Chodorkovski: negen jaar cel
ECONOMIE
'Franse 'nee' voorbode van meer tegenslagen Europese economie'
Meer mobieltjes
dan Nederlanders
Schiphol haalt KLM'er in huis
Ballast Nedam bouwt met Denen
eerste windmolenpark Nederland
Help de cultuur
bij u in de buurt
'Niet polderen maar poetsen
Oliebaron moet resterende 7,5 jaar uitzitten in strafkolonie
Stort op
giro 5050
of geef
aan de
collectant
Winstsprong bouwbedrijf BAM
Opmars van
e-ticket niet
meer te stuiten
Werknemers
bewust naar
de kantine
-
Ondernemers
rivesteren meer
;n haag - Ondernemers in de
iustrie zeggen dit jaar twintig
Dcent meer te investeren dan
2004. Dat blijkt uit cijfers van
t CBS. Vorig jaar lagen de in-
iteringen in de industrie nog
het laagste niveau in tien
r. Het optimisme geldt voor
e bedrijven, maar is het
lotst in de aardolie- en steen-
olverwerkende industrie en
t metaal- en elektrotechni-
he industrie. Zij verwachten
spectievelijk 53 en 34 procent
eer te investeren dan in 2004.
>t optimisme lijkt overigens
n tijdelijk aard. De meeste
Idernemers voorspellen dat in
06 de investeringen weer met
yentien procent afnemen.
Werkloosheid in
uitsland daalt
iURENBERG - Het aantal werk
ten in Duitsland is in mei met
1.000 gezakt in vergelijking
et april. Daarmee kwam het
ptal Duitsers zonder baan uit
(4,807 miljoen, ofwel 11,6
pcent van de beroepsbevol-
ïg. Dat blijkt uit Duitse cij-
s. Het hoofd van het arbeids-
reau, Frank-Jürgen Weise,
irijft de daling uitsluitend toe
in de seizoensinvloeden. Con-
hcturele effecten hebben
ien rol gespeeld in de daling
m de werkloosheid. In verge-
Jang met de maand mei vorig
ar was sprake van een stijging
n 513.000 werklozen. Duits-
jid is de belangrijkste han-
ilspartner van Nederland.
yanair boekt
>rse winststijging
Iblin - De Ierse luchtvaart-
aatschappij Ryanair, de
botste prijsvechter in Europa,
left het afgelopen boekjaar
n winststijging van 19 pro
nt neergezet in vergelijking
et het voorgaande boekjaar,
ét resultaat na belastingen
tam uit op 269 miljoen euro,
I heeft de onderneming giste-
n naar buiten gebracht. Met
t cijfer scoorde Ryanair dui-
lijk hoger dan het gemiddel-
dat analisten hadden ver-
kcht. Die hadden becijferd dat
j winst ongeveer 248 miljoen
po zou bedragen.
woensdag 1 juni 2005
hilips moet
»or het stof
door onze correspondent Remco Reiding
moskou - De Russische oliebaron Michail
Chodorkovski is gisteren veroordeeld tot
negen jaar gevangenisstraf. De rechtbank
achtte hem op zes van de zeven punten
van de aanklacht schuldig. Chodorkovski
werd anderhalfjaar geleden gearresteerd
op verdenking van onder meer fraude,
belastingontduiking, diefstal en valsheid
in geschrifte. Hij was eigenaar en groot
aandeelhouder van de succesvolle oliegi
gant Yukos.
Zijn vervolging wordt door veel buiten
landse waarnemers gezien als een poli
tieke strafcampagne. Chodorkovski had
een ongeschreven wet geschonden door
zich als steenrijke oligarch met politiek
te bemoeien. Hij uitte openlijk kritiek op
de Russische president Vladimir Poetin,
steunde oppositiepartijen en maakte
geen geheim van zijn ambitie om presi
dent te worden.
De zware straf voor Chodorkovski bete
kent dat hij lang genoeg achter de tralies
blijft om niet mee te kunnen doen aan
de presidentsverkiezingen van 2008 en
2012. Tegen de zakenman - voor zijn ar
restatie de rijkste man van Rusland -
was een maximale celstraf van tien jaar
geëist. De uitspraak wordt door westerse
bedrijven gezien als maatgevend voor
het investeringsklimaat in Rusland.
