i
'Blijf af van najaarsakkoord'
De smarts van TNO hebben ogen
ECONOMIE
Mannen slaan vaker hun
slag in de supermarkt
nrust Nigeria stuwt
ieprijs naar $60
ny jaagt op snelle
rkopers van PSP
leren aan
d van
'feridg
Sociale partners waarschuwen ministerie van financiën
China beperkt
textielexport
naar Westen
Weer cel geëist
bij voorkennis
Kempen Co
Zonnewagen Nuna 3 op Zandvoort getest
Eerste treinen op Betuwelijn
Pool start graag in Nederland bedrijf
HZU109
woensdag 22 juni 20C>5
rdam - Onzekerheid rond
eproductie in het insta-
tögeria drijft de prijs voor
it ruwe olie naar de grens
0 dollar op de mermijn-
in New York.
ie komende verkiezings-
lin Iran en de vakantie-
maken handelaren ner-
De olie-exporterende lan-
irenigd in de Opec heb-
geen reservecapaciteit
om het wegvallen van
ctie op te vangen,
a, het op zeven na groot-
ie-exporterende land ter
krijgt de twijfelachtige
aarschijnlijk verantwoor-
te zijn voor het nieuwe
>cord. Na informatie over
reigende aanslag op de
kaanse ambassade, sloten
ritten, Amerikanen en
rs maandag hun diplo-
;e posten in Lagos,
imst in Nigeria stelt de
voor grote problemen,
ganisatie draait namelijk
op volle capaciteit. Elke
nde verstoring betekent
rig van de olieprijs", al-
ist Marc van der Holst
van onderzoeksbureau Iris. De
verstoring van de Afrikaanse
olieproductie komt op een bij
zonder slecht moment. In de
Verenigde Staten en Europa
maken vakantiegangers zich op
om de zomer elders door te
brengen. De piekvraag naar au
tobrandstoffen en kerosine
zorgt traditiegetrouw voor een
zomerse prijssprong.
Vakantieperiode
De komende vakantieperiode
doet zo de toch al sterk toege
nomen Amerikaanse vraag stij
gen. Het land verbruikt 45 pro
cent van alle autobrandstof ter
wereld. De voortgaande econo
mische groei in de VS en de
stormachtige ontwikkeling van
China drukken zwaar op de we-
reldolieproductie. „China im
porteert veel olie, de Opec heeft
daar een inschattingsfout ge
maakt", zegt Van der Holst.
Maar het opschroeven van de
productie van ruwe olie biedt
geen direct soelaas. Het knel
punt voor de productie van
benzine, kerosine en stookolie
is de raffinagecapaciteit.
dam - Sony gaat winkels
deen die nu al de nieuwe
are spelcomputer PSP
en. Volgens Sony mislei-
i winkels de consument,
jptember komt in Neder-
le Playstation Portable
i Nederland. Maar in Ja
de VS is het apparaat al
en te koop.
ital Nederlandse winkels
Dt nu al apparaten van
In de taxfree-winkels
liphol kost een Japanse
349 euro. Verschillende
e inkels hebben Ameri-
PSP's voor bedragen
de 320 en 400 euro be-
,1 k
K< eeft een aantal winkels
ommeerd met de ver-
e stoppen. Het bedrijf
irallelimport te mogen
V en. „We hopen dat het
rechtszaken komt," al-
itrick Vyncke van Sony
ex.
l? Sony allemaal te doen
consument: „Bij de Ja-
rersie is de werking van
de knoppen anders. Op de
Amerikaanse versie kunnen
straks geen Europese speelfilms
worden gespeeld." Volgens hem
vertellen winkels dat er niet bij.
Spelletjeswinkel Games Are Fun
in Amstelveen, die Amerikaan
se PSP's verkoopt, heeft nog
geen aanmaning van Sony ge
had. „Maar ik hoor de berich
ten van andere winkels," zegt
een medewerker. Er zijn nogal
wat winkels die hem nu al ver
kopen. Sony heeft ditzelfde ge
daan bij de introductie van de
andere PlayStations. We zien
het allemaal wel."
