Met de soldaten op de »Volendam'
ZATERDAG 13 MAART 1948
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
Er werden in Port Said 15000 brieven
en briefkaarten gepost!
DUIZEND MAN BIDDEN
DE ROZENKRANS
PORT SAID, 10 Maart. Zeeziek
te is nauwelijks voorgekoftien en de
stemming aan boord is daardoor best.
Van het oude aanzien van het luxe-,
»schip „Volendam" is na zeven jaren
troepenvervoer en het hachelijke
avontuur van twee rake torpedo's in
1941, niet veel meer over. Niemand
verwachtte dan ook een luxe-reis te
maken. De jongens in de ruimen, die
als slaap- en verblijfplaatsen dienen,,
liggen nauw op élkaar. Maar het
schip is groot en overdag is er op de
dekken genoeg ruimte om de l^den
te strekken en de frisse zeelucht diep
in te ademen.
Als ik de manschappen vraag hoe
zij het leven aan boord vinden, is het
antwoord: „best". Het eten is goed,
beter dan in de kazerne volgens ver-
scheidenen; de cadi-rantsoenen zijn
ruimer dan aan de wal: voor tien da
gen 200 sigaretten, twee ons ^zuurtjes,
twee doosjes lucifers, drie kwattare-
pen, een pakje Goudse stroopwafels,
een stuk scheerzeep en een stuk „zee
water-zeep". Zoet water is n.l. niet in
al te ruime mate aan boord en wordt
maar drie maal per dag gedurendé
korten tijd vrijgegeven. Daarentegen
is er de gehele dag heet en koud zee
water. Maar daar kan de gewone zeep
niet tegen. Daarom krijgt iedereen
een stuk zeep van andere samenstel
ling, welke wel schuimt in zout wa
ter.
Wat alle jongens trekt, zoals uit de
gesprekken blijkt, is het avontuur. De
nieuwe indrukken, welke zij nu reeds
dagelijks opdoen en die hun nog te
wachten staan.
„De toekomst?"
„Ach, daar denken wij later wel
aan. Terug kunnen wij toch niet en
ze zullen ons niet eerst naar Indië
sturen om ons straks in een hoek te
gooien!"
Het leven aan boord.
's Morgens om zec' uur reveille, was
sen, aankleden, ochtendgymnastiek en
om half acht ontbijt. Meestal bestaat
dit uit pap (met gebrek aan suiker),
brood, boter en jam, kaas, of vlees.
Na het ontbijt, omstreeks acht uur is
er appèl en daarna begint de „dienst",
welke in hoofdzaak bestaat uit het
repeteren van réeds bekende lessen
en het bijwerken vnn de kennis van
het Maleis en volkenkunde. Vooral
aan dit laatste wordt veel aandacht
besteed, zodat de jongens over een
ruime kennis kunnen "beschikken,
wanneer zij in 'Je tropen aankomen.
De dienst gaat door tot vier pur in de
middag, met een onderbreking van
een klein uur voor de middagmaal
tijd, meestal bestaande uit een bprd
soep, orood, boter en bijvoorbeeld een
bokking of ander soortgelijk beleg.
Thee,bij het ontbijt en koffie bij het
middagmaal zijn de dranken.
Na vier uur zijn de jongens verder
vrij in hun doen en laten en wórdt,
het een gezellige boel aan boord. Er
is limonade om de' dorst te verhelpen,
er worden ijverig brieven tiaar huis
geschreven. Er passeren steeds kust
streken of schepen, welke de aan
dacht trekken, zodat er altijd wel wat
te zien is.
Tegen zes- uur 's avonds is er dan
tenslotte het „diner" en ^ïierover heb
ben de jongens niets dan lof. De
scheepskok verstaat inderdaad zijn
vak uitstekend. Hoogstens zouden de
porties af en toe iets groter kunnen
zijn, doch de zeelucht maakt zo hon
gerig, dat vermoedelijk ieder quan
tum momenteel naar binnen zou gaan..