Chodorkovski keek strak toen het vonnis
werd voorgelezen. Op de vraag of hij de
uitspraak begreep, zei hij dat 'geen enkel
gezond persoon' het vonnis zou kunnen
begrijpen.
Ook Chodorkovski's compagnon Platon
Lebedev kreeg negen jaar gevangenis
straf. Beiden moeten de 7,5 jaar die res
teren van hun straf, uitzitten in een zo
genaamde algemene strafkolonie, dus
niet in een gevangenis met een uitzon
derlijk streng regime.
De derde betrokkene in de rechtszaak,
Andrej Krainov, kreeg eerder een voor
waardelijke vrijheidsstraf van vijf jaar.
Yukos werd na Chodorkovski's arrestatie
door de Russische overheid ontmanteld.
Het belangrijkste onderdeel kwam na
een veiling in handen van een aan de
staat gelieerde oliemaatschappij.
De advocaten van Chodorkovski maak
ten al eerder bekend dat zij in beroep
gaan tegen welke straf dan ook. Zij be
schouwen het langdurige proces, be
stempeld als het belangrijkste sinds het
uiteenvallen van de Sovjetunie, als een
farce. Aan het begin van de uitspraak,
die twaalf dagen in beslag nam, maakte
de rechter al duidelijk dat Chodorkovski
schuldig was bevonden.
utrecht/anp - Eind maart waren er in Nederland meer mobiel
tjes dan inwoners. De mobiele operators telden toen 16,4 mil
joen klanten, 0,4 procent meer dan het aantal Nederlanders.
Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Telecompaper, die
gisteren zijn gepubliceerd.
De groei van het klantenbestand neemt af. Het lijkt er vooral op
dat de aanbieders steeds minder bereid zijn nieuwe prepaid
klanten binnen te halen via goedkope pakketten. Volgens Tele
compaper lijkt het er verder op dat de omzetgroei in de sector
minder wordt. Mobiele telefonie was vorig jaar in Nederland
goed voor 5,7 miljard euro aan inkomsten, 6 procent meer dan
in 2003.
De grootste aanbieder is nog steeds KPN met 38,4 procent van
het aantal klanten. Het percentage betekende een verder her
stel, dat vooral ten koste ging van T-Mobile. KPN zag in het ver
leden het marktaandeel teruglopen tot een dieptepunt van 37,3
procent in juni 2004.
Nieuwe directeur heeft ervaring met koffers
Dwrail in zee
pet Australiër
terdam - De Nederlands
[wrail-groep die aast op de
idracht voor de exploitatie
n de Betuwegoederenlijn,
jat daarbij samenwerken met
[Australische investerings-
aatschappij Babcock
own. Ze zijn ook in gesprek
er een bredere strategische
nenwerking op spoorgebied,
It Towrail weten. Towrail ziet
éer perspectieven nadat on-
_s de Tweede Kamer minis-
r Peijs (Verkeer) dwong om
t exploitatieplan voor de Be-
Iveroute, tussen Rotterdam
de Duite grens, over te doen.
ijs wilde voorlopig in zee
i met spoorbeheerder Pro-
l. Andere bedrijven, zoals
.Trail, mogen nu weer mee-
hgen naar de opdracht.
IU koopt
iderzoeksbureau
«sterdam - Nielsen Media Re-
nch, een dochter van uitge-
|r VNU, heeft het Amsterdam-
imarktonderzoeksbureau
|!C De Media en Reclame
1c overgenomen. Dat heeft
[JU gisteren bekendgemaakt,
t bedrijf, waar een kleine
[nderd mensen werken, ver-
nelt informatie over media-
[stedingen in Nederland en is
llgens Nielsen marktleider op
it gebied.
