REGIO
Van de tekentafel, niet van de apen
Vis
ier
bövën
vraag
Moet Intelligent Design op het lesprogramma?
uit de archieven
vet cool
colofon
MAANDAG 13 juni
Het wereldkampioenschap voetbal voor spelers onder de 20 jaa
Nederland trekt veel
De schepping staat weer in de schijn
werpers. Niet blind toeval maar een
slimme ontwerper schuilt achter het
leven, zo verkondigt de nieuwe 'Intel
ligent Design'-stroming. Moeten mid
delbare scholen aandacht besteden
aan dit 'redelijk alternatief voor de al
oude christelijke scheppingsleer?
Aanhangers van Intelligent Design
(ID) menen de hand van een mees-
terontwerper te herkennen in de na
tuur. Die kan volgens hen onmoge
lijk zijn ontstaan als de som van toe
valligheden, opeengestapeld door
natuurlijke selectie. Ingewikkelde
machines als een worm, een roos of
een mens moeten wel op een teken
tafel zijn ontstaan.
„Kijk naar een muizenval", zegt
schoolboekenschrijver M. van der
Palm. „Het is een complex ding, met
een veer, een slagpen, een platform
pje. Als er een van die onderdelen
ontbreekt of tekort schiet, dan werkt
het niet: de muis blijft vrij rondlo
pen. Net zo is het met de biochemie
in cellen: het ene onderdeel stuurt
het andere nauwkeurig aan, anders
werkt het hele systeem niet. Dat is
een enorm probleem voor het dar
winisme, want die eist dat elk sys
teem stapsgewijs kan ontstaan, langs
kleine verbeteringen die in de strijd
om het bestaan elk een klein voor
deel opleveren voor de soort. Maar
wat heb je aan alleen een veer of een
slagpen? De muizenval moet com
pleet worden afgeleverd. Anders heb
je er niks aan."
Van der Palm werkt bij een uitgeverij
van schoolboeken, maar is ook theo
loog en gaat voor in Hersteld Her
vormde kerken in Katwijk en Voor
schoten. De biologieboeken die hij
schrijft ruimt aandacht in voor het
creationisme, de leer die uitgaat van
een schepper in plaats van toeval.
Van der Palm spreekt liever niet van
creationisme - 'Veel mensen hebben
daar een vooringenomen afkeer van'
- maar van Intelligent Design. „ID
maakt geen gebruik van religieuze
argumenten. Dit in tegenstelling tot
het darwinisme, dat doorspekt is
met levensbeschouwelijke visies.
Het is onlosmakelijk verbonden aan
de stroming van het naturalisme: al
les is materie en het resultaat van de
keten van oorzaak en gevolg. Dat is
een filosofie, geen wetenschap."
De theoloog/bioloog is blij met het
recent opgelaaide debat en de aan
dacht voor ID. Hij vindt dat scholen
nu te eenzijdig aandacht schenken
aan de evolutieleer. „De theorie
rammelt. In elk geval zit hij niet zo
vast in het zadel als andere theorie-
en in de natuurwetenschap. De kri
tiek erop neemt toe en de school
boeken lopen twintig jaar achter.
Het zijn meer dan alleen een paar
gaten in de evolutietheorie. Het pro
bleem is niet dat de theorie niet
compleet is, maar dat-ie fundamen
teel niet klopt."
De schoolboeken die Van der Palm
schrijft, komen niet alleen op chris
telijke scholen terecht maar ook op
openbare. Alle scholen, christelijk of
openbaar, moeten de voors en te-
gens van een wetenschappelijke the
orie behandelen.
Ook bij het protestants-christelijke
Visser 't Hooft College in Leiden ko
men zowel de evolutieleer als het
scheppingsverhaal aan bod. Maar
niet als gelijkwaardige wetenschap
pelijke theorieën, benadrukt rector
Kuurman. „Je kan ze niet vergelij
ken, zelfs niet als appels en peren -
dat is tenminste nog allebei fruit.
Het verhaal in Genesis moet je lezen
vanuit de joodse verhaaltraditie. Een
verhaal dat is ontstaan bij een woes
tijnvolken dat zich existentiële le
vensvragen ging stellen. Als je het
God schept de wereld en het leven. Illustratie: Gustave Dore
scheppingsverhaal letterlijk neemt,
is de aarde 6000 jaar oud. We hoe
ven het er niet lang over te hebben
dat dat niet zo is. We respecteren het
geloof aan een schepping, maar ou
ders moeten de school niet gaan ver
tellen hoe we het vak moeten geven.
