KUNST CULTUUR
Nog steeds dat gevoel van opwinding
Bleke aaneenschakeling
van blokfluit-jazz
Acteurs Diever laten zich betasten door bezoekers
Collegium Musicum
indrukwekkend
DRALioN
tel
erlandse R&B hiphop film op komst Oprah Winfrey op 1 in showhiz-toptien
HDC 941
zaterdag l8 juni 2005
reep. Foto: Reuters
iro en Streep
in in film
c - Meryl Streep wordt
1 tot Amerika's eerste
ijke president in in de
st Man' waarin ze ge-
zal zijn met Robert de
1 voormalige media-ty-
het moeilijk vindt om
de viool te spelen. Eer-
De Niro en Streep el-
engekomen in de films
er Hunter' (1978), 'Fal-
ove' (1984) en 'Mar-
im' (1996).
Award naar
iwe Acket
c - Jos Acket, echtgeno-
ijlen North Sea Jazz
oprichter Paul Acket,
speciale prijs van de
organisatie van dit fes-
ontvangt tijdens de
aflevering van het jaz-
0 ïent de Bird Award
1 ippreciation 2005. Het
- 10 juli de laatste keer
jstival in Den Haag
I eft. Daarna verhuist
I ement naar Rotterdam.
- t prille begin van het
j a Jazz Festival in 1976
Acket een belangrijke
:eld binnen de organi-
dit festival.
en plaat
:^ian Smit
De nieuwste cd van
heeft de gouden status
'an het album 'JanS-
dat op 22 april ver-
ijn inmiddels 40.000
ren verkocht. De single
ivoor het leven' kwam
vijf van de hitlijsten.
1 Potter'
r verliefd
Daniel Radcliffe, de
acteur die momenteel
ierde keer als hoofd-
is betrokken bij een
tter-film, speelt eind
a ir in de film 'December
ie t is de eerste keer in
>ii jd dat Radcliffe te zien
e film die niets heeft te
:e et de Potter-serie. 'De-
g oys' gaat over vier
eren die hun best
te worden geadop-
ir een kinderloos echt-
wl cliffe speelt de oudste
il lelletje die razend ver-
dt op een meisje.
diever/gpd - Acteurs en actrices
die zich laten betasten door be
zoekers? Het gebeurt dit jaar bij
het Shakespeare theater Diever.
Het theater presenteert speciale
'voelvoorstellingen' voor men
sen die slechtziend of blind
zijn. Voordat de echte voorstel
ling begint, mogen deze bezoe
kers de acteurs betasten.
Hoe voelt de kleding van de
hertog, wat voor een gezicht
heeft de nar, wat is de stem van
de priester? „Met deze voorken
nis zullen zij met veel meer ple
zier en verbeeldingskracht de
voorstelling kunnen volgen",
zegt Edwin Frei. Hij is een van
de initiatiefnemers van de voel
voorstellingen. Dat is geen toe
val. Frei is directeur van Het
Schild, een centrum voor blin
de en slechtziende ouderen in
Wolfheze, bij Arnhem. En hij is
acteur van het Shakespeare the
ater. Als hertog van Orsino
speelt Frei dit jaar een van de
hoofdrollen in 'Driekoningen
avond', een typisch Shake-
speariaanse komedie die op 9
juli in première gaat in Diever.
Centraal staat de matineevoor
stelling van zaterdag 23 juli, die
wordt ingericht voor blinden en
Veteranen van Black Sabbath en Deep Purple bundelen krachten
door Harry de Jong
los angeles - „Laatst liet iemand
ons fragmenten horen van ver
schillende metalbands. Wij kon
den er eerlijk gezegd geen brood
van bakken. Alles leek op elkaar.
Die zangers gromden meer dan
ze zongen en wij hoorden er he
lemaal geen muziek in."
Gitarist Tony Iommi van Black
Sabbath en ex- Deep Purple
zanger Glenn Hughes hebben
absoluut geen boodschap aan
hedendaagse metalmuziek.
Sterker nog: die hele term zegt
hen niets. Iommi: „Vroeger
werd het hardrock genoemd en
dat sloeg ten minste nog ergens
op. Want een betere verzamel
naam voor keiharde rock kun je
toch niet bedenken?" Als
grondleggers van die keiharde
rock hebben Iommi en Hughes
dus geen hoge pet op van wat
de latere generatie met hun erf
goed heeft gedaan.
