DONDERDAG 18 MAART 1»«
DE LEIÜSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
Oud-minister
dr. G.W. M. Huysmans f
45 JAAR OUD
Hedennacht is in de ouderdom van
45 jaar in het ziekenhuis St. Joannes
de Deo te 's-Gravenhage overleden
de oud-minister van Economische Za
ken dr. G. W. M. Huysmans.
Dr. Gerard Willem Marie Huysmans
werd 29 April 1902 te Eindhoven ge
boren.
Hij studeerde aan het Canisius-
college te Nijmegen en vervolgens
aan de Economische hogeschool te
'Rotterdam waar hij in 1926 promo
veerde op het proefschrift „Termijn-
handel in valuta".
Na enkele jaren directeur te zijn
geweest van de Rotterdamse Bank-
vereniging te Heerlen, werd hij -in
1932 benoemd tot eerste directeur
van de Centrale Coöp. Boerenleen
bank te Eindhoven. Hij was o.m. lid
van de staatscommissie voor het
bankwezen, en van de staatscommis
sie inzake de financiering van de In-
validiteits- en Ouderdomsverzekerin-
gen.
In 1936 werd hij onder-voorzitter
van de afdeling Grootbedrijf der Ka
mer van Koophandel en Fabrieken te
Eindhoven en lid van het dagelijks
bestuur van het Economisch-Techno-
logisch Instituut voor Noord-Brabant.
Na de bevrijding van het Zuiden
des lande trad dr. Huysmans eerst
op als adviseur voor financiële zaken
van het M.G. in Noord-Brabant. 23
Februari volgde hij ir. J. van den
Broek op als Minister van Finan
ciën in het kabinet-Gerbrandy. Dit
ministerschap duurde tot 24 Juni
1945.
In Augustus 1946 werd hij opnieuw
minister van Economische Zaken in
het kabinet-Beel; in deze functie be
zocht dr. Huysmans o.a. Stockholm,
Leuven, Indonesië, Brussel, Dublin,
Bazel en Genève.
Van September 1947 tot November
1947 kon dr. Huysmans zijn ambt niet
vervullen daar hij voor een operatie
in een ziekenhuis moest worden op
genomen. Er volgde geen algeheel
herstel en dr. Huysmans zag zich ge
noodzaakt 13 Januari zijn ontslag aan
te vragen.
Van zijn hand verschenen „Veertig
jaren landbouwcrediet" en publica
ties in „De Economist", de „Naam
loze Vennootschap", het maandblad
„Economie' 'e.a. Ee overledene .was
officier in de Orde van Oranje-Nas-
sau en ridder in de Orde van de Ne
derlandse Leeuw. Hij was drager van
het Grootkruis van. de Kroonorde van
België.
Maandag 22 Maart a.s., waarschijn
lijk om 10 uur, wordt in de St.
Paschalis-kerk aan de Wassenaarse
Weg te 's Gravenhage een plechtige
uitvaartdienst gehouden, na afloop
waarvan het stoffelijk overschot naar
Eindhoven zal worden overgebracht
om aldaar op de R.K. Begraafplaats
ter aarde te worden besteld.
De „beul van Ommen", de 31-
jarige F. Bas uit Stadskanaal, is ver-
oordeeld tot 20 jaar.
PAASFEEST VOOR DE
MILITAIREN.
Ter gelegenheid van het Paasfeest
kan, voor zover de dienst het toe
laat, aan het personeel der Kon.
Landmacht bewegingsvrijheid wor
den verleend van Donderdag 25
Maart na 17.00 uur tot Dinsdag 30
Maart, laatste reisgelegenheid.
C.P.N. UITGESLOTEN VAN VER
KIEZINGSPROPAGANDA ONDER
MILITAIREN.
In antwoord op vragen resp. van
de heer Van Santen (conïm.) en de
heer Zegering Hadders (V.V.D.)
heeft de minister van Oorlog, de
heer Fiévez hedenmiddag in de Eer
ste Kamer bij de behandeling van
het wetsontwerp betreffende het
stemmen door militairen, enige me
dedelingen gedaan inzake de in In-
dië onder de soldaten te voeren po
litieke propaganda.
