KUNST CULTUUR
Waar God en Adam elkaar ontmoeten
draU
Vlaamse overheid doet meer voor de cultuur Beelder
Balletstudio Cinderella
danst de wereld rond
gaan o<
op reis
Tolkien in het Fr
Hommag
aan Klee
Marilyn en Mick
dinsdag 21 JUni 2005
Paard duikt
op in Madrid
madrid - 'Kunstwerken' van
onbestemde makelij en afkomst
verschenen in Leiden vorig jaar
ook al eens zo links en rechts in
het straatbeeld. Maar in Madrid
dook gisteren vanuit het niets
een paard met ruiter op. Het
betreft hier een replica op ware
grootte van een beeld van Fran
cisco Franco en stond pardoes
voor het Reina Sofia Art Center.
Omdat het geheel was gewik
keld in papier van het waren
huis El Corte is een publiciteits
stunt niet uitgesloten.
Vet zeepje
van Berlusconi
basel - De gekste publiekstrek
ker op de prestigieuze Art Ba-
sel-beurs, die gisteren zijn laat
ste dag beleefde, was zonder
twijfel een stuk zeep op een
vierkant stuk zwart fluweel, dat
gemaakt zou zijn van vet dat tij
dens een liposuctie bij de Itali
aanse premier Silvio Berlusconi
was verwijderd. Het kunstwerk
van Gianni Monti, dat gepre
senteerd werd onder de titel
'Schone handen', ging voor niet
minder dan 15.000 euro naar
een Zwitserse privé-verzame-
laar.
Vriendin veilt
werk Picasso
den haag - Een vroegere vrien
din van Picasso laat eind deze
maand twintig tekeningen van
hem veilen in Parijs. Picasso
maakte talloze tekeningen van
Genevieve Laporte, die nu 79 is,
terwijl ze in 1951 in St. Tropez
samen op vakantie waren. La
porte was toen 24, Picasso liep
tegen de zeventig. Genevieve
Laporte had twee jaar lang een
geheime affaire met de kunste
naar, die ze ontmoette tijdens
een interview voor een school
krant. De veiling brengt naar
verwachting zo'n 2,5 miljoen
euro op.
Natuur in de
Nieuwe Kerk
Amsterdam - De natuur is voor
veel kunstenaars een belangrij
ke inspiratiebron. De Nieuwe
Kerk in Amsterdam brengt van
af 2 juli in samenwerking met
Staatsbosbeheer de tentoon
stelling Wereld Natuur Kunst
waarin 175 kunstobjecten de
natuur verbeelden. Niet alleen
landschapsschilderijen met de
typische Nederlandse luchten
zijn te zien, ook wordt het na
tuurbeeld van de islam, Azië en
inheemse volkeren als de abori
ginals getoond. De tentoonstel
ling loopt tot en met 23 okto
ber. Koningin Beatrix opent
Wereld Natuur Kunst op 1 juli.
den haag/anp - Als het om cul-
tuur gaat is de overheid in
Vlaanderen genereuzer dan in
Nederland. Het cultuurbudget
bedroeg in 2003 4 procent van
de 'totale begroting van de
Vlaamse gemeenschap. In Ne
derland werd iets meer dan 1
procent van de rijksbegroting
aan cultuur uitgegeven.
Dit blijkt uit een gisteren ver
schenen onderzoek van het So
ciaal en Cultureel Planbureau
(SCP). Volgens De Grens als
Spiegel, dat in Den Haag werd
aangeboden aan staatssecreta
ris Van der Laan (Cultuur),
heeft Vlaanderen met bijna zes
miljoen inwoners een budget
van bijna 850 miljoen euro, ter
wijl Nederland (16 miljoen in
woners) 1,5 miljard euro uit
geeft.
Bij de subsidiëring van podi
umkunsten ligt in Nederland de
nadruk op theater, in Vlaande
ren gaat er meer geld naar mu
ziek. In Nederland ontvangt
meer dan de helft (21 van de
37) musea die door het Rijk
worden ondersteund jaarlijks
meer dan 1 miljoen euro subsi
die. In Vlaanderen krijgt een
groep musea bijna een kwart
miljoen euro.
