Nederland lijkt nog te calvinistisch om de helikopter te nemen
H DC 233
ZATERDAG
11 JUNI
2005
Een helikopter is ideaal om de files te omzeilen.
Toch loopt Nederland er niet warm voor, tot
verdriet van heli-fanaten.
„Dit land is te calvinistisch."
door Ilse Thoonsen
De zon brandt deze zaterdag genade
loos op de glazen cockpit van Frank
Coolens zwarte R44-helikopter.
Schimmen van de rotorbladen razen voorbij
het raam terwijl het toestel op de grond zijn
verplichte twee minuten warm draait. Als
het gebulder van de motor zijn maximum
heeft bereikt, laat Coolen langzaam zijn heli
van de grond loskomen tot zo'n 600 voet,
ongeveer 180 meter.
Met 210 kilometer per uur glijdt het Bra
bants-Limburgse landschap onder de heli
kopter door. Minikoeien grazen op groene
handdoeken. Turkooise vlakken lichten op
waar villabewoners een zwembad in de ach
tertuin hebben. De kaarsrechte lijn van de
Zuid-Willemsvaart verdwijnt strak richting
de horizon.
De ranke heli laat een bescheiden schaduw
achter op de grond. Op het dunne lijntje dat
van de A2 overblijft, schieten kleine wagen
tjes op en neer. Frank Coolen knikt naar het
panorama buiten. „Hier geniet ik nog altijd
van."
Limburger Coolen stalt zijn luxe bezit in een
hangar op het Brabantse vliegveld Kempen
in Budel. Over de weg is de rit van huis naar
Budel een tocht van een half uurtje, met de
helikopter slechts luttele minuten. Coolen,
in het dagelijks leven directeur van een ma
chine- en gereedschaphandel, gebruikt zijn
toestel om klanten rond te vliegen. Als aar
digheidje, zoals andere zakenmensen hun
klanten op een diner of een avondje skybox
fêteren.
Daarnaast gaat hij soms met zijn heli op va
kantie buiten Nederland. In exact twee uur
en veertig minuten vliegt hij vanaf luchtha
ven Kempen naar zijn vaste skibestemming
in het Oostenrijkse Vorarlberg. Hij vliegt ook
gewoon voor de kick.
Coolen verkeert als heli-eigenaar in select
gezelschap. Momenteel zijn er in Nederland
maar zo'n twintig particulieren die een heli
kopter voor eigen gebruik bezitten, zo blijkt
uit registratiecijfers van de Inspectie Verkeer
en Waterstaat. Het gaat daarbij om mensen
die de heli inzetten als vervoermiddel voor
zichzelf. Ze reizen er mee naar zakenafspra-
ken, vliegen voor de lol of gaan er mee op
vakantie.
Het lijkt zo mooi: een helikopter bezitten om
de files te omzeilen. Ondernemers als Adam
Curry en Hennie van der Most gaan er prat
op dat zij zich het liefst per helikopter ver
plaatsen. De praktijk is echter weerbarstiger.
Een heli in de schuur om niet in de file te
hoeven staan blijft - zelfs voor degenen die
er het geld voor hebben - meestal een uto
pie.
VI uchtplan
In Nederland kun je niet op elk gewenst mo
ment in je toestel springen. Om op plaatsen
buiten vliegvelden te landen moet je bij ge
meenten een zogeheten verklaring van geen
bezwaar aanvragen. Bij sommige gemeenten
komt die binnen een paar minuten van de
fax rollen, maar in veruit de meeste gevallen
kost het verkrijgen van zo'n verklaring da
gen, zo niet weken.
Wie de verklaring eenmaal heeft, kan er ech
ter niet zomaar op los vliegen. Bij de Inspec
tie Verkeer en Waterstaat en het Korps Lan
delijke Politiediensten (KLPD) moet je een
Groningen, Zwolle, Arnhem, Utrecht, Am
sterdam, Den Haag en Eindhoven. De on
dernemers mikken op het tweede kwartaal
van 2006 om met minimaal tien plaatsen
van start te gaan.
