S)e QaidócQoiVtcvnt
Verheug u, Holland, over een zo
wijdberoemde Maagd!
Lagere rente
voorStaatslening
Russische jager ramt Brits
vliegtuig
Het organiseren van de
Marshall-hulp
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD R
Hoofdredacteur: TH. WILMER ;if
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 6 APRIL 1948
39ste JAARGANG No. 11357
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £030 p. w., f 1.30 p. mud., f3.90 p. kwart. France) p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes F1.50
Vrucht van
democratie
'schoonste vruchten van de demo
cratie:
Alle Lager Onderwijs, dat op een
bijzondere levensbeschouwing ge
grond fs en aan de. bij de
wet te stellen eisen voldoet, wordt
in gelijke mate als het openbaar on
derwijs uit de openbare kassen gefi
nancierd.
Ons ideaal is en blijft, dat deze de
mocratie In het onderwijs zal gaan
gelden voor het gehele onderwijs
niet alléén voor het lager onder
wijs.
Maar dankbaar moeten wij zijn
voor wat op het terrein van het la
ger onderwijs nu 28 jaar geleden
is bereikt, terwijl wij óók mogen
constateren, dat voor het bijzonder
•onderwijs, dat niet behoort tot het
L.O., in de loop der jaren de subsi
diëring uit de overhedskassen aan
merkelijk is verbeterd.
Ons volk heeft van de democratise
ring van'het L.O. geprofiteerd.
Wij geven hier enkele cijfers,
waaruit dat duidelijk blijkt.
In 1920 bezocht 55.43 pet. van de
kinderen het openbaar onderwijs, in
1944 29.01 pet. Het bijzonder onder
wijs trok in 1920 44.57 pet., in 1944
7-0. 99% pet. Het katholiek onderwijs
maakt ruim 3/5 van het gehele bij
zonder onderwijs uit.
Dr. Cassianus Hentzen mag in zijn
monumentaal werk, als hij gememo
reerd heeft de aanneming van de wei-
De Visser in 1920 (financiële gelijk
stelling L.O.), terecht opmerken:
„Het grootse werk der pacificatie
was volbracht; de onder wij svrede na
een eeuw'van strijd ingeluid, dank
zij de harde arbeid en het strakke
pogen van onze voormannen, dank
ook het hoge karakter en de eerlijke
zin voor het recht bij velen uit an
dere politieke kringen. Het Neder
landse volk sloot de vrede na 100 ja
ren van strijd op voorwaarden, die
beide partijen evenzeer eerden. Ge
lukkig wie zulk een land zijn vader
land mag noemen."
Het.is goed, ii> deze tijd vooral, ons
te herinneren dat eervol verleden,
waarvan wij nu de vruchten pluk
ken.
Wie, in het kort, de geschiedenis
van de schoolstrijd in Nederland wil
overzien, lezé de pas door de Kath.
Volkspartij uitgegeven brochure „De
Schoolstrijd" van G. J. Rooymans.
En wie van de resultaten wil kennis
nemen, verzuime niet -te bezoeken de
tentoonstelling „Schoolstad" in Den
Haagv
Sparen en potten
MINISTER Lieftinck heeft gister
avond er weer eens op gewezen,
dat Nederland alléén economisch er
boven-op kan komen door hard wer
ken en zuinig leven.
In brede kringen is het Neder
landse volk daarvan ook gelukkig
overtuigd.
Zo blijkt b.v. uit een statistiek, dat
in Februari weer betrekkelijk goed
is gespaard, ondanks het feit, dat het
sparen voor zeer velen inderdaad
-moeilijk en zelfs onmogeilijk is.
Enkele cijfers:
Het bedrag van de inleg Wij de al-,
gemene spaarbanken gedurende de
maand Februari j.l. beliep 32.322.126
(v.m. ƒ34.139.120), dat der terugbeta
lingen 26.179.971 (v.m. ƒ27.818.907),
zodat meer is ingelegd dan terug be
taald ƒ6.142.155 (v.m. ƒ6.320.213)
Over de maanden Januari en Fe
bruari tezamen was het bedrag van
Me inleg f 66.461.246 en dat van d<
terugbetalingen 53.998.878, derhal
ve een overschot van inleg boven te
rugbetaling van 12.462.368. Wat de
Bankspaarbanken betreft bedroeg de
inleg van Februari ƒ3.624.394 (v.m.
