Viool die past als een voetbalschoen'
KUNST CULTUUR
'Houten urinoir' op Stadhuisplein moet weg
NNT speelt het hele D66-congres na
Familieportret met
tragische proporties
R5
Paul Verhoeven
praat openhartig
over eigen werk
Edwin de Vries
eist rectificatie
in boek van
Tomas Ross
vrijdag 20 mei 2005
dse
,trt
mij vork Djansezian
nna's Frozen
fegiaat zijn
3n i Madonna
8 plagiaat gepleegd
j t 'Frozen' op het
'Ray of Light'. Dat
ns de Belg van Ita-
"j ine Salvatore Ac-
Madonna en haar
Warner, Sony en
1 e rechter heeft ge-
j I ;ens Acquaviva zijn
j er maten van het
y 5' n kopie van zijn ei-
sitie 'Ma Vie Fout Le
n leven stelt niets
93. De rechtbank in
Mons doet eind juni
Lcquaviva voelt zich
Dr twee onderzoe
nde Belgische auteurs-
jtschappij Sabam
gen dat de eerste vier
'ze|. eenkomen.
nfe
bé n Ezelsoor
laap!'
Het debuut
de schrijfster Anne-
is wederom be
ng1 teren ontving zij het
dsoor, de jaarlijkse
Grafische Cultuur-
e' for het best verkoch-
lebuut. Verbeke ont-
de Vlaamse De-
^'e' ran 'Slaap!' zijn in
ter dan veertigdui-
j n over de toonbank
pet boek is in negen
chenen.
r Jleeuwis
m in HMH
Zanger Guus
ert zijn tienjarig ju-
een concert in de
[usic Hall in Am-
jdens 'Tien Jaar Le-
26 september blikt
terug op zijn mu-
Meeuwis scoorde
leden een grote hit
nmer 'Het is een
s een paar weken
ndré Hazes-cover
angst' weer boven
sten en ook de dvd
en het album 'Tien
echt' staan nummer
Ibum zijn 80.000
verkocht, goed
itina plaat. De voor-
pnt zaterdag.
tZoop-film
nhuis
gisseur Johan Nij-
idt een tweede
oor. De filmmaker
Filmfestival van
it producenten en
India, Korea, Au-
pttirgentinië, landen
boife tweede film moge-
spelen. Het is op
lat Nijenhuis al aan
film denkt, omdat
[lm nog niet eens in
gegaan. 'Zoop in
it vanaf 14 juli in de
e bioscopen. In de
1 lalken de hoofdrolspe-
fcopulaire tv-serie
Wrika om dieren in
Irk te redden.
wijk
°P0
n(gn
buiten op
d Festival
- Tijdens het Hol-
"jndj jl (HF) zal de opera
ïn trois oranges van
ip 17 juni gratis te
een groot scherm
ïziektheater in Am-
0 eNPS, die de uitvoe-
uum Nederlandse Opera
l nat d binnen registreert
eM tere uitzending,
le technische ver
live vertoning bui-
ten;u en alternatief voor
geen kaartje heb-
1 krijgen.
bij
flg festival
;hou 1- Koningin Beatrix
,tgev aanwezig bij de
n het Holland Festi-
t eerste van de nieu-
directeur Pierre Au-
jest^ingsavond in het
>eidi louw staat geheel in
an het festivalthema
de» lell, Angels De-
diti concert wordt ge-
orde* de wereldpremière
°zeifie van Zuidam
,rte{ rlandse première
Medi [ito dall'Infemo' van
iessen.
'We wisten van tevoren: hier krijgen we gezeik mee'
leiden - Het 'houten urinoir'
dat sinds Koninginnedag op het
Leidse Stadhuisplein staat
wordt weggehaald. De makers
van het object, Kunst Uitschot
Team, zeggen daarvan op de
hoogte te zijn gebracht door de
directeur van Stedelijk Museum
De Lakenhal. Het argument
'anders is het hek van de dam'
getuigt, volgens het team, van
een „bijzonder starre, preutse
en gezapige houding."
