Het geheim van
de vele mysteries
KUNST CULTUUR
Charlie Watts aast op zijn eigen drumstel
'Zonde om zaal leeg te laten staan' Lekkah kankagguh
R7
Particulieren kunnen
beleggen in Kunsthal
Raad voor
Cultuur
kraakt visie
architectuur
"non Brothers
Edinburgh
vrijdag 27 mei 2005
g - Het programma
waarmee de Ashton
in Nederland veel suc-
I"] ien, is ook in het bui-
niet onopgemerkt ge
iten 6 tot 29 augustus
variétékwartet 22
ingen op het beroemde
estival in Edinburgh.
'"jirtiesten - Pepijn Gun-
'im Muda, Joost Spij-
!riso van Vemde - zijn
voor The Sanctuary,
stoelen één van de
zalen van het Schotse
:nt. Rond de kerstda-
en de Ashton Brothers
J lo!' - een mix van caba-
iektheater, clowns-
s en goocheltrucs, plus
kerstguest' - in de
ht« chouwburg.
1
tigrecord
Gerard Dou
n n
TijlK - Een stilleven met
1 njend hondje dat door de
1 ounstenaar Gerard Dou
eeilderd, is bij Christie's
n, lork verkocht voor bij-
Ikiiljoen euro. Het is een
Mujcord voor Dou (1613-
nden anoniem persoon
)mt paneel gekocht, meld-
lilinghuis. Volgens
is het paneel recente-
tdekt. Het is gedateerd
Het kwam sinds 1908
in de kunstgeschie-
ir en is nooit geëxpo-
n deze maand was
voor het eerst een
•n te zien bij Christie's
jrdam.
ver Hupsel
Schaduwprijs
Off>
lm - Surinamer Roué
eeft met zijn boek
luren' de Schaduw-
gewonnen. De prijs
rfijks op inititatief van
otschap van Neder-
5e Misdaadauteurs uit-
>or het beste thriller-
lupsel werkt in Para-
Is radiojoumalist en
'Blinde Muren' gaat
urinaamse cocaïne-
iorrison
isterdam
b - Van Morrison geeft
ober een concert in
nsterdam. De Ierse
Jert dit jaar zijn veertig-
ttstenjubileum. Deze
prscheen ook zijn 36ste
lagic Time', het eerste
Igen label Exile Music
gs. De voorverkoop
prgen
Stones-verzamelaar Johan Jellema trotse bezitter van originele trommels
door Cerrit Jan Alberts
Leeuwarden - Stel, je hebt het drumstel
van de Rolling Stones dat in 1964 in het
Kurhaus stond in huis. En stel dat Sto
nes-drummer en verzamelaar Charlie
Watts er 20.000 euro voor biedt en dat je
tijdens de Europese tournee achter het
podium in dezelfde ruimtes mag verke
ren als je idolen. Wat moet je dan?
Johan Jellema uit Leeuwarden is sinds
kort de trotse bezitter van een origineel
drumstel van de Rolling Stones. Bijna 41
jaar geleden sloeg Charlie Watts op deze
trommels tijdens het legendarische con
cert in het Scheveningse Kurhaus. Het
bleef daar achter omdat fans de zaal
sloopten en politiemannen te paard de
boel ontruimden.
Na het concert ontfermde vertegen
woordiger Jack Veffer van fabrikant Pre
mier zich over het slagwerk. Ongeveer
tien jaar geleden werd het verkocht aan
de Groninger Jack Green. Vorig jaar
dook het drumstel op bij een reünie
voor mensen die er veertig jaar geleden
ook bij waren. Daar kreeg verzamelaar
Watts lucht van, maar Jellema ook.
„Via de fanclub kwam ik er achter dat
Green het drumstel te koop aanbood. Ik
heb onmiddellijk gebeld. We kwamen
op zaterdag een prijs overeen van tussen
de 5000 en 6000 euro. Een paar dagen
later belde Green dat hij een beter bod
had gekregen, van Watts", aldus de Sto
nes-verzamelaar uit Leeuwarden.
„Ik zei hem dat de koop al gesloten was
en ben het drumstel samen met mijn
zoon Jan meteen de volgende dag gaan
ophalen." Nu staan de trommels, die
met geel parelmoer zijn bekleed, bij Jel
lema in de kamer; op een halfrond spie-
gelpodiumpje uitgelicht met spotjes.
