Nederlandse bands doen niet aan 'klagen'
'Helaas, het is nu te koud
KUNST CULTUUR
'Caligula' moeizame krachtproef
Serenitei
stilte ei
bezielin
Een eindeloze hoeveelheid leed
dinsdag 17 mei 2005
Stone en Darth Vader. Foto: AP
Staande ovatie
voor Star Wars
cannes - Regisseur George Lu
cas en hoofdrolspelers Hayden
Christensen, Natalie Portman
en Samuel Jackson hebben in
Cannes staande ovaties gekre
gen bij de wereldpremière van
de nieuwste film uit de serie
Star Wars. Tijdens de vertoning
van The Revenge of the Sith
werd gejuicht bij de passages
met parallellen tussen het kwa
de rijk van Darth Father in de
film en de regering Bush in de
echte wereld. In de gesprekken
gaat het om het omvormen van
een democratie in een dicta
tuur en om een politicus die
een oorlog uitlokt om zijn eigen
macht te vergroten. De galapre
mière werd bijgewoond door
beroemdheden als de Ameri
kaanse actrice Sharon Stone.
The Revenge of the Sith is vanaf -
donderdag in de Nederlandse
bioscopen te zien.
Römer verfilmt
Pinter-stuk
cannes - Acteur Thijs Römer
gaat met zijn theatergezelschap
Annette Speelt en productie
maatschappij Column het stuk
Bedrog van Harold Pinter verfil
men. Dat maakte hij bekend tij
dens het filmfestival in het
Zuid-Franse Cannes. Mijke de
Jong regisseert de film. De film
maakster oogstte dit jaar inter
nationaal veel succes met haar
'coming of age-drama' Blue
bird. Deze zomer moeten de
eerste opnames van de film
plaatsvinden.
Debuut voor
Alwien Tulner
cannes - De Nederlandse actri
ce Alwien Tulner is binnenkort
te zien in de Engelstalige actie
thriller The Wicked. De film van
de Britse regisseur Michael
Knighton werd op het Filmfes
tival van Cannes voor het eerst
vertoond aan internationale
distributeurs. Het Scandinavi
sche BVIP stelt dat al vijftig lan
den interesse in de film hebben
getoond. De 34-jarige Tulner
speelt in The Wicked de rol van
Tonia, de vrouw van een drugs
handelaar.
Jane Fonda nog
altijd in trek
los angeles - De terugkeer na
vijftien jaar van Jane Fonda op
het witte doek lijkt in de Ver
enigde Staten een kassucces.
Monsters-in-Law bracht in het
eerste weekeinde dat de film
draaide 24 miljoen dollar (ruim
19 miljoen euro) op. De kome
die was daarmee rond Pinkste
ren met voorsprong de best be
zochte film van de Verenigde
Staten.
Raffish tweede
in talentenjacht
nice - De Nederlandse meiden
groep Raffish is er niet in ge
slaagd de Europese talenten
jacht Wanadoo Discoveries te
winnen. De vijf meiden moes
ten de eer laten aan het Britse
duo SlyAthann Gillian O' Do
novan. Het publiek in Nice was
het niet eens met de uitslag, de
winnaars werden door de 6000
aanwezigen flink uitgejoeld.
Meer dan 100.000 internetters
hadden de afgelopen weken
hun stem uitgebracht op hun
favoriete artiest.
Barry Hay: 'Het voordeel is dat je veel directer contact met je publiek hebt'
vervolg van voorpagina
landgraaf/anp -Het is de vraag
die op de lippen van elke festi
valganger brandt in de aanloop
naar Pinkpop: welke grote na
men staan er dit jaar op het
programma? Deze editie ging
het echter vooral over het ge
brek aan bekende artiesten op
het driedaagse muziekfestival.
De drie Nederlandse bands die
gisiteren op het podium ston
den - Kane, Di-rect en Golden
Earring - zien ook de positieve
kant. „De rijen zijn wel korter!"
Golden Earring wordt genoemd
als een van de publiektrekkers
van de 36ste editie van Pink
pop. Zanger Barry Hay ziet dat
echter anders. „Dat hebben we
zelf niet bedacht. Voor mij is
Faithless de headliner." Hay
vermoedt dat festivaldirecteur
Jan Smeets de band tot favoriet
heeft gebombardeerd omdat hij
fan is.