„Nederland is er rijp voor. Mensen worden
knetter van de vervoersproblemen", bena
drukt Dekker. „Helikopters worden nog ge
associeerd met iets zeer elitairs. Wij probe
ren het als normaal vervoermiddel te bren
gen. Niet als alternatief voor woon-werkver-
keer overigens. Zo'n lijndienst is vooral inte
ressant voor zakenmensen die per se op een
rijken
afgesproken tijdstip ergens willen zijn. Of die
voor hun werk op één dag zowel Eindhoven,
Rotterdam als Amsterdam aan willen doen.
Dat red je niet met het openbaar vervoer,
een taxi of een privé-chauffeur."
Die lijndienst is vooral bedoeld voor ande
ren dan de happy few die zich zelf een heli
kopter kan veroorloven, aldus Dekker. Dat
neemt niet weg dat ze met hun helihavens
tegelijkertijd hopen ook die heli-eigenaars te
kunnen lokken door hen - zonder papieren
rompslomp - te laten landen op de Helinet-
havens.
Het zijn dit soort initiatieven die de moed
erin houden bij Frank Coolen. In 2002 richt
te hij een vereniging, Helisport, op om parti
culiere helikoptervliegers aan te moedigen.
Helisport wil het helikoptervliegen met geza
menlijke vliegtochten, lezingen en excursies
bevorderen. „We willen mensen in de lucht
houden én zorgen dat ze voldoende vlieg
uren blijven maken. Je ziet toch vaak dat de
animo er na een tijdje uit gaat bij mensen
die een PPL-brevet hebben gehaald. Nadat
je alle vliegvelden in Nederland een keer
hebt bezocht, wil je wel eens iets anders."
Gezelligheid
De gezelligheidsclub heeft inmiddels 52 le
den. Slechts tien bezitten zelf een toestel, de
rest huurt er een om de lucht in te kunnen.
Coolen is blij dat er toch nog enige groei in
het gezelschap zit. „Dit jaar zijn er alweer
drie bijgekomen."
Hij erkent dat daar ook C-leden bijzitten,
veelal echtgenotes van de brevetbezitters.
Van de tachtig procent vliegende leden zijn
er overigens slechts twee vrouw. Poepruig
vindt Coolen ze. „Helikoptervliegen is toch
nog een mannenwereldje. Je moet behoor
lijk technisch onderlegd zijn."
Slechts een klein deel van de mensen die
voor hun lol een brevet halen blijft daarna
vliegen, is ook de ervaring bij Helicon, een
heliverhuur- en lesbedrijf met vestigingen in
Bergen op Zoom en Lelystad. „Mensen zien
het als een uitdaging om het te leren, maar
wat moet je er dan mee?" moppert een zegs
man. „Je kunt er eigenlijk niks mee in Ne
derland. Ergens arriveren met een heli is
toch not done, net als vroeger een auto met
chauffeur dat niet was. Dit land is gewoon te
calvinistisch."
de
4 c -5 V <1 tiSss
Adam Curry is een van de bekende Nederlanders die er prat op gaan dat hij zich het liefst per helikopter verplaatst. Foto: WFA/Hennie Keeris
vluchtplan inleveren waarin staat hoe laat en
waar exact je opstijgt en landt. Van de tijd
winst is dan al weinig meer over. In Duits
land is het niet anders. In landen als Frank
rijk, Engeland en België mag je pas met een
helikopter ergens landen als je toestemming
hebt van de grondeigenaar.
Een helikoper bezitten kost bovendien han
denvol geld. Voor het brevet dat privé-vlie-
gen toestaat, het Privat Pilot License, zijn al
snel tegen de honderd lesuren zo'n 300 eu
ro per uur nodig. Het gangbare type voor be
ginnende vliegers is een Robinson-heli van
Amerikaanse makelij. De tweepersoonsvari
ant kost nieuw 180.000 dollar, de vierzitter
R44 zelfs minstens 380.000 dollar. Daar ko
men de verzekerings- en stallingskosten, af
schrijving, landingsgelden en brandstofkos
ten nog bij.
