S)e CoidóeSoii^cmt Marshall-plan in werking HET DAAGT IN ITALIË Haganah neemt gezag in Haifa over De vooruitzichten in Italië Nederland wordt er niet beter mee Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. W1LMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" ZATERDAG 24 APRIL 1948 39ste JAARGANG Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 0.30 p. w., 1.30 p. mnd„ f 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 PUROPA heeft deze week weer ^heel wat lichter adem gehaald dan aan het einde van de vorige week. In Italië zijn de communisten niet de baas geworden; Italië heeft het Westen verkozen en de vrijheid. En bovendien: alles is ordelijk verlo pen, op een paar kleinigheden na, welke men van Italianen niet zo kwa lijk neemt. Vooral de Katholieken, georganiseerd in de Christen—Demo cratische Partij van de Gasperi, heb ben een klinkend antwoord gegeven op de smeerpijperij, waarmede de linkse propaganda het Vaticaan had besmeurd. Alles heeft meegeholpen, ook het weer, om aan de Christen- Democraten een geweldige overwin ning te bezorgen. Het resultaat is thans, dat *de Chr. Democraten in de Kamer van Afge vaardigden de absolute meerderheid hebben en dat zij in de Senaat wel niet over een absolute maar dan toch relatief zeer grote meerderheid van zetels beschikken. Dat zij de absolute meerderheid in de Kamer hebben, ondanks het feit, dat zij nog geen 50 pet: der stem men hebben behaald, is te danken aan het stelsel der Evenredige Ver tegenwoordiging, waarbij de over schot-zetels worden verdeeld naar gelang van de grootste gemiddelden, hetgeen zoals men hier te lande ook heeft ervaren een voorsprong geeft aan de grote partijen. Dat het resultaat van de Senaat er anders uitziet, is te wijten: lo. aan de leef tijdsgrens der kiezers, die voor de Senaat hoger ligt dan voor de Ka mer, en 2o. aan het systeem der niet- gekozen maar benoemde senatoren. Er zijn n.l. 107 personen, die wegens hun verdiensten aan het vaderland, het recht hebben verworven tot se nator benoemd te worden. Het Volks front kreeg er zodoende 45 bij, alle maal lieden, die in de illegaliteit had den meegewerkt, terwijl de Christen Denlocraten slechts 18 benoemde se natoren erbij kregen. In elk geval is de stemmenaan- winst *voor de Gasperi verheugend groot. Natuurlijk vraagt men zich bij het analyseren der cijfers af, waar de winst vandaan is gekomen. Het blijkt, dat het stemmenaantal van communisten en Nenni-socialis- ten (tezamen vormend het Volks front) plus dat v.an de Saragat-socia- listen nagenoeg gelijk is gebleven, Die winst is blijkbaar niet afkomstig van overlopers uit de linkse gelede ren, want telt men de stemmen van Volksfront (d.i. communisten en Nen- ni-socialisten) tezamen met die van de Saragat-socialisten (de gematigde socialisten die met de Gasperi mee werken), dan blijkt, dat hun stem menaantal als één geheel ongeveer gelijk is gebleven aan het getal dat communisten en socialisten bij de verkiezingen van 1946 behaalden Dat het Volksfront thans aan stem men verloor komt op rekening van de Nenni-socialisten, waarvan vele voormalige aanhangers nu od Sara- gat hebben gestemd. De commuisti- sche stemmen zijn wel gelijk geble ven. De Gasperi moet zijn stemmenaan- was te danken hebben aan het opko men van hen, die anders uit gemak zucht wegbleven. Zij hebben' ditmaal begrepen, dat wegblijven misdadig zou zijn. werd geïnspireerd door de gedachte, door dit vriendelijk gebaar de juiste stemming te kweken ten opzichte van het Westen. Met behulp van het Westen zal het dus wel mogelijk zijn om de voe dingsbodem voor de communisti sche onruststokerij weg te nemen en welvaart te brengen in het Italiaanse land. De vraag is, of de volgelingen van Togliatti zich. zomaar goedsmoeds