Het verbod van De Waarheid zal
tijdens de verkiezingsperiode voor
de militairen in Indië niét worden
opgeheven. Er zullen via de P.C.J.-
zender geen politieke propaganda-
redevoeringen tot de militairen in
Indië kunnen worden gehouden.
Wél overweegt de regering in over
leg met het bestuur van Het Licht
spoor aan de politieke partijen toe
te staan in dat soldatenweekblad
drie artikelen te schrijven, resp.
over de Indonesische politiek, de fi-
nancieel-economische politiek en
over een onderwerp naar keuze. Van
deze gelegenheid zal de Communis
tische Partij Nederland evenwel
zijn uitgesloten.
PARTIJ VAN DE ARBEID ACHT
SEMI-MILITAIRE ORGANEN
OVERBODIG.
Het partijbestuur van de P. v. d. A.
heeft de politieke toestand uitvoerig
besproken. O.m. werd instemming be
tuigd met de aangekondigde plannen
van de regering inzake de hulppoli
tie- Het Partijbestuur zal het deel
nemen door daarvoor in aanmerking
komende leden van de P. v. d. A.
t.z.t. met klem aanbevelen. Naar de
mening van het partijbestuur wordt
door deze en eventueel nader door
de regering te nemen maatregelen,
het optreden van de B.V.L. of soort
gelijke min of meer zelfstandige se-
rni-militaire organen overbodig.
Aan de raads- en statenfracties
wordt geadviseerd bij voorkomende
vacatures van wethouder, lid van
Ged. Staten, leden van commissies
enz., niet op communisten te stem
men.
DE K.V.P. EN HAAR
VERKIEZINGSFONDS.
Zaterdag 20 Maart a.s. zal via de
K.R.O. de campagne worden ingezet
voor het Verkiezingsfonds der Ka
tholieke Volkspartij. Dr. Albering,
de eerste secretaris der Partij tevens
Algemeen Leider van de propaganda
zal in een vraaggesprek met de heer
Paul de Waart om 22.37 uur een en
ander over dit Verkiezingsfonds ver
tellen.
Om 5 uur gisterenmiddag is de
„Johan van Oldenbarnevelt" uit de
haven van Amsterdam naar Indië
vertrokken. Aan boord bevonden
zich 1300 passagiers: 800 vrouwen,
waarvan het merendeel moeders,
met 500 kinderen onder de 12 jaar,
die allen in het kader der gezins
hereniging naar Indië, naar man en
vader, verhuizen. Deze kindèrtrans-
porten zijn volgens opgave van de
Mij „Nederland" de grootste, die
ooit over zee vervoerd zijn. Uitge
breide maatregelen zijn getroffen
om bij eventueel optredende be
smettelijke ziekten de zieke kinde
ren in geïsoleerde ruimten onder te
brengen. 20 hofmeesteressen, twee
jeugdleiders en een voor deze reis
speciaal uitgebreide medische dienst
met een groot aantal verpleegsters
zullen de kinderen tijdens de reis
verzorgen.
6 Nieuwe
Torpedojagers
Het ministerie van Marine heeft
bij vier Nederlandse werven op
drachten geplaatst voor de bouw van
zes onderzeeboot jagers voor onze
zeegaande vloot. Zij zullen dienen,
om de thans in dienst zijnde, voor
malige Britse torpedoboot jagers te
vervangen, daar deze omstreeks 1952
versleten zullen zijn. Van de nieuwe
jagers zullen er drie gebouwd wor
den door „De Schelde" te Vlissin-
gen, een door Wilton-Feijenoord te
Schiedam, een door de Rotterdamse
Droogdok Mij. te Rotterdam en een
door de Ned. Dok en Scheepsbouw
Mij. te Amsterdam.