Om al 'dat jonge grut' eens te
laten horen hoe echte ouder
wetse hardrock moet klinken,
doken Iommi en Hughes kort
geleden de studio in om een
tiental klassiek klinkende potige
rocksongs aan de muze te ont
worstelen. Ze wisten precies
wat ze aan elkaar hadden, want
in het verleden heeft Hughes al
eens een blauwe maandag deel
uitgemaakt van Black Sabbath
en in de jaren '90 stonden de
heren ook al eens gebroederlijk
in de studio. En hun jongste sa
menwerking bewees dat het
heilige vuur nog steeds brandt.
De plaat ligt inmiddels onder
de titel 'Fused' in de winkels en
getuigt van een aardig stukje
vakmanschap van deze twee
hardrockpioniers. De oude
vrienden hebben dan ook een
staat van dienst die inmiddels
meer dan drie decennia om
spant. Hughes: „Toen wij be
gonnen, was er helemaal geen
metalcultuur. Je had alleen
Deep Purple, Led Zeppelin en
Black Sabbath. En zowel het
publiek als de zaaleigenaren
wisten absoluut niet wat ze met
die muziek aanmoesten. Wij
pasten nergens in, want je had
alleen blues-, rock- en jazz
clubs." Iommi: „Het was dan
ook verschrikkelijk moeilijk om
met een band als Black Sabbath
aan de bak te komen. Dat het
ons toch is gelukt, is te danken
aan ons doorzettingsvermogen
en onze passie voor muziek."
Die passie is nog lang niet ver
vlogen, ook al zijn zowel Iommi
als Hughes bedaagd ogende 50-
plussers geworden en hebben
ze alles in de muziekwereld al
een keertje meegemaakt.
Hughes: „Ja, we zijn overal al
eens geweest en er is dan ook
niemand die ons nog iets wijs
kan maken. Maar toen we deze
plaat maakten, hadden we het
gevoel dat we weer een begin
nend bandje waren dat barstte
van de idealen."
Iommi: „We draaien zo lang
mee dat we niets meer hoeven
te bewijzen, maar toch willen
we nog steeds het beste uit ons
zelf halen." Op dit moment
toert Iommi nog steeds met de
zoveelste versie van Black Sab
bath en heeft Glenn Hughes tal
van soloprojecten, maar het is
zeker de bedoeling dat het
tweetal in de nabije toekomst
samen gaat toeren. Hughes:
„We zijn er helemaal klaar voor.
Man, het is toch prachtig dat
we dit nog steeds kunnen doen.
We zullen wel van een goede
lichting zijn, want de meeste
bands die begin jaren zeventig
zijn opgericht, zijn nog steeds
op pad." Iommi: .Alles wat
daarna kwam, had een veel kor
tere adem. De meeste bands uit
de jaren tachtig hebben het niet
overleefd en tegenwoordig is
het helemaal een komen en
gaan van eendagsvliegen."
Hughes: „Ons leven is niet al
tijd even gemakkelijk geweest.
We hebben hoogte -en diepte
punten gekend. Maar mijn lief
de voor muziek heeft me er al
tijd doorheen gesleept en ik
heb geleerd van mijn fouten.
Mijn goede en slechte ervarin
gen hebben van mij een rijk
mens gemaakt. En ook een be
tere muzikant." Iommi: „Voor
mij geldt precies hetzelfde. In
zekere zin zijn we bevoorrechte
mensen omdat wij als vijftigers
nog steeds dezelfde idealen na
streven als toen we tieners wa
ren. We willen onze muziek nog
steeds aan zo veel mogelijk
mensen laten horen. Met de
nieuwe plaat heb ik hetzelfde
gevoel van opwinding als toen
de eerste Black Sabbath plaat
uitkwam."
Tony Iommi van Black Sabbath en ex-Deep Purple-zanger Glenn Hughes hebben absoluut geen bood
schap aan de hedendaagse muziek. Publiciteitsfoto
lm - Eind juni begin-
Amsterdamse Bijlmer
nes voor de R&B hip-
Bolletjes Blues! De
is het debuut van re-
Junger en camer-
Hillenius, die bei-
inario schreven. Hun
film Vet! won in
'eren Beer.
Ilues verschijnt vol-
]aar op de televisie.
ielt zich deels in Su
riname en deels in Nederland
af. Spike komt uit Suriname
naar Nederland om een oplei
ding te volgen. Bij zijn tante in
de Bijlmer en op de middelbare
school kan hij echter niet aar
den. Hij komt terecht in een
jongerenwereld waar het draait
om geld en status.