zullen laten terugdringen. Voorlo pig hebben zij althans dat verze kert Togliatti afgezien van het ge bruiken van geweld en het laat zich aanzien, dat ook Moskou niet zal aandringen op wanhoopsdaden. Mos kou is anders dan het Nazisme. Sta- lin is Hitier niet. Hitier streefde naar persoonlijke successen en was onge duldig; Moskou kan wachten tot de tijd rijp is en Stalin veroorlooft het zich, terug te trekken als hij vrezen moet z'n vingers te branden. Het Communisme heeft nu eens getracht, om aan het Vaticaan te rukken, om te proberen of het niet wanke len wilde. Maar het heeft er varen, dat het Vaticaan nog altijd sterk en vastgeworteld staat en dat degene, die er tegen slaat, z'n vingers bezeert. Waarschijnlijk zal Togliatti het consigne krijgen zich voorlopig koest te houden en eerst te probe ren het hoofd te bieden aan de scheu ren en barsten, die zich reeds ver tonen in zijn Volksfront. Wat er daarna gebeurt zullen we moeten af wachten. In elk geval ziet de toe komst voor Italië er alweer veel lich ter uit dan men verleden week meende. Waarom? r\AARUIT VOLGT, dat, al is het ^gevaar van een communistisch ge regeerd Italië voorlopig bezworen, de communistische nederlaag nog niet zodanig is, dat de Christen Democra tische leiders op hun lauweren kun nen gaan rusten. Togliatti heeft nog altijd een stevig gedisciplineerde par tij achter zich, die kan rekenen op een kleine 30 pet. van het kiezers volk. Bovendien spelen zij de boven toon in de vakbond, zodat zij door het kweken van arbeidsonrust, het uitlokken van stakingen en het in de war schoppen van het productiepro ces nog heel wat last kunnen veroor zaken. Om evenwel werkelijk invloed te kunnen uitoefenen moet de onrust een reële voedingsbodem hebben in de maatschappelijke toestanden en daarom zal het de taak van de toe komstige Italiaanse regering zijn waarvan de vorming zeker aan de Christen-Democraten en hoogstwaar schijnlijk we) weer aan de Gasperi zal worden toevertrouwd om door verbetering van de levensvoorwaar den een sfeer te scheppen, waarin het communisme niet aarden kan. De Gasperi ziet dat wel in en heeft als programpunten van zijn te vol gen politiek reeds aangekondigd een campagne tegen de werkeloosheid en agrarische hervormingen. Nu is dat alles gemakkelijker gezegd dan ge daan, maar gelukkig kan Italië thans rekenen op de steun van het Mashall- plan, terwijl men bovendien reeds doende is om de Italiaanse weerge keerde broeder mét open armen te verwelkomen in de West-Eupopese Unie. De Westerse mogendheden hebben trouwens reeds vóór de verkiezingen blijk gegeven van een welwillende houding ten opzichte van Italië, want de Amerikaanse hulp bereikte de Ita lianen reeds vóór de verkiezingen ir het zicht waren, terwijl de teruggave van Triëst aan Italië ongetwijfeld I bestrijden? Vele redenen kunnen worden aan gevoerd. Maar tenslotte moet één dier rede nen de allen-overheersende zijn. En dat is déze reden: omdat het communisme aantast onze vrijheid in de beleving van onze godsdiensti ge overtuiging. En, indien het communisme op an der terrein grotere vrijheid zou bren gen, dan nóg zou het communisme voor ons principieel onaanvaardbaar zijn. En, indien het communisme grote re welvaart zou brengen speciaal voor hen, wier welstand het geringst is, dan nóg zouden wij krachtens on ze heiligste princiepen, krachtens ons diepste levensbeginsel, ons princi pieel tegenover het communisme moeten stellen. Maar: dat is niet zo. Het communisme tast ook aan de vrijheid op niet-direct godsdienstig terrein, in heel het maatschappelijk leven. Het communisme brengt niet een grotere welvaart, óók niet voor de genen, die op de laagste sport van de welstand staan en daar beneden. En daarom staan ook velen, wier levensbeschouwing