Vandalisme Zorgende mannen goed voor een tevreden huwelijk
op het spoor
is verhard
BINNENLAND 2
De belanda hitam, het buitenbeentje in het KNIL
Nachtmerries zijn met twee uur les bij te sturen
Minder incidenten, meer geweld
Weisglas vermaant Pechtold
'Meer duidelijkheid nodig
over Europese grondwet'
Gevangenismuseum geopend
Afrikaanse soldaten vulden de gelederen van het leger in Nederlands-Indië
irxoek
.4 kavA
Zaanse
rd heropend
ft# - De politie Zaan-
^aterland gaat de
op de 19-jaroige Havo-
leMilica van Doom op-
nderzoeken. Er zijn
aanwijzingen, maakte
je gisteren bekend. Het
veld op 8 juni 1992 in
erlangs de Veldbloe-
g in Zaandam gevon-
was verkracht en met
5 om het leven gebracht,
lacht gaat nu vooral uit
i groep jongeren die
regelmatig rondhing in
waar Van Doom is ver-
woensdag 18 mei 2005
- De opsporings-
50 OD-ECD jaagt op ad
ers die via internet ille-
retten aanbieden. De
:ht zich vooral op in-
als marktplaats.nl en
.nl. De lage prijzen
jaretten duiden vol-
[OD-ECD op het ont-
de verplicht te beta-
i. Onlangs nam de
ongeveer drie mil
le sigaretten in beslag
met werden aange-
ontdoken belastin-
legen hier 450.000 eu-
de FIOD-ECD giste-
idgemaakt.
Itrante stank
1 Zeeland
- Tientallen men-
gistermorgen ge-
een penetrante gas-
over Zeeland hing. De
werd geroken in grote
n Schouwen-Duive-
Icheren en Zeeuws-
ren, aldus een woord
van de provincie. Na
ek door de Regionale
eer Zeeland, de Kust-
1 1 de Dienst Centraal
ïheer Rijnmond is de
lelijke veroorzaker van
cht gevonden. Gezien
richting zou het gaan
schip dat voor de kust
erdam ligt. Dit schip
niks hebben ontgast
ichtige producten.
e: miljoenen
technologie
g - Minister Remkes
andse Zaken) trekt dit
ïiljoen euro uit voor
gische vernieuwingen
itie. De inzet van de
ichnieken moet het
treden doeltreffender
'nter maken. De Raad
fdcommissarissen con-
eerder dit jaar dat het
onderzoek binnen
idse politiekorpsen
bij nieuwe ontwikke-
de forensische tech-
0 ei
r homo in
ar geslagen
m mum - Opnieuw is een
ksuele man in de Am-
ise binnenstad mishan-
'l 34-jarige man werd za-
acht in de Reguliers-
raat mishandeld door
ia5 apje jonge mannen 'met
ïuidskleur' die eerst ge-
I ouden hebben of hij
ras. De man liep een
Iig op. De politie heeft
irige man aangehou-
ontkent de klap te heb-
even. De politie spreekt
I 'onduidelijke situatie
I over en weer het woord
gevallen'. Het is moge-
iet om een 'gewone'
3zie gaat waarna 'het ho-
Q taal' er is bijgehaald, al-
a woordvoerder.
ilaatsen' niet
«gedogen
A - Gemeenten moeten
le maken aan alle ille-
ktijken in woonwagen-
^Ook dienen ze andere
tsen' aan te pakken, zo
de casino's en illegale
tie. Dat heeft minister
[Binnenlandse Zaken)
en in een gisteren ge-
rde brief aan de ge-
1. Vrijplaatsen zijn plek-
tuaties waar allerlei re-
oldoende worden ge-
ïfd. Het kabinet vindt
eenten elke vrijblij-
i^dof terughoudendheid
fihaving moeten laten
us Remkes.
pakt illegale
handel aan
nijmegen/anp Mannen die een deel van de zorg- en
opvoedtaken op hun schouders nemen, zorgen tevens
voor een tevreden huwelijk. Zowel mannen als vrou
wen zijn positiever over hun relatie naarmate de man
meer zorgt en meer vrouwelijke kenmerken vertoont.
