SPORT
Na tien jaar toch de grote prijs
De beste wielerploeg die Nederland heeft gekend
1 t
Joop Zoetemelk had het geduld te wachten op Tourzege
GHI301
DONDERDAG 30 juni 2005
Van ome verslaggever Ad Pertijs
RijpwETERiNG - Joop Zoetemelk kwam in 1970 de Tour de France
binnen met een tweede plaats achter Eddy Merckx. Vervolgens
moest hij tien lange jaren wachten eer hij in 1980 het predicaat
'eeuwige tweede' van zich afschudde.
Hoe was het om zo lang in de
wachtkamer te zitten? Joop
Zoetemelk kijkt je aan, zoals al
leen Joop Zoetemelk je aan kan
kijken.
„Het voelde niet als wachten.
Als coureur leefde ik van dag
tot dag. Kon ik de Tour niet
winnen, dan was er wel wat an
ders om voor te fietsen. Een
etappe, de tweede plek, een an
dere koers."
Vijfentwintig jaar na zijn triomf
is Zoetemelk nog geen spat
veranderd. Onlangs werd hij
weer eens gehuldigd in zijn ei
gen Rijpwetering. Het bronzen
beeld van hem dat jaren ver
scholen stond in Ahoy" werd
verplaatst naar het polderdorp
waar Joop opgroeide. Tegelij
kertijd werd er een boek over
zijn leven en werken gepresen
teerd. „Voor mij hoeft het alle
maal niet", zegt Zoetemelk.
Evengoed ondergaat hij al 'het
gedoe' met een gemeende lach.
„Voor mij hadden ze nog wel
25 jaar mogen wachten met het
maken van een boek." Eerst
wilde hij er niet aan meewer
ken, maar toen bleek dat au
teur Fred van Slogteren deson
danks doorging met het op
schrijven van zijn leven en car
rière, dacht Joop: „dan kan ik
net zo goed meewerken."
Ophef
Zoetemelk neemt de dingen
zoals ze komen. En ook be
grijpt hij de ophef over hoe
goed hij is (geweest) nog altijd
niet. Heeft hij überhaupt ooit
als jongen ervan gedroomd een
groot wielrenner te worden, of
misschien wel de Tour te win
nen? „Pfff, welnee." Had hij als
kind idolen? „Pfff, ook niet."
Wat dreef hem dan wel in de
richting van de wielersport? „Ik
zag jongens in het dorp schaat
sen of fietsen. Ik dacht: ik ga
ook een beetje sporten, 's
avonds. Omdat het leuker is
met een groepje te fietsen dan
alleen, sloot ik me aan bij de
0
fietsclub. Dan zeggen ze tegen
je: neem een clublicentie. Kun
je wedstrijdjes meerijden. Ver
volgens zeggen ze: jij moet een
KNWU-licentie nemen, kun je
ook buiten de streek koersen.
In Brabant of in Noord-Hol
land. Zo is het begonnen."
Waar haalt zo iemand later de
drive vandaan om zestien keer
de Ronde van Frankrijk te rij
den? De Tour te winnen, veel
andere koersen te winnen, we
reldkampioen te worden. Joop
zelf weet het antwoord ook
niet. Hij wilde wat gaat sporten
en bleek als wielrenner een
enorm groot talent te bezitten.
Zo groot dat hij altijd rustig zijn
eigen plan kon trekken. Colle
ga's herinneren Zoetemelk als
een renner die nooit in paniek
raakte en altijd kalm bleef. Op
het onverschillige af. Het vuur
van zijn eerzucht zat kennelijk
diep van binnen en ver wegge
stopt.
Zoetemelk: „Ik werd prof bij
Flandria-Mars, de ploeg van
Briek Schotte. Ik was er een van
de weinige Nederlanders en al
snel werd me duidelijk dat de
ploeg draaide om een aantal
Belgische renners: De Vlae-
minck en Monsere vooral. Als
ik de eerste maanden voor hen
zou werken, zou er daarna in
de zwaardere koersen voor mij
worden gereden. Mooi niet
dus. In de Amstel Gold Race
reed ik na tien kilometer plat.