Jellema (55) is sinds zijn twaalfde jaar
verslingerd aan de Stones. Er hangt een
originele gouden plaat aan de muur, er
staat een Stones-flipperkast in de kamer
en toen hij vijfentwintig jaar getrouwd
was met zijn Jantje kreeg hij van de Sto
nes zelfs een gesigneerde tourposter op
gestuurd. Ook die hangt in de kamer.
„Ik heb een maand werk gehad om het
drumstel weer een beetje schoon en
toonbaar te krijgen. Het drumstel is spe
ciaal voor Watts gemaakt. Het is volgens
Jellema het enige van Premier dat niet
genummerd is: „En de grote drum is
heel speciaal. Het was voor het eerst dat
daar een trommel op bevestigd was. Tot
1964 hadden drummers enkel een grote
en kleine trom en bekkens."
Watts wil zelf het drumstel graag heb
ben. Hij deed al een bod van 20.000 euro
en stuurde al een paar drumstokken met
handtekening. Jellema: „Ik weet nog niet
wat ik moet doen. Aan de ene kant lokt
die tournee me heel erg, maar aan de
andere kant ben ik dan wel dit drumstel
kwijt."
In augustus beginnen de Stones, die nu
in de studio aan hun nieuwe cd werken,
met hun wereldtournee 'On Stage'. In
mei 2006 komt de band naar Europa.
Voorlopig houdt Jellema zijn bezit: „De
Stones moeten nog reageren. Ze moeten
me maar een worst voorhouden."
Johan Jellema: trotse bezitter van een origineel drumstel van de Rol
ling Stones. Foto: GPD/Paul Janssen
- viifrle fhpafprshnw. de nude-
Ben Jansen programmeert vijfde seizoen theater 't Onderdak
jngse wordt
eeskampioen
- De Groningse Shadya
mag zich Nationaal
kampioen 2005 noe-
scholiere uit Haren
nsdag de finale van de
e Voorleeswedstrijd in
Shadya zegevierde
ndere finalisten, elk uit
^re provincie. In totaal
1 de voorrondes op de
^0.874 kinderen mee.
Jlijk bleven twaalf pro-
inpioenen over.
de Jonge
indelpark
am - Cabaretier Freek
treedt zondag 5 juni
t Vondelpark in Am-
Hij opent daarmee het
httheater, dat na een
p deze zomer weer
I. De Jonge speelt sa-
zijn band zijn 'Grea-
In het Vondelpark
Ie komende drie maan-
Jei kunst- en cultuur-
jen plaats. De serie
ir gesloten met een speci-
teekeinde tijdens de
boekgeschenk
De Jager
g - De Stripboekge-
agen worden dit jaar ge-
lan 2 juni tot 23 juni.
en strips krijgen het
Stripboekgeschenk ca-
pesteding van ten min-
euro bij de stripwinkel,
en de Bruna-winkels.
t p de uitgave gewijd aan
Jager (1954), tekenaar
ta meer de familie Door-
ir (wekelijks strip in de
Revu. Het boekje biedt
rsdoorsnede van het
an de tekenaar. Gerrit
kreeg in 1987 de Strip-
ps. Hij is al twintig jaar
tie best verkopende te-
door Theo de With
sassenheim - Theater 't Onder
dak in Sassenheim gaat in sep
tember zijn vijfde seizoen in.
„Het mooiste theater van de Bol
lenstreek", zegt programmeur
Ben Jansen niet zonder trots. Hij
heeft vanaf dag één de program
mering voor zijn rekening geno
men. Jansen bepaalt wat Sassen
heim en aangewaaide bezoekers
uit Voorhout en Lisse te zien krij
gen.
't Onderdak werd destijds neer
gezet om verenigingen te huis
vesten die om repetitieruimte
verlegen zaten. In het kader van
de 'dorpsvernieuwing' waren ze
dakloos geworden en dit voor
malige schoolgebouw aan de
Gouverneurlaan bood uit
komst. Het werd voor dit doel
verbouwd en voor de jaarlijkse
uitvoeringen werd een theater
zaal toegevoegd. „Toen ben ik
me ermee gaan bemoeien",
stelt Jansen. „Het is toch zonde
om zo'n zaal maar vijftien
weekeinden te gebruiken en de
rest van het jaar leeg te laten
staan. Daarom heb ik geopperd
professionele voorstellingen te
halen. Ik dacht aan tien voor
stellingen per jaar, maar inmid
dels zijn het er 38."