Dat blijkt uit een langjarig onderzoek van de Vlaamse
sociologe A. Van den Troost, waarop zij volgende week
aan de Radboud Universiteit in Nijmegen promoveert.
Van den Troost vergeleek de gegevens van ruim dui
zend getrouwde mannen en vrouwen uit de baby
boomgeneratie met elkaar. Op het moment van de eer
ste ondervraging in 1990 hadden alle paren kinderen
tussen de 9 en 16 jaar.
Van den Troost wilde weten welke factoren zorgen
voor een tevreden huwelijk, nu de omgangsvormen
tussen partners in de afgelopen vijftig jaar zo sterk zijn
veranderd.
De sociologe vond, dat buitenshuis werken van vrou
wen geen negatieve factor is, zoals tegenwoordig wel
eens wordt aangenomen. Volgens haar is zelfs het te
gendeel waar: vrouwen zijn tevredener over hun huwe
lijk als zij ook buitenshuis werken, op voorwaarde dat
hun man zich ook inzet voor het gezin.
In lagere sociale klassen scoort de traditionele manne
lijke man nog goed. Maar de meeste stellen geven de
voorkeur aan een man met vrouwelijke trekjes, omdat
die een grotere rol speelt bij het opvoeden van de kin
deren. Huishoudelijke kwaliteiten zijn bij niemand een
voorwaarde voor een tevreden huwelijk.
Hoger opgeleide partners geven volgens Van den
Troost ook aan, dat het ouderschap hun relatie onder
druk heeft gezet. Zij zijn niet zo tevreden over hun ou
derschap. Dat komt omdat hoger opgeleiden meestal
ook een goede baan en een goed inkomen hebben. Zij
zouden de tijd die zij aan de kinderen moeten beste
den, ook kunnen inzetten voor hun carrière.
Vooral vrouwen geven aan dat het hebben van kinde
ren hen beperkt in hun persoonlijk leven, aldus de pro
movenda.
den haag/anp - Hoewel het
vandalisme op het spoor vorig
jaar is afgenomen, is de ernst
van incidenten fors toegenomen.
Er waren zelfs enkele gevallen
van poging tot doodslag, iets
wat in de voorafgaande jaren
niet is voorgekomen.
Circa 2700 treinen liepen scha
de op door vandalisme of bots
ten (bijna) op voorwerpen die
opzettelijk op het spoor waren
gelegd. Een jaar eerder lag dat
aantal op 3000. Dat blijkt uit
een gisteren gepubliceerd rap
port van de Inspectie Verkeer
en Waterstaat (IVW).
Vandalisme op het spoor zorg
de afgelopen jaar voor veel op
hef. Volgens de vakbonden
nam het zelfs levensbedreigen
de vormen aan. Steeds meer
treinen reden volgens de bon
den op betonnen palen, win
kelwagentjes of andere objec
ten.
Inmiddels zijn maatregelen ge
nomen om het vandalisme te
gen te gaan. Zo controleert
spoorbeheerder ProRail of aan
nemers afval langs het spoor
wel opruimen en houden te
genwoordig op sommige loca
ties camera's de boel in de ga
ten.
De IVW tekent bij de cijfers aan
dat ze geen volledig beeld ge
ven van vandalisme op het
spoor. Het bekladden, vernie
len of vervuilen van treinen zit
overigens niet verwerkt in de
cijfers van de IVW.