Jaren geleden bood een vader aan
om zelf een aardrijkskundemethode
aan te schaffen voor alle brugklas
leerlingen, een die uitging van het
scheppingsverhaal. Met hem heb ik
een goed gesprek gehad, ik heb hem
genereus bedankt voor het aanbod
maar heb hem geadviseerd om een
andere school te zoeken."
Verdient ID - dat beweert geloofsar
gumenten buiten beschouwing te la
ten - wel een respectabele plek in
het lesprogramma? „ID is een theo
rie waar de wetenschap zich maar
over moet buigen", zegt Kuurman.
„Net zoals bij het darwinisme moe
ten ze maar kijken of de theorie is te
ontkrachten. Bij de evolutietheorie is
dat nog niet gelukt, voor zover ik
weet."
Op het Andreas College in Katwijk,
waar het gros van ouders en leerlin
gen met het scheppingsverhaal is
grootgebracht, bestaat meer aan
dacht voor schepping èn ID. Biolo
gieleraar Dirk Kuyt krijgt van zijn
vmbo-leerlingen wel eens verbaasde
reacties als Darwin ter sprake komt.
„Ze zeggen dan: maar God heeft
toch het leven geschapen? Als bio
loog kan ik daar alleen maar naast
zetten dat er ook een andere manier
van denken bestaat. Het evolutiever
haal is examenstof, dus plaatsen wij.
het naast het scheppingsverhaal -
waar wij als christelijke school na
tuurlijk achter staan. We behandelen
de twee als wetenschappelijk gelijk
waardige theorieën, ja. We krijgen
wel eens een reactie van ouders die
zeggen: mijn kind hoeft niet te horen
over de evolutieleer. Het antwoord is
dan heel simpel. We dringen kinde
ren de evolutietheorie niet op, maar
vinden wel dat ze er kennis van
moeten némen. Als ze samen met
thuis kiezen voor het scheppingsver
haal, dan is dat dik voor mekaar,
daar staan we als christelijke school
achter."
Kuyts collega M. Van Lokhorst gaat
een stap verder. „Ik geef les vanuit
de christelijke identiteit. Het leer
boek legt de evolutietheorie uit,
maar ik zeg er altijd bij: het is een
theorie, het is niet bewezen, ik ge-,
loof er zelf ook niet zo in. Toch moe
ten leerlingen niet onbekend blijven
met hoe de wetenschappelijke we
Waardering voor jot
voetballers is terech
reld erover denkt. In de bijbel staat:
onderzoek alles en behoud het goe
de. Ik ben er zelf heel duidelijk in dat
ik kies voor het creationisme."
Natuurlijk ga ik ervan uit dat het le
ven is geschapen door God, zegt ook
Van der Palm. „Het is het eerste
punt in de geloofsbelijdenis. Maar in
je wetenschappelijke werk laat je dat
buiten beschouwing. Discussie
daarover laat je achterwege met je
ongelovige medewetenschapper,
maar de innerlijke overtuiging
blijft."
Silvan Schoonhoven
Vijf veelgehoorde argumenten
tegen de evolutieleer:
De kans dat spontaan een zich
zelf duplicerend molecuul ont
staat, leven' dus, is oneindig
klein. Er moet wel een ontwer
per achter schuilen.
Er zijn organen die niet gelei
delijk kunnen ontstaan omdat
de tussenstadia geen evolutio
nair voordeel opleveren. Met
een halve vleugel kan je niet
vliegen.
Als de natuurwetten in het
heelal (zoals de zwaartekracht)
maar een fractie anders waren
geweest, was er überhaupt geen
leven mogelijk geweest. Het uni
versum lijkt wel op maat ge
maakt. Ook die perfecte afstem
ming kan geen toeval zijn.
Mutaties in het DNA, volgens
darwinisten de motor achter
evolutionaire verandering, leve
ren vrijwel nooit een verbetering
op, alleen maar een handicap.
Evolutie vindt dan misschien
wel plaats op kleine schaal, bin
nen de soorten, maar de ene
soort kan nooit een andere wor
den.