De nieuwe jagers zullen groter
zijn dan de torpedoboot jagers, die
tot dusver in dienst zijn geweest
De onderzeeboot jagers worden
111.30 m. lang en 11.30 m. breed. De
diepgang bedraagt 3.83 m. Turbines
met een vermogen van 45.000 APK
zullen de schepen een snelheid van
32 mijl per üur geven. De beman
ning zal 258 koppen tellen.
De heer A. J. Verkley
geridderd
In de orde van St. Silvester
Gisterenmorgen vond in hotel
Funkier te Haarlem in besloten kring
het heuglijke feit plaats dat twee
vooraanstaande figuren van de ka
tholieke Land- en Tuinbouwbond
door Z. H. de Paus waardig waren
bevonden geridderd te worden.
De heer Jac. Groen Azn., vice-
voorzitter van de L.T.B. en voorzit
ter van de Vakgroep Tuinders van
de L.T.B., tevens bekend lid van de
Tweede Kamer, werden de versier
selen van Ridder in de Orde van de
H. Gregorius de Grote overhandigd
door pastoor Cleophas. oud geeestelijk
adviseur van de L.T.B. In zijn toe
spraak wees deze erop dat tijdens de
bezetting de heer Groen 25 jaar be
stuurslid van de L.T.B. zou zijn ge
weest. Na de bevrijding was het
moeilijk een passende vorm te vin
den om dit feit te herdenken. Nu
heeft het echter Z. H behaagd de
heer Groen als blijk van waardering
en voor zijn grote verdiensten gedu
rende deze jaren voor de katholieke
zaak en organisatie, speciaal voor de
tuinders, tot ridder te slaan.
De heer Groen dankte ontroerd
voor deze hoge onderscheiding, wel
ke hij van alle reeds ontvangen on
derscheidingen het meest op prijs
stelt. Zijn werk voor de organisatie
en voor de tuinders heeft hij steeds
opgevat als een levenstaak en hij
sprak de hoop uit dat O. L. Heer
hem nog de kracht zou geven nog
enige tijd zijn werk voort te mogen
zetten, daar juist tegenwoordig het
godsdienstig en sociale leven op ho
ge proef wordt gesteld.
Vervolgens overhandigde pastoor
Cleophas de versierselen van Ridder
in de Orde van de H. Silvester aan
de heer A. Verkley te Sassenh^im,
oud-voorzitter van de Vakgroep Vee
houders van de L.T.B. In zijn toe
spraak memoreerde pastoor Cleophas
het pionierswerk, welke deze vete
raan in de donkerste periode van de
L.T.B. heeft verricht en het grote
vertrouwen wat hij onder de boeren
genoot. Spreker roemde de recht
schapenheid van de nieuwe ridder,
zijn vele werk voor de organisatie
en de katholieke zaak, ten koste van
veel persoonlijke offers.
De heer Verkley dankte allen, die
er aan hebben meegewerkt dat deze
onderscheiding hem is te beurt ge
vallen. Altijd heeft hij het zich tot
taak gesteld vast te houden aan de
katholieke gedachte en organisatie.
Dankbaar is hij dat hij aan de her
leving en steeds grotere bloei van de
L.T.B. heeft mogen meewerken. Na
de oorlog heeft hij zijn taak over
gedragen aan een jongere generatie.
Na deze intieme plechtigheid za
ten de nieuwe ridders, mevr. Groen,
kapelaan Groen, pastoor Cleophas,
de leden van het hoofdbestuur en de
geestelijk adviseur van de L.T.B.
aan, aan een feesttafel aangeboden
door het Hoofdbestuur. Tijdens deze
maaltijd bood tenslotte de heer Gie-
sen namens het bestuur van het
Boekhoudbureau van de L.T.B. zijn
gelukwensen aan.
RIJKSPERSONEEL VRIJ OP
GOEDE VRIJDAG.
De ministerraad heeft bepaald,
dat op Goede Vrijdag 26 Maart aan
het Rijkspersoneel vrijaf zal worden
verleend, voor zover de belangen
varl de dienst zich daartegen niet
verzetten.
Op de daarop volgende Zaterdag
27 Maart moeten de diensten echter
op normale wijze functioneren.
