'Onderzoek
naar geweld
Oezbekistan'
BUITENLAND
Barroso zwaar onder vuur
Het Ruhrgebied hoopt op een nieuw kolentijdperk
Herders stemmen in tent
op de steppen van Mongolië
Israëlische
raketaanval
Gazastrook
Iraakse al-Qaeda-leider
verdedigt doden moslims
Oproep van EU en VN
Granaat bij bezoek Bush
aan Georgië stond scherp
Doden in vluchtelingenkamp
Luchtmacht VS
wil groen licht
ruimtewapens
Theeoogst in de hitte
ien doden bij
gtuigongeluk
Een ongeluk met een
Ivan de'Zambiaanse
acht heeft gisteren der-
sonen het leven gekost,
stel van Chinese makelij
jens het ministerie van
:i bezig voedsel te bren-
r een door langdurige
geteisterd gebied. De
ïers zijn twaalf lucht-
icieren en een burger.
resentatrice
j igeschoten
Gewapende mannen
gisteren in de Afghaan-
Üstad Kabul een tv-pre-
ice doodgeschoten. De
e Shaima Rezayee had
in dit jaar een MTV-ach-
507 ramma gepresenteerd
33*8 mee woedende reacties
?-j'8 ;pen van radicaal-isla-
le geestelijken.
eval kost acht
9 jisten leven
39.4 ton - Een botsing tus-
vrachtwagen met bo-
47j een toeristenbusje in
31.4 Zeeland heeft gisteren
gjj rsonen. onder wie zeven
i8'« n, het leven gekost. Voor
H5 ekend zijn er onder de
17,7 imen toeristen geen Ne-
,.7 Iers. Het ongeluk ge-
op het North Island van
Zeeland, ongeveer hon-
7j ometer ten zuidoosten
:kland.
donderdag 19 mei 2005
22,J
island: minder
sdoden
- Het aantal Duitsers
rlijdt door drugsgebruik
2J-8 i2004 verder gedaald.
3 ar kostten verdovende
6I.2 ;n volgens de Duitse re-
j 1385 personen het leven
gste stand sinds 1989. In
57 erven nog 1477 Duitsers
7 t gebruik van drugs. De
aat volgens een rege-
ictionaris zien dat
m nd met zijn hulp aan
59,i 'drugsverslaafden op de
reg is.
leurverdachten
akt in Italië
- De Italiaanse politie
45ÜJsterochtend vroeg tij-
gg'j in omvangrijke actie ten
acht personen aange-
die worden verdacht
plannen van aanslagen
77Ü ïbare gebouwen in het
5 jdens de operatie door-
politiemensen talrijke
in heel Noord-Italië. De
iten zijn volgens het
j leau ANSA vijf Tunesiërs
2.: Marokkanen.
"t
allen planden
ede Beslan
In het Russische Tsje-
zijn vier mannen gear-
i in verband met het gij-
209,1 na
op een school in het
Ossetische Beslan. Het
plande een alternatieve
voor het geval dat de
ïgsactie van 1 septem-
ig jaar in Beslan zou
;en. De vier leden van
;ale militie hadden een
n een dorp in het Russi-
goesjetië in het vizier.
iische bases
eorgië dicht
Rusland sluit de twee
lases in Georgië in de
n 2008. Tot dan zal er
eidelijke afbouw van
[i en materieel plaatsvin-
t is de kern van een
1 dat de Russische rege-
Georgië heeft voorge-
ogelijk maandag al pra-
de partijen erover in
lofTblisi.
emeester
Angeles latino
'tits - De Californische
s Angeles krijgt voor het
ids 1872 weer een Lati-
•urgemeester. De Demo-
irsloeg bij de verkiezin-
i dinsdag met 59 procent
stemmen de zittende
leester James Hahn, een
noot. Villaraigosa (52) is
ïvan Mexicaanse immi-
i Bijna de helft van de
oen inwoners van de
rin Latijns-Amerikaanse
L
r dreigbrief
emmery
Het Belgische delica-
•edrijf Remmery heeft
w een racistische dreig-
'tvangen. Justitie heeft
ld dat een anonieme
nijver directeur Van
nhuyse ervan beschul-
on Vlamingen meer in
e nemen'. In de brief
rder dat de producten
nmery al twee maal be-
in met kwik, maar dat de
dat stil houdt. De zaak
elgië al meer dan een
bezig. Het bedrijf ont-
teigbrieven waarin het
geëist werd van een
werkneemster.
gaza-stad/anp-afp - De Israëli
sche luchtmacht heeft gisteren
een raket afgevuurd op twee
strijders van Hamas in de Gaza
strook. Volgens Israëlische me
dia hadden zij kort daarvoor
een mortieraanval uitgevoerd
op joodse nederzettingen.