niet op een gods dienstige overtuiging is gebaseerd, met ons principieel tegenover het communisme. Deze missen echter in hun bestrijdings-motieven het zo als wij zeiden voor ons alles overheersende motief. Met deze laatsten bedoelen wij niet degenen, die het communisme willen bestrijden, omdat zij een even heidens kapitalisme willen be schermen. Dezen erkennen wij niet als onze mede-standers in de strijd, maar óók als tegenstanders. Als wij echter vóór en boveh alles bestrijden het communisme (niet de communisten) om onze Godsdienst, dan ligt daarin opgesloten, dat wij moeten beginnen met zélf die Gods dienst te beleven. Oprecht en con sequent. Ook op sociaal terrein, door ons voorbeeld van rechtvaardigheid en naastenliefde waarbij wij ook voor geen enkele communist een uitzondering mogen maken! Prinses Elisabeth van Engeland en haar man de Hertog van Edinburgh zijn met vee! ceremonieel opgenomen in de Orde van de Kousenband. De kleurrijke klederdracht en de prach tige omgeving van Windsor maakte dit gebeuren tot een sprookje. De koning en koningin van Engeland in de stoet in hun prachtig gewaden. Arabieren hebben het aan zichzelf te wijten slechts één plaats in Haifa wordt nog gestreden en de Haganah heeft het gezag in de stad overgenomenArabieren en Joden werken samen om de voedselvoorziening weer op gang te helpen, onder leiding van de Joodse burgemeester. Arabieren die wensen te vertrekken, krijgen hulp. De Syrische en Egyptische Arabieren hebben van hun regering bevel ge kregen, Palestina te verlaten. Hoewel de rust in de stad is weergekeerd, zijn twee pogingen van Joodse zijde om een wapenstilstand te sluiten, op niets uitgelopen. Bij de gevechten zijn honderd Arabieren gesneuveld en eveneens honderd gewond. De Haga nah verloor veertien man. Veertig Jo den zijn gewond. BESCHULDIGING VAN SIR CUNNINGHAM. Sir Alan Cunningham, de Britse Hoge commissaris voor Palestina stelt de Arabieren aansprakelijk voor de gevechten in Haifa, waarbij zij zo'n zware nederlaag hebben geleden. „De was het gevolg van de voortdu rende Arabische aanvallen op de Jo den. Herhaaldelijk zijn de Arabieren gewaarschuwd. De Haganah heeft de aanval op Haifa uitgevoerd, maar er is geen slachting gehouden onder de Arabieren, zoals deze beweren." WAPENSTILSTANDSCOMMISSIE VAN DE VEILIGHEIDSRAAD. Gisteravond hebben de Verenigde Staten de Veiligheidsraad verzocht om onmiddellijk een wapenstilstands commissie in Palestina op te richten, bestaande uit de consuls van België, Frankrijk en Amerika. De commissie moet er voor zorgen, dat er in het Heilige Land een wapenstilstand wordt gesloten. Met acht stemmen voor en drie ont houding is het Amerikaanse voorstel aangenomen. OOK DIT JAAR 2 EXTRA LOON. Het college van Rijksbemiddelaars heeft zijn toestemming verleend, dat werkgevers ook over 1948 twee pro cent boven het loon aan de werkne mers uitbetalen ineens of bij gedeel ten, bij gelegenheden als Pasen, Kerstmis, de vacantie of het einde van het boekjaar. Zonder voorafgaande afzonderlijke toestemming van het College van Rijksbemiddelaars mogen bovendien in de loop van het jaar 1948 extra- uitkeringen worden gegeven, indien en in de mate als kan worden aange toond, dat zij in de betrokken on derneming in de periode van twaalf maanden, onmiddellijk voorafgaande aan 10 Mei 1940, bij dezelfde gele genheid zijn gegeven. Andere extra-uitkeringen dan de genoemde mogen niet worden gege ven zonder bijzondere toestemming van het college van Rijksbemidde laars. Deze toestemming zal slechts in uitzonderingsgevallen worden verleend. Een verklaring van Scelba De Italiaanse minister van binnen landse zaken, Scelba, heeft tijdens een onderhoud met een correspon dent van Reuter verklaard, dat naar zijn mening het handhaven