De hoofdrollen in Bolletjes
Blues! zijn voor rapper Negativ
Mijn feestje, Niks is wat het zijn
moet) en Sophie van Oers, een
talent van de kleinkunstacade
mie. Naast bekende rappers zo
als Raymzter, SugaCane, Mr
Probz, Kimo, Goldie, Esperan-
za, Excellent, Salah Edin en
beatboxer MC Aldrin (Lange
Frans, Baas B, Ali B), werken
verschillende muzikanten mee
aan de film, onder anderen
zangers Mark Dakriet (Re-play)
en Peter Beense en producers
Giorgio Tuinfort (Re-play en
Brace), Big Orange en Earforce.
den haag (gpd) - Talkshowkoningin Oprah Win
frey staat dit jaar op de eerste plaats van de hon
derd meest invloedrijke personen uit de showbiz.
Winfrey die in 2004 nog op de derde plaats stond
van de door magazine Forbes samengestelde lijst
wisselt van plek met acteur en Passion of the
Christ-regisseur Mel Gibson. Topgolfer Tiger
Woods bezet de tweede plek.
Het tijdschrift kijkt niet alleen naar de verdien
sten van de sterren over het afgelopen jaar, maar
peilt tevens de populariteit. Zo wordt onder meer
onderzocht hoe vaak ze op internet worden ge
noemd.
Winfrey, die wekelijks alleen al in de VS dertig
miljoen kijkers trekt en wier show in 112 landen
wordt uitgezonden, verdiende vorig jaar 225 mil
joen dollar. Gibson toucheerde 185 miljoen dol
lar (voornamelijk met de verkoop van Passion-
dvd's), terwijl golfer Woods zo'n 87 miljoen bij
elkaar sloeg.
Vierde op de lijst is Star Wars-regisseur George
Lucas, die 290 miljoen dollar in de wacht sleepte.
Basketballer Shaquille O'Neal staat op plaats vijf,
gevolgd door regisseur Steven Spielberg, acteur
Johnny Depp, de popartiesten Madonna en Elton
John en acteur Tom Cruise.
slechtziende bezoekers. De
complete cast van het theater
staat, geschminkt en in vol or
naat, klaar voor de ontvangst
van haar bijzondere gasten. Ac
teurs en actrices laten hun stem
horen, hun gezicht betasten en
hun kleding bevoelen. Een
pruik op? Geen probleem. Voel
maar. Om de bezoekers zo opti
maal mogelijk voor te bereiden
op het stuk dat ze gaan zien
krijgen ze ook al ruim voor de
voorstelling de teksten van de
verschillende acteurs in braille
schrift en op cd.
muziek recensies
Lidy van der Spek
Concert: Collegium Musicum o.l.v. Gilles
Michels en Ouentin Clare, m.m.v. Jan
Douwes, bas. Gehoord: 17/6,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Leids Studenten Koor en Orkest
'Collegium Musicum' is niet zo
maar een studentenorkest. Met
zijn meer dan 150 leden is het 't
grootste studentenmuziekge
zelschap van Nederland, met
een grootkoor, kamerkoor en
een symfonieorkest. Beide ko
ren staan o.l.v. Gilles Michels:
het orkest wordt door Quentin
Clare gedirigeerd.
Het zal Leiden niet ontgaan zijn
dat Collegium Musicum is op
getreden op de nieuwjaarsbor
rel van B&W, bovendien tijdens
de eredoctoraat-uitreikingen
aan Nelson Mandela en Konin
gin Beatrix: het zijn niet de eer
ste de beste die onder hun ge
hoor hebben gezeten. Dat moet
toch iets zeggen over de kwali
teit van hun optredens: en dat
blijkt.
'De eeuwige levenscyclus' staat
in dit concert centraal, met als
hoogtepunt het eerste deel uit
'Songs of Twilight' van compo
nist en dirigent Jeppe Moulijn,
speciaal voor CM geschreven.
Maar voordat dit drama het
licht ziet, speelt CM vier delen
uit de Suite 'les Biches' van
Poulenc, en twee Liturgische
Liederen van Tchaikovsky. Bij
de eerste tinkelende harpgre-
pen lijkt het wel of lieflijke hin-
des met hun geweitjes achter
een twijg blijven
hangen.Verderop is er geen
hinde meer te bekennen in de
pittige, ritmisch tegendraadse
blazersdeunen die steeds boven
de strijkers uitswingen, wat
overigens niet altijd even goed
lukt. Tedere motiefjes voor fluit
en houtblazers zijn als kleine
eilandjes in een steeds wisse
lende klankenzee vol vuur en
kleur, die in de finale schitte
rend schetterend tot stilstand
komt.