De 'Pisbakboom' is al het 13de
gratis beeld dat Kunst Uitschot
Team heeft geplaatst in Leiden
en omgeving, ongevraagd en
zonder toestemming van de ge
meente. Er staan te weinig aan
sprekende beelden in de open
bare ruimte, vindt het Team,
dat hierin verandering probeert
te brengen door het op eigen
initiatief plaatsen van beelden.
„Ons voorbeeld is de Stichting
TegenBeeld, die ook illegaal be
gonnen is met het schilderen
van gedichten op muren."
De beelden zijn, na enige tijd,
steeds weer verwijderd. On
danks de positieve reacties van
het publiek, aldus het Team.
„Dat de gemeente daaraan
voorbij gaat, alleen maar naar
de regels kijkt en geen afspra
ken wil maken over een gedoog
termijn, tekent haar kijk op
kunst en het kunstbeleid."
Het 'houten urinoir' dat nu op
het Stadhuisplein staat is ge
maakt op Koninginnedag en op
bevrijdingsdag gebruiksklaar
gemaakt en gedoopt door de P-
girls; dames met een plastuit.
Dat ook de 'Pisbakboom' na
een tijdje weer weggehaald zou
worden was volgens Kunst Uit
schot Team wel te verwachten.
„We wisten van tevoren: hier
krijgen we gezeik mee. Maar de
gemeente had ook met ons
kunnen afspreken het object na
de zomer -weg te halen. Het
doet niemand kwaad en het is
een leuke gimmick voor de toe
risten die elkaar daar op de foto
zetten. Heeft Leiden eens iets
leuks, wordt het direct weer
weggehaald!"
Chris Verplancke, directeur van
parkeerbeheer, heeft een plek
bij het parkeerterrein Haagweg
beschikbaar gesteld voor de
sculptuur, totdat er een nieuwe
locatie is gevonden. Er zouden
al geschikte plekken zijn die
nog met elkaar moeten worden
vergeleken. Ook Barthen (mo
biel sanitair) heeft laten weten
geïnteresseerd te zijn.
Het 'houten urinoir' op het Stadhuisplein.
Archieffoto: Taco van der Eb
Nigel Kennedy raakt nooit uitgekeken op Vivaldi
door Hans Visser
londen - „Bij welke voetbalclub
hoor jij eigenlijk? AZ? Bedoel je
AZ uit Alkmaar? Man, dat is een
goeie ploeg. Natuurlijk ken ik AZ.
Ik ben zelf supporter van Aston
Villa, dus weet ik nog dat ze ooit
vriendschappelijk tegen ons heb
ben gespeeld. Wij hebben toen
gewonnen, maar met AZ gaat
het intussen wel een stuk beter."
Nigel Kennedy is een gepassio
neerd voetballiefhebber en zelfs
vice-voorzitter van de Britse club
Aston Villa, maar hij speelt ook
viool. Komende maand is hij na
lange afwezigheid terug in Ne
derland.
Met het uiterlijk van een pun
ker was hij ooit het opvallende
enfant terrible van de klassieke
muziek, dat spotte met de tra
dities van het metier. Met het
uiterlijk van een popartiest ver
overde hij een publiek dat er
normaal gesproken niet over
zou denken naar klassiek viool
spel te luisteren.
Intussen blijkt Kennedy toch
vooral een integer musicus te
zijn, met een repertoire dat
reikt van Bach tot wereldmu
ziek, maar zijn poppubliek van
destijds kent hem vooral van
'De Jaargetijden' van Vivaldi.
Met datzelfde viertal vioolcon
certen is hij op tournee door
Europa. Hij speelt ze na de pau
ze; daarvoor mag hij schitteren
in minder bekende, maar zeker
zo enerverende andere stukken
van de Rode Priester uit Venetië
die ook Bach inspireerde.
