KUNST CULTUUR
Rembrandtjaar met zestien exposities
'Wie nu nog zingt, krijgt vliegen in zijn mond'
Ouderen aan de blokfluit
B.B. King
komt heus
terug
Geert van Kesteren lid
van Magnum Photos
Ballet der vuilnismannen
Indonesië in
Nieuwe Kerk
m
amsterdam/gpd - Een vuilnis
man die een zak in de vuilnis
wagen gooit is een kwestie van
smijten. Maar een danser die
een danseres laat zweven?
Vanuit die gedachte maakte
choreografe Krisztina de Cha-
tel de voorstelling 'Zooi', een
samenwerking van dansers en
vuilnismannen, straatvegers
en hun wagens.
Krisztina de Chatel kwam op
deze gedachte toen ze naar
haar dansstudio fietste:Als ik
kijk naar hun routinebewegin
gen, zie ik een bijzondere li
chamelijke kracht en energie.
In hun felgekleurde pakken
gooien ze met een prachtige
swing zakken de wagens in.
Hun werkzaamheden en be
wegingen verbind ik met mijn
dansmateriaal.
'Zooi' is gratis te zien op 5, 6, 7
en 8 juli tijdens een tocht van
het Amsterdamse Leidseplein
naar het Vondelpark, die om
17 uur begint.
woensdag 29JUni 2005
muziek recensie
Louis du Moulin
B.B. King in Ahoy' in kader van '8oth
Birthday Tour'. Voorprogramma: Joe
Bonamassa. Bijgewoond: 27 juni.
Niks afscheidstoumee dus. Zo
wel in woord als gebaar maakte
B.B. King gisteravond in het af
geladen Ahoy' korte metten
met de vooruitgesnelde ge
dachte dat zijn concertbezoek
moest worden beschouwd als
zijn laatste kunstje voor zijn
Nederlandse fans. Met name
door middel van zijn snaren liet
The King Of The Blues weten
dat troonsafstand voor hem ab
soluut geen optie is zolang zijn
geest en lichaam hem in staat
stellen te blijven optreden.
Natuurlijk moet de oude mees
ter in het zicht van zijn tachtig
ste verjaardag (16 september)
meer zijn momenten kiezen.
Vergeleken met zijn vorige visi
te aan Rotterdam drie jaar gele
den (toen vooraf de jarige An-
dré Hazes hem als superfan
verraste met zijn complete oeu
vre in een box met 25 cd's) is
het netto uitlekgewicht van de
podiumkolos King verder afge
nomen. Zijn achtkoppige Blues
Band mag/moet hem aanmer
kelijk langer introduceren en
als de levende legende dan na
pakweg een kwartier inleidende
schermutselingen ten tonele
verschijnt duurt het ook best
even voordat hij ook de indruk
wekt helemaal bij de les te zijn.
Maar als King vervolgens een
maal los komt, dan haalt hij
ook een kleine anderhalf uur
lang zijn hoogste, unieke ni
veau. Regelrecht aan flarden
zingt hij de aanvankelijke ver
moedens dat zijn stem niet
meer de kracht van weleer heeft
en zijn geliefde Lucille (zijn gi
taar) wordt door hem bespeeld
met de scherpte van een jonge
god. Daarbij is King tussendoor
voor zijn publiek nog wat na
drukkelijker dan voorheen Opa
Knuffel, die zichzelf ook met
een corrigeert zodra hij denkt te
ver te zijn gegaan. Het vrouw
onvriendelijke Just Like A Wo
man' wordt zodoende direct
weggepoetst met het aanslui
tende 'You Are My Sunshine'.
Zijn als vanouds swingende
bluesrecept wordt op deze
tournee beslist flink versterkt
door het gebruik van twee
enorme videoschermen. Geen
Mona-toetje dat B.B. trekt gaat
meer verloren, zijn vingeracro-
batiek is voor iedereen te vol
gen. Daarnaast wordt dankzij
deze blikvangers de wisselwer
king tussen hem en zijn gedre
ven begeleiders meer geaccen
tueerd. Zodat ook iedereen (zo
nodig) nog eens kan constate
ren dat in deze gelikte show de
muziek toch nog altijd centraal
staat.
Amsterdam - In de Nieuwe Kerk
in Amsterdam zijn vanaf 17 de
cember ruim driehonderd top
stukken uit het Nationaal Mu
seum van Indonesië in Jakarta
en het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde in Leiden te zien. Dat
heeft de organmtie van de ten
toonstelling 'Indonesia: de ont
dekking van het verleden'
maandag bekendgemaakt.
