Het wankele bestaan
van een tienerster
Man zonder hamer
Er gaan dagen
voorbij dat u
daar niet aan
terugdenkt,
aan de
wedstrijd
Nederland -
Letland
SPORT
ZATERDAG 25JUni 2005
SI
Moeilijk bescheiden te blijven als iedereen je de beste vindt
oor Leon ten Voorde
en jochie dat een bal drie keer
oog weet te houden, krijgt tegen
woordig al het stempel van superta-
int opgeplakt. Maar de weg naar
Ie top zit vol gevaar en verleidin-
en. Wie excelleert op het WK onder
o jaar, wordt niet automatisch de
ter van morgen.
lollins John was net 18 jaar toen
ij opeens terechtkwam in de on-
leugende wereldstad Londen. Pro-
leer daar als puber met Afrikaanse
oots de charmes van het zwierige
»ven maar eens te weerstaan. Dat
ïkte dus niet. Zijn voormalige
aakwaamemer Romeo Zondervan
atte de avonturen van de tiener-
ungen onlangs treffend samen.
Wat gebeurt er als je een kind al
ien laat met een pot vol snoepjes
p tafel?" Het antwoord kan ieder-
en zelf invullen.
loe moeilijk is het om bescheiden
blijven als je denkt dat de hele
ireld je voeten wil kussen? Als
geld fantastisch is, de kranten
leen maar jubelverhalen over je
iduceren en iedereen in je om-
ing roept dat je de beste bent?
'oetballers zijn in principe gewo-
i mensen die leven in een bijzon-
ire omgeving", zegt Paul van
vam, een sportpsycholoog die
irbonden is aan Heerenveen en
jeugdopleiding van NEC. „Na-
lurlijk worden spelers veel te snel
ngedoopt tot superster. Om dat
illustreren gebruik ik graag de
imerking van de legendarische
basketbalcoach Pat Riley. Hij zei
ooit eens: 'Je moet de potentie ten
opzichte van de prestatie niet over
waarderen'. En zo is het maar net."
Iedereen in Nederland kent de
voorbeelden van tienersterren die
op weg naar het goud van de re
genboog getroffen werden door
donder en bliksem. Neem Patrick
Kluivert, Robin van Persie en Ra
fael van der Vaart. Alledrie werden
ze neergezet als het nieuwe we
reldwonder op voetbalschoenen.
Maar die weelde bleek een niet te
dragen last te zijn. De euforie
kwam snel, de aftakeling ook.
„Mensen vergeten wel eens dat
jonge voetballers al met een gigan
tische druk te maken krijgen. Druk
die topmanagers van 40, 45 jaar
niet eens kennen", aldus Van
Zwam.
Bij NEC krijgt hij regelmatig talent
volle spelers over de vloer die vra
gen hoe ze zich moeten gedragen
als de aandacht rond hun persoon
tje aanzwelt. „Ze willen dan weten
hoe ze aardig kunnen blijven, ter
wijl ze dat niet altijd willen zijn als
mensen zich blijven opdringen."
René van der Gijp, ooit een bege
nadigd speler die met liefde van
het leven snoepte, merkte pas gele
den nog op dat de vrouwen zich in
zijn tijd al letterlijk voor de voeten
van voetballers wierpen. Iemand
die daar hard over struikelde was
Dani, de Portugees van Ajax die al
les in zich had om een grote te
worden. Dani raakte echter be
dwelmd door de roem en verloor
zichzelf in party's, drank en drugs.
Tegenwoordig presenteert de gol
den boy een tv-show in zijn vader
land. Voetballen doet ie niet meer.
Stabiel
Als alles verandert om je heen, is
het de kunst om stabiel te blijven
in de geest. Maar dat is makkelijker
gezegd dan gedaan. Foppe de
Haan, bondscoach van het Neder
lands team onder 20, vroeg het vo
rige week nog aan Quincy Owusu
Abeyie. „Quincy jongen, blijf je wel
met beide voeten in je schoenen?"
