit Leiden een herdenkingsrede, waar in hij de draagwijdte van de Muns terse vrede historisch belichtte. Vondels „Getemde Maïs'1. Deze nationale herdenking kreeg een cultureel slotaccoord in de Ver tolking van een fragment uit „De Getetade Mars" van Joost van den Vondel. Een compositie voor decla matie, gemengd koor en spreekkoor- tje door Robert de Roos, welke werd uitgevoerd door de declamator Henk Schaer en het museum-kamer orkest onder leiding van Dirk J. Balfoort. Nadat het Wilhelmus was gespeeld dat door al1 en werd medegezongen, verliet de Prin§es het kerkgebouw om zich naar het Prinsenhof te be geven. Hier heeft zij met de geno digden de herdenkingstentoonstel ling met veel belangstelling bezich tigd. Om half zes verliet zij het Prin senhof, waarbij zij uitgeleide gedaan werd door de burgemeester van Delft. DE OVERSTROMINGEN IN f V CANADA. De zware overstromingen, die se dert een week de Canadese staat Brits Columbia teisteren, eisen nog steeds slachtoffers. Er wordt voor nieuwe overstromingen gevreesd, daar de door hef leger opgeworpen hulpdij- ken begihnen te verzwakken. Vrijdag j.L werden nog duizenden hectaren vruchtbare grond overstroomd. De Canadese regering heeft een bijzon dere commissie benoemd om de toe stand te onderzoeken. HUWELIJK EX-KONING MICHAEL Officieel wordt gemeld, dat ex-ko- ning Michael van Roemenië en prin ses Anne de Bourbon-Parma op 10 Juni te Athene in het huwelijk zul len treden. De plechtigheid zal in de kapel van het koninklijk paleis vol gens de ritus van de Orthodoxe Kerk plaats hebben. Eed taeÖje,,, Menfcegt, dat het voor de mens zo moeilijk is met weinig tevreden te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1