Om tien uur 's avonds is het „lich
ten uit", maar voor het zover is' heeft
eerst de RAO voor de nodige aflei
ding gezorgd. Er is een uitstekend ca-
De verslaggever van het A.N.P.
aan boord van het troepenschip
ss. „Volendam", die deel uit
maakt van de groep van vijftien
journalisten, welke de reis mee
maakt om een indruk te krijgen
van het leven van de soldaten
aan boord van een troepenschip,
schrijft ons van Port Said de
eerste haven welke het schip
aandeed:
baret-programma, regelmatig worden
er films vertoond en af en toe houdt
een officier of een der journalisten
een lezing over een of ander interes
sant onderwerp.
Intussen malen de machtige schroe
ven van het sóhip gestadig voort iede
re dag en hoe snel verlopen deze
niet brengt ons dichter bij de eve
naar en dus dichter bij de taak, wel
ke deze jonge kerels wacht.
„Lokt deze taak henV'
„Neen, de meesten zouden zo wel
willen,, dat de ,-,Volendam"de ster
ven wendde en de scheepsomroep be
kend zou maken: „Wij gaan terug
naar huis!"
„Hebben zij er dan een hekel aan?"
„Evenmin. Deze jongens gaan, niet
uit plichtsbetrachting, want zij gaan
niet vrijwillig, maar zij ghan, omdat
zij weten, dat het moet en zij gaan
met het vaste voornemen er het beste
van te maken. De avonturen en het
nieuwe lokken sterk. Indië is geen
schrikbeeld voor deze soldaten. Het
gevecht is voorbij, maar er is nog
heel veel te doen en zij zijn stuk voor
stuk bereid deze taak te aanvaar
den".
Merkwaardig is hoe juist deze jon
gens allen zijn ingelicht over de toe
standen in Indië. Zij weten, dat er
weinig en slechte sigaretten zijn
en dit is veel en veek belangrijker
voor de soldaat, dan zij, die daarvoor
verantwoordelijk zijn, blijkbaar be
seffen! Zij weten, dat ondanks, de
krachtsinspanning van de. Niwin de
ontspanning veel te weinig is, zij we
ten, dat de geneeskundige behande
ling, met uitzondering van de grote
centra, vaak tekort schiet én zij we
ten ook, dat de dienst zeer zwaar zal
zijn. Hieromtrent bestaan geen ge
heimen en dit betekent, dat er ook
weinig onverwachte teleurstellingen
zullen zijn.
Dit eerlijke spel dat iedere sol
daat veel meer apprecieert dan niet
nagekomen beloften, doet meer goed
dan menigeen zou denken.
Beter ware het natuurlijk, wanneer
er wel voldoende en rookbare siga
retten zouden zijn, wel voldoende
ontspanning om de vermoeidheid van
een zware dagtaak kwijt te raken en
er wel voldoende geneeskundigén wa
ren. Maar dit te verzorgen is iets, dat
feitelijk buiten het leger staat en een
taak wordt van het gehele Nederland
se volk. En dit is het, dat de jongens
sfeeds weer opnieuw aan ons, groep
je journalisten aan boord, vragen: „U
zorgt toch dat wjj en thuis dicht bij
elkaar blijven!"
Want wanneer er iets is, dat de
jongens steeds weer door de moeilij
ke uren en dagen, die hen zonder
twijfel te wachten staan, heen zal
helpen, is het de wetenschap, dat wat
zij doen begrepen en geapprecieerd
zal. worden, niet in de eerste plaats
door hun meerderen, doch in de eer
ste plaats door de mensen, die thuis
blijven.
De godsdienstige verzorging.
Het religieuze leven aan boörd van
het tropenschip „Volendam" is zeer
intens. Uiteraard is de accommodatie
primitief. De vroegere rookkamer der
eerste klasse is sinds de „Volendam"
Nederlandse troepen vervoert, inge
richt als kerk- en bioscoopzaal De
ruimte ontbreekt nu eenn§aal" om een
zaal uitsluitend voor religieuze bij
eenkomsten te reserveren.
Van de ongeveer twee duizend
manschappen, welke aan boord zijn,
belijden ruim 130C het Rooms Katho
lieke geloof. Ruim 500 behoren tot
een Protestants kerkgenootschap. Dit
komt doordat het gros der troepen
bestaat uit manschappen van het
5-11-R.I.. afkomstig uit Brabant en
Limburg. Er zijn een aanmoezenier
en drie veldpredikers "op het schip.