Mooie zwevende sopranen,
vermengd met alerte, stabiele
alten gaan vooraf aan serene
vierstemmigheid met fraaie ho
mogene mannenstemmen in
Tchaikovsky's Liturgische Lie
deren. De hemelbestormende
dynamiek blijft overeind staan
als een monumentale rots die
door vrouwenstemmen spiritu
eel met zonnenstralen wordt
gestreeld in het ijzersterke Hal
lelujah. De bassen creëren hier
een fraaie aardedonkere lage
toon.
Moulijns 'Songs of Twilight'
wordt ingeluid door schallende
hooms, die ruimschoots wor
den overgoten met suizend
snarenspel. Waarop het koor
als één blok de bede uitroept:
'Ga voort mijn lied, ga voort
God zal mij inspireren'. Het lijkt
alsof er een stormwind door or
kest en koor waart met heftige
lange vlagen, waarin sirenen
(sopranen en alten) hoog en ijl
zingzuchten. Helle schelle flui
ten, donkere, naargeestige
hooms groeten 'de morgen die
geen straal verlicht'. Groots en
meeslepend pakt Moulijn de
ballade 'the nameless One' van
James Cl. Mangan bij haar klad
den. Mahler, Wagner, maar ook
die vleug Engelse wind van Mi
chael Tippett, en verder een be
vlogen Moulijn, brengt CM
spectaculair en indrukwekkend
'tot leven in de dood'.
Ook na de pauze twintigste-
eeuwers. De Vier religieuze
Songs of Prayer van Copland
voor kamerkoor beginnen met
een deinende vocalise die
steeds terugkeert. De mannen
stemmen zingen fraai homo
geen, transparante sopranen
slingeren zich haarzuiver door
het stemmenweefsel heen. Het
tweede motet heeft een sterk
evocatief karakter, dat door alle
vier stemgroepen sterk en stra
lend wordt waargemaakt. In de
golvende bewegingen bieden
lang aangehouden lijnen stu
ring en vaart. 'Sing Ye Praises'
danst, licht staccato met fraaie
eensgezinde inzetten en een
bijzonder evenwichtige stem
verdeling.
Op enkele inzinkingen na weet
Clare de spanning vast te hou
den in Coplands lange suite Ap
palachian Spring, zowel in
kleurrijke uitspattingen als in
doorschijnende fragiele harmo
nieën.
Tot slot van de Spaans/Franse
componist Federico Mompou
Tos Improperios' voor solist,
koor en orkest. Hier falen de so
pranen een enkele keer met een
onzekere inzet. Het doet echter
niets af aan de indrukwekkende
koorzang in extravert wisselen
de harmoniek, die betoverende
melodielijnen genereert. De ba
riton Jan Douwes laat zich nim
mer inpakken door de overwel
digende koorzang, zingt met
een warm, indringend en voor
al innemend timbre.
(advertentie)
DE BESTE
PLAATSEN NU NOG
BESCHIKBAAR!
CIRQUE DU SOLEIL
7TTW
Rotterdam - naast Ahoy'
Boek vandaag nog!
Box Office 010 410 49 05
0900 02B3 Uscpm)
cirquedusoleil.com
DE ZEVENDE
HEMEL
nyt
h
o-
;oc
Welke film zou iedereen gezien
moeten hebben? Wat is het
mooiste boek ooit geschreven?
Welke muziek weet telkens
weer te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller tijden?
Kortom: waarmee is Lucie Lee-
ne, edelsmid en werkzaam bij
de gemeente Leiden bij de
dienst Cultuur en Educatie in de
zevende hemel?
Beste boek
„Eigenlijk vind ik het boek dat
ik het laatst heb gelezen altijd
het beste omdat ik er nog zo
inzit. Maar als ik een keuze
moet maken dan het hele oeu
vre van Renate Dorrestein. Ik
ben steeds weer nieuwsgierig
naar het volgende boek. De
donkere kanten van haar ka
rakters geven het verhaal bi
zarre wendingen en verrassen
me telkens weer."
Beste muziek
„Het album 'Blonde on Blon
de' van Bob Dylan. En dan
vooral het nummer 'Sad Eyed
Lady Of The Lowlands'. Een
prachtige ingehouden balade
van tien minuten met perfecte
ondersteuning van instrumen
ten. Helemaal in balans met
Dylan's karakteristieke stem.
Het is teder, hoofs en tegelij
kertijd relativerend. De sner
pende mondharmonica legt
extra accenten en beklemtoont
zijn woorden, waardoor het
nooit zoetsappig of te mooi
wordt, maar er eerder iets
vileins toevoegt."