Uiteraard bestaat de mogelijkheid
aan hen, die daartoe de wens te
kennen geven, met inachtneming
van de daarvoor geldende voor
schriften np deze dag gewoon ver
lof te verlenen, doch zulks in min
dering op het jaarlijks vacantiever-
lof. Aan de lagere publiekrechtelij
ke organen is verzocht dienover
eenkomstig te handelen.
DE PARA1TYPHUS-GEVALLEN TE
TERNEUZEN.
Zoals men zich zal herinneren,
hebben zich in September 1947 te
Terneuzen een groot aantal gevallen
van para-typhus voorgedaan, die ver
oorzaakt waren door het eten van
leverworst en plokworst. Gisteren
had zich in verband hiermede voor
de kantonrechter te Goes te verant-
vroorden de slager G. M. uit Terneu
zen, die ten laste was gelegd over
treding van de vleeskeuringswet,
doordat hij een aantal runderen had
laten slachten, zonder dat hiervan dc
vereiste kennisgeving was gedaan,
terwijl hij als blokleider evenmin
vergunning bezat om de dieren te la
ten slachten, zoals hij heeft laten
doen door enkele loonslagers. Als
g'etuige-deskundige verklaarde de
heer Brons, dierenarts, dat para-ty-
ohusbacillen bij levende dieren in
het geheel niet en bij geslachte die
ren zeer moeilijk te constateren zijn
Hetgeen hier echter is voorgevallen
is geen gevolg geweest van vlees
vergiftiging, doch van worstvergifti
ging, voortgekomen uit de Ameri
kaanse wijze van bereiding d.w.z., dat
men de ingrediënten van de lever
worst en plokworst niet voldoende
tijd liet om te besterven.
De mensen, die deze worstsoorten
direct na de bevrijding hebben ge
nuttigd, ondervonden hiervan geen
hinder, doch na enige dagen kregen
mede tengevolge van het warme
weer de bacillen de gelegenheid zich
te vermenigvuldigen, aldus deze des
kundige. De ambtenaar van het
openbaar ministerie eiste twee geld
boeten van resp. 50 en 250, subs
25 en 100 dagen hechtenis met open
baarmaking van het vonnis, daar hij
A. M. als blokleider voor het ge
beurde verantwoordelijk stelt. De
kantonrechter, die niet alleen M
schuldig verklaarde, maar ook de
betroken loonslagers, legde M. twee
geldboeten van f 15 en 50 op subs
8 en 25 dagen hechtenis zonder open
baarmaking van het vonnis.
NIJMEGEN KRIJGT EEN TWEEDE
AMBACHTSSCHOOL.
In verband met een verzoek van
de Kath. Gezellen vereniging te Nij
megen om medewerking te verlenen
tot oprichting en instandhouding van
een tweede ambachtschool hadden
B. en W. van deze gemeente voorge
steld om aan het verzoek tegemoet
te komen in die geest, dat de nood
zakelijkheid werd uitgesproken van
de oprichting en instandhouding van
een opleiding voor de grafische vak
ken, het behangen en stofferen, in
welke vakken aan de bestaande am
bachtsschool, welke eigenlijk over
bevolkt is, met ruim 800 leerlingen,
geen onderwijs werd gegeven. Bij de
Moordaanslag op
oude man
NU TE AMSTERDAM
Woensdagavond is een overval ge
pleegd op een 66-jarige man, die al
leen thuis was in zijn woning aan de
2e Jacob van Campenstraat te Am
sterdam. Zijn vrouw vond hem even
na tienen in bewusteloze toestand
op de grond liggend. Hij moet door
één of meer mannen zijn overval
len en vervolgens neergeslagen. Er
lagen bloedsporen in de kamer en
verder waren er aanwijzingen van
een worsteling, die moet hebben
plaats gehad. Een koperen parapluie-
bak was in elkaar getrapt. De oude
man heeft een groot gat in zijn ach
terhoofd. Hij heeft shock-verschijn
selen en kan zich niets herinnern.
behandeling van deze zaak deed de
heer L. Bol van de K.V.P. gisteren
een voorstel, waarin de noodzake
lijkheid werd bepleit van de oprich
ting van een tweede ambachtsschool
zonder beperking. Dit voorstel werd
na lange discussie en in weerwil van
de beètrijding door B. en W. met 21
tegen 14 stemmen aangenomen. Alle
aanwezige K.V.P.-leden en die van
de Christelijke partij stemden voor.