Een van deze drie, ds. A. J. Boss, be
hoort tot de vaste staf van de „Vo
lendam", de-anderen, evenals de aal
moezenier, maken deel uit van de
troep.
Er is een veel. groter gebrek aan
veldpredikers, dan aan aalmoezeniers
in Indië. Dit tekort wofdt thans lang
zaam ingelopen. Daarom gaan"de laat
ste tijd^ met de uitgaande troepen-
schepen meestal meer veldpredikers
dan aalmoezeniers mede.
Bij informatie en uit aanschouwing
bleek mij, dat het kerkbezoek, vooral
op de Zondagen, zeer groot is. Alle
drie Missen van Zondag werden zeer
druk bezocht. Het rozenkransgebed,
dat 's avonds op een der dekken
wordt gehouden, verenigt niet zelden
naar schatting duizend manschappen
en officieren.
Een schrijf-woede heerst alom.
Het schrijven van brieven is aan
boord van het ss. „Volendam" een
ware „woede". Op ieder uur van de
'dag, kan men, op bijna' ieder plekje
van het schip, dat buiten de wind
ligt, iemand treffen, die of schrijft,
of nerveus op zijn penhouder bijt,
omdat hij wil schrijven. Er i.« .zeifs-
een kampioenschrijver aan boord
de journalisten zijn buiten mededin
ging die volgens de laatste stand,
opgemaakt korte tijd %óór wij in
Port Said aankwamen, reeds 36 brie
ven had geschreven. De competitie is
evenwel niet officieel, zodat ik niet
voor de juistheid van dit cijfer insta
Bovendien zijn er nog belangrijke wij
zigingen te verwachten, want in deze
laatste uren, welke het sluiten van
de postzakken vooraf gaan, wordt
menige „eifidspurt" ingezet.
De schatting is, dat de 2400 opva
renden in Port £aid ten naaste by
15000 brieven en briefkaarten naar
Holland zullen versturen.
Boze tongen beweren, dat iedereen'
zo ijverig schrijft, niet," omdat men
zoveel te vertellen heeft, doch omdat
men hoopt op iedere brief een ant
woordt te krijgen. En het is nu een
maal erg prettig post te ontvangen.
Het legernummer.
Op de enveloppe moet evenwel het
legernummer van de afzender zijn
vermeld. Heeft u wel eens zo'n legér.
nummer gezien?
Een legernummer is eigenlijk een
heel eenvoudige code.en bestaat uit
de geboortedatum van de betrokkene
alsmede een soort "rangnummer. Het
wordt als volgt samengesteld.
Eerst het jaartal 1917 minus 19 om
dat dat voor iedereen gelijk is; dan
de maand 11 (November) en tenslotte
de dag 26. Daarachter wordt een ge
tal van drie cijfers geplaatst, dat aan
geeft de hoeveelste man, die op die
dag geboren werd, deel uit maakt
van het Nederlandse leger, sedert de
invoering van dit systeem. Iemand
die i\.l. de militaire dienst verlaat
blijft zijn nummer behouden. Uit het
hierboven gekozen nummer blijkt dus,
dat deze militair de achte man is, die
geboren op 26 November 1947, na
1945 soldaat werd in het Nederlandse
leger. N
Het is maar een weet!
Met eentroepentransportschip naar
Indonesië. Het s.s. „Volendam" is met
troepen en een aantal journalisten op
weg naar Indonesië. De dienst voor
de jongens gaat gewoon door aan
boord. Onder een heerlijk zonnetje
wordt de theorieles, aan boord een
toaar^genoegen.
Te weinig dokters
in Nederland
Het A.N.P. vheeft* te bevo'egder
plaatse inlichtingen ingewonnen
naar aanleidingvan in de laatste
tijd circulerende berichten omtrent
onvoldoende medische verzorging in
bepaalde fetreken van het land, met
name in de Peel. Mén gaf te ver
staan, dat in het Zuiden des lands
de artsenbezetting *altijd minder
sterk is geweest £pn elcters.
In Nederland zijn momenteel 7000
artsen, ^specialisten inbegrepen, het
geen betekent een op de 1400 per
sonen. De toestand is onmogelijk
gunstig te noemen 'en is in hoofd
zaak te wijten aan twee» factoreij,'
Achthonderd artsen zijn in militaire
diénst geroepen, omdat nu eenmaal
de noodzakelijkheid bestaat, Indone
sië van geneeskundigen te voorzien.
