Plotselinge meevaller al snel in een spaarpotje 'Ik denk niet dat Natalee nog leeft' BINNENLAND 2 Iets doen met zwart Eerst even Apeldoorn Jarenlang daling vaf koopkracli, mimn HZU104 woensdag 29 juni 2005 n Het vrijgeven van spaarloonrekeningen zal niet onmiddellijk leiden tot grote uitgaven, zoals een investe ring in een nieuwe auto, is vrij algemeen de verwachting. Foto CPD/Phil Nijhuis Van onze verslaggevers Ise Thoonsen en Gert van Harskamp den haag - Schaf het lesgeld voor 16- en 17-jarige scholieren af. Laat mensen vrij over hun spaarloontegoeden beschikken. Als burgers dankzij dergelijke ingrepen honderden tot duizenden euro's meer te besteden hebben, krijgt de Nederlandse economie vanzelfde prik kel die zo hard nodig is, redeneren politici. Maar is dat echt zo? Of houden wij Nederlanders toch liever de hand op de knip? Marcel en Marijke Westerbeek weten het wel: als zij vrij toe gang krijgen tot hun spaarloon potje, dan zullen hun euro's meteen rollen. Hij zou het liefst een andere auto aanschaffen; zij zou het geld spenderen aan een lekker weekje vakantie. In ge Nutbeij (42) heeft in gedach ten al een bestemming gevon den voor de jaarlijkse 936 euro lesgeld die ze nu kwijt is voor een van haar vier kinderen: „Ik zou het meteen uitgeven aan kleren of een fiets voor de kin deren. Voor mij zou het een welkome aanvulling op mijn in komen zijn." Nutbeij en Westerbeek reageren precies zoals politiek Den Haag hoopt dat Nederland zal reage ren op lastenverlichting voor de consument: met meer geld uit geven. Maar lang niet iedereen gaat in zo'n situatie spenderen, bleek al eerder. In 2003 mochten Nederlanders ook belastingvrij hun spaarloon opnemen. Van dat geld werd uiteindelijk maar een klein deel (15 procent) direct in de econo mie gepompt. De consument, houdt al jaren angstvallig de hand op de knip. Financiële meevallers worden voorname lijk opgepot om toekomstige te genvallers op te kunnen van gen. Dat blijkt ook uit een kleine rondgang: desgevraagd ant woorden de meeste mensen dat ze extraatjes liever in de spaarpot stoppen dan ze uit te geven. Neem postbode Hugo van der Kooij (48): „Ik zou mijn spaarloon echt niet uitgeven. Mes is onzeker tegenwoordig. Is mijn pensioen er straks nog? Nee, er komt een tijd dat ik het geld hard nodig heb." Jacqueline Mook (42) kuste bij na haar televisietoestel toen ze via die tv hoorde van het voor stel om het lesgeld voor 16- en 17-jarigen af te schaffen. „Oh, ik zou die 900 euro meteen gaan sparen. Dan heb ik weer een achterdeurtje voor als de kinderen bijvoorbeeld onver wacht langer studeren." Nogal wat economen verwach ten dat van het WD-voorstel om een gedeelte van het spaar loon belastingvrij ter beschik king te stellen, geen tot slechts een zeer geringe impuls uitgaat voor de Nederlandse economie. De meeste voorstellen om de consument te prikkelen meer geld uit te geven, zijn gericht op de middeninkomens. Bij een flink deel van die groep wordt financiële pijn geleden, bleek eerder dit jaar een enquete van onderzoeksbureau Motivaction. De andere kant van het verhaal is echter dat er ook bij veel middeninkomens stevige spaardrift heerst. De spaarte goeden zijn niet eerder zo hoog geweest als vandaag de dag. De consument heeft kennelijk nog steeds onvoldoende vertrou wen in de economische toe komst. Want anders zou een flink deel van dat spaargeld wel zijn uitgegeven. „Wij zien meer in structurele maatregelen", zegt econoom Charles Kalshoven van ABN Amro. „Lastenverlichting werkt positief, maar die moet niet be taald worden door het financie ringstekort op te laten lopen." Een hoger financieringstekort is volgens Kalshoven een vorm van uitgestelde belastingen, omdat het tekort later toch ge dicht moet worden door de be lastingbetaler. De sleutel tot herstel van het vertrouwen in de Nederlandse economie ligt volgens menin geen bij het 'werkgelegenheids beleid'. Overigens is er 'geduld' nodig. Al was het maar