>reca bekijkt
)illissementen
iere - De aanhoudende
:ks faillissementen in de ho-
rabranche vormt voor de
Horecabond de reden om
onderzoek en een meld-
it op internet te beginnen,
it kondigde de vakbond giste-
aan. De belangenorganisa-
van werknemers wil de aard
omvang van faillissements-
lude in de horeca in kaart
ingen. Het onderzoek moet
het najaar klaar zijn. Werkne-
:rs die vinden dat in hun res-
lurant of café sprake is van
jecht management, kunnen
beklag doen op het meld-
it misstanden horeca via
jww.horecabond.nl
door Richard Mooyman
schiphol - Met de benoeming
van KLM'r Ad Rutten tot opera
tioneel directeur haalt Schiphol
een man van de praktijk in
huis. Rutten volgt Marike van
Lier Leis op, die begin dit jaar
opstapte na een conflict met
president-directeur Cerfontai-
ne. De 53-jarige Rutten staat
voor lastige klussen, zoals de
uitbreiding van het kwetsbare
bagagesysteem en een verbete
ring van de relatie tussen
Schiphol en de KLM.
Rutten kent beide kanten van
het ingewikkelde luchthaven
proces, want hij werkte tussen
1979 en 1996 al in diverse func
ties bij Schiphol. De luchthaven
prijst hem vanwege 'zijn brede
ervaring en kennis op operatio
neel gebied'. Tot 1 september
wordt de dagelijkse leiding over
de luchthaven nog waargeno
men door de Amerikaan Maca,
ook al een ex-KLM'er die voor
Schiphol in New York werkt.
Bij de KLM is Rutten als execu
tive vice-president verantwoor
delijk voor het vlootonderhoud.
Zijn afdeling engineering and
maintenance op Schiphol-Oost
telt vijfduizend werknemers.
Hij slaagde er twee jaar terug in
om rust te brengen bij de tech-
Ad Rutten. Publiciteitsfoto
nische dienst, waar een hooglo
pend conflict woedde over de
beloning en interne veiligheids
procedures. Rutten schrapte
een schadeclaim Van de KLM
tegen een groep wilde stakers.
Eerder was hij al verantwoorde
lijk voor de bagage-afhandeling
bij de KLM. Hij gaf in 2001 toe
dat niet alleen de luchthaven,
maar ook de KLM steken liet
vallen. De problemen waren
volgens hem mede te wijten
aan een personeelstekort en te
krappe dienstregeling, waar
door koffers regelmatig de aan
sluitende vlucht misten.
Als KLM'er lijkt Rutten de aan
gewezen persoon om de sa
menwerking tussen Schiphol
en de KLM te verbeteren. De af
gelopen jaren zijn irritaties ont
staan, zoals over de kofferaf
handeling, de bestrijding van
vogels en de plekken aan de ga-
te. De luchthaven wil naar de
beurs, maar de KLM heeft grote
bedenkingen en vreest dat de
tarieven verder zullen stijgen.
Op de achtergrond speelt mee
dat prijsvechters op Schiphol
alle ruimte krijgen om te kna
gen aan de winstgevendheid
van Europese KLM-verbindin-
gen. Ook plannen van de Schip-
hol-directie om naast de KLM
een tweede grote overstap-
maatschapij binnen te halen,
werden niet door de grootste
klant in dank afgenomen.
„We betreuren dat Rutten ver
trekt, maar hij is zeker een aan
winst voor Schiphol", aldus
voorzitter M. Bouts van de OR
van de KLM. Hij hoopt dat Rut
ten de relatie Schiphol-KLM
kan verbeteren. „De aanwezig
heid van de KLM op Schiphol
wordt soms wel erg als vanzelf
sprekend beschouwd. Hij kan
een goede voorpost zijn voor de
KLM."
nieuwegein/anp - Ballast Ne
dam en de Deense windmolen
bouwer Vestas hebben de op
dracht gekregen het eerste
windmolenpark voor de Neder
landse kust, bij Egmond aan
Zee, te realiseren. Dat liet het
Nederlandse bouwconcern
dinsdag weten.
