Het kabinet is geen vriendenploeg meer
Aanrecht dreigt voor de vrouw
EIGEN ZINNIG
Toegevoegde waarde manager onbewezen
RerV. jr mist invloed
op verlof van tbs'er
Verlof
Vrouw
Topsalaris
HZU106
ZATERDAG 25 juni 20C>5
DEN HAAG - Na weken van slaande
deuren en verhitte koppen is de vre
de in de coalitie toch nog gesloten.
Twee heikele kwesties: de hervor
ming van de WAO en het omroepbe
stel werden deze week op de valreep
geregeld. Maar de crisissfeer die
rond deze twee dossiers heerste,
heeft wel iets pijnlijk duidelijk ge
maakt. De eendracht die de coalitie
van CDA, WD en D66 zo lang ken
merkte, is inmiddels ver te zoeken.
Gemak
Met Prinsjesdag verbouwden de drie
nog in schijnbaar eendrachtige sa
menwerking voor ruim een miljard
euro aan de kabinetsplannen. Dat
gemak om de zaken met elkaar te re
gelen, heeft plaatsgemaakt voor
openlijk geruzie.
Tekenend is het geschil over de
POLITIEK IN DE WEEK
WAO. Een van de belangrijkste doel
stellingen van het kabinet (de stel
selwijziging in de WAO) dreigde te
stranden door ver uiteenlopende op
vattingen tussen de drie kamerfrac
ties over een klein onderdeel van het
nieuwe stelsel.
Het ging om de vraag wie in 2006 de
nieuwe regeling moet uitvoeren voor
gedeeltelijk arbeidsongeschikten.
Overheidsinstelling UWV die dat het
goedkoopste kan? Of commerciële
verzekeraars die er financieel belang
bij hebben zieke werknemers zo snel
mogelijk weer aan het werk te hel
pen? De Geus besloot na lang wik
ken en wegen een stelsel te ontwer
pen waarin UWV en verzekeraars
met elkaar concurreren.
CDA en D66 vonden dat onaan
vaardbaar. Ze eisten op hoge toon
dat de regeling voor gedeeltelijk ar
beidsongeschikten helemaal door
commerciële verzekeraars werd uit
gevoerd. De meerkosten (3,5 miljard
euro!) zouden niet opwegen tegen
de kwaliteit die verzekeraars leveren.
Inderdaad is het UWV geen wonder
van efficiëncy waar het gaat om re-
integratie van werklozen en WA-
O'ers. Maar de praktijk leert dat
commerciële bedrijven dat evenmin
zijn.
Geruzie
Uitgerekend de WD (normaal altijd
Medy van der Laan, staatssecretaris
van Media. Foto ANP
voor privatisering) trapte dan ook op
de rem. „Wat nou hogere premies?
Laat het UWV het maar gewoon
doen," zeiden de liberalen. Om na
veel geruzie met de collega's van
CDA en D66 alsnog op het combina
tie-model van De Geus uit te komen.
Een nederlaag voor CDA en D66,
maar óók voor de WD. Er is immers
afgesproken dat het UWV vanaf 2007
verplicht hogere premies moet vra
gen. Anders krijgen de 'arme' com
merciële verzekeraars geen kans te
concurreren.
Bij voorbaat is al beloofd dat bedrij
ven die hogere premies (enkele hon
derden miljoenen euro's) gecompen
seerd krijgen door het kabinet. „Met
publiek geld worden de reserves van
commerciële verzekeraars gespekt,
terwijl voor echt nuttige dingen in
de samenleving geen geld is," sneer
de GroenLinks-kamerlid Vendrik
woensdag in een debat. En wie diep
in het hart van het aanwezige WD-
kamerlid had kunnen kijken, had ge
zien dat ze het met hem eens was.'
Ook de toekomst van het omroepbe
stel leverde een compromis op waar
in ieder geval twee van de regerings
fracties niet echt blij mee zijn. Het
CDA had weinig zin in veranderin
gen. De WD wilde veel verder gaan:
een goedkopere publieke omroep
die zich meer onderscheidde van
commerciële zenders.