Het was zo'n dag van wind,
waaiers en regen. Er wachtte
niemand. Vanaf dat moment
Joop Zoetemelk in het geel op het podium in Parijs als winnaar van de 67e Tour de France. Premier Van Agt deelt mee in de vreugde. Hand in hand gaan Joop Zoetemelk en Gerrie Knetemann over
Foto Archief ANP nish in Parijs. Foto ANP
nam ik me voor nooit nog voor
iemand te rijden."
Hij hield het nog drie jaar vol
bij Flandria. Drie jaar waarin
Eddy Merckx regeerde in de
Tour. „In 1971 was er even een
kansje. In de etappe naar Gre
noble zakte Merckx door het
ijs. Stond ik er goed voor, maar
de dag ervoor reed Ocana alles
naar huis." Ocana smakte drie
dagen later hard tegen de
grond en Merckx nam de
macht terug over.
„De periode dat Merckx de
Tour domineerde, was het voor
mij gemakkelijk rijden. Zijn
ploeg controleerde de koers"
Zoetemelk weet niet of Merckx
voor hem een nachtmerrie of
een zegen geweest.
Wat hij wel weet is dat zijn val
in de Midi Libre van 1974 hem
jaren van zijn carrière heeft ge
kost. „Ik kwam wel terug, maar
het constante van voor die val
was weg. Zonder die val had ik
misschien eerder de ronde wel
gewonnen."
Nu paste hij zich aan, aan de
nieuwe situatie. Hij zocht zijn
triomfen in andere koersen. In
de Tour leek hij een 'eeuwige
tweede' te zijn, maar een man
die bijna 300 zeges bijeen fietst,
kan onmogelijk een verliezer
genoemd worden. „Nogmaals,
die periode tussen 1970 en
1980 voelde daarom niet aan
als 'wachten'. Er was genoeg
anders te doen. Zoals Lance
Armstrong het nu doet - alles
zetten op een wedstrijd, de
Tour, zou ik het niet gekund
hebben. Ik zou er zot van ge
worden zijn."
Als Mercloc van het toneel is
verdwenen, komen er anderen
die de Tourzege voor zijn neus
wegkapen. Thevenet, Van Im-
pe, Hinault.
De Tour van 1978 verliest hij
vanwege één zwakke dag. De
constante Joop van voor 1974
zou dat niet overkomen zijn.
En dan in 1980 gebeurt het als
nog. Voor Peter Post en zijn Ra-
leigh-piraten reden om te roe
pen dat Joop veel vaker de Tour
zou hebben gewonnen als hij
zich veel eerder bij hen had
aangesloten. Anno 2005 is Joop
daar zo zeker niet van.
„In 1979 reed ik in feite veel
beter dan in 1980. Eindelijk
was ik terug op mijn oude
veau. Post vroeg me naar h
te komen. Hij vroeg het elk j
en nu dacht ik: ach, laat ik
maar eens proberen ook."
„Bij Miko hadden we daan
ook een goede ploeg hoor.
nu te zeggen dat ik hem all
maar won vanwege de nie
ploeg is ook zoiets. Trek de
minuten in de ploegentij
ten eraf en ik win de ronde
steeds."
van onze verslaggever
Harry ten Asbroek
Het is 25 jaar geleden dat Joop
Zoetemelk de Tour de France
won. Hij deed dat in dienst van
Ti-Raleigh, de sterkste wieler
ploeg die Nederland ooit ge
kend heeft.
Joop Zoetemelk
(3-12-1946, Rijpwetering)
Winnaar 11e en 20e etappe; le
in eindklassement.
Prof van 1970-1986; 198 over
winningen; 16 x Tour de France
(16 x aan in Parijs; lx 1ste, 6x
2e; 22 dagen gele trui); 6x in
top-5 WK, lx wereldkampioen
1985; eindzege in Tour, Vuelta,
Tirrreno-Adriatico, Paris-Nice,
Waalse Pijl, Amstel Gold Race,
Grote Herfstprijs, Criterium In
ternational, Nederlands kampi
oen.
