Duikers moeten contact houden
GESPREK VAN DE DAG
Film
zorgt voor stormloop op wijnstreek
Midzomerviering wint terrein
Oude globe met nieuwe grenzen
dinsdag 21 juni 2OO5
MENSELIJK
Met tulpen uit Amsterdam brengt de 22-jarige ZAINA UIT RWANDA voor het
stadhuis de situatie van jeugdige vluchtelingen heel even onder de aandacht
van de Amsterdamse BURGEMEESTER COHEN. De bos voor Cohen is een van de
vele tulpen die de jonge asielzoekers gisteren tijdens Wereld Vluchtelingen
Dag uitdelen in Amsterdam om aandacht te vragen voor jonge vluchtelingen
in Nederland. Sinds 2001 wordt op 20 juni wereldwijd aandacht gevraagd voor
de situatie van vluchtelingen. In Amsterdam gingen de jonge asielzoekers met
een bus de stad door. Op de bus waren de cv's van de jongeren geplakt en in
de bus werden filmpjes gedraaid over de ama's. Buiten de bus verzorgden zij
onder de klanken van tromgeroffel salsa-lessen. Foto ANP/Juan Vrijdag
Het boek 'Ich klage an' van WD-
Tweede-Kamerlid HIRSI AU staat
voor de tweede week nummer i op
de bestsellerlijst van het Duitse
weekblad DER SPIEGEL
Zij verslaat daarmee onder meer het
boek over het leven van de nieuwe
paus, de Duitser Joseph Ratzinger.
'Ich klage an' is een vertaling en
combinatie van Hirsi Ali's Neder
landstalige boeken 'De Zoontjesfa
briek' uit 2002 en 'De Maagdenkooi'
uit 2004. Boeken van Hirsi Ali, het
Kamerlid dat nog steeds onder zwa
re bewaking staat, ook vertaald in
het Frans, Italiaans, Turks en Fins.
Ook de Italiaanse versie staat hoog
op de bestsellerslijsten.
Britse aardappeltelers zijn een
campagne begonnen om de term
'COUCH POTATO' (tv-verslaafde) uit
het woordenboek te laten halen. De
Britse aardappeltelersbond
protesteerde gisteren voor het Britse
parlementsgebouw en voor het
kantoor van de uitgeverij Oxford
University Press. Volgens de telers
geeft de term coach potato de
aardappel ten onrechte een
ongezonde reputatie. Zij pleiten
ervoor het te vervangen door het
neutralere 'couch slouch' (iemand
die de hele dag een beetje op de
bank hangt, red.). De uitdrukking
'couch potato' is ontstaan in de
Verenigde Staten.
van onze verslaggever
den haag - Mensen sprongen
over vuur om geluk af te dwingen.
Of spijkerden beschermende krui
den op hun deur om kwaad af te
wenden. De langste dag, de dag
van de zonnewende, was in vroe
ger tijden reden voor midzomer
vieringen, en dat is een gewoonte
die in Nederland weer op meer
belangstelling kan rekenen.
In Scandinavië is de midzomer
nacht een belangrijke nationale
feestdag die gepaard gaat met
flinke alcoholische uitspattingen.
Elk dorp staat op zijn kop, schetst
Allan Swanson, hoogleraar Scan
dinavische taal- en letterkunde
aan de Rijksuniversiteit Gronin
gen. „Je luistert naar volksmuziek
en danst om een paal. Het is tra
ditioneel een dag voor ongehuw
de meisjes."
In Nederland is de midzomervie
ring niet zo stevig geworteld. De
traditie heeft hier wel bestaan
dankzij Germaanse en Keltische
voorouders, weten ze bij het
Meertens Instituut voor Neder
landse taal en cultuur. Voor de
Kelten en Germanen was het
vooral een dag van feestvreugde,
waarbij de zon werd vereerd als
bron van licht, warmte en vrucht
baarheid. De Germanen betreur
den echter tegelijkertijd de dood
van Balder, de god van het dag
licht, die volgens hen een half jaar
afdaalde in Helia's dodenrijk.