Het college van B- en W., waarin
drie K.V.P.'ers zitten, en verder de
leden van de linkse partijen stemden
tegen.
VACANTIE IN OOSTENRIJK
VOOR PAAR DUIZEND NEDER
LANDERS.
Vijfentwintighonderd Nederlandse
toeristen zullen waarschijnlijk deze
zomer hun vacantie in Oostenrijtt
doormengen.
Binnen enkele weken zal een
compensatie-overeenkomst tussen
ons land en Oostenrijk worden ge
tekend, waarbij Oostenrijk Neder
landse producten zal kopen, zoals
bloembollen, kool en groenten, waar
tegenover de partner een kleine
hoeveelheid goederen zal leveren.
Doch de rest, ongeveer 600.000,
zal gebruikt worden voor toeristen
doeleinden. De vacantieganger be
taalt hier in Nederlands geld zijn
pension, reis, uitstapjes, enz. en
gaat dan met een couponboekje en
enig zakgeld de grens over. Hij zal
ongeveer tien tot veertien dagen
van het Oostenrijkse natuurschoon
kunnen genieten en bovendien nog
goed ook. want er worden speciale
menu's voor de gasten vastgesteld
van 3000 calorieën, waarvoor de in
grediënten in het buitenland zullen
worden aangeschaft.
OVERZICHT AMSTERDAMSE
EFFECTENBEURS.
Ook gisteren was de fondsen-
markt over het algemeen kalm ge
stemd. Het ziet er naar uit, dat zo
lang de handel in claims Philips
voortduurt, de beurs hiervan sterk
het stempel zal dragen, waardoor
de andere hoeken op de achtergrond
geraken. Dit is te meer het geval,
nu zich geen nieuwe feiten van be
tekenis voordoen en de markt na de
nerveuze dagen der devaluatiege-
ruchten in veel rustiger vaarwater-
is terecht gekomen, in afwachting
van de verdere financiële als ook
politieke ontwikkeling. De rustiger
toon blijkt duidelijk uit de dalende
omzetcijfers. Gisteren werd de twee
millioen gulden in aandelen nog
niet gehaald, een groot verschil der
halve met enige weken geleden,
toen een record-dag van 5 millioen
gulden werd geboekt.
GROTE VOORRADEN BIJ FABRI
KANTEN IN TEXTIEL.
Tijdens de jaarvergadering van de
Ned. Bond van detailhandelaren in
textiel- en mode-artikelen, Demotex
zei de jDondsvoorzitter, de heer D. J.
DISTRIBUTIENIEUWS
NIEUWE BONNEN.
VOOR HET TIJDVAK VAN
21 MAART t.m. 3 APRIL 1948.
Elk der volgende bonnen geeft
recht Óp het kopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 804.
259 algong. 225 gram huis
houdzeep of 180 gr.
toiletzeep
260 alg. 100 gram bloem of
zelfrijzend bakmeel
of kindermeel
261 alg400 gr. brood of 1
rantsoen gebak
262 alg1600 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Maart
a.s.)
263 alg200 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt a.s.)
264 alg4 eieren
265 alg750 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 1500 gram jam,
stroop enz., of 750
gr. versnaperingen.
254 res800 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt a.s.)
258 res400 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt. a.s.)
270 res500 gram sinaasap
pelen (vóórinl.)
BONKAARTEN KD, KE 804.
759 algong. 450 gr. huis
houdzeep of 360 gr.
toiletzeep
760 alg. 100 gr. bloem of
zelfrijzend bakmeel
of kindermeel of
kinderbiscuits
761 alg400 gram brood of 1
rantsoen gebak
762 alg400 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt a.s.)