van de openbare orde in Italië, nu de ver kiezingen achter de rug zijn, niet veel moeilijkheden zal geven. Men moet echter niet vergeten, zo zeide hij, dat de communisten, wanneer zij hun overheersende positie in het Vakver bond, dat ongeveer zeven millioen leden telt, behouden, over een mid del beschikken om de vrede te vër-- storen. Uiteraard vormt de para-militaire organisatie, hoofdzakelijk bestaande uit de vroegere communistische par- tisanen-brig^de, een bron van even-*- tuele onlusten", zo ging Scelba voort. „Op grond van de verkiezings uitslag kan men echter verwachten, dat de gelederen van die organisa-- tie worden uitgedund. Naar mijn me ning zal de verovering van de staat door de communisten voor onbepaal de tijd moeten worden uitgesteld. Wij hebben getracht door middel van de nieuwe politiemacht 't volk het ge voel te geven, dat er in Italië, even als in andere democratische landen, een macht bestaat die in staat is al len, partijen zowel als personen, vol ledige vrijheid te waarborgen". Het grootste probleem, waarvoor de regering zich geplaatst ziet, noemde Scelba de anderhalf millioen werk lozen. Slechts met buitenlandse hulp kon deze kwestie worden opgeTost De werkgevers hadden het recht van de regering te eisen, dat het econo misch leven wordt bevrijd van ooli- tieke belemmeringen. In dit verband noemde de minister de wet, die werkgevers in landbouw en industrie verplicht arbeidskrachten in dienst te nemen, die zij niet nodig hebben, met het doel de mensen aan het werk te houden. Voor deze overtollige krachten moest een ander emplooi v/erden gevonden. De daarbij te vol gen politek zou gebaseerd zijn op so ciale rechtvaardigheid. OPSTOOTJES IN ITALIë NIET VAN ERNSTIGE AARD. Er hebben zich de laatste dagen in verschillende delen van Italië op stootjes voorgedaan, welke echter vooralsnog niet van ernstige aard Worden geacht, aangezien nog niets is gebleken van een georganiseerd plan van het Volksfront tot verstoring van de orde. De incidenten zijn van plaatselijke aard en hebber, zich voornamelijk voorgedaan op het platteland, in ge bieden waar het Volksfront een gro te aanhang heeft. In alle gevallen heeft de politie de orde zeer snel kun nen herstellen. Zij heeft daarbij ver scheidene arrestaties verricht en we derom wapenvoorraden gevonden. In de Zuidelijke provincie Foggia hadden aanhangers van het Volks front in een aantal dorpen tijdelijk belangrijke posten bezet, tot de cara binieri de orde herstelden. Onder de vele wegens ordeverstoring en wa penbezit gearresteerde personen be vonden zich de secretaris van het Vakverbond en de voorzitter van het Volksfront. Tonelen als in Foggia hebben zich ook afgespeeld in de bergdorpen rondom Rome. Onze jongens in Indië. Op pa trouille in Midden-Java. Door kali's over wankele bruggetjes en door verlaten kampongs gaan onze jon gens. Arm in arm steken de jongens een snelstromende kali over. TUSSENTIJDS ONTSLAG VAN WETHOUDERS EN GEDEPUTEERDEN Minister Witteman heeft thans het reeds aangekondigde wetsont werp tot wijziging van de gemeente wet in de provinciale wet ingediend, waardoor het mogelijk za! worden, dat de gemeenteraad een wethouder en de Prov. Staten een gedeputeerde die niet meer het vertrouwen geniet, kan ontslaan. De regering erkent, dat er schaduwzijden aan deze regeling bestaan en heeft overwogen het des betreffende besluit met een gekwa lificeerde meerderheid te doen aan nemen of door dit aan een bijzonde re goedkeuring te laten onderwer pen, doch zij meende, hierdoor aan de bestaande wetgeving vreemde elementen in te voegen. Tot nu toe was de leemte, die in beide wetten voorkomt, niet gevoeld maar de ge beurtenissen van de laatste tijd heb ben bewezen, dat sommige wethou ders zich niet aan de regels van