Het was de eerste keer in maan
den dat de Israëlische lucht
macht in actie kwam tegen de
militaire vleugel van Harnas.
Begin februari werd een be
stand afgekondigd. Volgens
zegslieden raakte een strijder
zwaargewond bij de aanval
door een onbemand vliegtuigje.
De granaten van de Palestijnen
kwamen terecht bij een school
en bij een militaire post. Vol
gens het dagblad Haaretz raak
te daardoor een Israëlische
man lichtgewond en werden
enkele gebouwen beschadigd.
Toen de Israëlische aanval
plaatshad, bereidde het tweetal
net een nieuwe mortieraanval
voor op een nederzetting.
Gisteravond vuurden Hamasle-
den opnieuw mortiergranaten
en raketten af op joodse neder
zettingen in de Gazastrook. Eer
der op de dag kwam in de buurt
van Rafah in de het zuiden van
de Gazastrook bij de grens met
Egypte ook al een lid van Ha
rnas om het leven. Volgens
bronnen overleed de 22-jarige
man toen een bom die hij bij
zich droeg plotseling ontplofte.
dubai/anp-rtr-afp - De leider
van de Iraakse terreurcel van al-
Qaeda heeft het doden van 'on
schuldige' moslims bij zelf
moordaanslagen tegen Ameri
kaanse troepen verdedigd. De
topterrorist al-Zarqawi beweer
de dat 'het vergieten van mos-
limbloed' volgens de islam is
toegestaan in het belang van de
jihad (heilige oorlog).
De verklaring staat op een ge
luidsband die aan al-Zarqawi
wordt toegeschreven. De tape
was gisteren op een website
van islamieten te horen. Vol
gens al-Zarqawi is het belang
rijk dat de jihad niet wordt be
lemmerd, ook als dat ten koste
gaat van burgers. Het doden
van moslims die als menselijk
schild voor Amerikanen dienen,
is onvermijdelijk en toegestaan.
Al-Zarqawi, die geldt als de
grootste vijand van de Amerika
nen in Irak, beriep zich op de
speciale islamitische wetgeving
en op geestelijken: „Het be
schermen van het geloof is be
langrijker dan het beschermen
van levens, eer of rijkdom."
Kort voor het opduiken van de
verklaring maakten de Ameri
kaanse strijdkrachten bekend
dat handlangers van al-Zarqawi
de opdracht hadden gegeven
voor een autobomcampagne.
Bij de recente reeks aanslagen
zijn honderden personen om
het leven gekomen.
dagapur - Met een paraplu als bescherming plukt een arbeider theebladeren in de theetuin van Darjeeling in het noordoosten van India. Het
land zucht onder de hitte, met de laatste dagen maximumtemperaturen van meer dan 40 graden.
Foto: Reuters/Rupak de Chowdhuri
Tbilisi/ANP - De granaat die tij
dens het bezoek van de Ameri
kaanse president Bush aan de
Georgische hoofdstad Tbilisi
werd gegooid, stond op scherp.
Dat zei gisteren FBI-agent Brian
Parman. Het incident had
plaats toen Bush een menigte
van meer dan 100.000 mensen
toesprak op het vrijheidsplein.
Volgens de FBI ontplofte de
granaat niet omdat het projec
tiel eerst een meisje raakte
waardoor de impact werd ge
dempt. Als de granaat was afge
gaan waren veel mensen getrof
fen en niet alleen de Georgische
en Amerikaanse president, al
dus Parman. Eerder meldden
de Georgische autoriteiten dat
de granaat niet op scherp stond
en ongevaarlijk was.