In de Nieuwe Kerk zijn onder
meer zes grote beelden uit de
Singasari periode (13de eeuw)
te zien en belangrijke goud
vondsten en paleisschatten uit
Sulawesi, Lombok en Bali. De
tentoonstelling bevat veel ma
teriaal dat nooit eerder werd
tentoongesteld. Vanaf 1862 ver
deelden het Museum Nasional
in Jakarta en het Rijksmuseum
voor Volkenkunde te Leiden
hun collecties. Het is voor het
eerst dat de collecties weer bij
elkaar worden gebracht. Ze zijn
vanaf 15 augustus eerst in Ja
karta te zien en aansluitend in
de Nieuwe Kerk.
a*
Connery. Foto: AP
itouchables'
men terug
leiden - Op tentoonstellingsge-
bied wordt 2006 een echt Rem
brandtjaar. Meer dan zestien
tentoonstellingen in musea in
Leiden, Amsterdam, Den Haag
en waarschijnlijk ook Rotter
dam staan in het teken van het
vierhonderdste geboortejaar
van de schilder.
Gerben Baaij, bestuurslid van
Stichting Rembrandt 400, re
kent op anderhalf miljoen be
zoeken van 900.000 mensen.
Hij schat dat de helft uit het
buitenland zal komen: ,,Ik ver
wacht ongeveer dezelfde be
zoekersaantallen als in 1990 tij
dens het jubileumjaar van Van
Gogh.
In Leiden zijn drie exposities
gewijd aan de beroemdste be
woner van de stad. De Lakenhal
is de komende weken zelfs
dicht om de vaart te zetten ach
ter de renovatie die klaar moet
zijn als de drie tentoonstellin
gen een aanvang nemen. De
eerste, over de moder van de
schilder, begint in december
van dit jaar.
In Amsterdam zullen maar
liefst twaalf tentoonstellingen te
zien zijn, verdeeld over het
Rijksmuseum, het Van
Goghmuseum, het Gemeente
archief, het Bijbels Museum,
het Joods Historisch Museum
en natuurlijk het Rembrandt-
huis. De onderwerpen variëren
van een persoonlijke crisis van
de meester tot Rembrandts
concurrenten van weleer en
kunstenaars die door hem wer
den geïnspireerd.
Hoogtepunt van het program
ma is de tentoonstelling in het
Van Goghmuseum. Voor het
eerst worden hier de twee be
roemdste schilders uit de ze
ventiende eeuw bijeengebracht:
Rembrandt en Caravaggio, de
Nederlandse en de Italiaanse
meester van de barok Er wor
den twintig topstukken ge
toond.
Het Rembrandtjaar speelt zich
niet alleen af in musea. In Lei
den wordt hard gewerkt aan al
lerlei plannen. Op 15 juli, Rem
brandts geboortedag, gaat in
Theater Carré een musical over
het leven en werken van Rem
brandts in première. De Britse
regisseur Peter Greenaway
werkt bovendien aan een film
over hem: Nightwatching.
Greenaway is ook betrokken bij
een speciale Nachtwacht-ten
toonstelling in het Rijksmuse
um van Amsterdam.
Eerste Hollander in vermaard collectief
num zulke hoge maatstaven
met betrekking tot integriteit en
esthetiek kan hanteren.
Dat uitgerekend Parr zich heeft
beijverd voor Geert van Keste-
rens toetreding tot Magnum
Photos is opvallend, want de
twee fotografen maken geheel
verschillend werk. Terwijl Parrs
foto's ironisch en afstandelijk
zijn, is Van Kesteren een klas
sieke documentaire-fotograaf,
uit wiens werk een grote be
trokkenheid spreekt. Maar het
kost Parr, een groot liefhebber
van Nederlandse fotografie,
geen moeite de kwaliteit in Van
Kesterens werk te zien; hij ver
geleek diens vorig jaar versche
nen boek 'Why mister, why?',
over het Amerikaanse optreden
in Irak, met het bovengenoem
de *Vietnam Inc.'
Van Kesteren begon in 1991 te
fotograferen. „Ik was bankem
ployé, maar besloot fotograaf te
worden nadat De Gecombi
neerde, een lokaal krantje in
Leerdam, een foto van me had
geplaatst. Op 1 april 1991, ik
weet het nog goed, publiceerde
ik voor het eerst in een landelij
ke krant: een wielrenfoto in Het
Parool."