Het vertederende antwoord van de
voormalige rebel was: 'Ja trainer'.
Door de enorme aandacht voor het
WK ziet De Haan met eigen ogen
hoe jonge, ontluikende voetballers
worden aanbeden alsof ze nu al ve
dettes zijn. Daarom houdt de
coach zijn pupillen ook geregeld
een spiegel voor. „Dan confronteer
ik ze met de gevaren die op de loer
liggen. Ik wijs ze er ook op dat de
buitenwacht ze nu op een roze
wolk neerzet, maar dat ze daar
straks weer net zo hard vanaf ge
schoten worden. Meer kan ik niet
doen in die paar weken dat ik die
jongens bij elkaar heb."
De echte prikkeling moet volgens
Van Zwam en De Haan komen uit
de directe omgeving van de spe
lers. „Ik wijs de spelers er op dat ze
een paar mensen moeten zoeken
waar ze blindelings vertrouwen in
hebben. Mensen waar ze met hun
problemen altijd terecht kunnen",
aldus Van Zwam.
Maar vaak gaat het juist aan de
wieg al fout.Als je alleen maar
positieve feedback krijgt, ontstaat
er een heel gekleurd zelfbeeld",
zegt Van Zwam. De schuld daarvan
ligt meestal bij de directe familie,
heeft De Haan in de loop der jaren
gemerkt. „Ouders kunnen vaak
I Ook Lamptey was de tweede Pele
e zou er een boek mee kunnen vullen. Een boek vol
upertalenten die er nooit in slaagden om de hoge
■erwachtingen waar te maken. Een van de bekend
ste is Nil Obartey Lamptey.
J'De nieuwe Pelê' werd hij genoemd (waar hebben
twe dat eerder gehoord?) toen de kleine Ghanees als
■vijftienjarige schitterde op het WK onder 17 jaar.
|Een prachtige loopbaan lag in het verschiet, maar
Iverder dan die mooie beloftes is hij nooit gekomen.
|Het jochie dat groots werd aangekondigd, is veel te
Isnel naar beneden geduikeld.
'nderlecht haalde hem als vijftienjarige weg uit
i. Via PSV, waar hij in zijn eerste jaar meteen
topscorer werd, belandde hij in Engeland en daar
stokte voor het eerst het ritme. Lamptey kwam bij
Aston Villa en Coventry Qity terecht, maar in de wil
de wereld van het Premiership wist de frêle techni
cus zich niet staande te houden. Lamptey dook ver
volgens alleen nog maar op bij tweederangsclubjes
in Turkije, Italië, Duitsland, Portugal, Argentinië, de
Verenigde Arabische Emiraten en China.
Vorig jaar keerde de inmiddels 31-jarige speler temg
naar zijn vaderland, waar hij tegenwoordig voetbalt
bij Kotoko. Lamptey is daar onder meer de eigenaar
van een voetbalschool. Hij won in zijn loopbaan
twee keer de Afrika Cup met Ghana.
Een elftal vol talent. Het Nederlands team tot twintig jaar dat zich plaatste voor de kwartfinale van het WK, vanmiddag tegen Nigeria. Foto: GPD
heel slecht met het succes van hun
kind omgaan. Als zij zich met de
carrière gaan bemoeien, gaat het
mis. Het probleem is dat ze hun ei
gen onvermogen projecteren op
hun voetballende zoon. Die moet
al het gemis van vroeger goedma
ken. Daarbij komt nog dat ze alle
maal denken dat ze een nieuwe Jo-
han Cruijff thuis hebben zitten. De
nuance ontbreekt volledig, ze zijn
niet reëel in hun verwachtingen.
Het blijft je kind, dat snap ik best,
maar je moet als ouders vertrou
wen op de professionaliteit van de
opleiding."
De Haan vindt ook dat er van zaak
waarnemers veel meer gevraagd
mag worden. „Je hebt er wel goede
tussen, maar je hebt er ook genoeg
die alleen maar aan geld verdienen
denken."