Vijf veelgehoorde argumenten
tegen creationisme en ID:
Dieren, en ook de mens, zitten
verre van perfect in elkaar. Li
chamen vertonen allerlei 'repa
raties' en geïmproviseerde om
wegen en dat is niet de manier
waarop een ontwerper met een
vooropgezet plan te werk zou
gaan.
ID is geen echte wetenschap,
omdat het zich concentreert op
wat de wetenschap nog niet weet
- en dat zijn steeds kleiner wor
dende eilandjes. ID neemt het zo
op voor een 'God van de gaten',
zeggen de critici.
Moord, doodslag, incest, ziek
te, parasitisme: de natuur en de
strijd om het bestaan zijn wreed.
Niet zoals een intelligente ont
werper zijn wereld zou inrich
ten. Als hij een goed hart heeft,
tenminste.
Wie uitgaat van een schepper
omdat complexiteit niet door
toeval kan ontstaan, verklaart
nog niets. Want wie heeft de ont
werper ontworpen?
Waarom zou een ontwerper al
le verdwenen soorten hebben la
ten uitsterven? Wat was er mis
met de trilobiéten en dinosauri
ërs?
bekijks. Televisiekij
kers uit de hele we
reld volgen de ver
richtingen van de
jonge talenten uit 24 landen. FRED ARROYO uit Voorhout zit, ali
scout van Ajax, zelfs op de eerste rij.
Hoe volgt u het WK?
„Ik zie heel wat WK-wedstrijden live. Ton Pronk, hoofd scoui
bij Ajax, stuurt mij naar bepaalde duels. Gisteren was ik in U
vanavond zat ik in Tilburg op de tribune bij Italië - Colombu
Syrië - Canada. Maar als ik wedstrijden thuis zie, vind ik dat
niet erg, want op de televisie zie je alles nog beter."
Welke favoriete landen of spelers hebt u?
„Je kent misschien mijn Spaanse achtergrond. Diep in mijnl
gaat mijn voorkeur uit naai
derland en Spanje. Maar be
roepshalve moet ik alle teai
jectief bekijken. Datzelfde g
voor de spelers, al kijk ik mi
schuin oog wel hoe de spel
van Ajax het doen."
Al die aandacht voor voed
die alles nog moeten bewij
vindt u dat overdreven?
„Helemaal niet. Sommigej
gens voetballen al bij grote
en staan op de drempel vai
nationale seniorenelftal. Bi
dien spelen jonge spelers vaak lekker onbevangen. In het bu
land waarderen ze deze teams al. Nu het toernooi in Nederl<
zien de mensen hier ook hoe goed dit voetbal is. Dat vind ik
recht."
Wat vindt n van al die aandacht voor het huwelijk van een
balier als Rafael van der Vaart, die ook nog lang niet alles
bewezen?
„Een huwelijk van een bekende Nederlander staat op zichze
heeft niets met voetbal te maken. Ik heb tien minuten naar'
welijk van Van der Vaart en Sylvie Meis gekeken, omdat miji
vrouw het wilde zien. Zij geeft weer minder om voetbal, ma;
kijk liever naar het WK onder 20 jaar dan naar welk huwelijk
ook."
Wanneer zit u voor uw eigen zoon op de tribune bij een Wï
„Het hangt er vanaf welke je bedoelt. De ene voetbal in de C
Foreholte en de andere in de E2 van Ajax. Ik probeer ze allet
volgen, maar heb geen enkele bijbedoeling. Als ze maar mei
zier voetballen."
tekst: Tim Brouwer de Koning
foto: GPD/ Peti
Nederland leeft ongezond. Meer dan 60 procent van de bevolking
beweegt niet genoeg. Ook is het slecht gesteld met het Hollandse
voedingspatroon. Het merendeel van de burgers eet zichzelf dik
en ziek. De overheid investeert fors in de strijd tegen het onge
zonde leefpatroon. Journaliste Nancy Ubert probeert haar leven
te beteren en doet daarvan wekelijks verslag.
„Wil je tonijn op je pizza",
blèr ik in de richting van mijn
dochters vriendin. „Als er
geen dolfijnen voor die tonijn
zijn gestorven, wil ik dat wel",
is Jennifers antwoord. „Dolfij
nen gestorven", echo ik.