Kelten noemden hun midzomer
feest Alban Heruin, legt de mo
derne druïde Ben Alink van de
Nederlandse Orde van Barden,
O vaten en Druïden uit. „Dat is
het feest van de kust. Je kunt stel
len dat het nu weer eb wordt voor
de zon, die zich hierna terug
trekt."
De midzomerviering was volgens
Alink vroeger vooral een rustpunt
vlak voor de oogstperiode. „Je
hoefde even niet te zaaien, te
ploegen en te planten. Het was
Zomer!
De zomerzonnewende is het
moment dat de zon lood
recht op de Kreeftskeerkring
staat en haar hoogste stand
aan de hemel bereikt. Op het
noordelijk halfrond vindt
dat op 21 juni plaats, wat die
dag tot de langste van het
jaar maakt en tevens het offi
ciële begin van de zomer.
Sinds de kerstening van
Nederland eigende de katho
lieke kerk zich de van oor
sprong heidense rituelen
toe. Ze werden gekoppeld
aan de 'geboortedag' van Jo
hannes de Doper op 24 juni.
een moment van genieten. De
Kelten en Germanen maakten er
ook weer niet zó veel heisa van.
Het is een van de acht feesten die
de kringloop van het jaar accen
tueerden." Volgens de afwijkende
Keltische seizoensindeling zou 21
juni juist midden in de zomer val
len, wat de term midzomer ver
klaart.
„De Sint-Jansviering is onze mid
zomerviering", constateert Piet de
Boer van het Nederlands Centrum
voor Volkscultuur. „Dat was een
dankbaarheidsfeest op het mo
ment dat de oogst op het punt
stond binnen te worden gehaald.
Via eerbetoon werden goede
weersomstandigheden afge
smeekt."
Alban Heruin werd ook gezien als
een feest waarbij het licht de
duisternis overwint. In de rituelen
die met midzomervieringen ge
paard gaan, komt vaak het ge
bruik van vuur terug.
Zo sprongen mensen en vee over
vuur, werden brandende wielen
van heuvels gerold of stropoppen
verbrand. Het vuur werd geassoci
eerd met zuivering. „Er zijn geen
vaste rituelen", aldus Alink. „I
is vanuit plaatselijke traditie 1
folklore ingevuld."
Op de dag zelf werden vaak j
cessies gehouden. De avond
voor werden via Sint-Jansvui
kwade geesten en invloeden
jaagd. Aan deuren werden zo
heten Sint-Janstrossen geboi
boeketten met onder andere
gele Sint- Janskruid en blain
renbloemen die beschermin
moesten bieden tegen blikso
slag, ziekte en andere ellend
leen heel lokaal, in enkele Bi
bantse dorpen, is dat gebrul
in zwang.
Onder invloed van de new a
beweging mag de zonnewei
zich in vernieuwde belangst
verheugen, signaleren zowel
Meertens Instituut als Ben A
„De ontkerkelijking leidt er
dat mensen naar nieuwe riti
zoeken", aldus een woordvo
van het instituut.
Vandaag is het weer zo ver.