In het compromis krijgen omroep
verenigingen minder zeggenschap
over de programmering. Het eindre
sultaat van lang getouwtrek: het to
tale budget voor de publieke om
roep gaat niet omlaag. Er blijven
voorlopig drie publieke netten, met
een gerede kans dat die straks nog
steeds deels worden gevuld met
spelletjes en quizzen die ook bij RTL
of SBS gemaakt hadden kunnen
ijgtjr
liekfl
n in I
dprli
worden. Kortom: iedereen krij|
beetje zijn zin.
Zowel bij de WAO als de publiel
omroep liepen de spanningen
coalitie hoog op. Maar de onderli
tegenstellingen waren zo groot,
er geen echte keuze werd gemaa m
En dat leidde weer tot nieuwe on
de bij de drie.
De laatste weken moest er met d n
top van het kabinet in achterkan
tjes worden overlegd om de zakj if
niet te laten escaleren. Dat To rei
soverleg, waar de regeringspartij
twee jaar terug nog over schamp
den (ze zouden afrekenen met d ir
gewoonte onder Paars), is terugi
weggeweest. Het bewijst dat de;
mie in de coalitie is uitgewerkt.
door Hans van Soest
parlementsredacteur
Rechtszaal in de H mse rechtbank. Foto United Photo
TBS'er Wilhelm Schippers zorgde
met de ontsnapping aan zijn be
geleiders en de verdenking van
moord op een bejaarde inwoner
van Amsterdam voor grote
maatschappelijke onrust. Iedere
keer na een incident met een
tbs'er ontstaat discussie over de
vraag wie er verantwoordelijk
door Anton van Kalmthout
Anders dan veel mensen me
nen, is er bij proefverlof geen
sprake van beëindiging van de
tbs, maar slechts van een kort
stondig verblijf buiten de in
richting.
In september vorig jaar heeft de
rechter de tbs voor Schippers
met een jaar verlengd en in
september zal de rechter zich
wederom buigen over de vraag
of de tbs moet worden ver
lengd.
Afgezien hiervan is de vraag
wat de rechter kan worden ver
weten. Minister van justitie
Donner stelt dat hijzelf gebon
den is aan een rechterlijke be
slissing die hij niet ongedaan
kan maken. Anderen gebruiken
de tragische moord op een Am
sterdamse bejaarde waarvan
Schippers wordt verdacht voor
een pleidooi om de rechter
geen beslissingsbevoegdheid
meer te geven in tbs-zaken. Zij
willen die over laten aan een
panel van psychiaters en psy
chologen, zoals in andere lan
den gebruikelijk. Wat zij daarbij
vergeten, is dat ook binnen de
ze panels niet zelden tegenstrij
dige opvattingen bestaan over
verlenging van tbs. Risico's blij
ken niet altijd goed te worden
beoordeeld, zodat ook hier tra
gische incidenten voorkomen.
Beveiliging
Tbs is primair een beveiligings
maatregel die kan worden op
gelegd aan ernstig gestoorde
delinquenten. De maximale
duur is vier jaar. In het geval
van een ernstig misdrijf tegen
het leven of de lichamelijke in
tegriteit kan tbs telkens met
een of twee jaar worden ver
lengd. De rechter beslist daar
over nadat hij zich heeft laten
voorlichten door behandelende
psychiaters en andere specialis
ten.
Ter voorbereiding krijgt betrok
kene regelmatig proefverlof.
Aanvankelijk onder zeer strenge
begeleiding, geleidelijk aan met
meer vrijheid om hem te laten
wennen aan de samenleving.
Als deskundigen van mening
zijn dat er geen reëel perspec
tief is voor terugkeer in de sa
menleving, kortom als er geen
behandelingsmogelijkheden
meer zijn, wordt die stopgezet.