Sony presenteerde de PSP gis
teren in Amsterdam voor de
Nederlandse markt. Bij de lan
cering van het apparaat zullen
29 spelletjes beschikbaar zijn
(55 euro per stuk), met titels als
WipeOut, Formula One en Me-
diEvil. Daarnaast zijn er bij de
lancering tien speelfilms (20
euro per stuk) beschikbaar,
waaronder Hitch en XXX.
Het apparaat zelf kost, voorzien
van accessoires, 249 euro.
"Iag - Reizigers die met
i® re Airlines vliegen, be-
i voortaan bij aankomst
plaats van bestemming
ef tra vreemde taal. Ten-
iri die mogelijkheid wil de
irtmaatschappij haar
e :rs bieden.
deze maand verstrekt
k ire Airlines een interac-
:t taalcursus tijdens de
Reizigers kunnen kiezen
JVerschillende talen. Aan
van het jaar wordt het
met nog eens negen ta-
ebreid.
de maatschappij is het
c om met het leerpro-
i Berlitz World Traveller
de de vlucht getallen,
e€ lorden te leren en na de
'n telfs een dialoog in een
ie taal te voeren. Met de-
:e is Singapore Airlines
B( e luchtvaartmaatschap-
fe en taalcursus in het en-
ïentprogramma aan
eeft opgenomen. Reizi-
*a men aan boord van het
I 1 elfs nog een toets afleg-
aarvoor de passagier
at ?n certificaat ontvangt
ldl luchtvaartmaatschappij
kz.
jjfrij verdeelt
niiiisters
Drg - Ministers van vis-
deh het onderling grondig
>ver subsidie voor nieu-
k ersboten. Noord-Euro-
1 den willen de subsidie
n'. jeven als tegelijk een
II hip uit de vaart wordt
maar Zuid-Europese
:in vigeren dat.
el lingsverschil blokkeer-
1°' ren een akkoord over
w Üng per 2007 van het
«en Visserijfonds. Dat
r ivat honderden miljoe-
os subsidies per jaar.
ee ok bedoeld voor dier-
n jker viskweek en visse-
edleken.
°dend jammer", oordeel-
d( ter Veerman na afloop.
:e urt vooral dat een gun-
geling voor jonge vis-
erl >p de lange baan is ge-
-wl Voortzetting van het
val mt mogelijk dit najaar
edI ter sprake onder Brits
zitterschap.
van onze verslaggever
den haag - Het is ondenkbaar
dat het standpunt van de Belas
tingdienst en het ministerie van
financiën over prepensioen leidt
tot het openbreken van reeds
afgesloten CAO's. Het najaars
akkoord moet worden nage
leefd.
Dat is het standpunt van werk
gevers- en werknemersorgani
saties over het onverwachte
conflict met de Belastingdienst
over het 'verslepen' van VUT-
en vroegpensioenregelingen
naar het algemeen ouderdoms
pensioen. Dat laatste is de kern
van het najaarsakkoord van no
vember vorig jaar. De vakbewe
ging accepteerde toen de fiscale
plannen van het kabinet om
bestaande VUT-regelingen te
ontmoedigen, mits er een vorm
van 'reparatie' mogelijk zou
blijven in de CAO-gesprekken
met de werkgevers.
Opgebouwde VUT- en prepen
sioenrechten zouden moeten
kunnen worden overgeheveld
naar het oudedagspensioen.
Die pot met geld zouden werk
nemers dan al voor hun 65e
kunnen aanspreken om zo toch
eerder te stoppen met werken.
Maar nu de eerste CAO's voor
2006 zijn afgerond, blijkt de
pensioenparagraaf op grote
problemen te stuiten: de Belas
tingdienst, aangestuurd door
staatssecretaris Wijn van finan
ciën, ziet veel minder ruimte
voor het fiscaal ondersteunen
van het (pre) pensioen dan de
CAO-onderhandelaars hadden
gedacht.