Nederlanders hebben tussen 1955 en
2005 meer dan 750 miljoen euro ge
doneerd aan UNICEF. Dat maakte
UNICEF Nederland gisteren bekend
gemaakt. Deze giften hebben we
zenlijk bijgedragen aan de grote
vooruitgang die er afgelopen halve
eeuw is geboekt, aldus de organisa
tie. De Nederlandse vertegenwoor
diging van de VN-kinderrechtenor-
ganisatie staat deze week uitge
breid stil bij haar vijftigjarig be
staan. Gisteravond was er een jubi
leum-theaterprogramma in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den Haag,
met als gast koningin BEATRIX. RO
GER MOORE en PAUL VAN VLIET,
ambassadeurs van UNICEF, doopten
gisteren in Den Haag een speciale
UNICEF-tram. Foto ANP/Koen Suyk
Een door de centrumrechtse Volkspartij (PP) ingehuurde hoogleraar heeft in
Spanje voor ophef gezorgd met zijn bewering dat HOMOSEKSUELEN vaak zijn
opgevoed door ALCOHOLISTEN, ruziemakende ouders of overbezorgde moe
ders. Psychopatholoog Aquilino Polaino Lorente deed zijn uitspraken voor een
senaatscommissie die zich buigt over het regeringsvoorstel homo's het adop
tierecht toe te staan. Op uitnodiging van de oppositionele Volkspartij voerde
Polaino als één van de elf deskundigen het woord op een bijeenkomst van de
Senaatscommissie voor justitie. Tijdens de sessie kwamen de voor -en nadelen
van adoptie van minderjarigen door homoparen aan de orde, aldus de krant El
Mundo in de interneteditie. De Volkspartij is geen voorstander van adoptie
door homoparen. De oppositiepartij stelt dat ze dit standpunt inneemt om de
familiewaarden te beschermen en niet om zich tegen homoseksuelen te keren.
Reisboekhandel Stanley Living
stone in Den Haag heeft een nieu
we globe laten maken. Een antieke
wereldbol, maar wel met de lands
grenzen van vandaag. Zodat 'ie ten
minste eventjes actueel is. Het
heeft drie jaar geduurd voordat hij
er kwam, zegt eigenares Nasja
Berg.
Wanneer is het idee ontstaan?
„Dat idee is zo'n drie jaar geleden
ontstaan. In onze reisboekhandel,
die genoemd is naar de ontdek
kingsreizigers Stanley en Livingsto
ne, kwamen mensen die zo'n echt
antieke globe wilden hebben,
maar dan met de grenzen van van
daag. Daar zagen wij wel wat in.
Maar het duurt natuurlijk even
voordat je er eentje kunt produce
ren. Je moet een ontwerper zoe-
Bertold Brecht:
Eerst komt het eten, daarna de
moraal
ken, het ontwerp bespreken en de-
globe laten produceren. En nu zijn
we dan zo ver dat we ze kunnen
gaan verkopen."
Waar heeft u de globe laten bou
wen?
„De globe hebben we in Engeland
bij een globe- en kaartenmaker la
ten bouwen. Die man levert ook
dergelijke producten aan universi
teiten en instituten."
Hoe groot is de globe?
„De globe is 57,5 cm hoog, heeft
een diameter van 30 cm en de lan
dennamen zijn in het Engels. Ge
woon omdat we vonden dat dat
mooier klinkt."
Hoeveel kost die globe?
„Onze nieuwe globe, die overigens
de actueelste globe op de markt is
omdat Oost-Timor dat er al op
staat, kost 280 euro."
Hebben jullie er veel op voorraad?
"We hebben er twaalf op voorraad.
Als iemand zo'n globe bij ons be-
stelt kan het twee weken duren
voordat hij geleverd wordt, want
het duurt een week om hem te
bouwen."
Voor foto's van de globe:
www.denhaag.org/livingstone
vinkeveen - Het water is troebel
en koraalriffen met felgekleurde
vissen kom je in Nederland niet
tegen. Toch hijsen duizenden
duikers zich elke week in hun
pak. Niet zonder risico. In de
Vinkeveense Plassen verdronk
het afgelopen weekeinde een
duiker. Zijn lichaam werd giste
ren gevonden.
van onze verslaggever
Een duikuitrusting ligt op het bal
kon te drogen. Via de zwemvlie
zen loopt er een straaltje water
uit. Sandra de Zeeuw is net terug
van een duiktocht in de Noord
zee, waar ze een oud wrak heeft
gezien. Soms de zee, soms bin
nenwateren: duiken doet ze over
al in Nederland. „Ik ken ergens
een fantastisch plekje. Het riet
staat daar dicht langs de oevers.
Het zit daar tjokvol vis. Laatst zag
ik er zelfs twee schildpadjes."