Onderzoeker Van der Hoeven
stelt wel dat het cultuurbeleid
in Vlaanderen sterk verweven is
met welzijnsbeleid. In laagd
rempelige cultuurhuizen wor
den niet alleen 'hoge' culturele
activiteiten uitgevoerd maar
ook allerlei vrijetijdsbezighe-
den. In Nederland hebben bei
de beleidsterreinen weinig met
elkaar te maken.
Volgens het SCP-rapport heeft
de verzuiling een grote rol ge
speeld in de ontwikkeling van
het cultuurbestel in Vlaande
ren. Daardoor is het sterk lokaal
gericht en verbonden met het
verenigingsleven. Subsidie op
basis van ledentallen van clubs
leidde er toe dat kleine vernieu
wende initiatieven lang geen
kans kregen voor financiële
steun. In Nederland was kwali
teit het criterium voor subsidie
verstrekking. Kunstenaars en
gezelschappen gingen telkens
over het beleid met de overheid
in debat. Op die manier drong
vernieuwing door in de politiek
en de ambtenarij, stelt Van der
Hoeven.
Tekeningen van Michelangelo in het Teylers Museum
door Cees van Hoore
londen - Adam die loom in de
klei ligt, zijn wijsvinger uitge
strekt naar God, die de levens
vonk naar hem laat oversprin
gen. Een overbekend beeld dat
we kennen uit de reclame en tal
van andere media-uitingen.
Dankzij medewerking van het
British Museum, dat evenals Tey
lers Museum een aantal tekenin
gen van de Italiaanse meester
bezit, komen de ontwerpschet-
sen van Adam en God weer bij
elkaar tijdens een grote tentoon
stelling in Teylers, begin oktober.
'In the room the women come
and go, talking of Michelange
lo'. Deze bekende zin uit T.S.
Eliott's gedicht 'The Love Song
of Alfred J. Prufrock'dringt
zich op in het geheugen bij het
betreden van de studiezaal van
het British Museum, waar grijze
dames in een zacht geroeze
moes gebogen zitten over boe
ken en geschriften en op een
soort leestafel, op een stan
daard, talloze schetsen van de
grote Italiaanse meester zijn
opgesteld. Open en bloot staan
daar miljoenen bij elkaar. Hugo
Chapman, conservator en be
heerder van de grafische collec
tie van het British Museum,
pakt met zijn grijze handschoe
nen behoedzaam een tekening
van de standaard. Een ont-
werpschets voor Michelange
lo's meesterwerk Het Laatste
Oordeel.
We zien hoe een engel een zon
daar wurgt en hoe een andere
serafijn een overspelige man
venijnig bij de testikels pakt,
alsof hij ze eraf wil draaien.
„Wie Michelangelo's tekenin
gen bekijkt, kan het creatieve
proces van stap tot stap vol
gen", doceert Chapman, een
goed uitziende veertiger, met
enige humor. „Je ziet dat de zo
genaamde zondige lichamen er
anders uitzien dan het lichaam
van Adam voor de zondeval.
Aan de spierbundels en de hou
ding zie je dat er wordt geleden;
dat de boel als een soort touw
werk in de knoop zit. Het is al
lemaal hellish."
Prachtig is de schets van een
man die uit het graf opstaat.
Steunend op zijn handen, drukt
hij zich op. Je ziet aan de spie
ren in zijn rug hoeveel moeite
het hem kost weer het leven in
te gaan. Niet bepaald een mak
kelijke wederopstanding. Ook
hier weer die gespierde, man-
uden/gpd - Door de
wing is het Rijksmuseui
mende jaren dicht,
kunstliefhebber toch
genieten stuurt het Rijk
um een deel van zijn
op reis. De Lakenhal ii
profiteerde daar ook al
gaat de middeleeuwse
houwkunst het land in.
zijn beelden uit de Zi
Nederlanden te zien,
beelden uit het Rijnl
Frankrijk.