Voorts heeft het afstuderen nage
noeg vier a vijf jaren stilgestaan.
De ziekenhuizen en universiteits
klinieken kunnen dan bok geen as
sistenten krijgen- en het is moeilijk
waarnemers te vinden voor hen,
die in militaire dienst worden opge
roepen.
Als men nu nog in aanmerking
neem* aldus voegde men er aan
toe dat de bfhoefte aan artsen
door de toèneming der medische
'verzorging (school- en bedrijfsart
sen, controle-artsen voor zieken
fondsen e.d.) hier te lande is toege
nomen, dan is het duidelijk, dat wij
met de medische voorziening tijde
lijk in een imnasse zitten. Over eni
ge'jaren zal dit leed.wel geleden
zijn. Intussen, al doen zich hier en
daar wel enige moeilijkheden voor,
kan van een noodtoestand niet wor
den gesproken.
HYPOTHEKEN
en voor alle anrlere zaken
op het gebied van on
roerende goederen
"ouw-en Makelaarsbedrijf
v.cL Drift
AMSTERDAM KRIJGT ZIJN
COMITÉ VAN ACTIE.
Onder de naam „Voorlopig Wel-
vaaFt-comité Amsterdam" is thans
ook door de Amsterdamse commu
nisten een Comité van Actie ge
sticht. De kern daarvan wordt ge
vormd door de communistische
raadsfractie als zodanig. Voorzitter
is de communistische wethouder L.
Seegers, lid is de communistische
wethouder B. Polak. De „diverse
maatschappelijke groepen", die aan
het comité een bredere basis moeten
geven, worden vertegenwoordigd
door vier bestuurders v^n de bloe-
menhandelarenvereniging „Nieuw
Leven" en de vroegere vrijz. dem.
wethouder S. 'Abrahams, eertijds als
zodanig afgetreden 'in verband met
de affaire „Trein 8.28".
Het comité bepleit „samenwerking
met Oost-Europa" ter afweer van
de „Amterikaanse .bedreiging". Het
roept op tot het stichten van comi-
té's in buurten en. bedrijven en ^ot
afvaardiging van de vertegenwoor
digers daarvan naar een „stedelijke
conferentie" op Zondag 4 April.
Culturele betrekkingen
met Duitslahd
Ongeveer 20 Nederlandse organisa
ties-op religieus, sociaal en cultureel
gebied hebben zich aaneengesloten
tot een „coördinatie-commissie voor
culturele betrekkingen met Duits
land". Deze commissie Werd op initia
tief van het Ned. Rode Kruis en het
N"ed. genootschap voor Intern. Zaken
ingesteld. Het is de bedoeling dezer,
qommissie. ^an Nederlandse kaïüt een
bijdrage te leveren tot het geestelijk
en cultureel herstel in Duitsland. Men
heeft te Burgsteinfurt eens een con
ferentie-tehuis geopend, dat wordt
geeploiteerd door het Ned. Rode
Kruis. Men hoopt binnenkort bij
Dusseldorf een tweede tehuis te ope
nen. De,commissie en de daarbij aan
gesloten organisaties, richten hun
werkzaamheden speciaal op West-
Duitsland, waarmede van oudsher de
nauwste betrekkingen werden onder
houden. Men ontvangt grote steun
van de Britse bezettingsautorietien en
van de Nederlandse militaire missie.
Van de' Duitse bevolking, ondervindt
men veel waardering. De Nederland
se regering heeft besloten dit sociale
en culturele contact van Nederland
met Duitsland met 75.090.jaar
lijks 'te subsidiëren. Uit eigen bron
nen brengen de organisaties 30.000
bijeen waarnaast uit andere fondsen
nogmaals 10.000 wordt geput. Deze
bedragen dekken de totale begroting
niet, maar vormen volgens het be
stuur der commissie een moedgevend
begin. Bij de commissie zijn o.a. aan
gesloten het Kath. Genootschap voor
Geestelijke Vernieuwing en Ned. Ca
ritas Missie.
Het toppunt van
gemak
Ga óók genieten ven het voordeel en
gemak der-moderne scheermethode
met de „PHILlSHAVE", het Philips
electrischdroogscheerapparaat.Vraag
Uw handelaar een demonstratie.