Afgaande op zijn recente cd's
met het programma van zijn
concerten, kunnen dat ook in
Nederland boeiende avonden
worden, want Kennedy speelt
met de frisheid als was de inkt
cannes/anp - Filmproducent
Dirk Rijneke werkt aan een film
waarin regisseur Paul Verhoe
ven terugkijkt op de afgelopen
25 jaar als filmmaker. De film is
bedoeld als vervolg op de docu
mentaire 'Waar is mijn jas?',
een verzameling oude inter
views en gesprekken tussen
Paul Verhoeven en wijlen Wim
Verstappen die vorige jaar na
de dood van Verstappen weer
opdook.
Rijneke heeft op het Filmfesti
val van Cannes een lang ge
sprek opgenomen met Verhoe
ven en producent Ruud den
Drijver, die in 1980 ook betrok
ken was bij de productie van
'Waar is mijn jas?'. In het ge
sprek praat de 66-jarige Ver
hoeven met Den Drijver open
hartig over zijn visie op filmma
ken en zijn jaren in Hollywood.
Hier maakte de Nederlandse ci
neast succesfilms als 'Robocop'
(1987), 'Total Recall' (1990) en
'Basic Instinct' (1992). Verhoe
ven kondigde deze week in
Cannes twee nieuwe films aan
die hij dit najaar op wil nemen:
de oorlogsfilm 'Zwartboek' en
de Russisch-Amerikaanse thril
ler 'The Winter Queen'.
'Zwartboek' is de eerste Neder
landstalige film van Verhoeven
in twintig jaar tijd. Carice van
Houten, Halina Reijn en Thom
Hoffman spelen de hoofdrollen
in de thriller over een joodse
onderduikster die in de oorlog
als dubbelspion bij de Duitsers
infiltreert. Het scenario is ge
schreven door Qerard Soete-
man, die eerder samen met
Verhoeven films maakte als
'Turks Fruit' (1973) en 'Soldaat
van Oranje' (1977).
Het is de bedoeling dat de nieu
we documentaire in september
te zien is op het Nederlands
Filmfestival, dat dan zijn 25-ja-
rige jubileum viert. Rijneke wil
de film ook op dvd uitbrengen.
Nigel Kennedy: „Shame, shame dat Chopin, afgezien van een trio, nooit iets heeft geschreven waar een
viool aan te pas komt." Publiciteitsfoto
pas droog, geïmproviseerd bij
na. „De stijl van Vivaldi biedt
nu eenmaal veel vrijheid. Ver
gelijk het met de jazz: Miles Da-
vis maakt van een bekend stuk
als "Round Midnight' toch zijn
eigen verhaal. Dat materiaal is
net als dat van Bach, zo goed
dat je het zestig, zeventig keer
kunt spelen zonder dat je het
gevoel krijgt in herhaling te ver
vallen."
In Nederland wordt hij begeleid
door het Pools Kamer Orkest,
waarvan hij sinds een paar jaar
de leider is. „Heel eervol, want
daarmee ben ik de opvolger van
Yehudi Menuhin, mijn oude le
raar die daar tot zijn dood
werkte. Het is een goed orkest
met een uitgesproken identiteit.
De kracht van deze musici
schuilt in hun tomeloze ener
gie. Ze hebben een groot gevoel
voor de emotie van het mo
ment, ze spelen dan ook altijd
voor minimaal honderd pro
cent."
„Daarom probeer ik daarnaast
met ze te gaan werken aan de
interpretatie van de stukken die
ze spelen en het scheppen van
een grotere eenheid van het or
kest en dat lukt me al aardig.