Afgelopen jaar zijn ongeveer
twaalf machinisten gewond ge
raakt. Een van de ergste inci
denten had in oktober plaats bij
Nijmegen. Een stoptrein reed
tegen een bankschroef die met
een spanband over de boven
leiding was geworpen. De ma
chinist raakte gewond door een
vuurbal die ontstond door kort
sluiting. De inspectie telde
daarnaast 87 branden in reizi
gerstreinen. De meeste ont
stonden nadat vandalen prul
lenbakken in de hens hadden
gestoken. Een aantal branden
werd veroorzaakt door bijvoor
beeld kortsluiting of oververhit
ting.
den haag/anp - Tweede Kamervoorzitter Weisglas heeft zich
geërgerd aan uitlatingen van minister Pechtold (Bestuurlijke
Vernieuwing en Koninkrijksrelaties) over de werkwijze van de
Kamer. In zijn weekboek op internet reageert hij op een inter
view met Pechtold waarin hij te kennen gaf dat hij niet hield
van „het Haagse gezelschapsspel" dat volgens hem „niet te
veel mijn dagelijkse werk" moet worden. Hij doelde op het
soft-drugsdebat van enkele weken geleden. Weisglas in zijn
weekboek: „Nee minister: het verantwoording afleggen tegen
over de Kamer behoort wel tot uw werk, zonodig dagelijks.
den haag/anp - Bij de Neder
landse burgers heerst volgens
staatssecretaris Nicolaï (Euro
pese zaken) veel verwarring
over de Europese grondwet.
„Veel mensen zien door de bo
men het bos niet meer. Daarom
is er meer duidelijkheid nodig."
Nicolaï gebruikte dit argument
gisteren in de Tweede Kamer
om te verdedigen dat het kabi
net extra geld uittrekt om de
bevolking te informeren over de
grondwet, waarover op 1 juni
een referendum plaatsvindt. In
totaal komt er 3,5 miljoen euro
extra beschikbaar: 1,5 miljoen
voor een informatiefolder en 2
miljoen voor radiospotjes en
een advertentiecampagne.
Nicolaï was door de SP naar het
wekelijkse vragenuurtje gehaald
om hierover opheldering te ver
schaffen. De SP is erop tegen
dat het kabinet nu meer geld op
tafel legt voor de ja-campagne,
net als de ChristenUnie, de LPF
en Groenlinks. De PvdA teken
de geen bezwaar aan, maar is er
volgens Kamerlid Dubbelboer
evenmin gelukkig mee dat er
meer geld komt nu de nee
stemmers volgens de peilingen
de overhand lijken te krijgen.
Nicolaï wees erop dat de Kamer
een maand geleden zelf om de
nieuwe folder heeft gevraagd.
Hij ontkende dat het extra geld
uit een geheime 'oorlogskas'
komt. De 3,5 miljoen zijn af
komstig uit meevallers op de
begroting.
Nicolaï sprak desgevraagd te
gen dat het kabinet een mildere
toon heeft gekozen in de cam
pagne voor het referendum.
Premier Balkenende liet zich
gisteren tijdens een bijeen
komst in Warschau opvallend
begripvol uit over het nee
kamp. De afgelopen weken we
zen hij en ministers als Donner
(justitie) en Brinkhorst (econo
mische zaken) steeds in onheil
spellende bewoordingen op de
negatieve gevolgen van het af
wijzen van de grondwet: voor
Nederland zou hebben.
veenhuizen - Het nieuwe gevangenismuseum in het Drentse Veenhuizen is gisteren
onder grote belangstelling geopend. Honderden mensen keken toe hoe E. Mulock-Hou-
wer van het ministerie van justitie haar vingerafdruk zette, waarna de deuren open
gingen. Eigenlijk zou minister Donner het museum openen, maar hij moest Kamervra
gen beantwoorden. Het museum is gehuisvest in een oude gevangenis. De verbouwing
kostte 7,2 miljoen euro en is betaald door het ministerie, de provincie en de gemeente.
Het dorp Veenhuizen is voortgekomen uit een 19e eeuws gesticht. Ook nu staat er nog
een penitentiaire inrichting. Bestuursvoorzitter J. van der Meijs hoopt op 60.000 be
zoekers per jaar. In het museum werken zes vaste krachten en 130 vrijwilligers. Het
museum toont het verhaal achter de rechtspraak in Nederland van 1600 tot nu. Een
bezoeker kijkt door een klepje een ouderwetse isoleercel.
Foto: ANP/Koen Suyk
utrecht/anp - Het is mogelijk nachtmer
ries bij te sturen. Dat blijkt uit onder
zoek van 'nachtmerriedeskundige' V.