Prompt krijg ik een beknopte
lezing over de tonijnvangst
die jaarlijks duizenden dolfij
nen het leven kost. „Gordij
nen des doods, worden die
visnetten genoemd. Geef het
blikje eens. Kijk er staat een
speciaal logo op. Dat betekent
dat de tonijn dolfijnvriende-
lijk is gevangen."
„Ik weet dat je met gezond en
verantwoord eten bezig bent,
maar nou heb je ook wat van
mij geleerd", besluit Jennifer
met enige trots haar relaas.
Prompt voel ik me zwaar
schuldig. Al die jaren heb ik
indirect meegewerkt aan de
dood van dolfijnen!
„Eet jij dan ook geen vlees",
informeer ik met valse inte
resse. (Ik hoop dat ze geen ve
getariër is, want dan heb ik
een leuk lesje voor haar.) Jen
nifer blijkt graag een plak ham
op brood te eten. Ook een ge
haktbal vindt ze niet te ver
smaden. „Wij eten geen
vlees", speel ik mijn troef uit.
„Op de computer hebben we
een paar leuke filmpjes voor
je staan. Die schetsen een
beeld van het leven van de
mestvarkens en al het andere
slachtvee. Daarna lust je nooit
meer worst."
Dochter Roxanne en haar
vriendin willen weten hoe
lang ik al geen vlees meer eet.
Met plezier vertel ik over mijn
vleesbekering. „Ik was zeven
tien. In die tijd werkte ik in
een verpleeghuis, op een af
deling voor dementerende
ouderen. Om te zorgen dat de
bewoners hun medicijnen
binnenkregen, deden de zus
ters de fijngemalen pillen,
druppels en drankjes door het
eten. De meeste oudjes aten
hun eten niet op. De restjes
van de borden verdwenen in
grote plastic emmers.
Op een dag vroeg ik wat er
met die kliekenmassa gebeur
de. 'Een boer haalt de em
mers op. Het is voer voor zijn
varkens', was het antwoord.
Ik schrok me rot. Tussen de
hamburgers, sperziebonen en
aardappels zaten fijngemalen
kalmerende tabletten en
druppels tegen grote onrust.
Dat kregen die varkens ook al
lemaal binnen. Vanaf dat mo
ment at ik nooit meer var
kensvlees. Zij krijgen die troep
binnen dus uiteindelijk ik
ook, was mijn redenering. Ik
bedacht me ook nog dat het
schandalig was dat die biggen
ook varkenslapjes binnenkre
gen. Ze aten hun soortgeno
ten op! Enfin, van lieverlee liet
ik ook de andere vleessoorten
staan."
„Maar je eet wel vis. Wie weet
wat die dieren allemaal bin
nenkrijgen in de vervuilde
zee", scoort Jennifer weer een
punt. Roxanne: „En zijn de
groenten die je koopt altijd
onbespoten? En hoe is het
met het fruit gesteld?"
„We hadden het over gekook
te en gebraden lijken", pro
beer ik de genadeloze aanval
te ontwijken. „Ik leef bewust
en denk na over het milieu en
de maatschappij en ik pro
beer op mijn manier een bij
drage te leveren. Jullie ook?
Wat zijn dat voor laarzen, Jen
nifer, een leren paar? En Rox,
jij brult tegen iedereen dat je
vegetariër bent, maar bij mij
zeur je steeds om een broodje
kroket." „Ik zeur ja, maar ik
krijg dat broodje niet omdat
jij zogenaamd zo vet cool be
zig bent. Jennifer, heb je geen
medelijden met me? Ik heb
hier geen leven." „Ik dan wel
bij mij thuis? Daar wemelt het
ook van de ik-doe-net-alsof-
ik-bewust-eet-personen.
„Ik kan gewoon niet zonder
vlees", stelt Jen. Ik probeer
haar te overtuigen dat 'vlees-
honger' vooral psychologisch
is. Zogenaamd geeft vlees een
vol gevoel, daarom krijg je het
idee dat je iets mist als je het
hamlapje weglaat. Vleesver
vangers kunnen een oplossing
bieden. Ook peulvruchten en
granen geven een verzadigd
gevoel. Het belangrijkste is
dat er variatie zit in je voe
dingspatroon. Net als bij elk
dieet, trouwens. Fruit, (blad)
groenten, zaden, noten en
volle granen moeten elke dag
op tafel staan.