De granaat werd ongeveer 30
meter gevonden van het podi
um waarop Bush sprak. Het
projectiel was verpakt in een
handdoek toen het werd ge
gooid. „We beschouwen deze
daad als een bedreiging van de
gezondheid en welzijn van de
president van de Verenigde Sta
ten alsook van het welzijn van
vele Georgiërs aanwezig bij het
evenement", zei de agent.
De granaat werd uiteindelijk
verwijderd door een Georgische
veiligheidsagent. Volgens Ame
rikaanse veiligheidsfunctiona
rissen werd Washington pas in
gelicht over de vondst, nadat
Bush Georgië al weer had verla
ten. Een woordvoerder van de
regering in Tbilisi sprak dat te
gen en zei dat de Amerikaanse
autoriteiten direct waren inge
licht.
Het incident heeft al geleid tot
een discussie over de beveili
ging van Bush. De Secret Servi
ce, belast met de bescherming
van het Amerikaanse staats
hoofd, was al weken in het Kau-
kasische land om het bezoek
van Bush voor te bereiden. Ten
tijde van de toespraak waren er
honderden leden van de Secret
Service en van de Georgische
geheime dienst op het plein.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - José Manuel Barroso,
de voorzitter van de Europese
Commissie, raakt in Brussel in
steeds zwaarder weer. Volgende
week woensdag moet hij zich in
het Europese Parlement verwe
ren tegen een motie van wan
trouwen van de oppositie.
Gisteren werd bekend dat hij
omringd wordt door de vijf be
wapende Portugese politie
agenten die hij ook als premier
van Portugal om zich heen had.
Bovendien ligt Barroso onder
vuur, omdat er na een half jaar
maar weinig werk uit de han
den van zijn Commissie komt.
Een deel van de aanzwellende
kritiek op de voorzitter is te ver
klaren uit de aanhoudende ma
laise in Brussel, waar in afwach
ting van de referenda in Frank
rijk en Nederland geen enkel ri
sico wordt genomen en dus
maar weinig gebeurt. Keer op
keer zijn er kleine incidenten
die zijn gezag en geloofwaar
digheid schaden.
De Portugese politiemensen
zijn 'uitgeleend' aan de Europe
se Commissie, maar worden
voor een deel door Portugal be
taald. Dat is in strijd met de Eu
ropese statuten, en daarom
moeten de Brusselse regels een
beetje worden verbogen. Euro
pese ambtenaren buigen zich
over de vraag of er voor de vijf
Portugezen een aparte regeling
mogelijk is.
Barroso's voorganger Prodi
deed het zonder persoonsbe
veiliging. Volgens de woord
voerster heeft een analyse uit
gewezen dat 'de persoon Barro
so' wel degelijk 24 uur per dag
bescherming nodig heeft. Tij
dens de Irak-crisis was hij als
premier van Portugal gastheer
tijdens een top op de Azoren,
waar Bush, Blair en de Spaanse
premier Aznar hun coalitie
smeedden.
Barroso zelf doet via zijn
woordvoerster alle kritiek af als
'onrechtvaardig en absurd'. In
het Europees parlement moet
hij zich woensdag verantwoor
den voor een cruise die hij afge
lopen zomer heeft gemaakt op
het jacht van een studievriend,
de Griekse scheepsmagnaat
Spiros Latsis. Barroso be
schouwt het als een privé-aan-
gelegenheid met wie hij zijn
vrije tijd doorbrengt, maar vol
gens de 77 ondertekenaars van
de motie is dat nog maar de
vraag. In september 204 ont
ving een Griekse scheepswerf,
die tot de Latsis groep behoort,
van de vorige Commissie voor
10,3 miljoen euro aan Europese
steun. Het parlement wil weten
of Barroso de hand heeft gehad
in die dienst voor zijn vriend.
De motie maakt overigens geen
kans om te worden aangeno
men.
Steeds meer Commissieambte
naren in Brussel beginnen zich
te ergeren aan het feit dat de
ploeg van Barroso 'verlamd'
lijkt, en dat er maar heel weinig
werk wordt verzet. In Brussel
circuleren rekensommetjes,
waaruit blijkt dat de commis-
sie-Prodi (19 leden) in haar eer
ste vijf maanden bijna eens zo
veel voorstellen produceerde
als de Commissie- Baroso (25
leden).
londen/anp - Groot-Brittannië,
de Europese Unie en de Verenig
de Naties hebben gisteren opge
roepen tot een onafhankelijk on
derzoek naar het geweld van de
afgelopen dagen in het oosten
van Oezbekistan.