PHILIPS
IPHIU
200 jaar geleden
.in de
£&y,die OauAanl
13 MAART 1748.
Bij Jacob van Velsen te Noord-
wijk zijn na gewoonten te beko
men, en nu ook-bij zijn zoon Job
Jacofcuszn van Velsen in 't
Nieuw Noordwijker Kruid-Hof
te Haarlem, één a tweejarige
Aspersie Planten, extra soort a
25 Stuivers de 100. Zijn Addres
is ook ten Huyze van Monfr Sa
lomon Looy, Herbergier aan de
Visbrug tot Leyden.
Te Leyden bij de Delfse Vliet,
even' buiten de Koepoort, is te
Huur, om ten eersten te aan
vaarden, een Bleekery, leggen
de ten einde van het Pad*, aan de
overzijde van den Aanslag, bij
de voorm "Vliet, genaamd het
Fortuin, en alwaar de Zaak en
verscheidene Jaaren larvg met
goed succes zijn geëncerceerd.
Te bevragen ten Huyze van de
Weduwe F. de Klopper op de
Breedestraat bij de
te Leyden voorn.
Complete Handels- en
Kantooropleiding
Kon. Erk. PITMANSCHOOL
Plantsoen 65 Taleioon 26558
PARTICULIER SECRETARIS VAN
MINISTER MANSHOLT GAAT
HEEN.
Met ingang van 1 April is ir. B.
van Dam eervol ontslagen als par
ticulier sêcretaris van de minister
van'Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening.
Zoals men zich herinnert, zijn in
December in de Tweede Kamer pro
testen geuit tegen de begrotings
post, die betrekking had op het sa
laris van ir. v. Dam. Minister Mans-
holt besloot toen de desbetreffende j
post te schrappen.
maal u-ooia£ iffeed/elffie [Winieliquiq,
KEULEN.
Dinsdagmorgen (17 Februari) ben ik met de Rhein-uferbahn naar Keu
len getramd Zo ben ik in de gelegenheid geweest, iets van de Keulse ruï
nes te zien. Ik teg met opzet iets. Ik ben hoofdzakelijk in dat gedeelte van
Keulen geweest dat alweer het best werd opgeruimd. Men vertelde -mij,
dat men in het Zuiden van de stad twintig minuten lang over de ruïnes
kan gaan zonder dat er een straat te bekennen is. Alles ligt er plat, er staan
zelfs geen muurstompen meer overeind.
Wat ik gezien heb is overigens g;enoeg om het levenslang niet meer te
vergeten Zij. die Rotterdam 1940 gezien hebben, kunnen zich er een voor
stelling van maken. Maar ook weder slechts een gedeeltelijke voorstelling.
Rotterdam heeft niet die omvang gehad, er is meer door brand dan door de
bommen zelf verwoest. Hier ziet men hoe hoge massieve bouwwerker! door
voltreffers uiteengerukt, ineengedeukt zijn. IJzeren balken zitten als klu
wens in elkaar. Het puin is langzamerhand gaan verweren en er heeft zich
vegetatie gevormd tussen de verbrokkelde resten. Het is alsof de hand van
moeder natuur de miserie omweven wil met tederheid, 's Zomers moet
alles soms voIqp in bloei staan."
Ik ben eerst naar mijn Keulse collega gegaan, Pfarrer Falke, waar ik
het middagmaal gebruik. Hij heeft een grote kamer in een oud herenhuis
aan de Hansa-ring Het trappenhuis heeft nog geen beglazing, verder is het
huis alweer aardig opgeknapt. De Studentenpfarrer is tweemaal uitgebrand
en heeft daarbij tweemaal zijn bibliotheek verloren. Zij had aanvankelijk
2000 boeken. Toch heeft hij ook nu weer een aardige boekerij met interes
sante werken. Hij heeft een deel door erfènis gekregen, de rest hier en daar
op de kop getikt .„Hij weet eraan te komen", zeggen de studenten, men
heeft daar tegenwoordig een bijzonder woord voor, „maggeln", maar de
Pfarrer weert het lachend maar beslist af. Hij heeft alles eerlijk verworven.