Golden Earring was er tijdens
de eerste editie in 1970 ook al
bij. Pinkpop stond volgens Hay
toen nog „Ln de kinderschoe
nen". Hoewel het festival later
uitgroeide tot een evenement
voor 60.000 man, is het dit jaar
- mede doordat er 'slechts'
20.000 kaarten zijn verkocht -
weer wat kleiner en intiemer.
De Golden Earring-zanger vindt
dat een pluspunt. „Het is leuk
om voor 60.000 mensen op te
treden, maar nu heb je veel di
recter contact. Daar houd ik
wel van."
Kane-zanger Din and Woesthoff
roemt de „ontspannen vibe"
die Pinkpop dit jaar heeft. „Ik
had de fine up wel heftiger ver
wacht. Het was leuk geweest als
bands als Oasis, Coldplay of
System of a Down hier hadden
gestaan. Maar ja, daar kun je
heel Hollands over gaan klagen
Ricky Wilson, zanger van de Kaiser Chiefs, komt hoog uit boven zijn bandgenoten. Foto: ANP
of je kunt denken: fuck it, de
zon schijnt en de rijen zijn wel
korter!"
De jongens van Di-rect erken
nen het gebrek aan grote na
men. „Ze hebben geen Metalli-
ca, geen Red Hot Chilli Pep
pers. Het is logisch dat daar kri
tiek op komt", zegt bassist Bas.
Gitarist Spike relativeert: „Het
is geen fine up zoals Rock
Werchter of Rockin' Park, maar
ze hebben toch wel wat grote
namen."
De Haagse bands hebben ieder
hun eigen favorieten. Di-rect
noemt Saybia, Novastar en
unaniem Golden Earring. Gol
den Earrings Hay gaat zelf voor
Bloc Party. „Dat vind ik nu echt
een blije band. Veel leuker dan
die bandjes die heel ingewik
keld doen, zoals Muse." Woest
hoff twijfelt geen seconde over
zijn favoriet op Pinkpop: Kane.
Opera aan Zee moet noodgedwongen naar binnen
door Theo de With
noordwijk - Helaas. Een flauw
zonnëtjè was zondagmiddag te
weinig om een van de hoogte
punten van het Noordwijkse fes
tival Opera aan Zee te redden. Te
koud en te winderig, was de con
statering van organisator Lenny
Vulperhorst. Daarom kreeg het
publiek de opera 'L'Occasione fa
il ladro' van Rossini niet op de
terrassen van drie villa's te ho
ren, maar in het minder sfeervol
le conferentieoord De Baak.
Bij Villa Zandheuvel staat een
man onverbiddelijk op de oprit.
„U komt voor de opera? Het is
te koud buiten. Niet zo zeer
voor de toeschouwers, maar
wel voor de zangers", is het
standaardverhaal dat hij af
steekt. Lichtelijk teleurgesteld
zakken de belangstellenden af
naar de boulevard. Natuurlijk
komen ze voor de opera, maar
de entourage was ook een lok
kertje. Juist die buitenoptre
dens op de terrassen van de
prachtige villa's in dit deel van
Noordwijk zijn zo bijzonder. El
ke akte van 'L'Occasione fa il
ladro' (De gelegenheid maakt
de dief) op een ander terras,
da's genieten van opera, maar
ondertussen ook even gluren
bij de nouveau riche of juist het
oude geld in deze badplaats.
Toch is geprobeerd er in ma-
nagementcentrum De Baak iets
van te maken. De stoelen zijn
zodanig neergezet dat iedereen
uitzicht heeft op zee. Dat is
naast het brengen van kleine,
onbekende opera's toch een
van de pijlers van dit festival:
Judith Rigter kijkt op haar manier naar opera. „Het moet op het juiste moment gebeuren. Het is eigenlijk net schilderen." Foto: Eric Taal.
licht, ruimte, zee, einder,
Noordwijkse luchten. Een pre
sentatrice leidt de voorstelling
van Opera Minora in. Daardoor
is het verhaal voor iedereen te
volgen: ook voor de niet-ken-
ners. Nu is dat niet zo heel
moeilijk, want het verhaaltje
stelt weinig voor.