Het gevolg is dat prepensioen
alsnog onbetaalbaar en dus
voor de meeste werknemers
onhaalbaar wordt. Het overeind
houden van het prepensioen
dreigt voor grote groepen werk
nemers alsnog te mislukken.
Met name de categorie 35- tot
55-jarigen met een lager inko
men zou veel minder prepensi
oen overhouden dan de afgelo
pen maanden is gesuggereerd
door hun vakbondsbestuur
ders.
Minister De Geus (Sociale Za
ken), die het najaarsakkoord
formeel sloot namens het kabi
net, zei gisteren in de Tweede
Kamer dat alle ophef 'prema
tuur* is. „De belastingdienst is
tegen een aantal CAO's aange
lopen die volgens de fiscus niet
in overeenstemming zijn met
de afspraken. Vrijdag overleg
gen we in het kabinet hoe we
dit oplossen."
Het kabinet-Balkenende staat
daarbij onder druk van een rui
me Kamermeerderheid om de
afspraken gewoon na te komen.
„Wat zich nu wreekt, is dat het
kabinet de wetswijziging die
nodig was naar aanleiding van
het najaarsakkoord niet op tijd
klaar heeft. Daardoor dreigen
sommige al afgesloten CAO's
ineens ongeldig," aldus CDA-
Kamerlid Mosterd: „Als de Geus
zegt dat de ophef prematuur is,
verwacht ik ook dat de ophef
overbodig is."
De Vereniging van Bedrijfstak
pensioenfondsen gooide maan
dag de knuppel in het hoender
hok door te melden dat er sinds
vier weken een kink in de kabel
is bij het regelen van nieuwe
pensioenafspraken.
Door Harrie Verrijt
helmond - De auto van de toekomst be
staat. Hij is ontwikkeld door TNO Auto
motive in Helmond en ingebouwd in
twee Smart auto's.
De testmodellen van het onderzoeksin
stituut zijn uitgerust met nieuwe appa
ratuur in het kader van het internatio
nale project Will warn. De opzet van dit
drie jaar durende project dat in januari
vorig jaar is gestart, is auto's onderling
met elkaar en met apparatuur langs de
weg te laten communiceren.
Deelnemers zijn behalve TNO onder
meer Daimler Chrysler en BMW en ook
Philips en bijvoorbeeld de technische
universiteit in Athene. Projectmanager
Dirk Verburg en onderzoeker Rob van
de Pijpekamp demonstreren de twee
autootjes de komende maanden op al
lerlei manifestaties zoals op het con
gres Innovation Lane vorige week in
het Evoluon in Eindhoven.
„Deze auto's gebruiken we in eerste
plaats om onderzoek te doen", zegt
Dirk Verburg. „Dat doen we op onze
testbaan in Helmond, maar met deze
auto's kunnen we ook het verkeer in
om dingen in de praktijk uit te probe
ren."
Een van de twee Smarts is uitgevoerd
met een volledig automatisch stuur- en
remsysteem. Beide hebben een centra
le computer waarop een GPS-positio-
neringssysteem en een wifi draadloos
communicatiesysteem zijn aangeslo
ten.
„Met behulp van GPS bepalen we con
tinu de plek waar we zijn. Op plekken
waar de ontvangst om wat voor reden
dan ook ontregeld is, schakelt hij over
op zogenaamde hodometrie. Dat is een
techniek waarmee de draaiingen van
de achterwielen precies worden geme
ten. Uitgaande van de laatst gemeten
GPS-waarde kan zo toch de positie
worden bepaald."
Verder is de apparatuur volgens Ver
burg niet uitgerust met sensoren en de
tectieapparatuur om bijvoorbeeld de
afstand tot de voorligger te berekenen.