ƒ3.090.993) en de terugbetaling
ƒ2.579.059 (v.m. ƒ1.932.951).
Sparen is een oud-Hollandse deugd,
welker beoefening voor velen door de
omstandigheden, helaas, onmogelijk
wordt gemaakt. Toch is er blijkbaar
nog een aantal mensen, die ook onjïer
dit opzicht "doen wat zij kunnen.
Sparen is echter heel iets anders
dan „potten"!
Zo prijzenswaardig als het eerste
is, zo laakbaar is het tweede. Sparen
is: goederen of geld bewaren met
een sociaal-goede bedoeling. „Potten"
is: goederen of geld bewaren met
een egoistische bedoeling; om zoveel
mogelijk te bezitten of te kunnen na
laten; met motieven van hebzucht
of gierigheid, en met middelen, die in
strijd zijn met de deugden vanTecht-
vaardigheid en van naastenliefde.
Een christen spaart, als hij kan,
maar „pot" niet!
Zweden doet niet mee
met het Westen
Ernst Wigforss, de Zweecise minis
ter van Financiën, heeft verklaard,'
dat Zweden zich niet bij een Weste
lijk blok zou aansluiten. Het is zo
goed als zeker, dat een toetreden tot
een dergelijk blok, de achterdocht in
hét Oosten zou doen toenemen. Wig-
forss becritiseerde de mening, dat de
vrede bevorderd zou worden als de
Westelijke staten zich tot een hecht
blok aaneen sluiten. De "minister be
sloot, „het is niet waarschijnlijk, dat
het Westen geweld zal gebruiken» om
té trachten offensieve bases te ver
krijgen. Nog onbegrijpelijker is.
waarom het Oosten zou trachten een
aanvalslijn over Scandinavië te trek
ken.
GEVAARLIJK INCIDENT BOVEN BERLIJN
T5 inzittenden kwamen om het leven
DIJ*HET VLIEGVELD- Gatow, de luchthaven van de Engelse sector van
Berlijn, is gistermiddag een Brits passagiersvliegtuig in botsing ge
komen met een Russische jager. Beide machines stortten neer. Zowel de
veertien inzittenden van het Engelse, als de piloot van het Russische
toestel kwamen om het leven. De Engelse redering nam de zaak zeer
ernstig op. Bevin zou vandaag in het Lagerhuis een verklaring afleg
gen. De Britse gouverneur Robertson, die gisteravond bij zijn Russische
collega Sokolowpki, persoonlijk een protest indiende, omdat de Rus
sische jager zich boven Brits gebied bevonden had, beval aanvankelijk
dat voortaan de Britse vliegtuigen door jagers geëscorteerd zouden
worden. Na een verklaring van Russische zijde is dit bevel echter weer
ingetrokken.
De lucht was betrokken
Het Engelse .vliegtuig, een Viking
van de British European Airways,
dat de geregelde dienst Londen
Hamburg«Berlijn vloog, cirkelde
rond om op Gatow te landen. De
lucht was betrokken, de wolken
hingen laag en het motregende.
Duitse ooggetuigen verklaren, dat
er een Russische jager verscheen, die
met het Britse vliegtuig begon te
„spelen". Gp een gegeven ogenblik
raakten, volgens autoriteiten van de
R.A.F., de vleugels van de beide
toestellen elkaar. De Viking vloog
nog in de lucht in brand en viel neer
in de Berlijnse wijk Spandau, Rus
sische sector.
De Russische jager kwam even
eens brandend, met een .zware slag
terecht in de Heerstrasse, Engelse
sector. Een aantal Russische officie
ren haastte zich naar de plaats van
de ramp. Zij weigerden later enige
mededeling te doen.
Het Engelse vliegtuig had eén be
manning van vier koppen. Onder*
de tien passagiers bevond zich een
Twee waren van Amerikaan-1
se nationaliteit. Tot de slachtoffers
behoort de. United-Presscorrespon-
dent. Collier.