Gerben Rijkers van Lelykopters in Lelystad
omschrijft de doelgroep als 'mensen die het
hebben gemaakt in het zakenleven en er de
centen voor hebben'. Lelykopter is een van
de weinige heli-verhuurbedrijven in Neder
land waar particulieren ook op les kunnen
voor het benodigde PPL-brevet. Jaarlijks
meldt zich gemiddeld een tiental mensen
voor deze opleiding, hoewel de neergaande
economie voor een tijdelijke dip heeft ge
zorgd, aldus Rijkers.
Hoogte
Eenmaal in de lucht mag een helikopter zich
overal ophouden waar vliegtuigen mogen
zijn, zolang hij maar boven de 500 voet (on
geveer 165 meter) blijft. Dat kan in Neder
land ongeveer overal, behalve boven konink
lijke paleizen, militaire schiet- en oefenter
reinen, gasstations en kernreactoren. Be
woonde gebieden en industriegebieden
moeten op een hoogte van minimaal 1000
voet (zo'n 330 meter) worden gepasseerd.
Ook voor vogel- en broedgebieden en stilte-
gebieden gelden beperkingen. Op luchtkaar-
ten staat de minimale hoogte voor dergelijke
zones aangegeven. Zo geldt voor het Wad
dengebied een minimale hoogte van van
1500 voet, met speciale corridors waar tot
1000 voet mag worden gevlogen.
Importeur René van der Haring van Heli
Holland schat dat er per jaar op de Neder
landse markt hooguit één of twee heli's bij
komen, inclusief de toestellen die bedrijfs
matig worden gebruikt voor bijvoorbeeld
traumateams en pijpleidingcontroles. „In
Nederland heb je eigenlijk weinig aan een
helikopter", meent Van der Haring. „Dat er
nog sprake is van die hele minimale groei is
voorai te danken aan die paar enthousiaste
lingen die toch bereid zijn bij hun eigen zaak
een heli-landingsplaats aan te leggen."
In milieukringen roept de helikopter snel
weerstand op. Nieuwere helikopters vliegen
steeds stiller, roepen de liefhebbers, maar
die boodschap is aan milieuorganisaties niet
besteed. „Het is bezopen om een helikopter
in te zetten voor particulier transport", vat
Joris Wijnhoven van Milieudefensie krachtig
samen. „Helikopters maken vreselijke herrie.
Je zult maar in de buurt van een helihaven
wonen. En hun energieverbruik is enorm in
efficiënt."
Wijnhoven doet de belangstelling voor heli
kopters af als oprispingen van ondernemers
die het 'catchy' vinden en als 'speeltjes voor
de puissant rijken'. „Wij houden helikopters
graag in de hoek van dingen die we vooral
niet gewoon moeten gaan vinden. Godzij
dank is het in Nederland lastig om met een
heli gewoon van A naar B te komen."
Lijndienst
Drie ondernemers van Helinet zien juist een
gat in de markt in deze beperkingen. Ze wer
ken aan een complete lijndienst voor heli
kopters in Nederland, België en het Ruhrge-
bied. Die moet opereren vanuit helikopter
havens op industrieterreinen bij grote ste
den. De vluchtprijzen zullen vergelijkbaar
zijn met die van een taxirit. Volgens Helinet-
oprichter Aemoud Dekker is het geen kwes
tie meer óf, maar wannéér precies de lijn
dienst van start gaat.
Helinet is met meerdere gemeentebesturen
in gesprek en hoopt uiteindelijk ongeveer
twintig havens te realiseren, onder andere in
Limburger Frank Coolen maakt op vliegveld Kempen zijn helikopter klaar voor de vlucht. Hij vindt de heli eenip
vervoermiddel om de file te ontwijken. Nederland loopt er niet warm voor. Foto's: GPD/Cees Zorn