„Dat is uniek, want de meeste andere
systemen gaan daar wel van uit. Dit
systeem gaat uit van informatie-uitwis
seling. De auto's in een cirkel van zo'n
150 meter rondom de auto's wisselen
eikaars informatie uit. Zo weet iedere
auto precies waar de andere auto's zich
ten opzichte van hem bevinden." Om
het te bewijzen maken Verburg en Van
de Pijpekamp een rit over het Evoluon-
terrein. De aanwezigheid van het ge
bouw en groen maken de GPS-ont-
vangst niet overal even helder. Maar in
de stand automatisch volgt de ene auto
de andere toch perfect, geheel op eigen
houtje. Ook een noodstop van de voor
ganger heeft zonder ingrijpen van de
chauffeur een noodstop van de volger -
ook al is het wat schokkerig - tot ge
volg.
In het Willwarn-project zitten mogelijk
heden om auto's vanuit de berm in te
lichten over wegversmallingen, maxi
mumsnelheden, verkeerslichtinforma
tie enzovoort. Ook kan informatie uit
gewisseld worden over de aanwezig
heid van auto's zonder dit systeem en
als een auto gladheid of ander onraad
detecteert waarschuwt hij direct de an
dere in zijn omgeving. Een cluster au
to's kan zo in theorie geheel zelfstandig
zijn weg vinden.
Het internationale karakter van het
project zorgt ervoor dat op meerdere
fronten onderzoek wordt gedaan en
dat er als vanzelf een standaard ont
staat.
„Onze taak is het opstellen en testen
van algoritmen voor allerlei complexe
handelingen zoals invoegen en ritsen.
Behalve onderzoeksinstellingen zijn
ook autofabrikanten bij het project be
trokken", aldus Verburg.
„Dat betekent dat de introductie van
onze systemen niet ver weg hoeft te
zijn. Maar ik zou toch wel rekenen op
een jaar of tien. En voordat de chauf
feur tijdens de rit een krant kan zitten
lezen in zijn auto duurt nog wel twee
keer zo lang."
Peking - China heeft nieuwe
maatregelen genomen om de
export van textiel naar het wes
ten binnen de perken te hou
den. De regering in Peking zal
op 20 juli exportquota invoe
ren. Het land geeft daarmee
uitvoering aan een overeen
komst die het eerder deze
maand met de Europese Unie
sloot.
China heeft sinds begin dit jaar
de vrije hand bij de export van
textielproducten. Daardoor
heeft de uitvoer van goedkoop
textiel een enorme vlucht geno
men.
De EU en de Verenigde Staten
vrezen nu voor banenverlies in
hun textielsector. Chinese kle-
dingproducenten krijgen nu
een quotum toebedeeld op ba
sis van wat ze de afgelopen
twaalf maanden hebben uitge
voerd, aldus het ministerie van
Handel in Peking.
Amsterdam - Het openbaar mi
nisterie (OM) heeft gisteren in
hoger beroep opnieuw een cel
straf geëist voor handel met
voorkennis in het aandeel van
de zakenbank Kempen Co.
De 63-jarige L.B. moet volgens
justitie twee maanden de cel in
omdat hij in 2001 grote pakket
ten aandelen in Kempen kocht,
enkele uren voordat het con
cern Dexia een bod uitbracht
op de zakenbank. De schoon
zoon van de verdachte bekleed
de op dat moment een hoge
post bij Kempen.
Een dag voordat het bankcon
cern Dexia zijn bod op tafel leg
de, werd de schoonzoon op zijn
vakantieadres in Spanje inge
licht over de overnameplannen.
Aanklager P Greve veronder
stelt dat de dochter vervolgens
haar vader nog snel heeft getipt
over het aanstaande overname
bod. De hoofdverdachte sloeg
daarop op grote schaal aande
len in, die hem in korte tijd een
winst van ruim 175.000 euro
opleverden.