Dat laatste doe ik onder meer
door de musici niet meer zit
tend te laten spelen met mij als
dirigent. In plaats daarvan zijn
we teruggekeerd naar de dagen
van voor Mozart. Het orkest
staat in een kring en ik speel als
eerste violist met ze mee. Dat
bevordert het naar elkaar luiste
ren. Het is echt fijn om zo'n ei
gen ensemble te hebben, in
plaats van steeds weer overal
met andere orkesten te moeten
werken. We zijn al vergroeid als
waren we familie."
De Brit Kennedy heeft dan ook
een bijzondere band met Polen.
Met zijn Poolse vrouw en zijn
achtjarige zoon woont hij een
groot deel van het jaar in het
middeleeuwse centrum van
Krakau. Het artistieke leven van
Krakau bracht hem er een paar
jaar geleden toe een cd te ma
ken met de groep Kroke, die
een mengeling speelt van mu
ziek uit de Balkan, oude joodse
klezmer en zigeunermuziek.
„Die oude joodse muziek zit zo
vol pijn en met de zigeuners
'Het moet niet een soort Kopspijkers worden'
door Pieter Bots
Amsterdam - Onder de titel
'Brandhaarden' neemt het
Noord Nederlands Toneel dit
weekeinde bezit van de Amster
damse Stadsschouwburg. Met
drie theatervoorstellingen, le
zingen en het naspelen van het
recente D66-congres werpt het
gezelschap een kritisch licht op
de huidige democratie.
Hans Sibbel speelt Laurens-Jan
Brinkhorst, Hans Croiset doet
Hans van Mierio en Thijs Ro
mer neemt Alexander Pechtold
voor zijn rekening. Het meest
opmerkelijke programma-on
derdeel van 'Brandhaarden' is
'Motie 2205'. Op zondagmiddag
speelt het Noord Nederlands
Toneel (NNT) met een groep
van zeventig acteurs en andere
betrokkenen nagenoeg het hele
D66-congres van 2 april na,
waarin besloten werd over ver
dere deelname aan het huidige
kabinet.
„Het is een eenmalige happe
ning die in de lijn ligt van de
andere voorstellingen tijdens
'Brandhaarden'", licht drama
turg en zakelijk leider Dennis
Molendijk toe. Acteurs leren de
rol uit hun hoofd, maar probe
ren hun personage niet te imi
teren. „Ze zijn ongeschminkt -
het moet niet een soort Kop
spijkers worden", aldus Molen
dijk. Ook een paar niet-promi-
nente D66-leden doen mee met
'Motie 2205', spreken de tek
sten uit die ze tijdens het con
gres ook uitspraken.
Het NNT vindt niet dat het na
spelen van het congres na
tweeënhalve maand zijn urgen
tie heeft verloren. Molendijk:
„Integendeel, in het licht van
het aankomende referendum
over de Europese grondwet
wordt dit congres weer heel ac
tueel. Nu merk je opnieuw dat
managementprincipes als de
wil om 'de boel bij elkaar te
houden' en 'goed op de winkel
te passen' de democratische
besluitvorming gaan beïnvloe
den."
Het staaltje democratie-in-de-
praktijk dat 'Motie 2205' moet
tonen, sluit aan bij 'Jeanne',
een voorstelling van het NNT
die dit weekend in de grote zaal
van de Stadsschouwburg te
zien is. Regisseur Koos Terpstra
bewerkte een aantal klassieke
toneelteksten tot een nieuwe
voorstelling waarin Jeanne
d'Arc een eigentijdse girl warri
or is geworden, die zich tegen
de gevestigde orde verzet. Mo
lendijk: „Tijdens de repetities
hebben we veel nagedacht over
de kracht en de zwaktes van de
democratie. Moet de helft plus
één die het ergens mee eens is,
niet ook rekening houden met
de rest, die een andere mening
is toegedaan?"