De Britse minister van buiten
landse zaken Straw sprak voor
de radiozender BBC zijn grote
zorg uit over de bloedige ge
beurtenissen in Andizjan. Daar
opende het leger vrijdag het
vuur op een massale demon
stratie tegen het autoritaire be
wind van president Karimov.
Volgens de regering kwamen
daardoor 32 militairen en vei
ligheidsagenten en 138 terroris
ten om.
Ooggetuigen en oppositiegroe
pen stellen echter dat er tussen
de zevenhonderd en 1500 do
den zijn gevallen, onder wie
veel onschuldige burgers. Velen
van hen zouden in anonieme
massagraven zijn beland. De
autoriteiten spreken dat tegen.
De internationale gemeenschap
wil dat hulporganisaties, diplo
maten en media volledige toe
gang krijgen tot het gebied, dat
hermetisch van de buitenwe
reld is afgesloten. Volgens
Straw is het van cruciaal belang
dat duidelijk wordt wat zich
precies heeft afgespeeld in An
dizjan. Daarvoor is een onaf-
Khartum - Gevechten tussen de politie en vluchtelingen in een kamp bij de Sudanese hoofdstad Khar
tum hebben gisteren tenminste vijftig personen het leven gekost. De onlusten begonnen toen agenten
en militairen het kamp ten oosten van Khartum binnengingen om meer dan 30.000 vluchtelingen uit
Zuid-Sudan en Darfur te verplaatsen naar een locatie ten zuiden van de stad.
Foto: Reuters/Mohamed Nureldin
ulaanbaatar/anp - Als zondag
op de uitgestrekte en winderige
Mongoolse steppen de dag aan
breekt, trekken mobiele stem
bureaus erop uit om ook her
ders in hun afgelegen tenten de
kans te geven een nieuwe presi
dent te kiezen. Twee voormali
ge premiers en een handelaar
in kasjmier lijken de meeste
kans te maken om het land van
de voormalige veroveraar Dzj-
engis Khan te leiden.
Opiniepeilers geven Nambariin
Enchbajar, het hoofd van de
voormalige communistische
MPRP, de meeste kans om pre
sident Natsagiin Bagabandi,
een partijgenoot die er twee ter
mijnen op heeft zitten, op te
volgen. De voormalige journa
list en tolk was van 2000 tot
2004 ook al premier en is nu
voorzitter van het parlement.
Mongolië, ingeklemd tussen
Rusland en China, is de afgelo
pen jaren uitgegroeid tot een
van de meest stabiele democra-
tiën in dit deel van Azië. De
communisten, die decennia
lang naar het pijpen van Mos
kou dansten, gooiden aan het
begin van de jaren '90 het stali-
nisme-leninimse overboord en
introduceerden de democratie.
Andere ex-communistische
landen in Centraal-Azië gaan
nog steeds gebukt onder autori
taire regimes - zoals de afgelo
pen dagen nog bleek in Oezbe
kistan. In Mongolië hebben alle
partijen democratie en banden
met het Westen echter hoog in
het vaandel staan.
Op een conferentie van de In
ternationale Socialisten, afgelo
pen weekeinde in de hoofdstad
Ulaanbaatar, stelde Enchbajar
dat Monogolië andere landen
als voorbeeld kan dienen. „Zij
kunnen zien dat er niets ve-
keerds gebeurt als ze verande
ren", zei hij.
Toch moet ook Mongolië, zo
groot als West-Europa, demo
cratie met vallen en opstaan le
ren. Tijdens de parlementsver
kiezingen van 2004 beheerste
de MPRP alle media en tien van
de elf leden van de huidige
Centrale Kiescommissie zijn
verbonden aan de ex-commu-
nisten.
Ook corruptie staat in het arme
land hoog op de agenda. Hoe
wel de economie vijftien jaar na
de val van het communisme
aan het groeien is, leeft meer
dan eenderde van de bevolking
onder de armoedegrens.