Na ne middag heb ik een rondgang door Keulen gemaakt, tenminste in
de onmiddellijke omgeving. We zijn eerst naar de kerk van Sinte Urshla
gegaan, dat deels Romaanse deels Gothische heiligdom, waar de reli
kwieën van Ursula en haar gezellinnen bewaard werden. Zij heeft meer
dere "oltreffers gehad, het gewelf was zowat helemaal weg, de spits (de
kroont is van de toren af. Men heeft echter niet stil gezeten. Het deel, dat
onder het zangkoor lag en ook gewelfd was, heeft men met een muur van
de rest der kerk afgescheiden. Zo kan men daar weer kerken. Er was een
klein portaal ingebouwd. Pfarrer Falke, die hier kapelaan is geweest, ver
telde me, dat hij het zelf gemetseld heeft. Enkele der gtootste kostbaar
heden had men al in het begin van de oorlog ingemuürd: die zijn gelukkig
gespaard gebleven. Ook de schatkamer is niet geraakt. Men heeft nu al
weer een provisorisch dak op de torèn gemaakt. Ook op de kerk zelf zal
weer spóedig een nieuw dak gezet worden, de ijzeren spanten lagen.al
klaar. Merkwaardig is, dat bij het ineenstorten van het, later ingebouwde
Gothische gewelf, de oude Romaanse Kapitelen weer voor de dag kwamen
Ook zijn hier en daar Romaanse schilderingen aan het licht gekomen. Men
zal nu het Gothische gewelf geheel slopen en de kerk als Romaanse basi
lica met platte zoldering herstellen.
Sankt Ursula is parochie-kerk. Ik vroeg de Pfarrer, of er nóg wel paro
chianen waren. Hij vertelde, dat men onlangs "een voorlopige raming ge
maakt had Er wonen in de parochie weer 3500 mensen. Waar zijn die dan?
Men ziet hier practisch niets dan ruïnen, slechts enkele huizen staan over
eind. Maar velen schijnen in kelders te wonen, Kier en daar heeft men
een enkel vertrek weer opgemetseld. Dat er overal veel mensen móeten
zitten, blijkt wel uit het totale inwonersaantal van Keulen, dat op het ogen
blik wer 540.000 bedraagt, ongeveer twee derde van het geheel. Dat be
tekent, dat een half millioen is'teruggekeerd. Toen dfe geallieerden bin
nentrokken, waren er nóg 40.000 mensen, vijf procent van de gehele be-'
volki^g.
KOLPING-GEZELLEN BOUWEN ZELF
DE MiNORLTENKIRCHE WEER OP
We bezoeken Sankt Kunibert, ook een oude, Romaanse basiliek. Ook deze
werd zwaar getroffen, de voorgevel ligt nog grotendeels in puin, maar het
achters'uk is uitgeruimd en met een dak van gegolfde, ijzeren platen voor
zien. Cck hier bleven de ingemetselde kunstschatten bewaard. Later be
zochten we ijog Sankt Gereon, die wonderlijk mooie kerk met zijn oktogo-
nale koepel en merkwaardige torens. Een voltrefferheeft een gapende
kloof in de koepel geslagen: het geheel maakt een troosteloze irfdruk. Maar
de cry pi a bleef gespaard, die heeft men thans voor de kerkdienst ingericht.
Het militaire bestuur heeft aan kardinaal Frings aangeboden, deze kerk te
herstellen. Tot nog toe is er echter nog niets aan gebeurd.
De vijf en twintig oude kerken van Keulen zijn alle verwoest. De prach
tige Gross-Sankt-Martin was een triestige ruiïne, ook de oudste, Sankta
Maria im Kapitol is droevig verminkt. Een Keulse priester vertelde me, dat
drie dagen voor de intocht van de gealliëerden alle kerkeh naar het we
zenlijke nog overeind stonden. Maar het laatste bombardement is het erg
ste geweest. Toen is het jneeste vernield. En hij stelde me de vraag, die wel
nooit beantwoord zal kunnen worden: is het toevallig,'dat juist de mooiste,
Kattholieke steden het ergst getroffen werden, Keulen, Munster, Würz-
burg? Toch lijkt het mij niet gerechtvaardigd hier aan opzet te-denken.