Beste film
'Don't Look Now' met in de
hoofdrollen Donald Suther
land en Julie Christie. Een film
uit de jaren zeventig. Het ver
haal speelt zich af in Venetië -
op de rand van het leven en de
dood. Een prachtige vrijscène
en synchroon lopend daaraan
de verdrinkingsdood van een
kind trekken je mee in een we
reld van onmacht en verlan
gen. De sfeer van vergankelijk
heid en het diepe zwarte water
van het verlaten Venetië geven
extra dimensies aan het ver
haal over een man en een
vrouw die de dood van hun
kind ieder op hun eigen ma
nier beleven en verwerken."
Beste kunstwerk
„'De groene kathedraal' van
Marinus Boezem. Midden in
het vlakke polderlandschap
rond Almere. Aangelegd vol
gens de plattegrond van de
Notre Dame van Reims. Een
gothische kathedraal van bo
men. Populieren als pilaren
reiken naar de hemel en bena
drukken nog sterker dan ste
nen zuilen het streven van de
mens om het aardse te ontstij
gen. Ernaast staat als tegen
hanger een negatieve kathe
draal, uitgespaard in het bos.
Het kunstwerk verandert per
seizoen en is na 2006, als de
bomen hun hoogste punt heb
ben bereikt, weer onderhevig
aan verval. Ik hoop dat ze het
niet te goed onderhouden en
de natuur zijn gang laten
gaan."
tekst: Ad van Kaam
foto: Henk Bouwman
4
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Billy, wonderkind in de
schaduw door Blokfluitensemble
Praetorius o.l.v. Norbert Kunst
M.m.v. Gary Boyce. Tekst: Dick van
Teylingen. Regie Paul Koek. Gezien:
17/6, Scheltema, Leiden. Nog te zien:
t/m 3/7, aldaar.
Cross-overs zijn in. Het is
niet de eerste keer dat Blok
fluitensemble Praetorius
zich aan de jazz waagt, maar
met 'Billy, wonderkind in de
schaduw' doet het ensemble
ook een serieuze poging tot
een muziektheaterproductie.
De hommage aan Billy Stray-
hom, jazzmuzikant in de
schaduw van Duke Elling
ton, met muziek, zang, film
en zelfs drank lijkt over alle
ingrediënten te beschikken
om een avontuurlijke voor
stelling te worden, maar uit
de schaduw komt Billy niet.
'Billy, wonderkind in de
schaduw' is een geestig idee,
maar is in praktijk een wat
bleke aaneenschakeling van
jazznummers gearrangeerd
voor blokfluit, waarin het ge
sproken woord voor afwisse
ling zorgt, maar nauwelijks
lijn aanbrengt.
Billy's leven komt uit de hy-
perkorte verbindende tek
sten nauwelijks uit de verf.
Voor een muziektheaterpro
ductie gebeurt er domweg
veel te weinig. Acteur en
zanger Gary Boyce is een
theatrale verschijning met
een operateske falset die aan
de standards iets pervers'
verleent, maar hij heeft echt
te weinig te doen. Hij be
commentarieert iets wat we
blijkbaar allemaal horen te
weten. Een figuur van vlees
en bloed neerzetten, was
duidelijk niet zijn opdracht.
Dat maakt de voorstelling
nogal trekkerig - want door
zijn aanwezigheid blijf je ho
pen dat de pretenties waar
gemaakt worden, dat er toch
nog iets gaat gebeuren, dat
het meer wordt dan een aan
gekleed blokfluitconcert.
De door Praetorius gekozen
stukken zijn ongetwijfeld re
presentatief voor de compo
nist Strayhom, maar de tin
telende energie verdwijnt in
het toch wat eenvormige to
taalgeluid. Norbert Kunst en
Robert Andriessen zorgden
voor kunstige arrangemen
ten, maar - eerlijk is eerlijk -
het spat er niet vanq^
Praetorius speelt de^feftijk.
maar een beetje stijfLeven-
dig wordt het pas bij 'Rain
check', dat door heldere sa-
menspraakjes toch een beet
je gaat sprankelen. Ook
wordt de melancholieke
toon in 'Mood Indigo' (niet
van Ellington, zoals het pro
gramma meldt, maar van
nog zo'n schaduw-compo-
nist Bamey Bigard) raak ge
troffen.
Het sterkst is Praetorius in
'Take the A-train' dat exact
en soepel klinkt, wellicht
mede door het ingeblikte mi
ni-combo van piano en sna
res dat het tempo erin
houdt. Daar buit Praetorius
zijn timbre uit: de blokflui
ten mogen tekeer gaan als
hese stoomfluiten.