763 alg200 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt a.s.)
764 alg. 4 eieren
765 alg500 gram, suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 1000 gr. jam,
stroop, enz. of 500
gram. versn.
755 res400 gr. brood (gel
dig t.m. 27 Mrt. a.s.)
758 res500 gram bloem of
zelfrijzend bakmeel
of kindermeel of kin
derbiscuits.
770 res1 k.g. sinaasappe
len (vóórinl.)
TABAK- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN ENZ. QA, QB, QC 802.
25, 26, 29 tabak 2 rantsoenen siga
retten of kerftabak
27 versn200 gram versn. of
200 gram suiker, bo-
terhamstrooiseL enz.
of 400 gram' jam,
stroop, enz.
30 versn100 gram versn. of
100 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 200 gram jam,
stroop, enz.
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 19 Maart worden
gebruikt. De bonnen 270 en 770 al
gemeen (sinaasappelen), welke op
de bonkaarten voorkomen boven
aan de kaart, moeten uiterlijk op 27
Maart bij een handelaar' in groente
en/of fruit worden ingeleverd.
Niet aangewezen vernietigd kun
nen worden: de bonnen 212, 214, 215,
714 en 715 melk, 229, 221, 222, 725 en
727 reserve, 210 en 710 algemeen.
ten Cate: „Het is geen geheim, dat
vele fabrikanten en grossiers met
grote voorraden zitten, die de han
del door gebrek aan punten niet
aan de bevolking kan distribueren.
Indien er ons onbekende motieven
zijn, waarop de regering meent, dat
een groot deel van de textielgoede-
ren niet zonder punten verkocht
kunnen worden, laat zij dan de han
del behulpzaam zijn met punten-
injecties, want anders lopen wij on
herroepelijk vast."
YÏUjn. taotite. indliMen ui Q.v-'.t&tan.d
Ook in Keulen hield ik een lezing voor een groep katholieke studen
ten op de kamer van Pfarrer Falke. Nergens was het zo prettig als
daar. Ik voelde, dat ik geestelijk contact kreeg met deze jonge mensen
Hun vriendelijkheid en blijheid deed geweldadig aan, vooral als men be
denkt, hoe moeilijk de omstandigheden voor hen zijn. Alles werkt te
gen. gebrek aan voedsel, aan ruimte, aan boeken. Sommige spoorstu
denten verliezen dagelijks 7 uur 'aan spoor en tram om college te kun-
nen lopen. De studentenpastoor had onlangs nog 2 studenten begra
ven: een stierf aan typhus, een andere aan t.b.c. De meesten zijn oud.
25 jaar is de gemiddelde leeftijd. Velen zijn onder de oorlog ontijdig
getrouwd ze verdienden toen veel geld); in Keulen bedraagt het aan
tal gehuwde studenten 15 procent. Dat maakt het studeren natuurlijk
dubbel zwaar. Maar de geest is uitstekend, ook de godsdienstige be
langstelling. Een student, die me naar de trein bracht, vertelde, dat
imen in z n kring algemeen overtuigd is, dat slechts godsdienstige ver
nieuwing een gezonde waarborg voor de herleving van Duitsland is.
Ik heb gelogeerd in 'het Kolpings-haus aan de Breite Strasse. Ik ken
de het al van voor de oorlog", het is voor twee derde vernield. Men
moet zelfs zeggen, dat de St. Jozefs-gezellen uitzonderlijk gelukkig ge
weest zijn: heel de omgeving is puinhoop. Toen Pfarrer Falke me des
avonds erheen bracht, vertelde hij me, dat het eigenlijk niet zonder
gevaar was, 's avonds tussen die ruïnen te wandelen. Er was geen le
vende sterveling te bekennen. Herhaaldelijk vinden misdadige aansla
gen plaats.