Naast de onvoorwaardelijke
celstraf eiste de advocaat-gene
raal ook twee maanden voor
waardelijk. Daarnaast wil justi
tie de geboekte koerswinst op
de aandelentransacties ontne
men. Een boete van 25.000 eu
ro moet er bovendien voor zor
gen dat hij geen rentevoordeel
geniet over het verworven kapi
taal.
zandvoort - De zonneauto Nuna 3 rijdt op het circuit van Zandvoort. De bolide van de Technische Universiteit Delft, gisteren getest, gaat in
september deelnemen aan de World Solar Challenge in Australië. Deze race werd eerder door de voorgangers van de Nuna 3 gewonnen. De
door Nuon gesponsorde auto is aerodynamischer, lichter en zuiniger dan zijn voorgangers. Foto ANP/Juan Vrijdag
- V-w
g 1 essen lan d - De Betuwelijn is nog niet in gebruik, maar gisteren reden er al de eerste treinen. Het traject
tussen Papendrecht en Corinchem wordt momenteel door ProRail gebruikt om diverse systemen te testen.
De bouw van de spoorlijn voor goederenvervoer tussen Rotterdam en het Ruhrgebied is inmiddels de laat
ste fase in gegaan. Foto ANP/Rick Nederstigt
KONTicH - Meer mannen gaan
naar de supermarkt. De bood
schappenlijstjes zijn langer en
het koopgedrag selectiever. Dat
blijkt uit onderzoek van Retail
Insights uit Kontich (België)
naar de invloed van de prijzen
oorlog tussen supermarkten op
het koopgedrag in Nederland.
Ruim een op de zes bezoekers
van een supermarkt in Neder
land is man. „Twee jaar geleden
lag dat percentage nog een stuk
lager", zegt K. Laureys van het
onderzoeksbureau. „Deze groei
is vooral te zien onder jonge
mannen en is een gevolg van
de emancipatie. Mannen wor
den vaker betrokken bij het
huishouden."
In vergelijking met omringende
landen blijft Nederland nog
steeds achter. Dat heeft volgens
Laureys er vooral mee te maken
dat veel vrouwen parttime wer
ken en dat er veel supermark
ten in de directe omgeving van
huis en school zijn.
De gemiddelde leeftijd van de
supermarktbezoeker is geste
gen en bedraagt inmiddels 48,5
jaar. Het planmatig kopen nam
toe van 20 naar 30 procent. „De
boodschappenlijstjes zijn ook
langer geworden." Volgens Lau
reys wordt door de prijzenslag
tussen de supermarkten meer
naar aanbiedingen gekeken en
bij meer supermarkten ge
kocht. „Vroeger waren mensen
trouwer aan een winkel. Nu be
zoeken Nederlanders gemid
deld twee tot drie verschillende
supermarkten. Voorraadaanko-
pen doen ze vooral bij winkels
in het goedkopere segment. De
tussentijdse aankopen en
boodschappen voor speciale
gelegenheden, zoals het verzor
gen van etentjes, bij de Albert
Heijn."
woerden - Nederland kende
vorig jaar een forse toestroom
van beginnende Oost-Europese
ondernemers (1500 personen).
In deze groep zijn Poolse star
ters (1200 personen) verreweg
het best vertegenwoordigd. Met
dit aantaal komt Polen in één
klap op de tweede plaats in de
toptien van landen van her
komst van buitenlandse onder
nemers. Alleen uit Thrkije
(1700) zijn meer starters afkom
stig, aldus het 'Startersprofiel
2004' van de Kamer van Koop
handel. De sterke toestroom
van Oost-Europeanen komt
hoofdzakelijk door de toetre
ding van landen als Polen,
Hongarije, de Baltische staten
en Tsjechië tot de EU.
Europarlement wil
patent op software
brussel - Het Europees Parle
ment wil dat het mogelijk wordt
om in bepaalde omstandighe
den software te patenteren. De
parlementaire specialisten heb
ben voorstellen om een omstre
den Europees wetsvoorstel
drastisch te veranderen, wegge
stemd. Daardoor blijft software
die behoort bij een 'technisch-
mechanische vinding' octrooi
eerbaar.
Het softewarepatent is zeer om
streden bij kleine program-
meerbedrijven. Zij vrezen dat
de grote bedrijven op alles een
octrooi leggen, waardoor het
schrijven van onafhankelijke
programma's vrijwel onmoge
lijk wordt. Maar volgens CDA-
europarlementslid Doorn
woensdag zijn er ook kleine be
drijven die te winnen hebben
bij het standpunt van het parle
ment. .Alleen de technisch -
mechanische vindingen paten
teren en de bijbehorende soft
ware niet, dan kan dus niet. Dat
geldt niet alleen voor de Philip-
sen van deze wereld."