Geduld
Rodger Linse, zaakwaarnemer van
onder anderen Ruud van Nistel-
rooij, kan zich grotendeels wel vin
den in de kritiek van De Haan.
„Tussen je zeventiende en twintig
ste is het heel belangrijk dat je als
voetballer geduld hebt, dat je
openstaat voor coaching en stu
ring. Op die leeftijd is het namelijk
van groot belang dat op het goede
lichaam de juiste kop komt te
staan. Wij zijn daar met ons bu
reau heel scherp op. Wij denken
dan ook niet in transfers, maar in
carrières. Het sportieve plafond
van een speler vind ik veel belang
rijker dan het geld."
Als Linse merkt dat een speler door
omstandigheden toch dreigt te ver
zuipen in de draaikolk, schroomt
hij niet om maatregelen te nemen.
Als een speler professionele hulp
nodig heeft en hij staat er open
voor, dan zoeken we ons heil er
gens anders. We hebben in het ver
leden ook wel eens afscheid van
spelers genomen omdat we onze
vraagtekens hadden bij hun men
tale weerbaarheid. Dat soort jon
gens had een verkeerd zelfbeeld."
Iedereen is het er wel over eens dat
spelers over een gezond geestelijk
fundament moeten beschikken als
ze eenmaal zijn aangekomen in het
voorportaal van het zogenaamde
sterrendom. Daarom verbaast Van
Zwam zich er over dat de mentale
begeleiding bij de meeste vereni
gingen nog onderaan de prioritei
tenlijst bungelt. „Clubs kijken altijd
naar vier zaken, zeggen ze: tech
niek, tactiek, fysiek en mentaliteit.
Maar in de praktijk blijkt dat er nog
Maduro, het rolmodel
Je mag alle jonge talenten natuurlijk niet over één kam scheren.
Neem Hedwiges Maduro. de aanvoerder van Oranje onder 20 jaar.
Zijn zaakwaarnemer noemt hem een 'rolmodel'.
„Hedwiges is het voorbeeld voor de jeugd", zegt Rodger Linse. „Hij
is nu al volwassen, is aardig, staat open voor adviezen en is enorm
leergierig. Ik kan genieten van zijn persoonlijkheid. Van Hedwiges
weet je dat hij nooit sterallures zal krijgen."
Die woorden werden afgelopen week nog eens door Maduro zelf
onbewust onderstreept. De Ajacied, zelf nog maar net 20, merkte tij
dens een persbijeenkomst op dat hij zich af en toe ook wel eens
stoort aan de jeugd. „Kleinere jongens zijn meer verwend, die krij
gen tegenwoordig alles. Je kunt als voetballer maar beter nederig
zijn. Natuurlijk moet je genieten van je hoogtepunten, maar je moet
er ook bij stilstaan als het wat minder gaat"
veel te weinig naar de mentaliteit
wordt gekeken. En dat terwijl per
soonlijkheid toch echt een talent
is, net als techniek."
Hoewel de zaak rond Robin van
Persie anders doet vermoeden, is
er volgens Linse de laatste maan
den wel degelijk een kentering in
de top van het Nederlandse voet
bal te bespeuren. „Dat komt vooral
door Van Basten, die in zijn selec
tie geen prima-donnagedrag toe
staat. En als Van Basten zoiets zegt,
wordt dat door iedereen opgepikt."
Al bewijst de affaire rond Van Per
sie nog maar eens hoe diep de val
kuilen kunnen zijn. Hoe goed je
ook kunt voetballen, het koord
waarop tienertalenten balanceren
is akelig dun. Toch komt er een
moment, zo oordeelt Linse, dat
spelers zich niet langer kunnen
verschuilen achter hun jeugdige
naïviteit. „Jongens van achttien,
negentien mogen nog best een
keer een fout maken, maar op hun
23ste moeten ze een kerel zijn. An
ders is het over en uit."
VOOR MEKAAR
tUtn
r-v -
"v<
ifgHMBi
Ijol Canter Vïsscher.
