'De zoektocht naar de jonge viseter
QUWEHANP
O
Honderdjarig Katwijks visbedrijf Ouwehand wil ook de volgende eeuw halen
UWEHAND5
RD^nnA
door Rob Onderwater
vehand bestaat honderd
Het Katwijkse visbedrijf
heeft zich in Nederland
gewerkt tot een A-merk
over de landsgrenzen is
product een begrip. Dat
«eft de werknemers, van
hoog tot laag, veel
(spanning gekost. Op de
lauweren rusten is er in
Katwijk echter niet bij.
Ouwehand blijft
oortdurend zoeken naar
uitdagingen en probeert
gral de jongvolwassenen
voor zich te winnen.
i nlict
ZATERDAG
28 MEI
2005
Katwijkse vrouwen leggen de zure haring handmatig in glazen potjes.
Foto: Archief Ouwehand
scherp, deed soms pijn aan je ogen.
Wie ons kwam bezoeken, moest het
bezuren. Zo hadden we op een dag
een bijzondere gast: Anton Geesink,
de Olympisch judokampioen. Afijn,
hij komt kijken bij het roken. Zie ik
hem opeens staan met tranen in de
ogen. Zeg ik tegen 'm: ik ben de eni
ge op de wereld die jou aan het mek
ken heeft gekregen."
Het bedrijf aan de Lageweg heeft een
modern uiterlijk. Aan de buitenkant
herinnert niets meer aan vis, binnen
in de fabriek is het personeel door
de witte jassen en hoofdkapjes bijna
onherkenbaar. Af en toe ontsnapt er
wel eens een rookluchtje. Verschil
met vroeger is dat de omwonenden
meteen aan de telefoon hangen met
een klacht. Dat is voor Luc Ouwe
hand wel eens slikken, want niet al
tijd is het visbedrijf de schuldige,
maar een aanpalende fabriek, waar
snacks worden gemaakt.
Hoewel Cees de Vreugd de beschik
king heeft over de modernste appa
ratuur, is het oog van de meester on
misbaar. Het roken van makreel is
nog steeds handwerk. Het vetper
centage van de vis schommelt, wat
inhoudt dat de makreel dan weer
iets langer of dan weer iets korter in
de kast moet blijven. Even voelen
met de hand aan de vis en De
Vreugd weet genoeg. Hij is sinds kort
aan het experimenteren met tilapia,
een vis uit de zuidelijke gebieden.
De Vreugd is er tevreden over: „Het
smaakt goed." Ouwehand is van
plan de gerookte tilapia op de markt
de brengen.
Zo zoekt het bedrijf voortdurend
naar uitdagingen. De nieuwe direc
teuren Van der Plas en De Jong wil
len het karakter van het bedrijf niet
aantasten. Er is respect voor het ver
leden. De Jong, belast met de finan
ciën: „Maar dat wil niet zeggen dat
je je ogen moet sluiten voor nieuwe
ontwikkelingen. Wie tien jaar gele
den gezegd had dat we een filiaal in
Polen zouden beginnen, was voor
gek verklaard."
In Poznan werken inmiddels 125
mensen. De stap is gemaakt vanwe
ge de goedkope arbeidskrachten,
geeft Luc Ouwehand toe. De haring
die 1200 kilometer noordelijker
wordt gevangen, wordt in Polen
schoongemaakt en weer duizend ki
lometer verderop in Katwijk gedistri
bueerd onder de klanten, pe vracht
wagens rijden voor Ouwehand
kriskras door Europa.
In Polen kijken wel Nederlandse
ogen mee met het productieproces.
Luc Ouwehand: „Wij Nederlanders
hebben nu eenmaal het beste gevoel
bij haring. In andere landen eten ze
het product ook wel, maar op een
andere manier. In Oostenrijk met
een zigeunersausje, in Duitsland
door de salade of soms met aardap
pelen en een boontje. Ik eet het alle
maal op, maar grijp altijd terug naar
de traditionele manier. Van de staart
dus en daarom kunnen wijzelf als
beste bepalen wat de beste haring
is."
Dochter Evelien beschouwt het als
een uitdaging om de jeugd aan de
vis te krijgen. Daarvoor is het bedrijf
een samenwerkingovereenkomst
aangegaan met Radio Noordzee, het
SBS-programma Showtime en
strandpaviljoen Tropen aan Zee.
Sinds gisteren zijn er op de radio re
clameboodschappen te horen om de
consument warm te maken voor de
Hollandse Nieuwe (vanaf woensdag
verkrijgbaar) en op woensdag is er
een speciale haringparty met alle
maal bekende Nederlanders. Koks
van restaurant De Beukenhof maken
recepten met de nieuwe haring.
Evelien Ouwehand heeft regelmatig
contact met het voedingscentrum
om de eetpatronen van mensen te
onderzoeken. Net als groenten en
fruit is het gezond om twee keer in
de week vis te eten. Daarom wil ze
de klanten meer 'eetmomenten' bie
den. Als ik na mijn werk naar huis
ga, is de viskraam dicht en kan ik
geen vis meer eten. De supermarkt
biedt dan uitkomst. Daar is al haring
en lekkerbek te koop en nu gaan we
ook kibbeling, mosselen en visfrie-
ten aan de man brengen. Dat lust ie
dereen. En als de mensen eerder aan
die producten beginnen, is de over
stap naar haring sneller gemaakt."
Het is een manier om ook de volgen
de honderd jaar te overleven.
Vrouwen in klederdracht werden vroeger ingezet voor redamecampagne's.