In opdracht van Noordzee-
Wmd, een gezamenlijke onder
neming van Shell en Nuon,
plaatsen de bedrijven 36 wind
molens op 10 kilometer uit de
kust. De molens, die maximaal
115 meter hoog worden en
waarvan de fundering 18 meter
beneden zeeniveau komt, moe
ten eind 2006 draaien. Met de
bouw die eind 2005 begint, is
Luchtvaartrel VS
en EU escaleert
brussel/gpd - De Verenigde
Staten en de Europese Unie
hebben het opnieuw stevig met
elkaar aan de stok over subsi
dies aan vliegtuigbouwers als
Airbus (Europa) en Boeing
(Amerika). De partijen beschul
digen elkaar van concurrentie
vervalsing. Op het spel staan
tienduizenden banen in de
vliegtuigindustrie. De EU heeft
besloten een klacht in te dienen
bij de wereldhandelsorganisatie
WTO over de miljarden dollars
steun die Boeing van de Ameri
kaanse regering krijgt. Daarmee
reageert Brussel op een verge
lijkbare stap die de VS een dag
eerder deden.
200 miljoen euro gemoeid. De
molens kunnen 108 megawatt
opwekken, in theorie voldoen
de om 100.000 huishoudens
van elektriciteit te voorzien.
Nuon neemt die duurzame
stroom af.
De bouw van een windmolen
park is zonder overheidssubsi
die niet mogelijk. „Overheids
subsidies blijven van groot be
lang voor iedere beginnende in
dustrie maar deze investering
zal de economische haalbaar
heid van windenergie veel dich
ter bij brengen", zegt Rein Wil-
lems, president-directeur van
Shell Nederland.
De bouw van het windmolen
park is een aanvulling op de be
staande energievoorziening.
Windmolens leveren namelijk
maar een kwart van de tijd vol
doende energie op. Het park
voor de kust van Egmond aan
Zee wordt via een transforma
torstation bij het staalconcern
Corus aangesloten op het
stroomnet.
Voor de kust van IJmuiden is
een windmolenpark met dezelf
de capaciteit gepland. De wind
molenparken bij Egmond en
IJmuiden zullen gezamenlijk
220 megawatt opleveren. De
geplande uitbreiding van wind
energie maakt het noodzakelijk
de bestaande transportcapaci
teit op te voeren, benadrukt
netbeheerder Tennet.
(advertentie)
„<°VaTd «5tr»r+ r»n
Cultuur kan niet zonder Anjeractie, www.cultuurfonds.nl
bunnik - Bouwbedrijf BAM heeft over het eerste kwartaal van dit jaar een nettowinst geboekt van 23
miljoen euro. Dat is fors meer dan de 13,4 miljoen euro in de vergelijkbare periode vorig jaar. De onderne
ming maakte gisteren bekend zijn winstverwachting voor 2005 te handhaven. BAM wil uitkomen op een
nettoresultaat van tussen de 120 en 130 miljoen euro. De omzet van het bedrijf bedroeg in het eerste
kwartaal 1,5 miljard euro. Dat is ongeveer gelijk aan vorig jaar. Per eind maart had BAM voor 9,4 miljard
euro werk in portefeuille. Dat is een toename van 6 procent ten opzichte van eind 2004 en ongeveer ge
lijk aan de situatie van een jaar terug. Van de totale orderportefeuille wordt naar verwachting bijna 5
miljard euro uitgevoerd in de resterende drie kwartalen van 2005, waardoor 85 procent van de door BAM
geschatte omzet van 2005 al in de knip zou zitten. Archieffoto: ANP
Philips-topman mist daadkracht in Nederland
den haag/gpd - Het vestigingsklimaat in Neder
land verbetert niet snel genoeg, vindt Philips-
topman Gerard Kleisterlee. De veranderingen
blijven steken in goede voornemens. „We heb
ben genoeg gediscussieerd, mijn advies is nu kort
en simpel: niet polderen, maar poetsen", zei hij
tijdens een bijeenkomst van werkgeversorganisa
tie VNO-NCW.
Het bedrijfsleven kwam vorig jaar met een aan
beveling voor de overheid om de concurrentie
kracht van Nederland als vestigingsplaats voor
bedrijven te verhogen. Sindsdien zijn er te weinig
initiatieven genomen, vond Kleisterlee. Op het
gebied van arbeidsrecht, fiscus en regelgeving
voor bedrijven is weinig veranderd. „Iedereen wil
drastisch kappen in dat woud, maar goede voor
nemens in het regeerakkoord ten spijt, zijn wij in
feite weinig verder gekomen.