Woensdag 18 Februari ben ik teruggespoord naar Munster, waar ik
s avonds opnieuw een lezing zou houden. Ik had weer een internatio
nale trein, die naar Kopenhagen ging, mijn reisgezelschap bestond uit
een Zweedse consul met zijn vrouw en dochter. Hij vertelde me, dat
hij onder de oorlog veel had kunnen doen voor de Nederlanders in
Duitsland in samenwerking met de regering in Londen, iets wat de
Duitse instanties begrijpelijker wijze danig dwars zat.
In Munster heb ik het graf bezocht van Kardinaal Graaf Galen. Het
bevindt zich in de kathedraal, onder een eenvoudige steen, in een dak
loze zij-kapel. Men had er een krans en bloemen bijgelegd. Te weinig
weet men in Nederland van deze geweldige figuur af. Hfj was onge
twijfeld de meest geduchte vijand van de Nazis, de enige die zij nooit
hebben aangedurfd. Men kent de plannen, die gemaakt waren, om hem
na de oorlog liefst maar. op te hangen. Maar de Voorzienigheid had an
dere plannen en heeft deze met duivelse haat bezeten tegsenstandèrs
weggevaagd. Ik hoop nog eens in dit blad te schrijven over wat Bis
schop Galen voor de verdediging van het Katholieke Geloof in Duits-
1 and gedaan heeft Als men alle feiten hoort krijgt m ende indruk, dat
de Katholieken zich niet zonder meer hebben laten intimideren. Maar
de vervolging werd steeds feller en gerafineerder: het werd steeds
moeilijker weerstand te bieden. Ik bracht een boekje mee van Pater
Schafer S.J. waarin de marteldood van drie kapelaans uit Lübeck en
een evangelische dominee wordt verhaald. De kapelaans hadden o.a. de
brieven van Bisschop Galen onder de soldaten verspreid. Dat werd als
hoogverraad gebrandmerkt! 10 November 1943 stierven ze alle vier
c'ocr de valbijl.
's Avonds heb ik ook voor een groep Munsterse studenten mijn le
zing gehouden, een grotere groep thans, dan de eerste maal. Ook hier
begrijpt men zo goed, hoe noodzakelijk een godsdienstige vernieuwing
voor Duitsland en voor heel Europa (de gehele wereld) is. Wel sprak
een Duitser mij van een vlucht in Tiet metaphysische. Ik heb hem erop
gewezen, dat het hier niet een vlucht betreft, maar een terugkeek naar
de normale levenswaarden. Het is alleen maar erg, dat zulk een ver
woesting nodig was, om de mensen tot inkeer te brengen en tot het
besef, dat de gehele aardse cultuur uiteindelijk voorbij gaat
De volgende morgen heb ik de studentenmis gedaan in de kapel van
de Hüfferstiftung. Er is plaats voor 90 mensen, er waren er een kleine
200. Zij stonden achter in het kapelletje opgepakt. Het heeft me zeer
gesticht. Men gaf gezamelijk de latijnse antwoorden, er werden echter
ook enkele Duitse liederen gezongen en het eigen van de Mis werd door
een student in het Duits voorgelezen. Na de Mis at men in de brede
gang staande zijn schamele boterham, terwijl de meisjes-studenten
voor koffie zorgden.
Hadden we maar meer eigenwaarde
en zelfrespect gehad"
Ook politieke vraagstukken zijn nog ter sprake gekomen. Merk
waardig was de reactie, toen ik zei, dat men in Nederland nog steeds
bang was, dat de oude Duitse grootheidswaan weer zou opstaan. Een
student wees er toen op dat de Duitsers eigenlijk het tegendeel van
grootheidswaan bezaten. We zijn veel te serviel geweest tegenover de
tyrannen die ons in dit avontuur gestort hebben. Hadden we maar meer
eigenwaarde en zelfrespect gehad, dan zouden we niet zo slaafs ge
volgd zijn. Maar het Duitse volk heeft zich gedwee laten ringeloren.
Dezelfde gedachte werd me door een Duitse pastoor uitgesproken. On
ze grote kwaal zei hij, is de politieke onmondigheid van ons volk. Een
werkelijke democratie heeft ons volk nooit gekend. Onder het keizer
rijk (vóór de oorlog) werd de massa met opzet politiek dom gehouden.