Geen afspraken
in energiesector
den haag - Het onderzoek van
de Nederlandse Mededingings
autoriteit (NMa) naar afspraken
in de energiesector is op niets
uitgelopen. De NMa deed in ju
li, kort na de opening van de
energiemarkt voor consumen
ten, invallen bij de vier grootste
energiebedrijven. Het onder
zoek heeft geen concreet bewijs
opgeleverd van overtredingen
van de Mededingingswet, ver
klaarde de NMa gisteren. De
kartelautoriteit had 'signalen'
ontvangen die duiden op prijs
afspraken tussen de vier grote
energiebedrijven Essent, Nuon,
Eneco en Delta. Daarnaast had
een aantal gemeenten zich bij
de toezichthouder beklaagd
over het geringe aantal inschrij
vingen op openbare aanbeste
dingen.
EU: Meer export
voor graanberg
Luxemburg - De graanberg in
Europa is nog zo groot dat de
Europese Commissie ook na 1
juli de export naar niet-EU-lan-
den blijft subsidiëren. Europees
Commissaris Fischer Boel
(Landbouw) heeft dat gisteren
in Luxemburg aangekondigd.
De graanberg is eind 2004 ont
staan door de overvloedige
oogst in dat jaar. Exporteurs
kampten bovendien met de du
re euro. De EU-landen hebben
nu 11 miljoen ton graan in op
slag, terwijl handelaren nog 6
miljoen ton hebben aangebo
den. De voorraden zijn voorals
nog lastig in Europa zelf te ver
kopen. Eurocommissaris Fi
scher Boel verwacht dat de
oogst in 2005 op het normale
niveau uitkomt van circa 260
miljoen ton. Het graan ligt
vooral opgeslagen in Midden-
en Oost-Europa.
KPN en Siemens
in internet-tv
den haag - KPN gaat zijn tele
fonienetwerk klaarmaken voor
internet-tv (IPTVj met appara
tuur en diensten van het Duitse
Siemens. Dat hebben de twee
bedrijven gisteren bekendge
maakt. KPN wil aan het einde
van dit jaar digitale televisie
diensten, zoals video-op-aan
vraag, aanbieden via zijn be
staande netwerk voor vaste te
lefonie. Het netwerk moet eerst
worden opgewaardeerd, omdat
de koperen kabels niet zoveel
data kunnen verwerken. KPN
biedt al digitale tv via het
draadloze netwerk Digitenne.
Gilde verwerft
dochter Clariant
muttenz - De Nederlandse in
vesteringsmaatschappij Gilde
Buy-Out Fund heeft een Duitse
dochteronderneming van het
Zwitserse chemieconcern Clari
ant overgenomen. Het gaat om
Clariant Acetyl Building Blocks,
dat de Zwitsers niet meer be
schouwen als een kernactiviteit.
Gilde betaalt 74 miljoen Zwit
serse frank (48 miljoen euro)
aan Clariant. Bij Afirtyl Building
Blocks werken 30Orhensen. Vo
rig jaar behaalde het Duitse be
drijfsonderdeel een omzet van
176 miljoen frank. Gilde Buy-
Out Fund kocht eerder al de
bakkerijdivisie van DSM en de
voedingsmiddelenleverancier
Inversco.
Imtech koopt
Brits bedrijf
gouda - Technisch dienstverle
ner Imtech heeft een branche
genoot in Groot-Brittannië ge
kocht. Het gaat om Goodmarri-
ott Hursthouse, dat vorig jaar
een omzet heeft behaald van 35
miljoen euro. Het Goudse be
drijf zegt met de overname haar
positie in Groot-Brittannië aan
zienlijk te versterken. Good-
marriott Hursthouse is actief
in elektrotechniek en werktuig
bouw. Er werken 220 mensen.