De Russen lieten geen fotografen
en verslaggevers tot het wrak toe,
maar wel zes Engelse ambulance
auto's waarmede de totaal verkoolde
lijken werden weggehaal^.
RUSSISCH EXCUUS
De Russische bevelhebber, maar
schalk Sokolofsky, heeft de Britse
militaire gouverneur Sir Brian Ro
bertson zijn deelneming betuigd met
het verlies ^van Britse levens bij de
botsing boven het vliegveld Gatow.
Sokolofsky verzekerde, dat hij nooit
het voornemen heeft gehad, het ver
keer van Britse toestellen door de
luchtcorridor naar Berlijn te belet
ten. Na dezeverklaring heeft gene
raai Robertson zijn instructie tot het
gebruiken van jagerescorte bij Brit
se transportvluchten ingetrokken.
Sokolofsky heeft verklaard, dat hij
onmiddellijk orders z^l geven om
Britse soldaten toe te laten bij het
wrak van de Viking, die op Russisch
gebied is neergestort.
STORM CrELUWD
Het geallieerde goederenvervoer
per spoortrein en per schip naar Ber
lijn is weer normaal en wordt niét
door de Russen geïnspecteerd. Pas
sagiers reizen echter per auto of
per vliegtuig, omdat de Russen er
nog steeds op staan hun papieren en
bagage ijl de trein te komen contro
leren.
Het wachten is nu op de Russische
uiteenzetting, die beloofd is door de
plaatsvervangde So wj et-gouverneur
Dratwin. De plaatsvervangende En
gelse gouverneur Brownjohn, de
Russische uitnodiging aanvaardend,
heeft voorgesteld, de zaak te bespre
ken in gezamelijke bijeenkomst van
vertegenwoordigers van alle vier be-
zettings mogendheden.
Brownjohn voeg'de er aan toe, dat
Engeland geen Russische inspectie
an Engelse treinen kon toestaan.
Gistermorgen werd bij het Lehrter
Bahnhof in de Engelse stadssector
een Rusissche soldaat aangetroffen,
die door een schot dodelijk gewond
was. Tijdens het vervoer naar een
ziekenhuis in de Russische sector
overleed hij. Russen en Britten stel
len gezamenlijk een onderzoek in.
Officiële kringen te Londen zijn
van mening, dat de spanning te Ber
lijn aanzienlijk verminderd is, maar
dat de Russen uiteindelijk toch de
Westelijke geallieerde uit de gewe
zen Duitse hoofdstad willen verdrij
ven.
In hét Witte Huis te Washington
heeft President Truman de wet voor
hulpverlening aan het buitenland,
het z.g. Marshall-plan, getekend. Tij
dens de tekening kijken belangstel
lend toe van links af: Arthur Van-
denbergh, John W. Snyder, Charles
A. Eaton, Tom Connally, Julius
Krug, Joseph W. Martin, Sol Bloom
en gedeeltelijk verborgen rechts
Clinton Anderson.
DEENS KONINGSPAAR NAAR
NEDERLAND?
Koning Frederik en Koningin In-
grid van Denemarken zullen waar
schijnlijk in Juni een bezoek aan Ne
derland en Frankrijk brengen, dat
misschien gevolgd zal worden door
een reis naar België en Groot-Brit-
tannië.
|>E VERTEGENWOORDIGERS van de 16 landen, die deelnemen aan
het plan-Marshall, zijn Maandagmiddag om 2 uur weer té Parijs bij
eengekomen om te trachten het ontwerp voor de gezamenlijke overeen
komst op te stellen, dat vervolgens aan de ministers' van. Buitenlandse
Zaken ter ondertekening kan worden voorgelegd.
Vanuit Eindhoven vertrokkéh 21
witte paters uit Boxtel naar Algiers
voor de missie; als bijzonderheid
dient vermeld te worden, dat zij de
reis maakten met het eerste wilde-
vaart-vliegtuig van de Aero-
Holland.
I
Het betreft hier de multilaterale
overeenkomst, waarin de 16 landen
zich verplichten te komen tot eén
verhoging van de productie, een her
stel van het monetaire evenwicht,
en de ontwikeling van het Europese
handelsverkeer. Daarnaast moet een
statuut worden opgesteld voor de or
ganisatie voor de samenwerking van
de 16 landen en West-Duitsland. De
definitieve vortn kon niet gevonden
worden, voordat de juiste tekst van
de thans door president Truman on
dertekende wet voor het „Europese
herstelprogramma" bekend was.