Vooral ten aanzien van het arbeidsrecht lijkt alles
muurvast te zitten. „Het kan op korte termijn
pijnlijk zijn om het ontslagrecht te versoepelen,
om langer te werken, om sociale uitkeringen aan
strengere regels te binden. Maar vasthouden aan
het bestaande, aan de verworven réchten is vast
houden aan een illusie."
Kleisterlee sprak van een zorgwekkende situatie,
omdat Nederland inlevert als geschikt vestigings
land voor bedrijven. „We hebben niet eeuwig de
tijd. De wereld verandert snel, andere landen zit
ten niet stil."
tokyo/anp - De kans dat ie
mand nog met een papieren
vliegticket reist, wordt steeds
kleiner. Luchtvaartmaatschap
pijen stappen in groten getale
over op elektronische tickets,
het zogenoemde e-ticket. Dit
brengt niet alleen flinke kosten
besparingen voor de vervoer
ders met zich mee, ook reizi
gers profiteren. Een ticket kwijt
raken is er namelijk niet meer
bij.
De internationale organisatie
voor de luchtvaart IATA heeft
de introductie van het e-ticket
bovenaan de agenda staan. Om
er zeker van te zijn dat eind
2007 zoals gepland alle papie
ren tickets zijn verdwenen, wer
ken 39 mensen fulltime aan het
project. Ze hebben nog een lan
ge weg te gaan. Inmiddels is 29
procent van alle uitgegeven tic
kets elektronisch. Dat moet
eind dit jaar 40 procent zijn en
volgend jaar 70 procent.
Meer dan de helft van de lucht
vaartmaatschappijen maakt
nog geen gebruik van het e-tic-
ket. Dat lijkt veel, maar valt ei
genlijk mee, lichtte Bryan Wil
son toe. Hij is bij de IATA ver
antwoordelijk voor het project.
„Het gaat vooral om kleinere
maatschappijen die nog geen
13 procent van alle tickets we
reldwijd uitgeven." Grote maat
schappijen als Air France-KLM,
Lufthansa en British Airways
liggen volgens Wilson goed op
koers om over drie jaar alleen
nog maar elektronische ver-
voerbewijzen te verkopen. Wil
son deelde in het bijzonder een
pluim uit aan KLM.
den haag/gpd - Nederlandse
werknemers kiezen steeds va
ker voor een bewuste, gezonde
lunch. Inmiddels bestaat voor
23 procent van de werknemers
de lunch uit rauwkost, salades
en fruit. Daarbij drinkt de be
wuste luncher vooral mineraal
water, vruchtensap of karne
melk. Dat was eind vorig jaar 20
procent. Dat blijkt uit onder
zoek van bureau Market Res
ponse in opdracht van cateraar
Albron onder 40.000 werkne
mers. Lekkerbekken zijn relatief
vaker werkzaam in de horeca,
reclame, verzekeringssector of
in marketingfuncties. Bewuste
eters zijn vaker te vinden in de
gezondheidszorg en bij banken.
In de bouw, bij de overheid of
onder administratief personeel
wordt relatief het vaakst tradi
tioneel geluncht, wat slaat op
het klassieke broodje kaas met
een glas melk. Verder blijkt dat
naarmate werknemers ouder
worden ze óf vaker kiezen voor
bewust, óf voor de vette hap.
Naar regio blijken in het Oosten
de meeste traditionele eters te
zitten. In het Noorden zitten de
minste lekkerbekken en in de
grote steden wordt vaker be
wust gegeten. Zuid-Nederland
luncht heel gemiddeld.
/recht - Onder druk van stof-
liigerfabrikant Dyson heeft
'lips een aantal beweringen
/er zijn nieuwe zakloze stof-
ger de Marathon moeten te-
emen. Dat bleek tijdens
kort geding voor de recht-
in Utrecht. De fabrikant
de eerste zakloze stofzuiger
on had Philips voor de
hter gedaagd omdat Philips
der meer in een advertentie
op een internetpagina stelde
de Marathon over een con
té zuigkracht beschikt. Vol-
Dyson klopt dat niet.
den haag/gpd - Het Franse 'nee' tegen
de nieuwe Europese grondwet heeft
een negatieve invloed op de Europese
economie. Op de financiële markten is
nu al te zien dat het vertrouwen in de
Europese eenwording daalt.