het democratische spel houden. BEURSOVERZICHT. Ook gisteren bleek er weer enige publieke belangstelling te heersen op de effectenbeurs, /aardoor het koers peil aanvankelijk aan een stijgende beweging onderworpen was, een stij ging, die echter zeer beperkt bleef en waardoor de deze week geleden verliezen slechts voor een klein ge deelte werden ingehaald. De omzet ten .waren geringer dan Donderdag toen voor bijna 1,9 millioen gulden aandelen werd omgezet, waarbij we derom bevestigd werd, dat een stij gende markt tot grotere omzetten leidt. De koersen flu:tueerden giste ren wat meer dan Donderdag, doch, nadat de voor beurs binnengekomen orders verwerkt waren, kreeg de markt een traag voorkomen en kwam merendeels de speculatie aan bod. Het verdere verloop was dan ook vrij onbelangrijk en per saldo weken de koersen niet veel van het slotpeil van Donderdag af. Nieuwe factoren, die invloed konden uitoefenen waren niet aanwezig, zodat de stemming uiter mate kalm bleef. Prolongatie 2\\ pet. Wijzigingen in het Marshall-plan De toewijzingen van petroleum en staal in het kader van het plan- Marshall voor de eerste 15 maanden zijn drastisch verlaagd en wel resp. 2.146.000 ton en 602.000 ton. Uit een analyse van door Paul G. Hoffman ingediende rapporten blijkt echter ook, dat de V.S. van plan zijn de verschepingen van graan met 1.790.000 ton te verhogen, die van Cuba-suiker met 650.000 ton en die van andere levensmiddelen met 166.000 ton. Nederland krijgt door deze wijzi gingen 71.000 ton graan 2.000 ton vlees, 69.000 ton steenkolen en land bouwwerktuigen ter waarde van 5 1.300.000 n^er en 4.000 ton oliën en vetten. 130.000 ton petroleum, 149.000 ton afgewerkt staal en 100 vracht auto's minder. De belangrijkste verhoging vormt de toewijzing van levensmiddelen voor Oostenrijk en West-Duitsland. Deze landen krijgen eveneens meer petroleum, hetgeen echter ten koste gaat van de andere aan het plan- Marshall deelnemende landen. Uit de rapporten blijkt verder, dat de V.S. rekenen op een verdere ver hoging van de industriële productie in Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië, zodat de behoefte aan grote Aiherikaanse leveringen van steen kolen en vrachtauto's minder groot zal zijn. Daarom is de steenkolenex- port van de V.S. verlaagd met 6.904.000 ton, omdat de Britse mijnen voldoende produceren voor de ex port. Nederland behoort tot de lan den. die hierdoor het zwaarst getrof fen worden. MARHALL PLOTSELING UIT BOGOTA VERTROKKEN. Geórge C. Marshall, de Amerikaan se minister van Buitenlandse Zaken, heeft Vrijdag de middagzitting van de pan-Aihèrikaanse conferentie té Bogota verlaten met de mededeling aan de gedelegeerden, dat zijn on middellijk vertrek noodzakelijk was. „Belangrijke gebeurtenissen eisen, dat ik naar Washington terugkeer", zei hij. Hij is per vliegtuig vertrokken. Het motorschip „Noordam" van de H.A.LL. is op weg naar ons land met aan boord de eerste goederen, welke in het kader van het Marshall-plan door Amerika aan Nederland gele verd worden. Wij vernemen, dat de „Noordam" Maandagochtend in Rot terdam verwacht wordt en daar aan de Wilhelminakade meren zal. Het ligt in de bedoeling, deze eer ste „Marshall-goederen" met offi cieel vertoon in ons land te ontvan gen. Daartoe zal Maandagochtend in een der loodsen van de maatschap pij een aantal autoriteiten bijeenko men. Protest over verkiezingsraad DE CANDIDATUUR v. d. WEIJDEN „De K.V.P., afd. Roelofarendsveen, protesteert tegen het advies van de Verkiezingsraad, waarbij v. d. Wey- den wordt uitgesloten, en verwacht daden van het Kringbestuur, om zich tegen deze uitspraak op de meest krasse wij zo te verzetten. L. J. v. d. Poel, voor. N. P. Bakker, Jacz., secr. Bovenstaand telegram is heden ver zonden aan het