Een piloot is op weg naar zijn
verloofde, die hij nog nooit
heeft ontmoet. Aan boord van
het vliegtuig wordt zijn koffer
verwisseld met die van een pas
sagier. Deze man ziet zijn kans
schoon en doet zich voor als de
onbekende verloofde. Na aller
lei persoonsverwisselingen,
want de vrouwelijke helft van
het verloofde stel laat een
vriendin eerst de kat uit de
boom kijken, komt alles uiter
aard op zijn pootjes terecht.
Het publiek geniet met volle
teugen van de komische opera
en lijkt te zijn vergeten dat het
eigenlijk op een zonnig terras
Rossini had moeten consume
ren.
Er blijft steeds iets van hoop
gloren. ,,Als de zon om drie uur
isnog doorbreekt, gaan we
voor de tweede akte wellicht
naar buiten", meldt Lenny Vul
perhorst aan het verzamelde
publiek. Het blijft vergeefse
hoop. Ook de derde akte wordt
in De Baak opgevoerd. Vreemd
genoeg is de zaal bij de eerste
en de derde akte voor de helft
gevuld en bij de tweede stamp
vol. Alsof er een bus toeristen
voor de ingang is uitgeladen.
Het doet de presentatrice ver
zuchten: „Ik vrees dat ik het he
le verhaal opnieuw moet vertel
len."
Schilderes Judith Rigter kent
het hele verhaal al uit haar
hoofd. Ze was er vrijdagavond
'ook bij toen dezelfde opera bij
een diner in Zon Zeebad
werd gespeeld. De kunstenares
woont alle voorstellingen van
Opera aan Zee bij. Vorig jaar
behoorde ze op het Schilders
festival Noordwijk tot de win
naars en daarom mag ze als ar
tist in residence Opera aan Zee
bijwonen.
Bij elk optreden kijkt ze al schil
derend vanachter haar ezel in
een hoekje toe. „Ik wist niets
van opera", vertelt ze. „De hele
winter heb ik bij twee orkesten
schetsen zitten maken om de
instrumenten onder de knie te
krijgen. Hoe schilder je een cel
lo, en een altviool?" Opera Min
ora hanteert naast de menselij
ke stem alleen de vleugel. Op de
doeken die Rigter in De Baak
maakt, figureren toch vooral de
sofisten.
„Ja, ik schilder graag mensen.
Snel en direct. Het heerlijke van
bewegende mensen is dat je
geen tijd hebt om na te denken.
Je schildert zonder je hersenen
te gebruiken. Ik kan het doek
hooguit de dag erna wat bijwer
ken. Het gaat me om de directe
weergave." Judith Rigter heeft
een hoge productie. Per voor
stelling maakt ze vijf tot acht
schilderijen. „Van de muziek
hoor ik nauwelijks iets. Ik let al
leen op het visuele aspect. Dat
vergt alle concentratie." Toch
heeft ze grote waardering ge
kregen voor de musici. „Opera
eist een gigantische inzet en
vakmanschap. Op het juiste
moment moet het gebeuren.
Het is eigenlijk net schilderen."
muziek recensie i
Lidy van der Spek
Concert: Vocaal Ensemble C Shs
o.l.v. Elger Niels, Gehoordn
Marekerk, Leiden.
De 'Vigilie' heeft Rachma
geschreven in de beginjai
van de eerste wereldoorlt
dens een tournee door Ri
om het leger een hart om
riem te steken. Rachmani
schreef zijn 'vigilie' a capj
om de doodeenvoudige 1
dat in de Russische ortho
kerk instrumentale muzi
boden was onder het mo
'niet het instrument maa
menselijke stem roept toi
Maar kennelijk dacht Rai
ninoff wel instrumentaal
caal suggereert hij klokge
trompetgeschal, is indeli
de menselijke stem nietv
maar soms zelfs twaalfsti
zijn z'n pianissimi bij tijd
wijle hemels, onmenselijl
mooi.
Van de 15 kerkgezangen!
den is het 9e 'Gezegend:
Heer' te beschouwen als
dramatisch middelpunt,
mers hier staat de opstai
van Christus centraal, vo
Rachmaninoff de kern va
Christelijke boodschap. 1
schreef de Vigilie (Vespei
zwaar depressief en hetl
op dat Elger Niels, gedrei
rigent én componist, juk
toestand wil benoemen,
door de Vigilie te voorzie
extra dramatiek, veel me
alle 15 delen te bekleden
een wade van sereniteit,
en bezieling, zónder blije
en rotsvast vertrouwen u
bannen.