De Europese financiële markten
weerspiegelen het afnemende vertou
wen van beleggers in de voortgang
van Europese eenwording. De euro
daalde op de dag na het Franse 'nee'
ten opzichte van de Amerikaanse dol
lar naar 1,2465, de laagste stand in
zeven maanden. Ook liepen de rentes
die betaald worden voor de staatso
bligaties van Europese lidstaten
steeds verder uiteen. „In maait was
de rente op een Italiaanse staatsobli
gatie maar een tiende procent hoger
dan op een Duitse obligatie, dat is nu
al verdubbeld tot een vijfde." Volgens
Guy Verbeme, hoofd van het econo
misch bureau van Fortis, duidt dat
erop dat beleggers steeds meer reke
ning houden met het uiteenvallen
van de Europese Unie. „Als econo
mieën onafhankelijker van elkaar
werken, worden de verschillen tussen
die economieën groter en nemen de
renteverschillen toe. Tot voor kort
kropen de Europese rentes langzaam
naar elkaar toe. Daar is nu een kente
ring in gekomen. Als de rentes van de
Eurolanden te ver uit elkaar gaan lo
pen, moeten de Europese overheden
strenge maatregelen nemen. Anders
betekent dat het einde van de euro."
Verbeme denkt dat de Europese Unie
dit jaar nog veel meer tegenslagen te
verwerken krijgt. „In Duitsland ligt
bondskanselier Schröder zwaar on
der druk", zegt hij. „Om nog een kans
te maken de aankomende verkiezin
gen te winnen, moet hij cadeautjes
gaan uitdelen. Daardoor zal het be
grotingstekort van Duitsland nog ver
der stijgen en komt het stabiliteits
pact onder nog grotere druk. De be
grotingen van Italië en Portugal zijn
een nog grotere catastrofe. Als de re
geringen zich al niet meer houden
aan de huidige afspraken, wordt het
moeilijk om nieuwe vergaande her
vormingen door te voeren. Ik denk
dan ook dat het de komende tijd heel
stil zal worden in Brussel."
Ook volgens Arjen van Witteloostuyn,
hoogleraar economie aan de Rijks
universiteit van Groningen en colum
nist van deze krant, neemt het ver
trouwen in Europa af. „De tegenstem
van de Fransen is schadelijk", zegt
hij. Van Witteloostuyn vreest dat de
Franse verwerping van de grondwet
ingrijpende gevolgen kan hebben.
„Het wordt nu lastiger om de Euro
pese economie weer op de rails te
krijgen", zegt hij. „Zeker wanneer
Frankrijk de eerste dominosteen is
die de verkeerde kant op valt. Als Ne
derland, Zweden en Groot-Brittannië
de Fransen volgen, zijn we nog verder
van huis."
De Europese economie loopt volgens
Van Witteloostuyn al langer achter bij
de Verenigde Staten en China. Om de
achterstand weg te werken, is het vol
gens hem nodig snel maatregelen te
nemen. „De Verenigde Staten en Chi
na zijn grotere uniforme markten
waarop bedrijven kunnen profiteren
van de schaalvoordelen. Daardoor
realiseren ze hogere productiviteits-
cijfers en groeien ze sneller. Het blijkt
telkens weer dat het de Europese po
litici niet lukt om de economische
slagkracht van Europa te vergroten.
De invoering van de Europese dien
stenrichtlijn moest de dienstensector
vooruit helpen, maar stuitte op mas
saal protest van de West-Europese
vakbonden. De grondwet moest ver
dere economische integratie bevor
deren maar wordt nu ook wegge
stemd."
Als voorbeeld van de slechte Europe
se integratie noemt Van Witteloos-
duyn de strijd die ABN Amro moet
voeren om de Italiaanse bank Anton-
veneta over te nemen. „Een bank uit
New York kan eenvoudig een bank
uit Los Angeles kopen", zegt hij. „In
Europa is dat een stuk moeilijker. Het
nationalisme is hier soms belangrij
ker dan de economische groei."