Foto: Archief Ouwehand
De Ouwehand-dynastie die nu nog actief is in het honderdjarige visbedrijf uit Katwijk: Evelien, Chris en Luc Ouwehand. Foto: Hielco Kuipers
Moewei het bedrijf sinds de
oprichting door Arie Ou
wehand een ware meta
morfose heeft ondergaan, is de geur
van traditie niet verdwenen. Officieel
is de kleinzoon van de oprichter, Luc
Ouwehand, teruggetreden en ver
vangen doör het tweemanschap
Harry van der Plas/Aad de Jong,
maar nog bijna dagelijks is hij op de
werkvloer te vinden. Luc's dochter
Evelien (31) doet sinds twee jaar de
marketing.
Hoewel ze zichzelf ooit beloofde dat
zij zich nooit zou bezighouden met
het familiebedrijf, werkt ze nu met
volle overgave aan de moderne uit
straling. De huisstijl is mede dank zij
haar inspanning veranderd. Blauw
heeft plaatsgemaakt voor rood. Dit
allemaal tot tevredenheid van vader
Luc, die beseft dat de invloed van de
familie ook na zijn opstappen zal
zijn gewaarborgd. Maar zover is het
nog niet, want Luc Ouwehand blijft
als lid van de Raad van Commissa
rissen nog wel even aan het bedrijf
verbonden. Er werkt trouwens nog
telg uit het geslacht: Chris Ouwe
hand, zoon van Dirk, de jongste
broer van Luc.
Katwijk en Ouwehand. Het lijkt een
huwelijk voor het leven. Nog steeds
biedt het bedrijf werk aan de lokale
bevolking, al is het bedrijf inmiddels
ook begonnen in Polen, Noorwegen
en Denemarken. In Katwijk werken
tweehonderd mensen. Dat zijn er
ooit meer geweest, maar dat was in
een tijd zonder hypermoderne ma
chines, die handwerk inmiddels bij
na overbodig hebben gemaakt.
Hoewel de tijden zijn veranderd,
ademt Ouwehand nog steeds een
traditionele sfeer uit. De Katwijkers
zijn trouw aan de 'baas'. Onder het
personeel wemelt het van de jubila
rissen. Volgend jaar worden er der
tien werknemers vanwege een lang
durig dienstverband gehuldigd, dit
jaar waren het er elf.
Cees de Vreugd (57) is deze week ge
huldigd voor een veertigjarig dienst
verband. Volgens de traditie wordt
er dan met de collega's koffie en ge
bak genuttigd bij de directeur. In dit
geval doet Luc Ouwehand nog even
dienst als directeur omdat De
Vreugd met de voormalige 'baas' is
opgegroeid en zich herkent in de
verhalen van de werkvloer.
De Vreugd werkte op drie plekken:
de Tramstraat, de Rederijstraat en de
Lageweg, de huidige locatie. Oprich
ter Arie Ouwehand begon het bedrijf
pal bij zijn woonhuis aan de'Tram-
straat. Hij kocht als 25-jarige in 1905
een logger van N. Parlevliet voor de
som van 5400 gulden, 2500 euro. Er
kwamen steeds meer schepen bij en
het bedrijf breidde zich met de aan
koop van allerlei pandjes steeds
meer uit. Luc Ouwehand: „Op die
manier zou je een bedrijf vandaag
niet meer kunnen runnen. Het was
een rommelig geheel."
Het was in een periode dat niemand
opkeek van een rookpluim in Kat
wijk. Als er geen wind was, rook het
in het hele dorp naar gerookte ma
kreel of bokking en lag het dorp on
der een deken van rook en vislucht.
Luc Ouwehand: „Mijn moeder had
er een verschrikkelijke hekel aan.
Dan hing buiten de schone was keu
rig te drogen, maar rook de kleding
naar vis."
In 1970 volgde de verhuizing naar de
Rederijstraat. Cees de Vreugd ver
huisde mee en zag het bedrijf al snel
groter worden. Het bedrijf had drin
gend personeel nodig en rekruteerde
dat uit Joegoslavië. Luc Ouwehand:
„Dat was wat, hoor. Die meiden ver
lieten huis en haard en kwamen met'
een kartonnen doos met kleren naar
Nederland. We hebben er als bedrijf
veel aan gedaan om het die mensen
naar de zin te maken. We maakten
zelfs uitstapjes naar attractiepar
ken."
Cees de Vreugd zag op de werkvloer
liefdes opbloeien. Oudere collega's
die zich al hadden neergelegd bij
een bestaan als vrijgezel, fleurden
op. „Ik zag bij sommige jongens
meteen de oogjes flikkeren toen die
dames bij ons kwamen werken.
Sommigen waren binnen een jaar
onder de pannen." Nog steeds wer
ken er dames uit het voormalig Joe
goslavië bij het bedrijf. Ze laten Luc
Ouwehand nog steeds hun dank
baarheid blijken omdat het bedrijf
Zo bracht Ouwehand vroeger de haring aan de man. Moeders mocht vooral
niet vergeten worden. Foto: Archief Ouwehand
hen een goed belegde boterham
heeft verschaft.
In 1994 volgde de laatste verhuizing
naar de Lageweg, op industrieterrein
't Heen. De milieueisen werden
steeds strenger en aan de Rederij-
straat, waar het bedrijf ook nog eens
te kampen kreeg met een grote
brand, kon Ouwehand daar steeds
moeilijker aan voldoen. Cees de
Vreugd vond de verhuizing niet erg.
Op de nieuwe locatie kreeg hij im
mers de beschikking over nieuwe
rookkasten. Met de oude was het be
helpen: als hij de vis uit de rookkast
haalde, moest hij altijd zijn adem in
houden om de rook niet binnen te
krijgen. De Vreugd: „De rook was
wagen waarmee in vroeger tijden de visproducten naar de klanten werden ge-
egenwoordig rijden gekoelde trucks kriskras door Europa.Foto: Archief Ouwehand