omdat er veel onzekerheid is, ook voor de mensen met een inkomen van modaal tot twee keer mo daal. Martin van Oijen, eco noom bij de Rabobank: „Zij maken zich zorgen over het be houd van hun baan en zij we ten nog niet wat de gevolgen zijn van de nieuwe ziektekos tenregeling. Die onzekerheden neem je niet weg met financiële prikkels." De Nederlandsche Bank (DNB) - die eerder dit jaar bij monde van bankpresident Nout Wel link de consumenten opriep toch vooral meer geld uit te ge ven - noemt het effect van de nu door politiek Den Haag voorgestelde maatregelen 'kof fiedik kijken'. De rekenmeesters van DNB hebben weinig trek in speculeren over de vraag of de voorgestelde maatregelen wel of niet zouden kunnen werken. Van Oijen is stelliger. „Ik begrijp dat de regering op de korte ter mijn iets wil ondernemen. Fi nanciële prikkels voor de laag ste inkomens hebben dan meer effect." Hij ziet wel iets in het PvdA-plan om de koppeling tussen lonen en uitkeringen volledig te herstellen, omdat de laagste inkomens nu eenmaal een groter deel van hun inko men direct consumeren. Het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) vindt het logisch dat de burgers hun geld niet meteen uitgeven als er enige financiële ruimte komt. „,De rekeningen voor ziektekosten, gas, licht en water worden steeds hoger. Als de overheid echt wil dat er geld wordt uitgegeven, moeten die vaste lasten omlaag", zegt een Nibud-woordvoerder. TNT-medewerker Carel van der Pos (34) zal naar eigen zeggen de verleiding van een plotselin ge meevaller weten te weer staan en in ieder geval van zijn spaarloonpotje afblijven. Hij sloot destijds een spaarloonre geling af om straks de studie van zijn drie kinderen te kun nen bekostigen. Geen kabinet of Tweede Kamer die hem van dat doel kunnen afbrengen, be klemtoont hij: .Anders kom ik aan het eind van de rit in de problemen." van onze verslaggever r alkmaar - De koopl van de Nederlander al drie jaar terug. In verloor een gemii huishouden 1,2 pr aan koopkracht. Vori| kwam het verlies procent en dit ja: draagt de achteruitg; procent. Het verlies aan koopl kan voor sommige gr harder zijn opgelopei zinnen met kuiderei bijvoorbeeld erg voor oplopende voor opvang of schi jarenlange uithollingl de koopkracht heeft 5 tot het stilvallen van c( mentenbestedingen. daalden in 2003 voc eerst in twee decenni?" 0,9 procent. Vorig ja: er een licht herstel va 0,3 procent, maar di^ weer een geraamde met driekwart pri Consumentenbestedii zijn van groot belang! de economie. De economische wordt namelijk voor dan de helft gedragen! consumptieve uitgavi de burger. Jan van der Straten leidt onderzoek op Aruba van onze verslaggever Dick Hofland oranjestad - Jan van der Stra ten leidt op Aruba het onder zoek naar de verdwijning van de Amerikaanse puber Natalee Hol- loway. Hoop op een goede af loop voor Natalee Holloway heeft hij niet meer. „Omdat ik het onderzoek ken." Aandachtig luistert hij naar ie mand die hem telefonisch tipt over de Natalee. „O, jaja. Nou, aan helderzienden heb ik niks." Jan van der Straten schudt het hoofd. „Die mensen heb je al tijd, maar wat moet ik ermee. Ik heb alleen iets aan feiten." Op zijn kantoor in de wijk Noord op Aruba hangt een muur vol met een tijdslijn, waar het verloop van de verdwijning te volgen is; wie was waar op welk moment, wie heeft wie waar op welk moment gezien. Waartoe dat precies leidt, zegt hij niet. „Over de zaak vertel ik niets." Van der Straten leidt het onder zoek naar de verdwijning, om dat die plaatsvond in zijn dis trict. „Puur toeval dus." Hoe wel, het is wel het belangrijkste district van Aruba, omdat daar de hotels voor de toeristen lig gen, waardoor het de economi sche slagader van het land is. Dertien jaar werkt hij nu op Aruba en volgende maand gaat hij met pensioen. Af en toe was er een moord, meestal in de fa miliesfeer en soms had die te maken met drugs. Maar verder gebeurt er niet zo veel. .Aruba nen zijn