Deze week presenteerde 't On
derdak de gids voor het seizoen
2005-2006. Het seizoen opent
op zaterdag 3 september met
een uitmarkt. De eerste voor
stelling is op 13 september een
muzikale ode aan Ramses Shaf-
fy onder de titel 'Zing, vecht,
huil, bid, lach, werk en bewon
der'. Het is een try-out, zoals 't
Onderdak er gedurende het sei
zoen meer biedt. Ook de caba
retiers Paul Haenen, Sara
Kroos, Sjaak Bral, Vliegende
Panters en het toneelgezel
schap Het Volk geven een
'proefvoorstelling'.
Bij de start van 't Onderdak is
bedongen dat plaatselijke ver
enigingen altijd voorrang krij
gen. Zij kiezen de data voor hun
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Bloedlink! van Sjaak Bral.
Regie: Fred Delfgaauw. Gezien: 26/5,
Leidse Schouwburg.
Het Haags is het meest populai
re dialect van Nederland en
vooral geschikt om in te kanke
ren. Ook creatief schelden is
Haags erfgoed. Hagenezen heb
ben het hart op de tong en ge
ven overal hun mening over in
een heel direct en politiek in
correct taaltje. Bij een verkeers
ongeluk staan er meteen zes
dokters langs de kant, met zes
meningen.
De uitgangspunten van Sjaak
Bral zijn helder: Den Haag is de
beste plaats op aarde. Hij is
trots op zijn stad en zijn taal,
waarover hij het 'Groen geile
boekie' schreef; een 'kugsus'
Haags kun je ook bij hem vol
gen (luister bijvoorbeeld naar
de scheidsamples op zijn web
site). Hij was ondernemer van
van alles, maar toen zijn rappe
tong werd ontdekt, met dat ac
cent natuurlijk, was hij niet
meer weg te slaan van televisie
(onder meer 'Ook dat nog') en
uit het theater. Bloedlink! is zijn
vijfde theatershow, de oude
jaarsconferences niet meege
teld.
Het verhaal van Bloedlink! is
theatraal, maar het is vooral
een kader voor bijdehante
Haage grappen. Een man mag
de gevangenis uit omdat zijn
straf erop zit. Hij en bewaker
Ome Ed, geven hun mening ge
ven over van alles. Uiteindelijk
wordt duidelijk waar de man
voor zat: hij vermoordde de va
der van zijn vriendin (inmiddels
ex), omdat hij haar als kind
heeft misbruikt. Boodschap: de
mensen staan elkaar naar het
leven, alleen binnen de muren
is nog solidariteit. De hel is bui
ten.
De wereld is gek. Daar vallen
volop grappen over te maken,
en dan is Bral op zijn best. Als
hij uitlegt waarom je beter an
dersom kunt leven, bijvoor
beeld (na een tijdje relaxen
staat er een man met een gou
den horloge voor de deur die je
een prachtige baan aanbiedt).
Politiek, het huwelijk, allemaal
stof voor meer of minder ge
slaagde humor. Zwak zijn de
liedjes (het zijn er maar een
paar) en vooral de serieus be
doelde gedichten.
Bloedlink! is niet gevaarlijk,
maar soms amusant.
Ben Jansen: „Sassenheimers willen liever niet naar Leiden, Hoofddorp of Haarlem, maar lopend of op de fiets naar het theater."
Foto: Hielco Kuipers
uitvoering. De overige data
staan dan ter beschikking van
de programmeur. „Daar sta ik
helemaal achter. De zaal is ten
slotte met gemeenschapsgeld
betaald. Een probleem is wel
dat het verenigingsleven steeds
meer tijd in beslag neemt."
Toch blijft het streven om het
aantal professionele voorstel
lingen niet onder de 35 te laten
zakken. „Er is duidelijk behoef
te aan. Sassenheimers willen
liever niet naar Leiden, Hoofd
dorp of Haarlem, maar lopend
of op de fiets naar het theater."
Vanaf het begin heeft Ben Jan
sen geprobeerd zo breed moge
lijk te programmeren. Toch zijn
cabaret, muziek en jeugdthea
ter de genres die het vaakst aan
bod komen in het 180 stoelen
tellende theater. „Toneel ligt
een beetje moeilijk. De voor
stellingen van de gesubsidieer
de gezelschappen zijn te groot
en passen domweg niet in 't
Onderdak. De commerciële
voorstellingen zijn vaak weer te
duur."