De beste in de schaduw van de
allerbesten, Eddy Merckx, Ber
nard Hinault. WÜ de Tour ook
wel eens winnen. Zijn Franse
ploeg Mercier was daarvoor te
zwak. Staat op aanraden van
zijn Franse vrouw open voor
toenadering Peter Post.
Wordt vervloekt in de eerste
week van zijn elfde Tour. Krijgt
na proloog vijftien strafsecon-
den: zijn rugnummer is niet
correct opgespeld.
Staat in 5de etappe, naar Lille,
doodsangsten uit op kasseien
en verliest kostbare tijd.
Hinault klaagt over knie (pee
sontsteking) en verlaat in Pau
in nacht aan voet van Pyrenee-
en Tour de France. Zoetemelk
blijft ongeschonden in Alpenrit
naar Pra-Loup als meester
knecht Van der Velde door
stuurfout slingert en met ach
terwiel voorwiel Zoetemelk
raakt. Die valt. Rekent in laatste
tijdrit af met laatste concurrent,
Henniö Kuiper.
Ti Raleigh
Hoofdsponsor: Tube In
vestments, Engels. Co-
sponsors McGregor, Creda.
Winnaar ploegenklasse-
ment Tour in 1977 en 1983.
Tour de France 1980:11
etappe-overwinningen (re
cord merkenteams, met
Faemino-ploeg van Merckx
in 1974), winnaar algemeen
klassement (gele trui) Zoe
temelk, winnaar jongeren-
klassement (witte trui) Jo-
han van der Velde, winnaar
puntenklassement teams
(groene petjes), 2e ploegen-
klassement op tijd (op zes
minuten van Mercier).
Ploegleider Peter Post,
mecanicien Jan Legrand,
verzorger Ruud Bakker.
Renners: Joop Zoetemelk,
Gerrie Knetemann, Henk
Lubberding, Bert Ooster
bosch, Cees Priem, Bert
Pronk, Jan Raas, Johan van
der Velde, Leo van Vliet,
Paul Wellens.
iWRAUlGHfJ
Bert Pronk
(24-10-1950 Schevingen/15-3-
2005)
Uitgevallen in le etappe.
Prof van 1974-1982 (4xTour, lx
uitgevallen); winnaar Ronde
van Nederland, Ronde van Lu
xemburg, 5x in top-vijf Ronde
van Zwitserland; enige Neder
lander die 'zwaarste WK ooit' in
1980, Sallanches, finishte.
Getalenteerde renner, goede
klimmer, geschikt voor ronde-
werk, te nerveus en onbaat
zuchtig voor rol als kopman.
Meest opmerkelijke uitvaller in
jTour. Eerste etappe: ochten.fjrit
Raas wint; middagrit: ploegen
tijdrit, 46 km. Eerste kans voor
Zoetemelk om tijd te winnen
op Hinault. Oosterbosch knalt
er op los, de boel kraakt. Pronk
moet snel lossen, zegt niets.
Anderen ontdekken het als hij
uit zicht is. Op niemand behal
ve op Zoetemelk wachten, was
de afspraak. Aan de finish is er
tijdwinst op Hinault, Knete
mann heeft de gele trui.
Na zijn loopbaan werkt Pronk
in België als econoom bij een
bank. Hij overlijdt op 54-jarige
leeftijd aan kanker. In Portugal,
bewust nog een keer op vakan
tie met zijn kinderen.
Jan Raas
(8-11-1952, Heinkenszand)
Winnaar le, ,7e, 9e etappe; uit
gevallen.
Prof van 1975-1985. 8xTour (6x
uitgevallen, 10 etappeoverwin
ningen); 140 overwinningen,
wereldkampioen 1979, kampi
oen van Nederland, 5x Amstel
Gold Race, Milaan-Sanremo,
Parijs Roubaix, 2 x Ronde van
Vlaanderen, 2x Grote Herfst
prijs, Omloop Het Volk, Gent-
Wevelgem, Parijs-Brussel).