De tbs-gestelde gaat dan naar
een zogeheten long stay-afde-
ling, waar hij alleen nog maar
wordt verpleegd. Feitelijk heb
ben deze tbs-géstelden
Het is begrijpelijk dat gedeti
neerden die een long stay-
plaatsing boven het hoofd
hangt, zich daartegen met alle
middelen proberen te weren.
Ook Wilhelm Schippers vocht
zijn plaatsing op een long stay-
afdeling in 1999 met succes
aan. Op grond van deze beslis
sing werd zijn behandeling her
vat. Sedert 1999 is de tbs her
haalde malen verlengd. Verlen
ging betekent dat de inrichting
de behandeling voortzet, ge
richt op terugkeer in de samen
leving. Daarbij hoort ook proef
verlof. Het is een misverstand
uit de beslissing van de rechter
dat de tbs moet worden gecon
tinueerd te concluderen dat de
rechter daarmee ook verant
woordelijk is voor het proefver
lof. Daarover heeft de rechter
geen enkele zeggenschap.
Verantwoordelijk is het hoofd
van de inrichting, na voorge
schreven overleg binnen de in
richting en de minister van jus
titie die de inrichting voor het
proefverlof moet machtigen. De
rechter komt hier dus niet aan
te pas. Als de inrichting een
proefverlof niet verantwoord
vindt, moet zij dit achterwege
laten. Door een machtiging tot
een proefverlof af te geven,
neemt de minister de politieke
verantwoordelijkheid op zich.
Er bestaat geen rechterlijke be
slissing die de minister belet
deze verantwoordelijkheid te
nemen.
Begeleiding
De inrichting is verantwoorde
lijk voor de begeleiding. Daarbij
gaat het om de vraag in hoever
re voldoende geanticipeerd is
op mogelijkheden voor Wil
helm Schippers om tijdens de
benen te nemen en op de
maatschappelijke risico's daar
van. Voor die risicotaxatie zijn
de behandelaars verantwoorde
lijk. Het wekt bevreemding dat
risico's beperkt werden geacht
zolang Wilhelm Schippers nog
voldoende medicijnen had te
gen agressief drankgebruik.
Maar hoe zeker konden de be
handelaars zijn dat hij zijn me
dicijnen nog had en zou inne
men? Het ging om een patiënt
die volgens de behandelaars
niet meer te behandelen was en
eigenlijk op de long stay-afde-
ling thuis hoorde. Als er beoor
delingsfouten zijn gemaakt, zijn
ze gemaakt door de inrichting
en door de minister van justitie
die de machtiging voor het
proefverlof heeft verleend.
Prof. dr. Anton van Kalmthout is
hoogleraar vrijheidsbeperking en
vrijheidsbeneming aan de Universiteit
van Tilburg
Veel vrouwen werken in deeltijd
en combineren dat met de zorg
voor hun kinderen. Met de nieu
we Wet Kinderopvang jaagt het
kabinet de vrouw weer naar het
aanrecht. Dat is slecht voor
vrouwen en slecht voor het op
lossen van de problemen rond
de vergrijzing.
door Edith Snoey
Veel vrouwen in Nederland
hebben een betaalde baan, de
meesten werken in deeltijd.
Veertig procent werkt 20 tot 34
uur per week, zestien procent
werkt minder dan twaalf uur.
Wat het aantal werkende vrou
wen betreft behoort Nederland
in Europa tot de middenmoot.
Op hogere posities is nog slech
ter gesteld.
Deelname van vrouwen aan het
arbeidsproces wordt voor een
belangrijk deel bepaald door de
beschikbaarheid van goede kin
deropvang. Het kabinet richt
zich vooral op de traditionele
kostwinner en jaagt de vrouw
terug naar het aanrecht.
Een voorbeeld is de nieuwe Wet
Kinderopvang die vrouwen ont
moedigt om te werken terwijl
uit een vorige wéék door het~
ministerie van binnenlandse
zaken gepresenteerd onderzoek
blijkt dat deeltijders meer wil
len werken.