Ook de twee andere theater
voorstellingen die tijdens
'Brandhaarden' spelen, houden
de hedendaagse democratie te
gen het licht. In 'Nemesis-
wraak', een productie van Jör-
gen Tjon a Fong, pleiten vier
merk je zo goed hoe Brahms
zich heeft laten inspireren. Zo'n
cd-project is goed, want als je
openstaat voor andere invloe
den levert dat vaak veel goeds
op. Maar shame, shame dat
Chopin, de meest typisch Pool
se componist, afgezien van een
trio nooit iets heeft geschreven
waar een viool aan te pas
komt."
Tijdens zijn tournee doet hij
ook het Amsterdamse Concert
gebouw aan. „Leuk. Een aantal
jaren geleden speelde ik daar
met cellist Lynn Harroll. Hij
was nogal nerveus en struikelde
op die lange trap naar dat podi
um over zijn cello. Hij kon nog
net voorkomen dat hij er bo
venop viel, anders was de ramp
niet te overzien geweest. Want
het zijn toch bijzondere instru
menten waarop we spelen."
„Zelf heb ik een Guameri uit
1735, de tijd van Bach en Vival
di. Een heel bijzondere viool.
Adolf. Brodsky heeft er nog de
première van het vioolconcert
van Tsjaikovski op gespeeld.
Paganini was destijds diep on
der de druk van de mooie diepe
klank. Het is dan ook een ideaal
instrument, waarop je zowel
Bach als grote romantische
componisten als Brahms en Si
belius kunt spelen. Als je er
maar goed voor zorgt, rekening
houdt met air conditioning en
er vooral ook veel op speelt,
want dan geeft deze viool je
heel veel terug. Ik heb hem nu
twaalf jaar maar hij klinkt
steeds beter. Hij is echt een
deel van mezelf. Net als bij een
voetballer die het lekkerste
speelt op een paar oude schoe
nen."
Nigel Kennedy en het Pools
Kamer Orkest. Tournee: 13 ju
ni, Doelen, Rotterdam; 14 ju
ni, Vredenburg, Utrecht; 15 ju
ni, Concertgebouw, Amster
dam.
amsterdam/anp - De aCteUT
Edwin de Vries eist een rectifi
catie van het boek 'Take Care!,
omzien naar Van Gogh' van To
mas Ross. Daarin staat dat De
Vries zijn advocaat zou hebben
gevraagd hoeveel jaar hij zou
krijgen als hij Theo van Gogh
zou laten ombrengen. Volgens
C. Hellingman, raadsman van
De Vries, is dat citaat uit een
boek van de columnist en film
maker door Ross „volledig uit
zijn verband gerukt".
De vermoorde filmmaker
schreef het gewraakte citaat in
zijn bundel 'Sla ik mijn wouw
wel hard genoeg' uit 1996. De
acteur heeft daar destijds niet
op gereageerd omdat hij er niet
van op de hoogte was.
Nu het echter via weekblad Pri
vé naar buiten kwam alsof De
Vries en zijn wouw Monique
van de Ven daadwerkelijk op
het punt stonden Van Gogh te
laten ombrengen, is de acteur
op zoek gegaan naar de bron.
Hellingman zegt dat Ross in
zijn boek het citaat als waar
heid publiceert. Ross schrijft
letterlijk: „Zoals een van Theo's
doodsvijanden Edwin de Vries
al jaren voor 2 november ra
zend opmerkte: 'Ik heb mijn
advocaat gewaagd hoeveel jaar
ik krijg als ik Theo van Gogh
laat elimineren.'" Hellingman
noemt het een journalistieke
misser, de kunstfout van een
historicus en een onrechtmati
ge daad om dat citaat zo op te
schrijven. De advocaat van Ross
en zijn uitgever Aspekt, B. van
der Goen, wijst op het citaat uit
de Privé: „Dat is uit zijn ver
band gerukt, niet dat van Ross."
Van der Goen begrijpt om die
reden de drukte rondom het ci
taat niet zo, omdat Hellingman
dreigt met een kort geding als
Ross en zijn uitgever niet aan
de eisen tegemoet komen. „Op
deze manier zie je dat Theo van
Gogh nog over zijn graf heen
procedeert."