Heeft in Nederland nooit zijn
gelijke gehad, op de fiets onbe
twiste leider. Specialist in een-
dagswedstrijden.
Debuteert bij Post/Raleigh.
Krijgt niet meteen de vrijheid
en zeggenschap die hij wil. Ver
trekt naar Frisol. Breekt daar
door met winst in Milaan-San
remo en Amstel Gold Race.
Krijg zijn zin, keert terug bij
Post. Dominant van start tot fi
nish. Maakt met Hinault, Moser
en De Vlaeminck dienst uit in
peloton. Echte kopman. Hoe
beter zijn vorm, hoe nerveuzer
hij is. Vloekt eigen renners huid
vol. Stugge Zeeuw, maar geen
slokop, laat zijn ploeggenoten
geregeld winnen.
Gerrie Knetemann
(6-3-1951 Amsterdam/2-11-
2004)
Winnaar 12e etappe (Pau), 38e
eindklassement.
Prof van 1974-1989; 129 over
winningen; 13xTour de France
(2x uitgevallen, 8 dagen gele
trui; 4 keer start Tour, vier keer
uitgevallen; 10 etappe-overwin
ningen, record dat hij deelt met
Raas en Zoetemelk); 4x win
naar Ronde van Nederland, 3x
Ronde van de Middellandse
Zee, wint 1978 Parijs-Nice voor
Hinault en Zoetemelk; 2x Am
stel Gold Race, GP Frankfurt, lx
wereldkampioen (1978,2 centi
meter voor Moser),
Tweede in proloog, achter Hi
nault. Laat kans op geel in 1ste
etappe bewust schieten, ploeg
niet opblazen met oog op drie
weken Zoetemelk door Frank
rijk loodsen. Wint 12e etappe.
Overleed 2 november 2004 tij
dens fietstocht nabij Bergen.
wso*
mi ci 1 r
Paul Wellens
(27-5-1952, Hasselt)
56e eindklassement
Prof van 1976-1986 8xTour<gje
France (lx uitgevallen, 2 etap-
peoverwinningen); Ronde van
Zwitserland 1978
Enige buitenlander (Belg) in
Raleighploeg van 1980.
Te bescheiden om weerwoord
te bieden aan branie en bluf in
de bende van Post. Kwam van
Frisol, ging terug naar België
(Boule d'Or). In 1985 nog kop
man, van Tönissteiner/Tor-
hout-Werchter, wordt 32ste op
40 minuten van winnaar Hi
nault, in Tour waarin Post An
derson (5e) als kopman heeft,
Raas met sponsor Kwantum en
kopman Zoetemelk (12e in Pa
rijs) tracht te scoren. Stort zich
na wielerloopbaan op triatlon.
Laat zich in wielrennen zien,
noch van zich horen.
Johan van der Velde
(12-12-1956, Rijsbergen)
Beste jongerenklassement, 12e
eindklassement.
Prof van 1978 1990. 6x Tour de
France (lx uitgevallen, 2 dagen
geel, 3 etappes, beste eindklas
sering 3e in 1982); 2x Neder
lands kampioen, winnaar
Dauphiné Libéré, Ronde van
Nederland, Ronde van Enge
land, Ronde van Romandië,
etappes en puntenklassement
in Ronde van Italië. Wegens be
drog dopingcontrole gediskwa
lificeerd als winnaar Luik-Bas
tenaken-Luik in 1981.
Wint als eerste Nederlander
Dauphiné Libéré (in Franse
mond: de kleine Tour).
Eenmaal in de bergen heeft
Zoetemelk alleen nog steun van
deze renner die zijn kroonprins
wordt genoemd. Op de Alpen
col Pra Loup smakt Zoetemelk
na aanrijding met Van der Vel
de tegen het asfalt.
Van der Velde komt aan het
einde carrière in grote proble
men. Is verslaafd geraakt, be?
kent inbraken en fraude.
eindklassement.