Tegenwoordig publiceert de ve
le malen onderscheiden Geert
van Kesteren behalve in Neder
landse kranten en tijdschriften
in internationale periodieken
als Newsweek, Geo en Stem.
„Vanavond reis ik af naar Atjeh,
waar ik al een paar keer eerder
ben geweest. Ik werk aan een
serie over de gevolgen van de
tsunami. Wat me in Atjeh ver
baast, is de veerkracht van de
mensen. Het is een onderwerp
dat me als fotograaf enorm be
zighoudt: hoe vinden mensen
die het ergste is overkomen dat
je je kunt voorstellen, de kracht
om toch door te gaan?"
raag - Brian de Palma gaat
togeheten 'prequel', 'het
Bal-dat-er-aan-voorafging',
peren van zijn populaire
17 daterende misdaadfilm
fntouchables'. Onder de
ie Untouchables: Capo-
sing' zal worden verteld
Mphonsus Capone in 1919
it New York terechtkwam
licago en zich daar ontwik
tot de beruchtste gangster
ijden. In het verhaal dat
lma nu wil vertellen be-
le gangsterkoning al een
se aanvaringen met de
Ierse politieman Johnny
ie. In 'The Untouchables'
rol van Malone ge-
door Sean Connery en
Capone door Robert De
pzie op
I strand
ijk - Het Dichterscollec-
atwijk verzorgt op zondag
jli een poëtische middag op
trand. Zeven leden zullen
dragen uit eigen werk, in
lie gevallen met muzikale
jsting. Verder is er ruimte
een open podium waar
(lichters hun werk kunnen
jlragen. Ook wordt er een
gemaakt met 'Het grootste
tht van Katwijk'. De lokatie
t Strandplein tegenover de
rtoren, de aanvang is be-
ed op 13.30 uur.
|k Live 8
toskou
Ook in Moskou wordt
tdag 2 juli een concert in
ider van Live 8 gegeven.
Rode Plein in de Russi-
loofdstad treden van 19
It 22.30 uur zes popgroe-
}p. Naast de Russische
'Bravo, B-2, Moral Code
[een en Valery Sutkin is er
:n optreden van de Pet
Boys. Behalve in Moskou
ir op negen andere plaat-
'e 8-concerten: Londen,
.es, Tokio, Johannes-
Barrie (Canada), Berlijn,
1, Cornwall en Philadel-
Het evenement is bedoeld
le aandacht te vestigen op
moede in de wereld, met
e in Afrika.
amsterdam/gpd - De Amster
damse fotograaf Geert van Kes
teren wordt als eerste Neder
lander lid van het vermaarde
fotografencollectief Magnum.
Van Kesteren is voorgedragen
door zijn Engelse collega Mar
tin Parr. Het lidmaatschap van
Magnum Photos is de hoogste
eer die een fotograaf ten deel
kan vallen, vindt ook Geert van
Kesteren (1966) zelf: „Het is het
beste fotobureau van de we
reld, met echt fantastische foto
grafen."
Hij hoorde het nieuws toen hij
met familie en vrienden dob
berde in een bootje op het IJs-
selmeer: „Mijn mobiele tele
foon ging en het was Parr.
You're in, zei hij, je zit erin."
Parr heeft zich samen met de
eveneens Engelse fotograaf Stu
art Franklin hard gemaakt voor
zijn toelating, weet Van Keste
ren. „Ik had eerlijk gezegd nooit
durven nadenken over Mag
num, maar in februari vroeg
Franklin of ik er voor voelde lid
te worden. Parr heeft me ver
volgens voorgedragen. Een keer
per jaar komen alle leden bij
een in Parijs, waar ze portfolio's
van mogelijk nieuwe leden be
kijken. Om te worden toegela
ten, moet je 50 procent van de
leden achter je hebben.
Magnum Photos werd in 1947
opgericht door de onlangs
overleden Henri Cartier-Bres-
son en de vooral van zijn oor
logsfoto's bekende, Robert Ca-
pa. Het is zonder twijfel 's we
relds meest prestigieuze foto
agentschap. Wat Van Kesteren
vooral aanspreekt, is dat het
een collectief is: „Bij Magnum
is niet Getty of Microsoft de
baas, maar maken de fotogra
fen de dienst uit. Onafhanke
lijkheid staat voorop. Daardoor
is het ook mogelijk dat Mag-
door Susanne Lammers
leiden - Maxima kon niet. Jan
Wolkers was er ook niet. En er
waren ook geen ambassadeurs;
die moesten allemaal verschij
nen op de afscheidsreceptie van
hun Amerikaanse ambtgenoot.