In het Rijksmuseum in
dam brachten de midd
se beelden van heili
geestelijken de meeste i
in geklimatiseerde depo
wege ruimtegebrek w;
meeste zelden te zien.
Rijksmuseum gere
wordt, is in Museum
in Kleef en het Musei
Religieuze Kunst in Ui
groot deel van de colle
het Rijksmuseum te
gen. In Kleef, dat in m
openging, wordt de
met beelden uit het Rijn
Frankrijk getoond. Ut
vrijdag 24 juni open!
beelden uit de Zuidel
derlanden.
Er komen speciale arrai x
ten om de twee muse;0.
te bezoeken. Zo kan et 1
overzicht worden geba e
de middeleeuwse bee 1
kunst. Het museum
richt zich vooral op d n
meling van het kloosfr
riënwater in Koudewatt1
Toen de Birgittiness e
klooster daar verlieten
huisden naar de abd ii
Réfugié in Uden, nairn u
kunstschatten mee. In
een selectie te zien van
werpen dia zich in dat
bevonden.
Rijksmuseum in de Ab
seum voor Religieu
Vorstenburg 1 Uden.
seum in Duitsland:
Kurhaus Kleef, Tie
strasse 41, Kleve.
Schets van Adam door Michelangelo. Foto: British Museum
nelijke naaktfiguur, die in het
werk van Michelangelo centraal
staat. Hij ging daarin zelfs zover
dat hij mannen model liet staan
voor de vrouwen die hij als
beeldhouwer moest weergeven.
Of zijn homoseksuele geaard
heid daarbij een rol speelde en
of hij het aanschouwen van het
mannelijk lichaam als kunste
naar gewoon prettiger vond,
vermeldt de geschiedenis niet.
Lichaam en lichaamshouding
waren voor hem de spiegels van
de ziel, van het innerlijk, niet de
ogen.
Op de tekeningen in het British
Museum zie je hoe hij voor zijn
beelden zoekt naar de ultieme
spanning binnen de composi
tie. Zo zijn er diverse ontwer
pen van het Christuskind dat
door zijn móeder wordt losge
laten. Wat er daarna zal gebeu
ren: de bespotting, de kruis
dood, wordt al duidelijk uit de
houding waarmee het kind
wegloopt, angstig, vol onzeker
heid - wat staat dit kind te
wachten? Af en toe vind je een
aantekening van de kunstenaar
op de schetsen. Zo vraagt hij
zich bijvoorbeeld af of hij de
Christus wel of geen baard
moet geven. In Het Laatste Oor
deel heeft hij hem als een van
de eerste kunstenaars zonder
baard afgebeeld.
Michelangelo was een perfec
tionist van het zuiverste water.
De meeste studietekeningen
heeft hij verbrand. Hij wilde
niet dat men het moeizame
proces van het scheppen zou
zien en was daarnaast, tot op
het paranoïde af, bang dat an
deren zijn ideeën zouden ste
len. Maar dankzij de bewaard
gebleven tekeningen, die zich
bevinden in Londen, Oxford en
Haarlem, kunnen we het
scheppingsproces toch van na
bij volgen. Je kunt zelfs zien hoe
hij zijn tekenpapier heeft ge
bruikt. Als hij een schets had
gemaakt, gebruikte hij ook nog
de achterkant van het vel. Maar
- hij sloeg dat niet gewoon om,
hij draaide het van zich af, tot
dat hij de lege achterkant voor
zich had. Het gevolg daarvan is
dat de tekening op de achter
kant, vergeleken met die op de
voorkant, altijd op zijn kop
staat. Als Hugo Chapman het
voordoet, is het even of het ver
leden dat gebaar als een duifje
laat ontsnappen.
Adam is getekend in een hou
ding die eigenlijk niet kan, in
een gewrongen houding. Maar
daardoor worden de spieren
wel goed zichtbaar. Michelan
gelo heeft zo'n meesterlijke
techniek dat het pas opvalt als
je er langer naar kijkt. Hij heeft
wel veertig voorstudies voor de
Adam gemaakt. De meeste van
die tekeningen zijn door hem
verbrand, omdat hij het moei
zame van de totstandkoming
verborgen wilde houden voor
het publiek.