vriendelijke, gastvrije mensen, die het geweld schu wen. Dat komt in de meeste ge vallen van buiten, vanuit Vene zuela, dat je met mooi weer kunt zien liggen, en Columbia. Ik stoor me daarom erg aan mi nister Verdonk die alle Antillia- nen over één kam scheert. Dat is volkomen onterecht." Hij voelt zich thuis op Aruba, waar hij al eens eerder werkte. Ook was hij drie jaar agent op Curacao en, tot 1993, korpschef in Huizen. De laatste vijf jaar is hij belast met de reorganisatie van de politie op het tropische eiland. -Een makkie? „Ha. Zo zou ik het niet willen noemen. Als je hier bent als Ne derlander moet je niet zeggen: zo moet het. Je moet de men sen er altijd bij betrekken, ze moeten het vertrouwen hebben dat het van henzelf is. Maar ik moet wel zeggen dat ik me hier erg ontspannen voel. Dat heeft ook met mijn karakter te ma ken, ik laat me niet snel gek maken. Maar het zijn vooral de mensen, die mij en mijn vrouw helemaal hebben opgenomen. Dat leek het duidelijkst toen wij Van onze verslaggever ARNO RUITENBEEK Op 1 februari kwam er een einde aan zijn carrière van 41,5 jaar bij de belastingdienst, waarvan driekwart bij de Fiscale inlich tingen- en opsporingsdienst (Fi- od). Hij was onder meer betrok ken bij geruchtmakende onder zoeken naar de Ajax-transfers, de illegale winsten van drugsba ronnen en de Slavenburgbank- fraudeaffaire. Apeldoorn was een van die 1200 belastingambtenaren die mochten afvloeien. Hij was lie ver gebleven, om zijn project 'buitenlands vermogen' af te maken. „Ik heb voorgesteld me in dienst te houden. Kost je 10.000 euro extra aan salaris en je krijgt er 10.000.000 voor te rug, hield ik ze voor. Maar de overheid denkt niet in onderne merstermen." Ondernemersbloed Hij kon gaan, met vervroegd pensioen en met de mogelijk heid bij te verdienen. „Omdat ik wèl ondernemersbloed door mijn aderen heb vloeien, en een schat aan ervaring plus de juiste contacten heb, besloot ik mij te verhuren als adviseur op mijn vakgebied." Iedere burger die het kan betalen, krijgt experti se. Een ding is duidelijk: „Ik doe niemand trucs aan de hand om te boel te flessen. Ik ga niet krom maken wat recht is. Ik ben doorgegaan met waarheidsvin ding. Een proces-verbaal is een rapport geworden, maar het blijft financieel onderzoek." „Advocaten sturen hun cliën ten, die bijvoorbeeld onder ver denking van fraude staan, naar mij toe. Ik kijk of de fiscus, de politie en het openbaar ministe rie fouten hebben gemaakt in de berekeningen of de procedure, maak daarvan een verslag en de verdediging gaat daarmee aan de slag." Het zou de komende tijd wel eens druk kunnen worden aan Apeldoorns bureau. Met dank aan zichzelf, lees: dat project 'buitenlands vermogen' dat hij van de Fiod opzette. „De dienst kreeg gegevens van 10.000 Ne derlanders die een rekening hadden bij één Luxemburgse bank. En in Luxemburg zijn 200 banken, in Zwitserland en die andere belastingparadijzen een veelvoud... Veel geld dus, dat onzichtbaar was voor de belas tingdienst." Rond die tijd kreeg de Fiod van buitenlandse belasting diensten uit onder meer Frank rijk ook informatie over Neder landers die er huizen bezitten. Vraag: Is dat betaald met wit of zwart geld? Via internationale contacten kreeg de Fiod gegevens over Ne derlanders met onroerendgoed Amerikaanse vrijwilligers duiken in een meer op zoek naar Natalee Holloway. Foto EPA/Nelson Andrade tijdens een vakantie in Surina me bij een roofoverval werden neergeschoten. Mijn vrouw in haar borst, ik in mijn buik. Bij ons herstel op Aruba kregen we van alle kanten hulp en steun. Ik weet niet hoeveel mensen en fruitmanden ik heb gezien." -Het is een hechte gemeenschap, ook het justitiewereldje. Is dat niet link? „Het is een klein eiland, ieder een kent iedereen. Rechters, advocaten, op recepties kom ik ze allemaal tegen." -Dus ook Paul van der S., de va der van Joran, die een tijdje heeft vastgezeten op verdenking van betrokkenheid bij de