Kringbestuur, p.a. de heer Van Mil, Hoge Rijndijk, Zoeter- Woude. Het bestuur van de afd. Roe lofarendsveen der K.V.P. verzocht an dere afdelingen eveneens telegrafisch van hun instemming met deze afkeu ring van het besluit van de Verkie zingsraad te doen blijken. Ned. verliezen in Indië EéN MILITAIR GESNEUVELD. De regering maakt tot haar leedwezen bekend, dat in de af gelopen week de navolgende ver liezen gerapporteerd zijn: Koninklijke Landmacht: Korp. H. Holtjes, afkomstig uit Gasselternyeveensemond (Dr.). Koninklijk Nederlands Indische Leger. Heeft in de periode van de afge lopen week geen verliezen gerap porteerd. Koninklijke Marine: Heeft in de periode van de afge lopen week geen verliezen ge rapporteerd. Moet er gebouwd worden Op de Vakraad van de Ned. Kath. Middenstandsbond heeft mr. H. A. Diderich een diepgaand betoog gehouden over het loonvraagstuk in het bouwbedrijf. De loonregeling die thans bestaat en waarmee thans wordt gemanoevreerd is totaal on voldoende. Het is een bevriezingsmethode ge weest en de levende maatschappij Iaat zich niet bevriezen. Het tariefstelsel biedt perspectief, maar de nodige vrijheid is" rrojf ntet bereikt. Er moet meer speling zijn. Deskundigheid en geschooldheid moeten gewaardeerd worden, dat is een normale menselijke behoefte. Er wordt teveel „geleid" en te weinig „geordend". Dat „leiden" ge schiedt door buitenstaanders en amb tenaren, „het ordenen" zou moeten worden gedaan door werkgevers en werknemers uit het eigen vak in een goed bedrijfsorganisatie. De vraag of er gebouwd moet wor den, wordt door niemand ontkennend beantwoord. Door alleen te zeggen „Het moet" komt men er niet. Men zal een gehele reeks maatre gelen moeten nemen, die dat bouwen mogelijk maken. Regelen stellen en straffen uitdelen is niet voldoende en zelfs immoreel, wanneer deze rege lingen de gezonde verhoudingen in het bouwbedrijf geweld aandoen. De heer Diderich gaf nog enkele voorbeelden dat de bouwkosten aan merkelijk kon worden verlaagd door aan de bouwers meer initiatief te la ten. Dit laatste was het geval met de reiskosten van de arbeiders. Thans is het zo geregeld, dat de aannemer in de aanneemsom zelf de reiskosten van de arbeiders moet calculeren,, aan zijn activiteit wordt het nu over gelaten arbeiders uit eigen omge ving te vinden. Het resultaat van deze regeling is verbluffend er wordt thans veel minder gereisd dan vroe ger, waardoor tevens minder werk uren verloren gaan. Op dezelfde wijze moet het gehele loonvraag stuk worden opgelost, niet door amb tenaren maar door de betrokkenen zelf, die onderling de meest ge schikte vorm weten te vinden. De heer Diderich wees herhaalde malen op de onmisbaarheid van een morel besef van patroons en van ar beiders. Het geweten speelt hier een grotere rol dan loonregeling of wet. TERUG NAAR BETERE TIJDEN. Het aantal distributie-kringen in Noord-Brabant wordt van 22 inge krompen tot 9. In de toekomst zullen tweeduizend inwoners- de beschik king hebben over een ambtenaar. Tot nu toe waren het er vier. FELLE BRAND IN GESTICHT VOOR JONGENS TE BORCULO. Gisteravond omstreeks acht uur is een felle brand uitgebroken in het Leo-gesticht, Rooms-Katholiek op voedingsgesticht voor jongens te Bor- culo. De brandweren van Borculo, Ruurlo, Doetinchem, Zutfen, Geeste ren, Eibergen en Deventer waren spoedig aanwezig. Om hall twaalf was de brand bedwongen. De linker vleugel en het middengedeelte van het gebouw zijn geheel uitgebrand. De schade bedraagt naar schatting zevenhonderdduizend gulden. £m taeöje,., De rijkdommen zijn volstrekt niet behorlijk verdeeld en komen aan dc verschillende klassen der maat schappij in allesbehalve-juiste ver houding ten goede. „Quadragesimo Anno".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1