Deze steden waren kwetsbaardef dan de anderen: ze werden het slacht
offer van een bepaalde krijgstactiek, die nu ëenniaal geen enkel risico
neemt.
De Katholieken laten het er in elk geval niet bij zitten. In verschillende
parochies hebben zich vrijwilligers-groepen gevormd, om de kerk weer op
te bouwen. De Minoriten kirche wordt door de Kolpings-gezejlen hersteld;
hun geestelijke Vader ligt daar begraven. Zij komen beurtelings in ploe
gen naar Keulen, óm er drie weken aan te werken.
De Kathedraal, de machtige Keulse dom, heeft men klaarblijkelijk wil
len sparen. Zij heeft aan de vóór- en zijkai^J enkele treffers gehad, maar
bleef in het wezenlijke ongedeefd. Zij heeft het meest geleden door'het dp-
blazen van de grote Hohenzollernbrücke. Dit hebben de terugtrekkende
Duitsers: zelf gedaan. Het heeft treffend gedemonstreerd, hoe superieur de
Middéleeuwse bouwkunst was. De gewelven van het Middeleeuwse koor
hebben de schok doorstaan. De "gewelven van het schip, dat eerst in de
19de eeuw gebouwd werd, zijn ingestort. Het dak is er helemaal afgeweesé,
maar het is al bijna geheel hersteld. Dat was geen kleinigheid, het betrof
een opnervlakte van anderhalve hectare. Het wordt gemaakt van platen
van blik, die vertind zijn. -
Men is in het koor en in de straalkapellen alweer bezig, de oude glas-in-
iood-vensters te plaatsen. Die waren1 bij het. uitbreken van de oorlog tij
dig in veiligheid gebracht. Ook de kunstschatten zijn gespaard, m|n had
er een apprte bunker voor gebouwd. Na enkele jaren val de dom in zijn
oude glorie zijn teruggekeerd.
In de onmiddellijke nabijheid van de dom is iets zeer merkwaardigs te
zien. Iu het begin van de oorlog wilde men bij aan de zuidkant een grote
schuilkelder bouwen. Bij het uitgraven van de bodem ontdekte men de res
ten van een paleis, uit de Romeinse tijd, ongeveer 200 na Christus. Het in
teressantste was een vloer-mozaiek van 9 bij 7 meter (de grootste van bo
ven de Alpen). Het is een verheerlyking van Dionysos, de wijngód. De
Keuleraars vertellen, dat de kléuren in de eerste tijd verrukkelijk fris en
stralend waren. Sindsdien zijn ze helaas wat verdoft. Men zoekt thans naar
een procédé van conservering.
De grote Hohenzollernbrücke over de Rijn, spoor- en verkeersbrug
*ligt nog ten dele in het water, zij is ten dele alweer opgevijzeld en zal in
het begin van April voor het treinverkèer weer geopend worden. Zo ziel
men, d£t er wel wat gebeurt. Maar er kon veel meer gebeuren, zeggen de
Duitsers als wij maar materiaal hadden. Ook een mogelijk op handen zijn
de muntsane^ing zou veel tot de wederopbouw kunnen'bijdragen. Veel
mensen zouden dan waarschijnlijk weer,aan het^werk moeten, die nu ir
de zwarte handel emplooi vinden. En men zou hopelijk ook tot normalei
prijzen ïerugkeren. Het opruimen van het puin van een enkel huis in Keu
len had nu b-.v. 40.000 Mark gekost. Gaat men op deze wijze voort dan za
allefli net puinruimen tot uitgaven voeren, die slechts in astronomisch*
cijfers kunnen worden uitgedrukt.
De totaal-indruk van Keulen is verpletterend. Men wordt er stil, bijni
physisch onwel van. Vernieling, vernietiging, ellende, stoffelijk, maar wa
veel erger is vooral geestelijk. Het opeen gepropt wonen iri te kleine ruim
tes schept vrijwel onoplosbare, geestelijke problemen. En toch was er juis-
in Keulen een glimp van hoop Deze blijmoedige, hartelijke Rijnlanders
die tussen hun ruïnes in nog daverend karnaval vierden, laten de moet
niet zinken. Heel diep in»hun hart hebben ze iets bewaard, <Jat de wereld
optimisme zou noemen. Maar de echte naam is Christendom.