C Sharp Minor, dat voor
laatst onder leiding van:
liefde dirigent zingt, lijkt
vankelijk niet helemaal 2
zijn van de heilige zaak.I
koorklank staat nog niet
hemelse tent, de overga»
het woord in muziek wil
meteen begeesteren, del
hebben nog moeite met
Ierlaagste noten. Maar N
die met alles wat in hem
koor wil stuwen, wil opw
tot etherische schoonhei
krijgt allengs meer grip 0
adepten, op de gestaag g
de bewegingen om eens
verschuivende lang aang
den klank, op accenten e
ming.
Als met name de soprani
deel 4 (O vredig licht der
glorie) de lange lijnen no
overtuigend volhouden,
de tenor Daan Verlaan ni
min in hoger sferen met
bijzonder golvend timbri
een klankkleur die neigt
falsetstem/countertenor
(Russische) a's zijn merk
dig open en wijd, zijn ow
heeft iets bovenaards. D<
Rosalie Sloof kan zich vw
ontplooien in de korte si
haar toebedeeld, maarvi
zingt klinkt integer en bo
nisvol.
Evenwichtig en sereen is
koorzang in het Ave Mar
fraaie opkomende dynai
die organisch overgaat in
zacht zoemend, mystiek
simo. In het Laudate D01
stijgen en dalen de sopra
als engelen, articuleren 1
in kleine schokkende bei
gen hef'Alliluiya'. In dee
ten de tenoren hel en hoi
geen in, lichtvoetig gevo
door de alten. Verlangen
het heil, is de lichte haasi
steeds terugkerende zin
slovyen yesi Gospodi' (ge
gend zijt Gij, Heer) overt
gekozen.
Evocatief zingt C Sharp 1
ste overwinningslied Glo
zich lichtvoetig haast nai
slotscène 'Wees gegroet,
ge maagd', even stralend
bloeiend voordat zij zich
maagdelijk sluit.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Caligula* van Albert Camus
door theatergroep Imperium. Regie:
Feico Sobel. Gezien: 13/5,
Imperiumtheater, 9ude Vest, Leiden.
Daar nog te zien: 19,20, 21/5 en 26, 27,
28/5.
Wat repertoirekeuze betreft, ge
tuigt Imperium al geruime tijd
van een gezonde ambitie. Dat
geldt ook zeker voor de laatste
productie van dit seizoen: 'Cali
gula' van Albert Camus. Dit
stuk vertelt het verhaal van kei
zer Caligula die na de dood van
zijn zuster annex geliefde radi
caal verandert van een mild
heerser in een meedogenloze
tiran. Door de confrontatie met
haar dood komt hij tot het in
zicht van de absurditeit van het
bestaan. En daarmee is de
grondgedachte van het werk
van de filosoof Camus gety
peerd: de confrontatie van de
mens met zijn bestaan dat hij
als absurd ervaart, en het per
definitie zinloze verzet tegen
dat inzicht.
De theatertekst van Camus is
dan ook in eerste instantie een
dramatechnische uitwerking
van dat gedachtegoed. De per
sonages zijn vooral de dragers
van bepaalde ideeën. Van een
dramatisch conflict met een
duidelijke verhaallijn is aan
zienlijk minder sprake. Dat
maakt 'Caliluga' tot een moei
lijk speelbaar stuk.
Feico Sobel die bij Imperium
dit stuk regisseert, wil volgens
de programmafolder een
„wrange, tragische komedie"
van dit ideeëndrama maken.
Op weg naar het onmiskenbaar
tragische einde van de keizer
meent de regisseur tal van „ko
mische momenten" aan te tref
fen. Daarmee stellen spelers en
regisseur zichzelf een kracht
proef die verre van gemakkelijk
is. Het lukt ook maar ten dele,
de poging blijft stroef en moei
zaam, juist omdat een dergelij
ke aanpak haaks op de opzet
van het stuk lijkt te staan.
Sommige vondsten zijn beslist
intrigerend. Zo wordt de rol van
Caligula zelf gespeeld als een
soort grillige popster die zijn
onderdanen (lees: fans) meedo
genloos manipuleert. Deze as-
sociatie dr ingt zich op door het
begin van de voorstelling dat
met de showachtige choreogra
fie voor de gehele cast aan een
musical doet denken.