Gelukkig was Leiden er wel. Te
voet, met de fiets, in de boot;
pratend, lachend, flirtend en
luisterend.
Op de zevende en laatste poë
ziemanifestatie van de stichting
Tegen-Beeld stonden hun eigen
muurgedichten centraal, die
kunstwerkjes waar Leiden
gaandeweg steeds trotser op
geworden is. 101 zijn het er, en
ze klonken niet alleen in 32 ta
len, maar sommige ook op mu
ziek. Dat maakt de megahappe-
ning - want een lange, lange
avond is het wel - een stuk be
hapbaarder. Het brengt ook de
concentratie van de borrelaars
weer tot een socialer niveau te
rug.
Van Amerikaanse pop (zoals
Cees Schafrats verklanking van
Shakespeare's dertigste sonnet)
en levenslied (Dempsey's versie
van het 'Chanson d'automne')
tot ragfijn impressionisme (An
ke Zuithofs vertolking van 'A
son ame' van Pierre de Rons-
ard). En natuurlijk de avontuur
lijke en spitse composities van
Huub de Vriend, gebracht door
Street Fable, waarvan de stevi
ge, maar licht derangerende
tango op 'Avond op het land'
van Cees van Hoore misschien
wel de mooiste was. Voor Street
Fable was deze avond tevens
een mooie gelegenheid hun
dubbel-cd met vijftig muzikale
muurgedichten plus het Nood-
vers van Jan van Hout (Leidens
allereerste muurgedicht - op
het Stadhuis) aan een groot pu
bliek te presenteren.
Alle 'voordragers' waren Leids,
én 'native speaker' en dat hield
in dat voor de exotischer ge
dichten de universitaire ge
meenschap goed vertegen
woordigd was. De betekenis
bleef voor de vele niet-meele-
De zevende en laatste poëziemanifestatie van de stichting Tegen-Beeld gisteravond werd drukbezocht. Foto: Mark Lamers
zers vaak raadselachtig, al hiel
pen bijvoorbeeld de excellente
voordracht van Bebete Indarta,
die zeer beeldend 'Papel' van
Drummond de Andrade aan
kleedde, of de magische zang
van Ignatius Supriyanto in 'Se-
rat Kalatidha' van Ranggawarsi-
ta.
Maar er waren ook zeer ver
staanbare 'Leienaars'. Ad van
Kaam, die van Marsmans "Val'
een Leids strijdlied maakte,
waarvan de woorden langzaam
uit elkaar dwarrelen en wegzin
ken; Koos Mentink, die met een
prachtige dictie veelzeggend
Jan van Houts 'Vruntschap'
voordroeg, en Willem Harte-
veld, die Van der Lubbes 'O, ar
beid' tot een waar manifest
maakte. Verder natuurlijk veel
oude bekenden. Hans Heester-
mans, Anton Korteweg en de
onmisbare Monique en Piet
van Winden, die het geestige
'Jagadada' van Antony Kok
brachten als een dadaïstisch 'Je
t'aime - moi non plus'.
En dan waren er natuurlijk de
echt Leidse dichters: Leo van
Zanen (die evenwel niet uit ei
gen werk voordroeg)Cees van
Hoore en Paul Marijnis. Van
Hoore plaatste zijn gedicht nog
vlug even in een traditie. Hij
hief eerst een stukje Joan Baez
aan, vervolgens een heel cou
plet uit Brels 'Vlakke Land',
compleet met de van Brei afge
luisterde nasale snik in zijn
stem, om te eindigen met zijn
eigen, prachtige 'Avond op het
land': "We nu nog zingt, krijgt
vliegen in zijn mond." Paul Ma
rijnis, een en al zwarte zelfspot,
maar nuchter en overtuigend in
zijn recitatie, smokkelde naast
zijn 'Zwarte Zwanen' ook
'Spuugbeestje' in het program
ma. "Opgesloten in een klodder
snot zoekt zijn heil, als ik, in
een poëtica van lucht en kwijl."
Toch vreemd dat Leidse dich
ters zo van dieren zingen
eiden en de regio bestaat grote belangstelling-voor professio-
:en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad-
igiogenoten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen of
fcndere wijze actief zijn. Vandaag: de blokfluitgroep voor 55-
psers in ouderencentrum Rijn en Vliet.
deze warme maandagmid-
)N [wordt er niet gespeeld. Tot
stl te teleurstelling van de cur-
)us»en. De fanatiekste van het
I treurt hardop: „Ik heb al
fe dagen niet mogen spe-
Sid" Vandaag wordt de fluit
heJoongemaakt en daarvoor
lest het instrument even rust
rden gegund. Docente
faitild Boog zet een fles
pne zeep en een fles lijn-
jdolie op tafel. Een cursiste
pt een zak snoep op uit haar
Als we toch niet hoeven te
en."