Desondanks heeft hij vijf to
neelstukken geboekt met onder
anderen Olga Zuiderhoek, Petra
Laseur en Alfred van de Heuvel.
„Ik probeer een band op te
bouwen met acteurs, waardoor
ze graag terug willen komen
naar Sassenheim. Soms valt er
dan te onderhandelen over de
prijs."
Voor de zondag introduceerde
hij de SasseMatinee met meest
al klassieke muziek, maar ko
mend seizoen staan ook fado
zangeres Monica Triga en trou
badour Dimitri van Toren op de
agenda. „Natuurlijk is zo'n gen
re minder in trek dan cabaret,
maar ik probeer ons publiek er
wel toe te verleiden. Er zijn in
middels ook mensen die mij
bellen en zeggen: 'Ben, stel
eens een mooi abonnement
voor mij samen'. Dat vind ik
een goed teken." Hij heeft nog
één hartenwens: een oplopen
de tribune. „Onze vrijwilligers
moeten steeds maar weer die
stoelen neerzetten en oprui-
rotterdam/anp - De Kunsthal
in Rotterdam begint als eerste
museum in Nederland een
beleggingsfonds, waarschijn
lijk al in september. Het fonds
moet particulieren een hoger
rendement opleveren, terwijl
het museum van de inleg gro
te exposities kan bekostigen,
zoals Henry Moore-tentoon-
stelling in het najaar van 2006.
Belangstellenden moeten
minstens 10.000 euro voor vijf
jaar vastzetten.
De Kunsthal bereidt het Cul
tuurfonds voor met de ING
Bank en Deloitte. De fiscale
regeling 'cultureel beleggen'
werd door de destijds demis
sionaire staatssecretarissen
Wouter Bos (Financiën) en
Rick van der Ploeg (Cultuur)
in het leven geroepen, maar
kon pas na onder andere Eu
ropese goedkeuring met in
gang van 1 januari 2004 wor
den geactiveerd, aldus de
Kunsthal.
Dan Brown kent vele na-apers
door Peter Kuijt
den haag - De titels eindigen op
Geheim, Mysterie, Complot of
Code. En het zijn allemaal thril
lers die óf doen 'denken' aan 'De
Da Vinei Code' óf de Spaanse
dan wel Duitse variant van Dan
Browns megaseller heten te zijn.
Onze Lieve Heer kent vele
vreemde kostgangers en de
Amerikaanse schrijver van de re
ligieus getinte thriller telt even
zoveel na-apers.
Zo vlak voor de Maand van het
Spannende Boek zijn de Dan
Brown-klonen niet aan te sle
pen. Een kleine greep uit de re
cent verschenen stapel thrillers:
Uitgeverij Sirene bracht 'Het
Sindone Complot' op de markt,
het debuut van de Spaanse
journaliste Julia Navarro. Ze
schreef over twee gewetenloze
broederschappen die het heb
ben voorzien op de heilige lijk
wade van Christus. Navarro's
debuut werd een bestseller in
haar geboorteland en verdrong
'De Da Vinci Code' van de eer
ste plaats in de toptien.
Bij The House of Books kwam
'De Einstein Code' uit, geschre
ven door de Amerikaanse eco
noom Adam Fawer. Een gok
verslaafde stemt ermee in een
nieuw medicijn uit te testen en
krijgt van de weeromstuit on
verklaarbare visioenen van he
den, verleden en toekomst. Vol
gens de uitgever bedacht Fawer
een mix van 'De Da Vinei Code'
en 'Kill Bill', „een van de bril-
jantste thrillerdebuten van de
laatste tijd."
'Het Sixtijnse Geheim' van Phil
lip Vandenberg en 'Het Michel
angelo Mysterie' van Paul
Christopher lijken qua thema
tiek wel heel erg op elkaar. Van
denberg verzon een geheimzin
nige code die tijdens restaura
tiewerkzaamheden aan de Six
tijnse Kapel aan het licht komt.
De vraag rijst waarom Michel
angelo dit raadsel in zijn fres
co's heeft verwerkt. En Chris
topher schreef een thriller vol
over het legendarische aante
kenboek van de oude meester,
dat bij toeval door een studente
kunstgeschiedenis wordt ge
vonden en die vervolgens moet
rennen voor haar leven.