Menig opportunistische onder
daan laat zich uit puur lijfsbe
houd maar al te graag manipu
leren. De onteigende patriciërs
bijvoorbeeld zijn graag bereid
als schoonmaakpersoneel de
keizer te dienen. Bij Imperium
wordt dat een 'koddige' scène:
min of meer dansend verrich
ten de mannen en de vrouwen -
getooid met een ouderwets
dienstmeisjesmutsje - hun
werk.
Op zulke momenten gaat de te
gendraadse aanpak wringen.
Het kleineren van mensen
wordt hier wrang in beeld ge
bracht, maar staat dit toch niet
te ver af van de thematiek van
het stuk?! Daar komt nog bij dat
de voorstelling tamelijk lang
duurt, de tekstbehandeling
kennelijk niet altijd de vereiste
zorgvuldigheid heeft gekregen
en het verhaalgegeven zelf een
herhafingsmechanisme in zich
heeft.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Ferocious Felicity' door
Korzo Dansproducties (chor.: Sjoerd
Vreugdenhil). Gezien: 14/5, LAKtheater,
Leiden.
Het is dichtbij en tegelijk on
doordringbaar. Een moeder en
een zoon delen de ruimte. Ze
duiken regelmatig achter een
groot filmscherm en verschij
nen op het filmbeeld in een
ontluisterend chaotische omge
ving. De bewegingen zijn
vreemd, ziekelijk, overspannen.
We horen ze klagen, hun be
drukking en onmacht uiten. Dit
leven is een lijdensweg, een
lange, uitzichtloze lijdensweg.
'Ferocious Felicity' is gebaseerd
op het Japanse verschijnsel Hi-
kikomori. Jonge mannen ont
vluchten de druk van het veel
eisende Japanse leven en trek
ken zich jarenlang in volstrekte
afzondering terug in het ouder
lijk huis. Choreograaf Sjoerd
Vreugdenhil heeft dit gegeven
vertaald in een
dansstuk/performance over
een moeder (Kate Strong) en
een zoon (Timothy Couchman)
die geïsoleerd leven, zonder
contact met de buitenwereld.
Ze zitten aan elkaar vast en ver
nietigen eikaars leven.
Ze strompelen, bewegen moei
zaam, gebogen, of lopen druile
rig tegen elkaar aan. Geen
ogenblik bewegen ze vrij of ont
spannen, of breekt er een
nieuw perspectief door. De gro
tendeels grijze filmbeelden ver
groten hun verkrampte licha
men en droevige gezichten nog
eens extra uit. De kleurige schil
derijen die op de film getoond
worden en samen gaan vallen
met het erachter opdoemende
gezicht van de moeder, geven
angst en wanhoop weer. En
daar komt ook nog eens de mu
ziek bij, die je het gevoel geeft
dat er behalve deze twee men
sen op de hele aardbol geen an
der levend wezen meer bestaat.
Wat in 'Ferocious Felicity" te
genstaat, is de overdaad waar
mee deze tweepersoonscrisis in
beeld wordt gebracht. Alles is te
zwaar aangezet. Met elke bewe
ging, elk beeld wordt de crisis
hoger opgestapeld.
Er zijn ook teksten, heel veel
teksten, die alleen maar zeggen
wat de bewegingen al uitdruk
ken. Waarom vertrouwt Vreug
denhil niet op de zeggings
kracht van de lichaamstaal? Als
je de zoon verkrampt, wanho
pig of woedend ziet bewegen,
met van smart vertrokken ge
zicht (wat al een overdaa
expressie is), moet er dal
nog in woorden verduidi
worden hoeveel onvrede
angst hij voelt? Moeten»
dan ook nog horen vragi
hij voor de wereld kan bi
nen? Als moeder en zoor
kerig tegen aan elkaar da
maar elkaar niet aankijk'
het dan niet al duidelijk
dat ze een verstikkende a
kefijkheidsrelatie hebbel
niet als zelfstandige indii
kunnen bestaan? Moetd
nog het verdrietige gepre
de moeder bij, die zichp
afvraagt waarom hij 'so:
is, waaróm hij zijn zelfrn
den niet kan opgeven, ol
niet twee seconden karn
den over zichzelf na te di
of haar leven nog wel teil
Japanse cultuur zou ook
subtiliteit en matigheid 1
inspireren.