„Democratie is net een ei", al
dus de liberale premier Tsachi-
agiin Elbegdorj, die ondanks de
overmacht van de socialisten
vorig jaar premier werd. „Het is
heel breekbaar en we moeten er
erg voorzichtig mee omgaan."
De belangrijkste tegenstanders
van Enchbajar zijn Mendsai-
chan Enchsaichan van de De
mocratische Partij (premier van
1996 tot 1998) en de handelaar
in kasjmierwol en parlementa
riër Bazarsadiin Jargalsaichan.
Als geen van de kandidaten een
meerderheid krijgt, volgt later
een tweede ronde.
door onze correspondent Wierd Duk
Bottrop-Verkiezingstijd in het Ruhr
gebied: politici, veiligheidshelmen op
het hoofd, bezoeken staalfabrieken en
kolenmijnen. Dit is niet alleen het land
van de 'kompels', de mannen met de
beroete gezichten, de deelstaat
Noordrijn-Westfalen (NRW) is ook het
hart van de Duitse sociaal-democratie.
Bondskanselier Schröders SPD regeert
in dit industriegebied al vier decennia,
sinds tien jaar in coalitie met De Groe
nen. Maar Duitslands laatste rood
groene deelstaatregering dreigt zon
dag, bij regionale verkiezingen, naar
huis te worden gestuurd.
De stemming onder de bevolking is
slecht. Van de 18 miljoen inwoners
van de deelstaat is een miljoen op zoek
naar werk. In de grauwe industrieste
den in 'der Pott', waar de fabriekspij
pen allang niet meer roken, bereikt de
werkloosheid soms wel dertig procent.
NRW gaat gebukt onder een schulden
last van 100 miljard euro. Veelzeggend:
in Gelsenkirchen is het voetbalbedrijf
Schalke '04, met tweehonderd mensen
in dienst, tegenwoordig een van de
grootste werkgevers.
Hoe dan de traditionele SPD-stem-
mers hoop te geven? Zij zagen hun lo
kale trots, de kolenindustrie, gesa
neerd worden. Werner Müller(SPD)
belooft hen een heropleving van de
kolenbouw. Met 66.000 werknemers is
het bedrijf waar hij de scepter zwaait,
energie- en chemiereus RAG uit Essen,
de grootste werkgever. Müller was eco
nomieminister in Berlijn en pleit voor
de opening van nieuwe kolenmijnen.
In Bottrop, midden in het Ruhrgebied,
weet woordvoerder Clemens Brehm-
horst van Kokerei Prosper, wel waar
om. „Sinds kort zijn de prijzen op de
wereldmarkt voor cokes geëxplodeerd.
De prijs per ton is verachtvoudigd. Om
aan de toenemende vraag te kunnen
voldoen moeten wij hier uitbreiden
met twee batterijen van elk 46 ovens."
Prosper, goed voor 2 miljoen ton cokes
per jaar, levert aan belangrijke Duitse
staalfabrikanten als Thyssen/Krupp en
Stahlwerke Bremen. Die dragen bij
aan de nieuwbouwkosten van 300 mil
joen euro.
De reden voor de wereldwijd stijgende
vraag naar cokes, dat ontstaat na ex
treme verhitting van steenkool en
geldt als onmisbare grondstof voor de
vervaardiging van staal, is simpel. Chi
na, ooit de belangrijkste exporteur van
cokes, heeft haar reserves nodig voor
de eigen, met reuzenpassen groeiende
economie, en de Chinezen slaan bo
vendien elders ter wereld zoveel mo
gelijk cokes in.
Sinds de jaren tachtig was er in Duits
lands industriële hart enkel sprake van
sluitingen van mijnschachten en
hoogovens. Maar Brehmhorst voor
ziet, net als ex-minister Müller, een
ommekeer. „We waren veel te voorba
rig met de aankondiging van het einde
van onze kolenindustrie. Nu blijkt dat
we ons niet afhankelijk kunnen maken
van landen als China of India."
Nog kort geleden werden Duitse 'Ko-
kereien' aan China verkocht, vorig jaar
besloot de Bondsregering de mijn
bouw een zachte dood te laten ster
ven. De helft van de mijnen moet tot
2012 worden gesloten, het aantal mijn
werkers gehalveerd, de subsidies gere
duceerd van 3 tot 1,8 miljard euro
jaarlijks, om ze uiteindelijk helemaal te
schrappen.