Sinds 1 januari 2005 worden
ouders, werkgevers en overheid
geacht ieder een derde van de
kosten van kinderopvang voor
hun rekening te nemen.
Minister de Geus heeft alle
werkgevers opgeroepen éénzes
de van de werkelijke kosten te
betalen voor hun personeel.
Het principe is dat werkgevers
van beide ouders meebetalen.
Helaas is deze werkgeversbij
drage niet verplicht en veel
werkgevers weigeren. Als werk
gevers en bonden geen over
eenstemming bereiken hebben
de ouders het nakijken.
Klachten
Naar aanleiding van de vele
klachten over de toegankelijk
heid van de kinderopvang heeft
Betaalbare kinderopvang biedt vrouwen ruimte om meer te werken. Foto GPD/Jeroen Poortvliet
de vakcentrale FNV een meld
punt geopend.
De meeste klachten gaan over
werkgevers die de wet aangrij
pen om fors te bezuinigen op
hun bijdrage. Als beide partners
werken en één werkgever wei
gert te betalen, betekent dat
voor een gezin dat het meer zelf
moet betalen, want de overheid
compenseert slechts gedeelte
lijk. Hoe hoger het gezamenlijk
inkomen is hoe lager de extra
overheidsbijdrage, die boven
dien over enkele jaren geheel
vervalt.
Ook zijn er honderden klachten
binnengekomen over de admi
nistratieve rompslomp die de
nieuwe wet met zich mee heeft
gebracht.
Ouders moeten de rekening
voor het kinderdagverblijf of
buitenschoolse opvang zelf be
talen. Via de belastingen en de
werkgever kunnen ze een bij
drage vragen.
Werkgevers maken vaak ge
bruik van bemiddelingsbureaus
die de bijdrage betalen en con
troleren of de aanvraag klopt.
De aanvraag moet maandelijks
worden herhaald. Veranderin
gen in uren die mensen werken
of in het aantal uren opvang
dat ze nodig hebben, levert veel
administratieve ellende op.
De nieuwe wet heeft ertoe ge
leid dat vrouwen hun baan op
zegden of minder zijn gaan
werken. Kostbare arbeidsparti
cipatie is hierdoor verloren ge
gaan. Maar ook de werkgele
genheid bij de kinderopvang
zelf staat daardoor onder druk.
Zo wordt de cirkel rond: omdat
in de kinderopvang voorname
lijk vrouwen werken, worden
vrouwen er de dupe van.
Vergrijzing
Op de lange termijn is de op
lossing een basisvoorziening
kinderopvang voor iedereen.
Terecht heeft iedereen in Ne
derland zijn mond vol over de
problemen rond de
Om die op te kunnen
het noodzakelijk dat de
beidsparticipatie van
én vrouwen fors wordt
hoogd. Toegankelijke en
bare kinderopvang is
maar een noodzaak om
vrouwen extra uren te
laten werken. Uiter
geld, maar de kost
voor de baat uit.
Edith Snoey is voorzitter
verdient van de eerste, terwijl
hun salaris wel moet worden
betaald uit de waarde die
wordt toegevoegd door werkers
uit de eerste categorie.
Een veelgehoord argument is
dat men het hoge salaris ver
dient op grond van uitzonder
lijke kwaliteiten en prestaties.
Afgezien van het feit dat ie
mand bij indiensttreding nog
geen enkele prestatie heeft ge
leverd voor het betreffende be
drijf, zouden we bij de groot
verdieners op langere termijn
grote prestaties moeten zien in
de vorm van forse toegevoegde
waarde.
Kletskoek
Uit wetenschappelijk onder
zoek blijkt echter dat dat ver
band er niet of nauwelijks is.
Beloning lijkt meer gebaseerd
op (zelf) overschatting dan op
feitelijke prestaties.
Een ander argument is dat de
ze salarissen worden betaald
omdat dat nu eenmaal de prijs
is die op de internationale
markt voor 'toptalent' tot stand
komt. Dat is kletskoek.