Er blijven pog enige moeilijkhe
den, zoals de zóne-kwestie in Duits
land, maar verwacht wordt, dat daar
door spoedig een oplossing gevon
den zal worden. Tegenover de Ame
rikaanse wet en haar uitvoeringsor
ganen staat dan een Eurouees trac-
taat ter uiiyoering van het „Europe
se herstelprogramma".
ZO SNEL MOGELIJK HULP VOOR
NEDERLAND.
Ambtenaren van het Amerikaanse
departement van Buitenlandse Za
ken hebben volgens Associated Press
medgedeeld, te geloven, dat Neder
land voör een zeer ernstig dollarte
kort staat en de hulpverlening in het
kader van het Marshall-plan zo snel
mogelijk moet plaats hebben. Ver
klaard wordt, dat het ministerie de
situatie in Nederland in de afgelo
pen week opletend heeft gevolgd en
onmiddellijk h\ilp nodig acht.
ARABISCHE NEDERLAAG IN
PALESTINA.
Uit Joodse bron wordt gemeld, dat
de Arabieren gisternacht hun tot nog
toe zwaarste nederlaag in Palestina
hebben geleden.
Meer dan 1.000 Arabieren zouden
terug zijn geslagen na een aanval op
Misjmar Haemek, een ten Zuiden
van Haifa gelegen Joodse nederzet
ting.
THERE SI A NEUMANN OP 8 APRIL
50 JAAR. 0
Theresia Neumann, de gestigmati
seerde van Konersreuth, zal Donder
dag 8 April 50 jaar worden. In haar
toestand is geen verandering ingetre
den; reeds sinds jaren neemt zij geen
ander voedsel tot zicl\ dan de H.
Communie, die -zij dagelijks ont
vangt.
Russen doen
concessies
INZAKE DUITSE ACTIVA IN
OOSTENRIJK.
De plaatsvervangers voor Oosten
rijk de ministers van Buitenlandse
Zaken der grote vier, te Londen bij
een, hebben Maandag een aanzienlij
ke vooruitgang kunnen boeken, daar
alle vier verdere belangrijke conces
sies hebben gedaan op het punt van
de Duitse activa.
In principe is overeenstemming
bereikt over de duur van de petro-
leumconcessies, die Rusland in Oost-
Oostenrijk zal krijgen en over de aan
het land toe te wijzen petroleumver-
koopmaatschappijen.
Ten slotte zijn de plaatsvervangers
elkaar dicht genaderd wat betreft
het belangrijke punt, welk percen
tage van de Oostenrijkse petroleum-
productie aan Rusland zal worden
toegewezen. Van Kussische zijde
wordt thans aanspraak gemaakt op
6G pet. van die productie, terwijl de
afgevaardigden van de Westelijke
mogendheden hun percentage, tot 58
hebben verhoogd. Alle afgevaardig
den zeiden bereid te zijn hun per
centages in het licht van een uitvoe
rig onderzoek van het petroleumgé-
bied te wijzigen.
Later op de dag .zouden de gede-
legeerüfer. een Britse formule bestu
deren ter overbrugging van het
kleine verschil en een rapport op
stellen over de- tot dusver bereikte
resultaten.
Aan de dood
ontsnapt
Vijf mirmtchi nadat Zaterdagsmid
dag de M'ioheline-trein het station
van Alken (nabij Hasselt) was ge
passeerd. ontving men aldaar het
alarmiberioht, dat enkele kilometers
verder een stuk rails van 30 om. uit'
de spoorwegbaan ontbrak. Het was
te laat om de bestuurder van de
trein nog te waarschuwen en met
een snelheid van 90 km. joeg de
trein op de gapende opening toe.
Onmiddellijk werden alle hulpdien
sten gealarmeerd en een ieder ver
wachtte, dat «zich een vreselijke trein
ramp zou voordoen. Wonder boven
wonder bleef deze echter uit. Door
zijn grote snelheid raasde de trein
over de opening in de rails zonder
te ontsporenToen de talrijke
reizigers de trein verlieten iftidden
zij er geen flauw vermoeden van,
dat zij*op het nippertje aan de dood
waren ontsnapt. Omtrent de oorzaak
van het ontbraken van het stuk rails
tast men in het duister.