II: 67.
I tennisvereniging Forescate in
poten.
t u voor Forescate?
1 moment ben ik beheerder van
|bhuis. Daarnaast doe ik de in-
ior de bar en ben betrokken bij
B 'bargebeuren'. Dit doe ik inten-
ik met de VUT ging op mijn
|)aarvoor heb ik al in de redactie-,
en barcommissie gezeten. Ik
i2 jaar aan de club verbonden."
jnt u hier terecht gekomen?
bmt door mijn vrouw. Toen zij
hg tennissen, waren er vrijwilli-
or de bar nodig. Omdat mijn
vrouw daar geen trek in had, heeft ze het
mij gevraagd en ik heb daar mee inge
stemd. Ik vind het namelijk wel leuk om
bij een vereniging bezig te zijn. Dat heb
ik van mijn vader, ook een verenigings
mens. Ook mijn kinderen zijn bij de club
betrokken. Mijn twee zoons en dochter
spelen hier en daarnaast zit zij ook in de
wedstrijdleiding.
Op het moment is het Forescate Open
gaande. Extra druk?
„Je bent nog intensiever bezig dan an
ders. Normaal ben ik elke dag in de
week minimaal drie uur bij de club te
vinden, maar afgelopen dinsdag was ik
van drie uur 's middags tot drie uur 's
nachts op de club. Tijdens het toernooi
sta ik ook achter de bar met medewer
king van een aantal studentes die hier
ook tennissen."
Bent u heel het jaar zo druk in de
weer?
„Het tennisseizoen loopt van half maart
tot het einde van de herfstvakantie. Bui
ten die periode doe ik ook wel wat werk
voor de club. Een beetje opruimen, de
planten water geven en alles bijhouden.
En in januari ga ik alles weer opstarten
voor het nieuwe seizoen. Maar ik ga ook
gewoon op vakantie. Al probeer ik wel
alles voor die tijd geregeld te hebben."
Iedereen bij de club kent u ook?
„Jazeker. De vereniging telt ongeveer
1.200 leden, maar iedereen kent me wel.
Ik word ook wel 'Het gezicht van Fores
cate' genoemd. Maar omdat ik al zo lang
bij de club zit, zeggen mensen ook wel
eens, 'wie moet het doen als jij er niet
meer bent'. Dat vind ik eigenlijk wel ver
velend, want ik ben niet onmisbaar."
Waar haalt u uw voldoening uit?
Als je af en toe een complimentje krijgt,
geeft dan wel een goed gevoel. Mensen
zeggen dan, 'wat moeten we zonder je'
of 'wat ziet het er weer netjes uit'. Dat
streelt wel. En ook de gemeente Voor
schoten waardeert mijn werk, ik heb in
1995 de vrijwilligersprijs gekregen."
'Voor Mekaar" is een serie over vrijwilligers In
de sport. Kandidaten voor deze rubriek kunt u
aanmelden via sportredactie.ld@hdc.nl of per
brief: sportredactie Leidsch Dagblad, postbus
54, 2300 AB Leiden.
Een jaar geleden. Euro 2004.
Circus Oranje verplaatst
zijn tenten naar Braga voor de
erop of eronder wedstrijd tegen
Letland.
Deze vindt plaats aan de voor
avond van de feestdag ter ere
van de geboorte van SaoJoao
de Baptista. Johannes de Do
per.
Je vangt hier 'iets' van op, maar
onvoldoende om het in volle
omvang te begrijpen en waar
om zou je ook? Die Doper was
toch zeker Jezus niet. Dus zal
Sao Joao Kerstmis ook niet zijn.
Dit laatste bleek later wel te
kloppen. Kerst en Sao Joao zijn
onvergelijkbaar.
Er gaan dagen voorbij dat u
daar niet aan terugdenkt, aan
de wedstrijd Nederland - Let
land, dat realiseer ik me ook
wel. Wat zeg ik? Weken! Gaan
voorbij.