Na de nederlaag van 1918 heeft men het met de republiek van Weimar
geprobeerd. Het lukte echter niet, deze republiek populair te maken.
Dat kwam, omdat ze was opgescheept met de erfenis van een neder
laag, mét inflatie en alles wat daarmee samenhing. De doonme massa
weet alle onheilen aan de republiek zelf en was daarom licht geneigd,
Hitier achterna te lopen, toen hij beloofde een andere koers te zullen
inslaan. Men begreep de waarde van zijn democratische voorrechten
niet. Het zijn dezelfde stommerikken, die nu weer gaan praten van
Onder Hitier hadden we het beter'', alsof niet al het huidige onheil
'aan hem te danken is. Wat wij nodig hebben, zei deze pastoor, is al
lereerst vrede. Nu missen we iedere rechtspositie. De regering kan
hoogstens verklaren, dat zij van goede wil is. Zodra zij met concrete
plannen komt, kan de eerste de beste Engelse officier er een streep
doorheen halen. Onze vrede zal hard zijn, we verwachten niet anders,
maar dan weten we tenminste waar we aan toe zijn. En dan hebben
we dringend behoefte aan een rustperiode, die ons in staat zal stellen,
het volk werkelijk democratisch op te tireden.
Bij de studenten was men al eens begonnen over de. door Nederland
geëiste grenscorrecties. Over het algemeen zitten deze de Duitsers zeer
dwars. Prelaat Schreiber, de bekende Centrums-man, kwam mij in
Munster in allerijl opzoeken, om over die grenscorrecties zijn hart te
luchten. We weten hier, zei hij, dat in Nederland de socialisten er te
gen zijn, maar dat zij puist door een deel der Katholieken verdedigd
worden. Zij zouden minstens een gehele generatie lang een wrok wek
ken bij het Duitse volk. Daarbij wil men ons dingen ontnemen, die wij
momenteel zo schreeuwend hard nodig hebben. B.v. de pannebakke
rijen aan de Rijn, de enigste nagenoeg, die we hier bezitten.
Ik heb hem geantwoord, dat de grens-correcties mij persoonlijk vol
komen koud laten en met mij de meeste Nederlanders. Maar dat het
m.i toch volkomen onjuist was, hier van een onreöht te willen spre
ken. De Duitsers zijn Nederland binnengevallen en hebben ons land
voor milliarden aan schade berokkend. Logisch dat zij schade-vergoe
ding moeten geven. Als deze grenscorrecties de enig-mogelijke vorm
daarvan zijn, dan zal men de consequenties moeten aanvaarden. Het
laatste kan m.L willicht betwijfeld worden.
De prelaat voerde aan, dat men West-Duitsland niet verantwoorde
lijk kan stellen voor wat de Nazis gedaan hebben. Ik zou daarop wil
len antwoorden door het woord van een Duitse student aan te halen:
„Laten we eerlijk zijn; toen Hitler baas was heeft niemand van ons een
mond open gedaan. Stilzwijgend hebben we allen ingestemd".
De houding van mensen als Schreiber maakt een armzalige indruk.
Zij hebben nog maar weinig van de eigenlijke situatie begrepen- Zij
staren zich dood op onbetekende gebieden, die Duitsland als oorlogs
schuld zou moeten betalen en vergeten het positieve werk, dat er te
doen is. Men vindt bij hen zo weinig van werkelijk schuld-besef. Is
dat in Duitsland niet aanwezig? Gelukkig wel: ik hoop daar in een
laatste beschouwing een prachtig voorbeeld van te geven. Ik vond het
trouwens tekenend bij de allernederigsten onder de mensen. Toen ik
van Munster naar Rheine stoomde in een volgepropte trein, zei een
vrouw uit het volk met diepe groeven in haar ingevallen gezicht:
„In Holland hebben jullie het beter dan wij. Maar ja, alles wordt recht
vaardig verdeeld; jullie hebt het eerst je hongerwinter gehad."
Dr Henri van Rooijien, Kruisheer.