De tekeningen uit het British
Museum en het Ashmolean
Museum in Oxford worden in
oktober samen met die in Tey
lers Museum tentoongesteld in
Haarlem. Een gebeurtenis van
de eerste orde. Daarna is de ge
hele verzameling te zien in het
British Museum in Londen.
Voor het eerst sinds lange tijd
zullen Adam en God elkaar
weer ontmoeten.
bern/anp - In het
Bern is gisteren het
Paul Klee geopend n
dan 4000 van de in tota P
werken van de schil
herbergt daarmee één
grootste collecties van
stenaar ter wereld. Het
moet als een homm
Klee worden beschot
één van de sleutelfiguri
de ontwikkeling van iiJ£
nisme naar abstracta!
Klee (1879-1940) noen e
zelf 'ongrijpbaar'. Hoe
Zwitserland werd gebo is'
ook stierf, was Klee eei
Hij vluchtte voor het n;
Het Zentrum Paul Kfl'
ontworpen door de
Renzo Piano, die ei
complex bij het Osak
vliegveld en het CentrL.
dou in Parijs ontwierp.
Mooi maar lang programma van leerlingen
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: leerlingenuitvoering
Balletstudio Cinderella. Gezien 19/6
Theater De Muze, Noordwijk.
Het publiek wordt meteen in de
stemming gebracht. Stewardes
sen lopen langs de stoelen, vra
gen of iedereen goed zit, geven
veiligheidsinstructies en dan
kan de reis beginnen. De leer
lingen van Cinderella strijken in
alle werelddelen neer om, op
één na, alle landen in het zon
netje te zetten. De choreogra
fieën en de vaak verblindend
mooie kostuums roepen de
sfeer zo sterk op dat je hoopt
dat je nog veel vakanties in je
leven mag meemaken.
Het bijzondere van de choreo
grafieën is dat er veel bewegin
gen te zien zijn uit de diverse
landen, maar dat er niet naar
gestreefd is authentieke dansen
te laten zien. De nationale be
wegingen zijn mooi en vinding
rijk vermengd met moderne
showdansen en klassieke dan
sen uit het westen. We blijven
tenslotte toeristen.
Zo zijn de 'Arabian Nights' niet
zwoel en geheimzinnig, maar
vrolijk en helder. En toch bren
gen de meisjes er de zwierig
heid in waardoor je er niet aan
twijfelt dat je in het Midden-
Oosten bent. In de Japanse scè
ne leidt de vermenging tot een
serene dans, waarin de danse
ressen felheid en gratie overtui
gend met elkaar verweven.
Meisjes met gouden diadeem-
pjes dansen onder het toeziend
oog van Toetanchamon. Ze
huppelen vrolijk, kronkelen
met hun romp en tonen zo
Egypte op zijn levendigst. In Ar
gentinië worden tangoachtige
bewegingen gecombineerd met
klassieke sprongen en posities,
wat mooie, originele dans ople
vert. Hetzelfde geldt voor het
Spaanse nummer.
Stormachtig en meeslepend
zijn de Amerikaanse break-
dance-nummers. Het groeps
werk is prima. De energie spat
af van de snelle armgebaren en
het flitsende benenwerk. Vooral
het duet door Annika Makatita
en Tim van Weldam maakt in
druk. Hun strakke act is een
feest om naar te kijken.
Dan volgt er een geweldige om
slag naar een Bal Masqué uit de
oude Italiaanse hofcultuur. Be
heerst, sereen, licht, sierlijk en
getooid met schitterende mas
kers voeren de vrouwen deze
dansen uit.
In verschillende scènes laten de
leerlingen zien dat ze niet al
leen goed kunnen dansen,
maar ook in staat zijn tot show
en een vleugje humor. Geestig
is dé spot met de aandacht voor
het uiterlijk in 'Mijn pakkie an',
waarin ook nog drie modeko
ninginnen van allure op de cat
walk verschijnen, met supercre
aties aan.