DE SOWJET-RUSSISCHE-FINSE
ONDERHANDELINGEN
GEëINDIGD.
De Finse onderhandelingen met de
So wj et-Unie voor een verdrag van
militaire bijstand en vriendschap
zijn geëindigd, maar dé overeen
komst is nog niet getekend, aldus
verneemt Reuter van de«feijde der
Finse delegatie te Moskou.
KRUPP-DIRECTIE
VRIJGESPROKEN
NEURENBERG.
IN
Alferd Krupp en ll directeuren
van de Krupp wapenfabrieken, die
gisteren voor een Amerikaanse tri
bunaal terecht stonden, zijn vrijge
sproken voor de berechting van oor
logsmisdadigers, vrijgesproken van
de beschuldiging een aanvalsoorlog
te heb enberaamd en aan een samen
zwering tegen de vrede hebben deel
genomen.
Zij moeten zich thans nog verant
woorden op grond van de volgende
beschuldiging: plundering en kneve
larij van veroverde landen en de
portatie, exploitatie en het misbruik
maken van dwangarbeiders.
503e STAATLOTERIJ.
Vijfde klasse 10e lijst.
5000.— 6522
1000.— 1093, 6811, 7158, 9012,
11201, 14385, 18490, 21105
400.— 4451, 13725, 19725
200.—* 3941, 7866
100.— 5043, 5409, 5711, 11414,
12087, 12578, 18740, 19260.
15e Leidse Bedevaart naar Schiedam
Een mantel .van bloemen en gebed
rond St. Lidwina
HET IS EEN IEDER JAAR opnieuw terugkerende verbazing, dat aan de
drassige, laag-gelegen moddergrond van Holland een onvergelijkelijk-
edele bloemenpracht in rijk geschakeerde kleuren en de welriekende geu
ren ontspruit. Het is even verwonderlijk, dat deze drassige .grond, bevolkt
met erg-nuchtere en altijd-bezige mensen, een mystieke bloem van zo
heerlijke gratie en zo geurig van heiigheid heeft ópgeleverd als Lydewy
Petersdochter uit de Lange Achterweg te Schiedam. „Verheug u, Hol
land," schreef haar eerste levensbeschrijver, pater Briïgman „verheug
u, Holland in wiens gaard zulk een wijdberoemde maagd wordt aange
troffen, blank als de lelie, uitgelezen als Esther. Juich, 'gelukkig stadje
Schiedam, dat op een nederige plek zulk een kostbare schat bewaart
Pelgrim-tocht naar
haar woonplaats
Nu was pater Brugman een be
roemd kanselredenaar in de middel
eeuwen de uitdrukking „praten als
Brugman" doelt nog steeds op hém!
en men is geneigd zijn lofprijzing
op St. Lidwina te beschouwen als een
uitlating van oratorische opgetogen
heid. Iedereen echter, die de levens
beschrijvingen van tijdgenoten leest,
komt tot het inzicht, dat, terwijl Ly
dewy Petersdochter 38 jaar op haar
houten brits onzegbare pijnen leed,
in de Lange Achterweg te Schiedam
de hemel eep kus gedrukt heeft op de
aarde. Tijdens de 15e Leidse bede
vaart naar haar stad, gisteren, hebben
'we de kans schoon gezien even door
de Lange Achterweg te lopen. Op de
plaats van haar huisje staat thans een
Hervormd weeshuis. De straat is er
een als iedere andere achterstraat, kil
en kaal. Een melkboer is bezig melk
te pinten, huis aan huis. Een paar
fietsersOp deze plek nu van Hol
land heeft zich het wonder van gena
de voltrokken, dat alle menselijk ver
stand en berekening te boven gaat:
een vrouw, door vreselijke en vaak
afzichtelijke kwalén 38 lange jaren
gekweld, heeft hier in de echte zin
van het woord „een hemeltje op aar
de" gehad.
Een slingerend lint, dat het ver
keer in de war stuurde.