:htild Boog, al 25 jaar als
luitdocent verbonden aan
luziekschool Leiden en
itreken, geeft sinds vier jaar
verzorgingshuis Rijn en
,Het is een hechte groep,
sociale aspect moet niet
irschat worden. De men-
zijn bij elkaar betrokken,
'er iemand ziek is, dan
:dt die persoon gebeld of
izocht en geprobeerd weer
in de groep te krijgen."
belangrijker is echter het
ale aspect. „Sommige
sisten wilden in hun jeugd
en instrument leren bespe
len en krijgen nu pas die kans.
Anderen hebben wel een ach
tergrond in de muziek." Cur
siste Annemarie heeft in haar
jeugd één jaar blokfluit ge
speeld. „Ik ben ermee gestopt
toen mijn vriendin stopte. Ei
genlijk heb ik daar altijd spijt
van gehad." Een volgende
heeft vroeger in een koor ge
zongen, maar is vanwege stem
problemen overgestapt op de
blokfluit.
Het gebeurt volgens Mechtild
Boog nauwelijks dat ouderen
blokfluitles krijgen. „Het zijn
doorgaans kinderen. Heel
soms heb ik een oudere leer
ling, maar dat is echt een zeld
zaamheid." Rijn en Vliet is al
langer bezig activiteiten te or
ganiseren voor mensen in de
wijk. Activiteitenbegeleidster
Wies op 't Roodt haalde leer
lingen van de muziekschool
binnen voor een concert. In
Mechtild Boog vond zij een
geestverwant en samen smeed
den zij het plan voor een serie
proeflessen op blokfluit.
De animo bleek voldoende om
een groep te beginnen. Boog:
„De muziekschool is er en-
Mechtild Boog laat haar cursisten zien hoe ze hun blokfluit schoonmaken. Foto: Henk Bouwman
thousiast ingestapt toen ik de
directie ervan had overtuigd
dat het belangrijk is muzikale
vorming aan ouderen aan te
bieden. Er komen steeds meer
55-plussers. Het is gewoon
leuk om samen te musiceren.
Er wordt inmiddels gekeken of
het mogelijk is uit te breiden
op andere plekken in Leiden
en eventueel met andere in
strumenten. Ik repeteer één
keer per week met de groep en
Wes oefent nog op een ander
moment met ze. We hoeven
geen hoog niveau te bereiken.
Het gaat om het plezier. Soms
heeft het bijna een therapeuti
sche werking. Door te musice
ren kun je even je problemen
vergeten."
Er is gekozen voor de blokfluit,
omdat met dit instrument het
snelst resultaten worden ge
boekt. „Met drie noten kun je
al een aardig riedeltje spelen.
Bovendien is het een hanteer
baar instrument. Een blokfluit
is niet zwaar en je hoeft er geen
complexe houding voor aan te
nemen, zoals bij de viool", al
dus de docente. „Verder is het
lesgeven niet anders dan bij
kinderen. Alleen hebben oude
ren soms specifieke proble
men, zoals een teruglopend ge
hoor en vergeetachtigheid. En
het tempo ligt wat lager. Ik
zoek het meer in de breedte
dan in de diepte. Voor sommi
gen gaat het dan weer te lang
zaam. Twee wat ambitieuzere
cursisten zijn inmiddels door
gestroomd naar de reguliere
les van de muziekschool."
Twee a drie keer per jaar geeft
Mechtild Boog een presentatie
met haar cursisten. Meestal
laat ze de 55-plussers dan sa
menspelen met jeugdige blok-
fluiters. „Ze genieten enorm
van elkaar. Het leukst vond ik
dat een oudere tegen een tien
jarige zei: 'Let maar niet op
mij, ik doe nog best veel fout'.
Waarop die jongen spontaan
reageert: 'Ja, heel veel'. Zo
moet het. Jong en oud die zon
der belemmeringen met elkaar
plezier maken."
Op zaterdag 2 juli is er van 10
uur tot 11.30 uur een infor
matie-ochtend over de blok-
fluitlessen voor 55-plussers
van de Muziekschool Leiden.
Locatie: Rijn en Vliet, Aaltje
Noordewierlaan 1, Leiden.
Theo de With