'Otto Normalverbraucher', de Duitse
Jan Modaal, zag de afgelopen jaren de
prijzen voor stookolie, benzine,
stroom en gas door het plafond schie
ten en hoopt op verlossing door de
goede, oude steenkool. En RAG-baas
Müller voorspelt nieuwe arbeidsplaat
sen bij staal, metaal, stroomintensieve
bedrijven en in de mijnbouw als de
politiek opnieuw durft te investeren in
de mijnindustrie. Van conservatieven
en liberalen heeft hij niets te verwach
ten. Dus hoopt Müller op zijn eigen
partij, de SPD.
hankelijk onderzoek nodig.
Eerder op de dag vroeg ook EU-
commissaris voor buitenlandse
betrekkingen Benita Ferrero'
Waldner om een onafhankelijk
onderzoek. .Alleen dan kan de
Europese reactie objectief en
juist zijn", betoogde zij. Ook de
hoge commissaris voor de
mensenrechten van de VN,
Louise Arbour, sprak haar be
zorgdheid uit over het bloed
vergieten in Andizjan.
Een groep van enkele tientallen
buitenlandse diplomaten
bracht gisteren een bezoek aan
die stad in de Fergana-vallei. Zij
waren uitgenodigd door de
Oezbeekse autoriteiten, maar
mochten 'uit veiligheidsover
wegingen' niet vrij rondlopen
in Andizjan. Ook mochten zij
niet zelf bepalen met wie zij
spraken. De diplomaten kregen
per bus een rondleiding. Zij
kregen een legerbasis te zien
waar een 'criminele bende' wa
pens zou hebben geroofd.
Veel Oezbeken leven, veertien
jaar na de val van de Sovjet
unie, nog altijd in bittere ar
moede. De werkloosheid is to
renhoog, met name in het oos
ten van het Centraal-Aziatische
land. De regering in Tasjkent
duldt geen oppositie en be-
stempelt tegenstanders als ter
roristen en moslimfundamen
talisten.
new york/anp - De Verenigdé
Staten zetten mogelijk een
nieuwe stap naar stationering
van wapens in de ruimte. De
Amerikaanse luchtmacht wil
volgens The New York Times
van president Bush een richtlijn
waardoor dat mogelijk wordt.
Als het doorgaat, betekent het
een drastische wijziging van het
Amerikaanse beleid. De nieuwe
richtlijn voor de nationale vei
ligheid moet die uit 1996 van
president Clinton vervangen.
De voorganger van Bush wilde
de ruimte slechts zeer beperkt
gebruiken voor het leger. Bush
neemt vermoedelijk binnenkort
een besluit over het directief.
Volgens de krant zal een be
leidswijziging op veel weer
stand stuiten bij bondgenoten
en potentiële vijanden. Velen
vrezen een nieuwe wapenwed
loop. Bovendien zijn er talrijke
financiële en technische hordes
voor het plan werkelijkheid
wordt. Het Pentagon heeft al
miljarden dollars besteed aan
de ontwikkeling van ruimtewa
pens.
Een woordvoerster van de
luchtmacht zei dat het niet de
bedoeling is de ruimte te mili
tariseren. „Het proces richt zich
er niet op wapens in de ruimte
te brengen", aldus majoor Ka
ren Finn. Het gaat om 'het heb
ben van een vrije toegang tot de
ruimte'.
Amerikaanse regeringen den
ken al langer na over wapens iri
de ruimte. Zo kwam president
Reagan in de jaren tachtig met
het initiatief van een systeem
tegen een raketaanval. Bush
heeft dat plan uit de ijskast ge
haald. Defensie heeft hieraan al
zeker 130 müjard dollar uitge
geven. Door de nieuwe richtlijn
zouden defensieve en offensie
ve wapens in de ruimte moge
lijk worden. Een commissie
kwam in 1991 tot de conclusie
dat de strijdkrachten ervoor
moeten zorgen dat „de presi
dent de opties heeft om wapens
te gebruiken in de ruimte".