Tijdens haar leven ging haar roem
reeds van mond tot mond. Zij was er
zich trouwens in oprechte nederigheid
zelf van bewust^ „voorrecht" te
zijn. „Het gerucht van Liduina's
dopd" staat er in een van haar le
vensbeschrijvingen „en van de ver
heerlijkte staat van haar lichaam
vloog wijd en zijd rond; en de dui
zenden, die uit Rotterdam, Delft, Lei
den, Den Briel en omliggende plaat
sen naar Schiedam stroomden orri het
lijk te zien, voor dat het grafwaarts
werd gedragen, waren niet te bepa
len". De Leidse bedevaart naar Schie
dam is dus spontaan begonnen op 14
April 1433 en heeft zich gisteren
voor de 15e maal sedert de Hervor
ming herhaald. Het aantal pelgrims
liep niet in onbepaalbare duizendtal
len er waren er enige honderden,
schatten we. De bedevaartgangers uit
Den Haag, die tegelijkertijd optrok
ken, vprmden zij toch een slingerend
lint, dat op drukke punten liet ver
keer in de war stuurde. Niemand op
straat, die zich erover verwonderde,
want Schiedam draagt, naast ech an
dere reputatie, nog steeds de roem in
zich van zijn begenadigde burgeres.
Levensgevaarlijke overtocht.
Het geeft daarom genoegdoening
aan ons aller trots met St. Lidwina's
uitverkiezing, dat in deze door de mo
derne verkeersomleg uit elkaar ge
trokken stad, de kerk," die th^ns haar
is toegewijd, het nieuwe middelpunt
van Schiedam beheerst. Het is welis
waar levensgevaarlijk in zijn eentje
de kerk te bereiken, maar de lange
stoet van pelgrims damde het vorkeer
aan weerszijden af en zo trokken ze,
door eendracht veilig, de Rode Zee
door. Helaas is de kerk niet een we
reldwonder van schoonheid, neen,
neen! maar de ligging eigent er zich
bizonder toe hier een waardig natio
naal monument te stichten ter ere
van de heiligste vrouw van Holland,
die daarenboven de meest-Hollandse
heilige van Holland is en wéér
daarenboven de enige heiligverklaaf-
de Hollandse leek. Alle anderen wa
ren priesters of'kloosterlingen.
Twee vrouwen
In dezelfde tijd als Lydewy Peters
dochter, leefde een vrouw, die een
andere rol heeft gespeeld en haar
rolletjes Heeft laten aflopen! Drie
jaar na St. Lidwina stierf op Teylin-
gen bij Sassenheim, godvruchtig be
diend, de gravin van Holland, Jacoba
van Beieren. Er is een beeldje van
haar in het Rijksmuseum, nifmmer
zoveel van de k^taloog. Het is mis
schien vreemd, maar aan de vergeten
gravendochter van Holland en haar
museum-beeldj dachten we, toen we
de Schiedamse kerk binnentraden
en daar de beeltenis van de Konings
dochter van Holland zagen in een
glorie van licht en bloemen. Van
haar zingt de Kerk: „Kom mijn uit
verkorene, cn Ik zal u doen neerzit
ten op mijn troon: Want de Koning
heeft uw schoonheid begeerd". Jaco
ba heeft zoveel gerucht gemaakt, dat
de echo ervan nog altijd natrilt, maar
de roem der eeuwen omstraalt de een
voudige vrouw uit de Lange Achter
weg. Bij het naderen van haar sterf
dag is het zeer mooie beeld bo
ven het hoogaltaar met een ongelofe
lijke luister .van witte en rose bloe
men en^met een uitspansel van licht-
sterren omgeven, een koninklijke
mantel van bloemen, van rhododen
drons en seringen, die schuimend
neèrgolft over en aan weerszoden van
het gitaar. Tot aan zijn middel staat
het beeld in een orkest van witte cal-
1 a-trompetten, terwijl een schaar van
blanke hortensia's als bolle engelen
kopjes langs de vensterbanken te
voorschijn kijkt.
(Vervolg pag. 2).
ten. feoMeWje...
De vreugde moet worden gezocht
in het geweten en in het hart.
Paus Pius XII.