Spoormaker die hierop deze week pro
moveert aan de Universiteit Utrecht.
Spoormaker deed drie jaar onderzoek
naar nachtmerries en andere slaapstoor
nissen. Uit zijn onderzoek bleek dat
mensen met nachtmerries kunnen leren
om tijdens de angstdroom de droom bij
te sturen (het zogeheten lucide dromen)
Een training van twee uur en daarna
blijven oefenen waren in de meeste ge
vallen al voldoende voor minder nacht
merries. Bij lucide dromen beseft de sla
per dat hij of zij droomt, maar droomt
wel door. „Je zit dan in je eigen droom
wereld. Deze is niet echt, maar lijkt dat
wel en je kunt vervolgens de hele droom
bijsturen." Zo is het volgens de onder
zoeker mogelijk om een achtervolger
weg te jagen, met hem in gesprek te
gaan of samen een patatje te gaan eten.
Uit het onderzoek van de sociaalweten
schapper blijkt verder dat slaapstoornis
sen vaak samengaan met depressieve
klachten en angst. Logisch vindt Spoor
maker: „Als mensen lange tijd slecht sla
pen, worden ze moe, prikkelbaar en ge
spannen. De stap naar neerslachtigheid,
extra zorgen of angst is dan zo gezet.
Ook een psychische stoornis kan zich
eerder ontwikkelen."
Volgens Spoormaker heeft 40 procent
van de Nederlanders slaapklachten en
25 procent last van een slaapstoornis.
Slapeloosheid (insomnie) komt het
vaakst voor, 8,5 procent heeft daar last
van; 4 procent heeft last van ademha
lingsproblemen (zoals snurken) en 2,2
procent heeft nachtmerries. Een op de
twintig Nederlanders (5 procent) slaapt
slecht door het zogeheten rustelozebe-
nensyndroom. Dat zijn onprettige ge
voelens in de ledematen, die toenemen
in rust en juist weer afnemen bij bewe
ging. Ze wekken daardoor als het ware
bewegingsdrang op.
Spoormaker wijst erop dat de meeste
mensen met slaapproblemen jarenlang
„doormodderen" of verslavende slaap
middelen gebruiken, hoewel de proble
men goed te behandelen zijn. Zo kan
bijvoorbeeld ook insomnie behandeld
worden: met denk- en doe-oefeningen
met het hoofd.
erkoop vlees
onder risico
Boeren die vlees
s aan consumenten
L zijn niet goed bekend
fldende regels. Dat
poedsel en Waren Au-
WA) na onderzoek ge-
|erd. Bij een controle
f bleek dat sommige
ftjes niet voldeden aan
p-eisen. Ook het vlees
weid op de verkeerde
fuur bewaard, maakte
ikend. De regels voor
|°p van biologische zui-
p beter nageleefd.
Ide overtredingen zijn
■svoor consumenten
ïleVWA „gering".
amsterdam/anp - De Hollanders
haalden hun neus op voor de
'brutale negers' en de inlanders
noemden hen belanda hitam
(zwarte Hollanders), de Afrika
nen in dienst van het Koninklijk
Nederlands Indisch Leger (KNIL).
De gemiddelde Nederlander
weet weinig tot niets over deze
bijzondere bevolkingsgroep uit
Nederlands-Indië, hoewel de na
komelingen ervan al jaren in Ne
derland wonen.
Het Tropenmuseum in Amster
dam besteedt met de tentoon
stelling 'Zwart in dienst van
Oranje' aandacht aan de ge
schiedenis van de belanda hi
tam. De geschiedenis van de
belanda hitam begint in de ne
gentiende eeuw, toen het KNIL
een chronisch tekort aan vrij
willigers had. De helft van het
leger bestond uit inlanders,
maar hun aandeel mocht uit
veiligheidsoverwegingen niet te
groot worden. Bij wijze van
proef wierf het leger 150 solda
ten uit de West-Afrikaanse
Goudkust, het tegenwoordige
Ghana. Dat beviel goed, ze wa
ren goed bestand tegen het tro
pische klimaat en golden als
dapper en onvermoeibaar.