Troebel water waar je hooguit een
snoek of voorntje tegenkomt: écht
veel valt er doorgaans toch niet te
beleven in de Nederlandse wate
ren? Daar denken 50.000 Neder
landse duikers anders over.
Zeker in de mooie weekeinden
trekken ze hun duikpak uit de
kast en gaan ze met duizenden
het water in. Soms gaat het dan al
mis. Duikers die eigenlijk te dik
zijn voor hun pak, maar zich er
toch in weten te proppen, kunnen
onder water last krijgen van hun
ademhaling. Of het pak blijkt niet
waterdicht meer.
„Een goede voorbereiding is een
must", zegt de 34-jarige Dé
Zeeuw, eigenares van duikcen
trum Moby Dick in Den Haag,
voorheen Dive Adventure. Dui
kers beschouwen hun activiteiten
als 'veilige, sportieve recreatie',
maar het kan mis gaan.
In de Vinkeveense Plassen wordt
sinds zaterdag een 25-jarige man
uit Apeldoorn vermist. Ongeveer
veertig kilometer uit de Zeeuwse
kust is diezelfde dag een 41-jarige
Belgische duiker spoorloos ver
dwenen. De oorzaak van beide
ongevallen is nog onbekend,
maar de duikerswereld is er flink
van geschrokken.
Het ligt niet aan de veiligheids
maatregelen, zegt Paul van Al
phen van de International Asso
ciation of Divingschools (IADS).
„Duiken doe je nooit alleen, maar
met een maat, je buddy."
Voordat een duiker het water in
plonst, is er altijd een buddy-
De wereld van Chris uit 'Sideways'
check. Een duiker controleert
nooit alleen zijn eigen uitrusting,
maar ook die van zijn buddy. Is al
les goed aangesloten? Heb je vol
doende lucht?
Onder water geldt een andere be
langrijke regel: verlies je buddy
nooit uit het oog. Dat is lastig,
want het zicht is hooguit een me
ter of vijf en zelfs nihil als een an
dere duiker net over de bodem
heeft geschraapt. Met handsigna
len houden ze contact.
Omdat duikers onder de opper
vlakte op elkaar lijken, gebruiken
sommigen twee verschillend ge
kleurde zwemvliezen. Of een felle
armband. „Duikers die bang zijn
om elkaar kwijt te raken, zijn
soms verbonden met een koordje
om hun pols", weet duikschoolei
genaresse De Zeeuw.
Duikers halen brevetten om hun
vaardigheden te verbeteren. De
basisopleiding duurt in totaal een
dag of vijf en bestaat uit theorie
lessen, zwembadsessies en 'echt
Duikers met een
buitenlands brevet
zijn risicogroep
duiken' in het buitenwater. Daar
voor moetje minimaal zestien
jaar zijn. Aspirant-duikers krijgen
een medische keuring. Vrijwel alle
organisatoren van duiktrips eisen
een brevet, maar het is niet straf
baar om op eigen houtje ergens te
gaan duiken, mits het geen verbo
den terrein is.
Dom
Dat is dom, vinden duikers. Zelfs
mét een brevet ben je er nog niet.
„Als je net je rijbewijs hebt ge
haald, kun je schakelen en ken je
de verkeersregels. Maar de rijerva
ring komt pas later", zegt De
Zeeuw.
Zo moet een duiker geen moeite
hebben met rekenen. In hun
tanks nemen ze meestal 2400 liter
samengeperste gewone lucht
mee, goed voor een halfuur tot
een uur onder water. Ga je dieper,
dan gebruik je door de grote dnik
meer lucht. De vuistregel: aan de
oppervlakte is het verbruik vol
gens De Zeeuw twintig liter gewo
ne lucht per minuut, op tien me
ter diepte veertig liter, op twintig
meter zestig liter en op 32 meter
diepte tachtig liter per minuut.