Je krijgt een overvloed aan in
drukken mee. De Engelse para-
pludans wordt vlot en met een
leuke nostalgie uitgevoerd. Vro
lijk huppelen de meisjes in hun
Chinese jurken van zijde. Leuk
is de musicaldans 'Mama I'm a
big girl now', waarin het zoete
buitenlaagje prachtig en humo
ristisch met pittige dans ge
combineerd wordt. Musical
komt ook in andere scènes
ruim aan bod. Het valt hierin
op hoe trefzeker de leerlingen
op het toneel staan. Ze genieten
van de show, dat straalt ervan
af.
Het is een mooi programma.
Het enige dat erop aan te mer
ken is, is dat het wat lang duurt.
Er moet toch een kernachtiger
manier te vinden zijn om te la
ten zien dat deze leerlingen veel
kunnen.
w -
Amsterdam - Een expositie van de Britse fotograaf
sir Cecil Beaton (1904-1980) in het Fotografiemu
seum Amsterdam (Foam) aan de Keizersgracht
wordt deze zomer een parade van beroemdheden.
Onder de titel 'Faces' zijn in totaal vijftig portret
ten uit de periode 1928 en 1968 geselecteerd. On
der hen Gary Cooper, Mariene Dietrich, Greta Gar-
bo en Audrey Hepburn. Uniek is volgens het Foam
de serie contactvellen van een fotoshoot met Ma
rilyn Monroe uit 1956. De expositie besluit met fo
to's die Beaton van Mick Jagger maakte tijdens de
opnames voor de geruchtmakende film 'Perfor
mance' in 1968. De tentoonstelling duurt van 1 juli
tot en met 14 augustus. Foto: Reuters
heemskerk/gpd - Er komt een
Friese vertaling van de boeken
serie 'In de ban van de ring' van
de Britse schrijver J.R.R. Tol
kien. Tolkien-liefhebber J. Bak
ker uit Heemskerk is bezig om
de wereldbekende reeks in het
Fries uit te brengen. Een verta
ler heeft hij al, het wachten is
op het vrijkomen van de au
teursrechten.
'Doe't de hear Bilbo Balings fan
Balingshoek bekend makke, dat
hij meikoarten mei in bysünder
swiidfeest syn elftichenearste
jierdei fiere soe, waard dit yn de
Hobbitstee it petear fan de dei.
Voor sommigen misschien on
leesbaar, maar voor Friezen ze
ker niet. Het is de eerste regel
uit In de ban van de ring: 'Toen
mijnheer Bilbo Balings van
Balingshoek bekend maakt, dat
hij binnenkort met een bijzon
der luisterrijk feest zijn elftige-
neerste verjaardag zou vieren,
werd dit in de Hobbitstee het
gesprek van de dag.'
De eerste vertaling van In de
ban van de ring was de Neder
landse. In 1956 werd de fan-
tasyreeks over hobbits, tove
naars en elfen vertaald door
Max Schuchart. Een goede ver
taling, meent Bakker, maar de
Friese taal is misschien nog be
ter geschikt om het verhaal in te
vertalen. Vooral de sterke raak
vlakken met de Engelse taal is
hier de reden van.
Bij de vertaling wordt eerst be
gonnen met het bewerken van
De Hobbit. Een verhaal van
Tolkien dat de voorgeschiede
nis vertelt van 'In de b U{
ring'. Daarna wordt d
beroemde reeks met d 0(
'De reisgenoten', 'De lU
rens' en 'De terugkee
koning' in het Fries ui! e
Maar zo ver is het
hog niet. Bakker 01 jg
vooralsnog hoe hij de et
rechten kan verkrijge
lijk valt het Fries ond
derlandse rechten, m()
schien moet er wel a
den onderhandeld m
ven van Tolkien in G !t;
tannip
(advertentie)
vanavond
morgenavoni
goede kaar
beschikba;
CIRQUE DU SO
Rotterdam - naast I
Boek sne j
Box Office 010 41(0
0900 02531„„ I
cirquedusoleil.ctj