Omdat de werving traag verliep,
Korporaal Jan Kooij (1882). Foto: Collectie Museum Bronbeek
sloot het Ministerie van Koloni
ën een contract met de koning
van het Ashanti-volk. Krijgsge
vangenen en slaven van de As-
hanti konden hun eigen vrij
heid kopen met een voorschot
op hun soldij en werden vervol
gens KNIL-soldaat. Ze kregen
bij inschrijving meteen een Ne
derlandse naam, zoals Piet
Klink, Hendrik Baas of Jan
Kooij, en een Nederlands pas
poort om een verband met sla
venhandel te verdoezelen.
Tussen 1831 en 1872 belandden
zo ruim 3000 Afrikaanse solda
ten in Nederlands-Indië. De
meesten van hen overleden tij
dens diensttijd. Enkele honder
den keerden terug naar Afrika.
De overigen vestigden zich met
hun inlandse vrouw en indo-
Afrikaanse kinderen op Java.
Een deel van hen ging in Kam-
pung Afrika wonen, een stuk
grond in Poerworedjo dat hun
in 1859 was toegewezen.
De positie van deze belanda hi
tam was dubbel, zegt Griselda
Molemans, nakomeling van een
stamhoofd uit Burkina Faso,
die geroofd door slavenhande
laars uiteindelijk in het KNIL te
rechtkwam. Voor de blanke
Hollanders waren ze brutale
negers. De indo's (halfbloed In
disch en Europees) haalden
hun neus op voor die zwarten
en de inlanders vonden het
maar belanda hitam.
„Er was zeker sprake van af
gunst, omdat de indo-Afrika-
nen allemaal de Nederlandse
nationaliteit hadden. Een indo
moest maar afwachten of zijn
Nederlandse vader hem of haar
wilde erkennen. De indo-Afri-
kanen kregen bovendien meer
soldij dan de inlanders, maar
weer minder dan de Europese
soldaten", aldus Molemans. De
belanda hitam spraken vloei
end Nederlands, waren meest
katholiek, genoten goed onder
wijs op Europese scholen en
vonden goede banen in het le
ger, het onderwijs en de handel.
Na de onafhankelijkheid van
Indonesië vertrokken dan ook
bijna alle indo-Afrikanen naar
Nederland, waar zij met dezelf
de cultuurschokken te maken
kregen als alle andere gerepatri-
eerden. „Van een groot huis
met veel bedienden gingen we
naar een kamertje in een pen
sion. We mochten maar één
keer per week douchen, terwijl
we in Indië drie keer per dag
een bad namen", vertelt Eveli
en Cordus-Klink. Daarbovenop
was het voor hen door hun
huidskleur extra moeilijk om,
alle diploma's ten spijt, een
baan te krijgen. In Nederland
moesten ze opnieuw hun
„kleur vinden". De persoonlijke
fotoboeken die een aantal af
stammelingen ter beschikking
heeft gesteld aan het Tropen
museum, laten zien dat die
kleur letterlijk steeds meer ver
vaagt. Veel ldeinkinderen van
de repatrianten hebben lichte
ogen of blond, vaak wel sterk
krullend, haar. Maar de hang
naar de 'roots' van die kleur is
de laatste jaren alleen maar
sterker geworden. Sinds de ja
ren tachtig wordt in Nederland
Een wajangpop van een zwarte KNIL-soldaat. Foto: Tropenmuseum
een tweejaarlijkse indo-Afri-
kaanse reünie gehouden. In
2000 was er voor het eerst con
tact niet afstammelingen van
KNIL-soldaten die naar Ghana
waren teruggekeerd. Verschei
dene families zijn naar Afrika
gereisd en hebben hun Afri
kaanse stamnaam kunnen ach
terhalen. Voor hen is de cirkel
eindelijk rond.
De tentoonstelling istm4 sep
tember te zien. In juni verschijnt
over hetzelfde onderwerp het
boek 'Zwarte Hollanders. Afri
kaanse soldaten in Nederlands-
Indië' van Ineke van Kessel.