Maar of je nu wel of geen
vleeseter bent; één twee
keer per week vis eten is altijd
goed, heb ik via mijn pro
gramma van www.mijnleef-
stijl.nl geleerd. Vis bevat over
het algemeen veel minder vet
dan vlees. En als de vis wel vet
is (tonijn, sardines, bokking,
zalm) dan gaat het om onver
zadigd vet. Goed vet dus. Vet
te vis is een uitstekende bron
van eiwitten en leverancier
van belangrijke vetzuren,
's Avonds zie ik op de televisie
een spotje waarin wordt ge
waarschuwd voor het gevaar
dat de zeeën totaal leeggevist
dreigen te raken. Triest begin
ik te piekeren. „Voortaan ook
geen vis meer", meld ik de
twee meiden even later. Rox
zucht overdreven diep. „Ja
hoor ga jij maar in je eentje de
hele wereld verbeteren. Dat je
bewust leeft is voor mij al
zwaar genoeg."
Nancy Ubert
Reageren? n.ubert@hdc.nl
ANNO 1955, Maandag 13 Juni
LEIDEN - Een concours hippique is behalve een sportieve man
tie evenzeer een feest van kleur en charme. Zo was ook het corn
hippique ter gelegenheid van het Leidse lustrum, gistermiddag
Leidse Hout geprojecteerd, als een feestelijk hoogtepunt in de
ten- en reünistenviering bedoeld, zonovergoten en charmant. H
anders gelopen. Gisterochtend zag het weer er al niet te florissa
in het begin van de middag toen de eerste toeschouwers naar d
se Hout trokken, begon het min of meer miezerig te druppelen,
werden het reguliere regenbuien, en tegen vier uur demonstree
herfstsfeer zich behalve door middel van een scherpe en koude
ook door stortbuien, die zelfs de heldhaftigste toeschouwers op
open tribunes en de wandelpaden naar beter oorden joegen.
ANNO 1980, vrijdag 13 juni
LEIDEN - Welk kind vindt het niet vervelend om geslagen te 11
De jeugdschakers gisteravond op het Stadhuisplein vonden h e
'maar niks' als oud-wereldkampioen Max Euwe of de Leidse: jj
meester John van de Wiel dat deden, op een levend schaaktx bi
het Leidse Stadhuisplein. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien i i
plaatsing 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op giro
8406 t.n.v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermeil
Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante b«
de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt
binnen drie weken thuisgestuurd.
Leidsch Dagblad
Directie: T, Klein en H. de Wit
E-mail: directie@hdcmedia.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdcnl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
De openingstijden van de receptie zijn:
Maandag tot en met donderdag
van 08.30 -16.30 uur
Vrijdag van 08.30 -12.30 uur
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten: overlijden, geboorte, jubilea
en andere familieberichten, desgewenst met
foto en/of afbeelding, via www.hdcmedia nl of
per e-mail: familieberichten@nhd.hdc,nl.
Indien geen e-mail: fax 072-5196696, tel. 072-
5196699.
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t..
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5150 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut. ine.)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post 0
worden verzonden geldt een toesla
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (grati
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.1 jj
(als op zaterdag voor 12.00 uur wc e
wordt de krant dezelfde dag nabe;
tussen 12.00 en 13.00 uur belt. ont
krant op maandag)
OPZEGGEN
Opzeggen van abonnementen, uit;
schriftelijk, uiterlijk één maand voc
de abonnementsperiode, t.a.v. afdr b
lezersservice, postbus 2,1800 AA Al le
Voor leveringsvoorwaarden abonc e
www.leidschdagblad nl of KvK-nu
37014187.
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrt
aanzien van (de inhoud van) deze
worden uitdrukkelijk voorbehoud!
rechten berusten bij HDC Uitgever 'g
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken p,
beeldende kunstenaars aangesloti
CISAC-organisatie zijn geregeld m<
Beeldrecht te Amstelveen e
ul
HDC Media BV is belast met de ve
gegevens van abonnees van dit ds
gegevens kunnen tevens worden f
gerichte informatie over voordeel Ut
en te geven, zowel door onszelf al Brl
derden. Heeft u hier bezwaar tege |(jf
u dat laten weten aan HDC Media ig
Lezersservice, postbus 2,1800 AA