Uitgevers struikelen over elkaar
heen in het onder de aandacht
brengen van hun historische
thrillers. De Duitse schrijver
Andreas Eschbach schreef 'Het
Messias Mysterie' in 1998, dus
lang voordat Dan Brown met
zijn boek op de proppen kwam.
Hij vindt de vergelijkingen met
zijn Amerikaanse collega prima.
„Het jaagt de lezers in ieder ge
val niet weg."
Uiteraard vindt hij zijn eigen
boek beter. „De Da Vinci Code
is een overdosis Big Macs. Na
het lezen voel je je leeg en uit
geput.
Rienk Tychon, de uitgever bij
Luitingh die Dan Brown 'ont
dekte', is het niet eens met Es
chbach. „Er is maar één J.K.
Rowling, één John Grisham en
er is ook maar één Dan
Brown."
Drie jaar geleden kreeg Tychon
voor het eerst een boek van
Brown onder ogen: 'Angels
Demons'. Hij bracht het boek
uit onder de titel 'Het Bernini
Mysterie'. Het boek was een
'slow starter' en steeg pas in het
kielzog van 'De Da Vinei Code'
naar grote verkoopcijfers. Ty
chon: „Donna Tartt was een
hype. Dan Brown is de hype
voorbij. Hij zorgde voor het
grootste succes ooit van een
boekvertaling in Nederland. In
januari 2004 kwam 'De Da Vin
ei Code' uit, vijftien maanden
later zijn er 1 miljoen exempla
ren verkocht. Met 'Het Bernini
Mysterie' zitten we op 450.000
exemplaren en bij 'Het Juvena-
lis Dilemma' staat de teller in
middels op 250.000."
Tychon zag het succes gekopi
eerd worden. „Een boekhande
laar vertelde laatst dat hij in de
zomeraanbiedingen van de uit
geverijen kon kiezen tussen
twintig Da Vinei-klonen." Hij
heeft de boeken die nu door
zijn concurrenten op de markt
worden geslingerd ook op zijn
bureau gehad en allemaal afge
wezen, zegt hij. „Niets ten na-
delé van mijn collega's, maar
die thrillers zijn niet zo goed als
het boek van Brown."
De uitgever denkt niet dat
Browns vierde thriller, zoals
eerder aangekondigd, dit najaar
zal verschijnen. „Met veel sla
gen om de arm wordt dat op
zijn vroegst het voorjaar van
2006." Voorlopig heeft hij zijn
handën vol aan wat er van en
over Dan Brown en zijn boek is
verschenen. De recente verket
tering van 'De Da Vinei Code'
door het Vaticaan kwam niet
ongëlegen, geeft hij toe.
oen haag/gpd - Het actiepro
gramma Ruimte en Cultuur van
de rijksoverheid mist een sa
menhangende visie op archi
tectuur. Dat schrijft de Raad
voor Cultuur in een advies aan
staatssecretaris Van der Laan
(Cultuur). Volgens de raad is
het beleid van de overheid niet
meer dan een optelsom van
reeds lopende projecten. De
raad vreest een terugkeer naar
de situatie van vóór de verschij
ning van de eerste Architec
tuurnota in 1991, toen er sprake
was van een gefragmenteerd
beleid.
Het actieprogramma Ruimte en
Cultuur vloeit vooruit de Nota
Ruimte. Het programma, dat in
april door het kabinet aan de
Tweede Kamer is aangeboden,
moet de Architectuurnota gaan
vervangen.
Het sinds 1991 gevoerde archi
tectuurbeleid heeft er volgens
de raad juist voor gezorgd dat
er niet meer uitsluitend wordt
gebouwd op basis van econo
mische afwegingen, maar dat
ook maatschappelijke en cultu
rele factoren een rol spelen.
Juist de aandacht voor die
maatschappelijke betrokken
heid ontbreekt in het actiepro
gramma Ruimte en Cultuur,
stelt de raad. In de kabinets
plannen worden architectuur-
en erfgoedinstellingen bestem
peld als uitvoerders van het
rijksbeleid. De raad pleit voor
instandhouding van 'een onaf
hankelijke nationale, regionale
en lokale culturele infrastruc
tuur', waarin initiatieven van
onderaf gestimuleerd worden.