Hans Croiset doet Hans van Mierio in 'Motie 2205', waarin het D66-congres van 2 april wordt nagespeeld.
Foto: Lex van Rossen
personages uit de antieke oud
heid er voor om moderne ver
draagzaamheid te vervangen
door de aloude eerwraak. En in
de monoloog 'Verzet!' varieert
de jonge regisseur Floris van
Delft op de platitudes van men
sen die vinden 'dat het zo niet
langer meer kan.'
Is de democratie verworden tot
een dictatuur van de meerder
heid? De waag is een prikkelen
de leidraad voor 'Brandhaar
den', maar het NNT zal hierop
geen eenduidig antwoord ge
ven. Molendijk: „We willen de
democratie bewagen, maar
geen boze moraal prediken."
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling. 'Dood van een
handelsreiziger' van Arthur Miller
door De Wetten van Kepler. Regie:
Wim Berings Spel: Wouter van
Lierde, Marije Idema, Willem
Schouten en Dion Vincken. Gezien:
18/5, LAKtheater, Leiden. Nog te zien
aldaar: vanavond.
Wouter van Lierde speelt Ar
thur Millers handelsreiziger,
de man die al zijn illusies
ziet verbrokkelen, als het wa
re buiten zichzelf. Hij laat
hem zien als een rustige,
kleine man, maar hij is uit de
maat met de wereld. Hij
danst op muziek van twee
huizen verder. Zijn wereld
vertoont zoveel barsten, dat
de werkelijkheid genadeloos
door de schijn, waar hij zo
verbeten aan vast houdt,
heen puilt. Beetje griezelige
man, beetje nare man, hoe
zielig ook.
De Wetten van Kepler kortte
Millers stuk in tot anderhalf
uur, maar voegde er veel
suggestie aan toe door un
heimische achtergrondmu
ziek die mee-ademt met de
zinnen, door onheilspellen
de projecties én door een
sfeerbedervend dansje, dat
weliswaar even lucht geeft,
maar de concentratie stoort.
Het is Van Lierde die in alle
opzichten de hoofdrol speelt
bij deze half-hallucinatoire
'Dood van een handelsreizi
ger'. Hij bepaalt de sfeer en
het ritme. De telkens heftiger
uit de hand lopende ge
sprekken met zijn al net zo
mislukkende zoons, waar
door telkens een nieuwe
flard van de realiteit zicht
baar wordt, zijn perfect op
gebouwde climaxjes die voor
een steeds knellender be
klemming zorgen.
Zijn volkomen irrelevante
gratis adviezen aan Biff over
zijn volgende carrières tap
klinken zo oprecht meeden
kend, dat je pas bij de derde
of vierde keer in de gaten
krijgt "hoe off-the-point ze
werkelijk zijn, en hoe gena
deloos ze de echte Biff in een
hoek drukken. Zijn kleine
rende opmerkingen tegen
Happy, de jongere zoon die
zo intens probeert alles goed
te maken, slaan zo'n zware
schaduw, dat de jongen zelf
eigenlijk niet in beeld komt.
Zijn wouw reduceert Ihij tot
een slovende schim, die al
leen nog maar kan bestaan
door volkomen partij voor
hem te trekken.
Het is zijn perspectief dat de
voorstelling vormt. En daar
door komt dat gruwelijke fa
milieportret met tragische
proporties voor je ogen tot
leven. Vrijwel elke scène zin
dert en schrijnt. Het spel ver
schiet telkens, bijna onmerk
baar van kleur, heden en
verleden, droom en realiteit
lopen gevaarlijk in elkaar
over. Maar of Van Lierde nu
vecht of zich overgeeft aan
het moeras, de zoveelste
laatste poging waagt of weg
droomt. je kijkt hem de
woorden uit de mond. De
rest is bijzaak.