Even het geheugen opfrissen
dan maar. Je kunt het je moei
lijk voorstellen momenteel,
maar Marco en zijn gezin ver
bleven op een camping en Dick
Advocaat was nog onze man.
Dat zou hij wel eens voor de
laatste keer kunnen zijn, die
avond tegen de Letten. Voor de
bondscoach en voor Oranje
dreigde na DE WISSEL een
voortijdige, met hoon overla
den aftocht.
Maar het wonder geschiedde.
Nederland versloeg de Letten
en belangrijker nog, de Tsje
chen rolden meteen B-team
Duitsland op. Oranje ontkwam
aan een voortijdige aftocht, Ad
vocaat niet aan de hoon.
Uw commentator die avond
was Evert ten Napel.
Evert was door de NOS gedu
rende het EK gestationeerd in
Porto, net als ik. Op die woens
dag de drieëntivintigste juni
besloot ik Evert naar Braga te
vergezellen.
Ik had die dag niets beters te
doen, het was voor Oranje een
belangrijke avond en het leek
mij geen straf met Evert mee te
gaan. Evert is beginnend zesti
ger, ik 14 jaar jonger - toch zijn
wij vrienden. Maar laat ik er
niet om heen draaien. Ik had
wél wat beters te doen. Ik was -
ook die dagen nog steeds - aan
het herstellen van een hernia.
De rustdag kwam als geroepen
voor mij, maar ik kon de ver
leiding niet weerstaan.
Twee uur 's middags vertrok de
mediabus vanuit Porto, voor
een rit van een uur naar Braga.
Uren te vroeg arriveerden wij
in de hitte i>an hei stadion,
maar er ging nu eenmaal maar
één bus, een keuze hadden wij
niet.
Het werd drie - nul. Het legioen
zong „Deutschland, Deutsch-
land, alles ist vorbei" en toen
dit reeds uren was verstomd,
stonden Evert en ik, tezamen
met een Israëlische collega, een
Pool, twee Letten en een viertal
verslaggevers in jurken uit Afri
ka op de mediabus te wachten
die ons rond het middernach
telijk uur weer naar Porto
brengen zou. Wederom de eni
ge bus, keus hadden wij niet.
Een uur later bleken bijna alle
toegangswegen naar de stad
Porto afgesloten. Klokslag
twaalf uur - middernacht -
was het feest van Sao Joao daar
losgebarsten. Van de circa 28
routes naar de stad, was er
maar 1 voor het verkeer vrijge
houden. Hier stond een file van
Porto tot Hoevelaken en
strandde onze busreis.
De chauffeur annex Sao Joao-
ervaringsdeskundige adviseer
de ons - vermoeide reizigers -
de resterende 10 kilometer naar
het stadscentrum te voet af te
In Porto wonen op gewone da
gen een half miljoen Portuge
zen, tijdens het festival zijn dit
er 5 miljoen. Die bezit nemen
van allé straten, openbare we
gen, pleinen, bruggen, terras
sen en wat ik in deze opsom
ming nog vergeten ben.
Wie zich in de nacht van Sao
Joao op straat begeeft is uitge
rust met een hamer. De meeste
van deze hamers zijn van een
hoog Bart Smit-gehalte. Opge
blazen plastic hamers dus.
Het is volgens tratÊtie geper
mitteerd met deze wapens de
paar sadomasochistische suf
ferds die zich ongehamerd in
het feestgewoel begeven toe te
takelen. Die sufferds waren
Ei>ert en ondergetekende.
Waar wij ook liepen in die
nacht, werd onze optocht door
de straten van Porto reeds van
verre aangekondigd door een
hysterisch en voor de gemartel-
den in kwestie angstaanjagend
gejoel van een dronken massa.
Evert ging mij voor en na de
dertigduizendste klap heb ook
ik één keer keihard teruggesla
gen. Hij was een stuk kleiner
dan ik, dat geef ik toe. Maar
opluchten dat het deed.
Frank Snoeks