Er is pas sprake van een markt
als er concurrentie is. Omdat
grootverdieners bijna zonder
uitzondering gevraagd worden
voor een functie is er geen
sprake van concurrentie en dus
ook niet van een markt. Als
zo'n positie voor meerdere goe
de kandidaten open zou staan
zou de prijs geheid dalen.
Hoe werkt het dan wel? Het
moge duidelijk zijn dat zolang
commissarissen uit bedrijf A in
Topmensen in het bedrijfsleven
rechtvaardigen hun torenhoge
salarissen vaak met een beroep
op hun bijzondere betekenis
voor het bedrijf. Maar is de
waarde van de manager eigen
lijk wel vast te stellen?
door Fons Naus
Toegevoegde waarde is iets
waar je iets aan hebt en waar je
geld voor over hebt.
Adam Smith, een van de
grondleggers van het econo
misch denken, maakte onder
scheid tussen degenen van wie
overduidelijk is dat ze waarde
toevoegen en degenen van wie
dat niet duidelijk is.
Als een monteur uw kapotte
auto repareert, verandert hij
een waardeloze hoeveelheid
blik in een rijdende auto. Zo'n
monteur voegt overduidelijk
waarde toe en u bent bereid
daarvoor te betalen.
Vuilnisman
Ook de toegevoegde waarde
door de vuilnisman die uw
rommel ophaalt of de bakker
die brood voor u bakt staat
buiten kijf.
Maar als de hoogste baas van
een bank besluit dat er voor de
winstgevendheid van de on
derneming bankfilialen dicht
moeten, moet nog maar wor
den afgewacht of die maatregel
in de praktijk ook echt waarde
toevoegt.
De onderneming in kwestie
Fons Naus is onderzoeker aan de
Universiteit Maastricht
Moris Tabaksblatt, oud-topman van Unilever, adviseerde over een beloningscode.Foto Roland de Bruin
doet weliswaar dappere pogin
gen de klant duidelijk te maken
dat er wel degelijk sprake is van
een meerwaarde. Want de
klant krijgt doodleuk te horen
dat de sluiting van de filialen
allemaal voor hun eigen best
wil is. Echt overtuigend zijn die
pogingen meestal niet.
Dikwijls komt een onderne
ming er dan na enige tijd weer
achter dat de klant niet be
paald een dienst is bewezen en
wordt daarna met veel bomba
rie diezelfde klant weer 'cen
traal' geplaatst. Zo houden we
elkaar leuk bezig, maar of het
waaide toevoegt valt echter
sterk te betwijfelen.
Er is dus een heel duidelijk ver
schil tussen hen die direct
waarde toevoegen en hen die
zeggen dat ze dat doen en die
we op hun blauwe ogen moe
ten geloven. Nu leert de reali
teit dat die laatste categorie in
het algemeen een veelvoud
de raad van bestuur van
B zitten en andersom er
systeem blijft bestaan
niemand enig belang
matiging. Macht en rel;
palen wie waar terecht
welk salaris daarbij
Ik had er jaren geleden ai
glazen bol voor nodig oml
voorspellen dat de inkomi I
stijging in de top onverdrc I
door zou gaan. Daar helpt i
moedertje lief en ook geen
de Tabaksblatt aan. Die vo
spelling durf ik dan ook ge
te herhalen.
Het belangrijkste element
ik in de discussie over de t
salarissen al jaren node m
het effect op het moreel vj
medewerkers die de echte
waarde toevoegen. Het dn
allemaal om gevoelens vat
rechtvaardigheid en eigen j
waarde.
Bewijzen
Het is mild uitgedrukt, nie
echt bevorderlijk als de to|
in jaar uit uitermate goed
zichzelf zorgt, zelfs als pre
ties achter blijven, en ven
gens de medewerkers toti
ging maant. De blauwe og
van de dames en heren in
top kennen we onderhani
Misschien wordt het tijd t
eens met de bewijzen kon
voor prestaties die de weti
schap nog niet heeft kunt
vinden.