Prof van 1977-1992,13X Tour de
France (2x uitgevallen, 3 etap
pe-overwinningen, 1 dag gele
trui, in 1978 winnaar witte
(jongerenklassement), 2x Ne
derlands kampioen, winnaar
Gent-Wevelgem.
Wordt in 1978 in Frankrijk ge
roemd als toekomstig Tour
winnaar. Faalt als interim-kop
man van Raleigh in Tour 1979.
Blijft na de grote breuk Raas-
Post, eind 1983, als enige van
de originele Raleigh-ploeg Post
trouw bij diens nieuwe Panaso
nic-team.
Bert Oosterbosch
(30-7-1957 Eindhoven/ 18-8-
1989)
Winnaar 8e etappe (Saint Ma-
lo), 36e eindklassement
Prof van 1978-1988, 72 over
winningen, 4x Tour de France
(3x uitgevallen, 3 etappeover
winningen), wereldkampioen
op de baan achtervolging, Ron
de van Nederland, Vierdaagse
Duinkerken, Ronde van de
Middellanse Zee, Ronde van
Amerika, Ster van Besseges.
Begenadigd talent. Herstelt op
jonge leeftijd van hersenvlies
ontsteking. Uit dezelfde be
faamde amateurploeg (Jan van
Erp) als Jan Raas en Henk Lub
berding. Lang, rossig, pezig,
oersterk in tijdrit. Ideaal trek
paard voor de ploeg bij grote
achtervolgingen.
Stopt in 1988, begint - 32 jaar
jong - in 1989 weer als amateur,
wint meteen, in Bladel, maar
overlijdt kort nadien 's nachts
in slaap in bed (acute hartstil
stand).
Henk Lubberding
(4-8-1953, Voorst)
Winnaar 3e etappe (Luik), ïoê'
Leo van Vliet
(15-11-1955, Honselersdijk)
51e eindklassement.
Prof van 1978-1986. 6xTour de
France (2x uitgevallen, 1 etap
pe); Gent-Wevelgem
In aanraking gekomen met
wielrennen door Leo Duyn-
dam, die met zijn zus verkering
had.
Nerveuze maar gedreven wiel
renner. Als amateur een abso
lute winnaar, bij de profs in
dienst van anderen, van Raas
voorop.
Debuteert in Franse Mercier-
ploeg, door relatie Herman
Krott.
In 1980 hardwerkende, be
trouwbare allroundkracht.
In 1981 opnieuw geselecteerd,
bedankt week voor Tour.One-
nigheid in familiebedrijf, vier
broers werken daarin, hij zit op
de fiets. Krijgt wroeging. Blijft
toch wielrenner. Deelt later
mee in miljoenenverkoop van
(recycle-)bedrijf.
Is grote animator van hereni
ging Raleigh-ploeg, initieert re-
unie en toertochten.
Wordt directeur Amstel Gold
Race, volgt er Krott op, zijn i'jt
oud-ploegleider bij Amstel.
Cees Priem
(27-10-1950 Overzande)
Winnaar 10e etappe (Bor- E
deaux); niet uitgereden e
Prof van 1973-1987, 45 over
winningen (5x Tour, 5x uitgel
vallen; 2 Tour-etappes), Ne®
lands kampioen 1974. 1
Zeeland telde tal van goed»
roepsrenners; het koppel Ra
Priem is veruit het bekends!
Priem is een topamateur, rok
schikt zich bij de profs sneli
rol van meesterknecht van
uitgesproken winnaar Raas 11
Rijdt ook de auto naar verrew
wedstrijden, criteriums en fc
chauffeurt Raas in Tour steec
vast vanaf de voeten van dei
reneeën naar Zeeland; beide»
hebben uitgesproken hekel j)
hooggebergte. Ideale knechtji
Kan de ritzege in Bordeaux®
de opeisen doordat Raas diei
achter hem in tweede positié
rijdt, in remmen knijpt en jai
gende peloton tegenhoudt.