ver dwijning? „Ja, ik ken hem goed. Maar dat is geen enkel probleem. Zoals ze hier zeggen: lei pa un lei pa tur. De wet voor één is de wet voor allen. Als er goede reden zijn om iemand te arresteren, dan doe je dat. Of ik die per soon ken of niet, maakt voor mij niets uit. Ik heb daar geen enkel gevoel bij, raak er niet emotioneel bij betrokken. On derzoek is onderzoek, daarbij moet je afstand bewaren. -De verdwijning van Natalee Holloway doet u ook niets? „Ik vind het afschuwelijk voor de ouders, het is niet niks als je je kind kwijt raakt. Maar op het Commissaris Jan van der Straten leidt op Aruba het onderzoek naar de verdwijning van Natalee Holloway. Foto GPD/Harmen de Jong moment dat ik werd gebeld dat het meisje was verdwenen, was ik zakelijk: Dit is het begin van een onderzoek." -Men begint een beetje ongedul dig te worden. „Een goed onderzoek heeft tijd nodig. Ik ben er voor om de rust binnen het rechercheteam te bewaren, want bij haast is niemand gebaat. Als je gaat for ceren, dan is de kans op fouten te groot. Ik besef dat het in dit geval lastig is om in alle rust te werken, want het is een hype geworden, vooral in Amerika. Men wil resultaten zien. Daar door is de druk op het team groot om snel met resultaten te komen. Maar het gaat er om de waarheid boven water te krij gen, hoe lang het ook duurt." -Hebt u nog hoop op een goede afloop? „Hoop moet je altijd hebben, maar ik geloof niet meer dat we Natalee levend zullen terugvin den." -Waarom niet? „Omdat ik het onderzoek ken en u niet.'" -Dus..." „Dus niets. Ik ga me nu bezig houden met mijn afscheid. We blijven lekker in Aruba wonen, we hebben er een prachtig huis, ik ga genieten van mijn vier kleinkinderen." -Dit is het laatste trucje van opa?" „Er zit een team van 24 mensen op de zaak, we krijgen gespe cialiseerde hulp vanuit Neder land en van de FBI. Dat maakt het wel een bijzonder afscheid, ook omdat het internationaal een grote zaak is geworden. Te gelijk gebeurt het overal." Ton Apeldoorn: „Ik ga niet krom maken wat recht is." over de grens en met buiten landse bankrekeningen. Het re sultaat van het project is de in- keerregeling. Het ministerie van financiën biedt de honderd duizenden Nederlanders met buitenlands bezit, de kans tot inkeer te komen. Als ze dit als nog bij de belastingdienst vrij willig melden, kan het vermo gen worden gewit. „Over het algemeen moeten ze alleen maar ongeveer een der de deel aan de fiscus over maxi maal twaalf jaar aan belasting betalen, plus de heffingsrente. Geen boete. Geen Fiod, geen justitie aan de deur." De rege ling blijkt een groot succes. „Zij die de regeling omarmen, zijn mensen met oud geld. Dat stond jaren vast in Zwitserland en ze konden er geen snars mee. Ja, een keer per jaar als ze naar Ita lië op vakantie gingen en op doorreis wat geld opnamen voor de hotelkosten. Maar investe ringen in Nederland zouden meteen de alarmbellen bij de belastingdienst doen rinkelen. Oudere mensen zijn blij dat ze hun kinderen niet meer hoeven op te zadelen met het probleem van die buitenlandse reke ning." Wat kan Apeldoorn, via www.inkeer.nl, voor „Zoals gezegd: geen zwarter maken. Ik kan seren, uitrekenen wat zijn. Ze moeten met bloot, maar wat maakt als het wat oplevert?' In principe is de aan een termijn „Maar in de EU de spaarrenterichtlijn king. Dat houdt in 2006 de meeste voorzien van Dan is de fiscus ben je te laat voor 50.000 Nederlanders binnenkort een verzoek formatie over hoe ze hun rend goed hebben gefina Waarmee ze naast de in geling grijpen en wel ec boete riskeren bovenop vordering (plus rente). „Ik weet niet hoeveel landers in het buitenla roerend goed bezitten, gen denken dat ze belas Nederland moeten betal hun Franse huis. Omd; Frankrijk ook al belastif het onroerend goed 1 wordt er meestal in Ne< geen belasting over g< Behalve natuurlijk als h zwart geld is gefinanciei

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2005 | | pagina 4