Daar komt bij dat duikers vol
doende lucht moeten overhouden
om weer te stijgen. Geleidelijk
stijgen en veiligheidsstops zijn
nodig om decompressieziekte te
voorkomen, waarbij zich door de
te snelle drukverlaging in het
bloed levensgevaarlijke stikstof
belletjes vormen.
Daarom moeten duikers voor de
zekerheid met een kwart van hun
lucht aan de oppervlakte terugke
ren. Een gemiddelde duiker, die
niet dieper gaat dan 18 meter, kan
met een normale luchtvoorraad
een klein uur onder water I
Maar de duiker die naar 32 i
zakt, kan maar een derde v
tijd van de onderwaterflora 1
fauna genieten.
Duikdoden
In Nederland valt jaarlijks
handvol 'duikdoden'. Meesi I
doordat ze te diep gaan en
opstijgen, meent Van Alphi
IADS, want haaien zijn er 11
Sommige duikers willen ov'1
waar ze komen per se de b1
raken, voor de kick. Op en]
tientallen meters diepte is
ter ijskoud, zo'n vier gradö1
Een risicogroep duikers wc
degenen die ooit in het bu1
land een cursus in warm, I
water hebben gedaan. In hË
bele, koude Nederlandse v
duiken totaal anders. De Z I
„Of je nu in een dorpje op
platteland een rondje in dts
rijdt of in de grote stad, da!l
nogal uit."
van onze correspondente
santa ynez - Het is tegenwoordig
elk weekend een gekkenhuis bij
de wijnproeverijen in de Califor-
nische Santa Ynez Vallei. Allemaal
dankzij 'Sideways'. „Die film heeft
de ogen geopend."
Chris is levensecht, geen namaak.
Bijna alle bezoekers aan de San-
ford Wijngaard, gelegen aan een
verlaten ogend weggetje in de
Santa Ynez vallei, kennen Chris.
Van gezicht dan. Want bijna ie
dereen hier heeft de film 'Side
ways' gezien. Daarin had Chris
Burroughs een bijrolletje. Hij
speelde zichzelf: een oude hippie
the bodempjes godendrank in
schenkt voor wijnproevers. Sinds
de film staat het leven van Bur
roughs en het hele wijnwereldje
in deze regio op zijn kop. Er is het
tijdperk vóór Sideways, en het
tijdperk erna. En dat is een stuk
drukker.
Iedereen kent Napa Valley en So
noma County, de befaamde wijn
gebieden boven San Francisco.
Dat er ook in Zuid-Californië
fraaie wijnen worden gemaakt,
was tot voor kort een goed be
waard geheim onder wijnliefheb
bers. Nu is het elk weekend een
gekkenhuis in de plaatselijke
wijngaarden en -proeverijen in de
Santa Ynez Vallei, op dik twee uur
rijden van Los Angeles. En dat al
lemaal dankzij een film, die deze
winter in de VS te zien was en in
Nederland sinds februari.
In Sideways - wat vrij vertaald
staat voor 'van de weg geraakt' -
trekken twee boezemvrienden er
een weekje op uit voor de 'ultie
me' trip. Ze nemen afscheid van
het vrijgezellenbestaan van le
vensgenieter Jack en eigenlijk ook
een beetje van elkaar. De depres
sieve Miles, een mislukte schrij
ver, introduceert Jack bij zijn grote
liefde: wijn. De aimabele Jack
drinkt graag mee, maar hij is ge
obsedeerd door zijn wens om
voor de bruiloft nog een laatste
slippertje te maken.
Regisseur Alexander Payne kreeg
een oscar voor zijn bewerking van
het gelijknamige boek van Rex
Pickett, dat nog wat wranger is
dan de tragikomische productie
van Payne.
Chris Burroughs (links) schenkt wijn in de wijnproeverij van Sanfort in Buellton. Foto GPD
Met een boot met sonar (onder de paraplu) werd gisteren de zoektocht naar de vermiste duiker voortgezet op
Fotp GPD/Harmen de Jong
de Vinkeveense Plassen.
