KUNST CULTUUR
Castellum trapt af met 150 voorstellingen
Een muur vol
over jazzgigant
Charlie Parker
Sterk spel in
tij dmachinekomedie
Chess ook in het Nederlands
Pure swing, verhalende improvisaties
Bernlef gaat roman Modiano vertalen
i verfilmt
]eugd
Regisseur Karim
;t een film over zijn
[erije. Het project
de titel Kroniek
en moet volgend
a worden gefilmd,
ikte eerder de inter-
itfilm De Poolse
ider meer voor een
ie werd genomi-
zaterdag 7 mei 2005
Alphens theater haalt populaire namen als Frans Bauer en Golden Earring binnen
kerieezingers
alsjOp 21 mei wordt tij-
ït iiple van het Eurovisie
chtjl m Filmmuseum
,jenri Amsterdam een
,n jpnd gehouden. Met
ts\fva's' met songfesti-
en een alternatieve
Eerder organiseer-
'ng Bioscoop een
iund of Music' en
ig ja Zuster Nee
festivalfinale in Kiev
lei door 6000 festi-
:oot scherm wor-
Dresscode: Zwart,
Goud.
nteditie Dutch
wards
:uuii- In de Hollywood
^In Rotterdam is
'odfyond de eerste editie
^e|h Urban Awards
lsvDe awards gingen
heeste live act), K-Li-
sïbum), Lange Frans
heeste single), Brace
fr%komer), DJ
e8eiste dj), Beatkidz
1 hujicer) en Bubbling
party). Onder meer
'e M)lay, Def Rhymz
uisfr
door Theo de With
alphen aan den run - Het eer
ste seizoen van theater Castel
lum in Alphen aan den Rijn be
vat 150 programma's. Een aantal
daarvan wordt meerdere keren
gespeeld, waardoor er in totaal
167 voorstellingen op de rol
staan voor het seizoen 2005-
2006. Dit blijkt uit de theater-
gids die half mei huis aan huis
wordt verspreid in de Alphense
regio.
Theaterdirecteur Marc van
Kaam is tevreden over zowel de
kwantiteit als de kwaliteit van
de programmering. „In mijn
vorige theater, De Naald in
Naaldwijk, had ik negentig
voorstellingen per jaar. Ik heb
nu dus andere keuzes moeten
maken. Het aanbod is naar
mijn mening toegankelijk, maar
bevat ook een aantal gedurfde
voorstellingen. Bovendien was
ik door afspraken met het ge
meentebestuur gebonden aan
een verdeling over de diverse
genres."
Met 41 voorstellingen eist caba
ret de grootste plaats op in de
programmering. Opvallende
namen in dit genre zijn Javier
Guzman, Jochem Myjer, Brigit
te Kaandorp, Lenette van Don
gen en The Ashton Brothers.
Cabaretière Sanne Wallis de
Vries keert met haar nieuwe so
loprogramma 'Vier' terug naar
de stad waar ze opgroeide. Ook
Youp van 't Hek heeft een spe
ciale band met Alphen. In een
van zijn eerdere voorstellingen
bekritiseerde hij de gemeente
weliswaar als ondoordringbare
betonstad, maar van elk nieuw
programma hield hij altijd wel
een leesvoorstelling in het Park-
theater. Op 20 en 21 december
speelt hij in Castellum zijn ou
dejaarsconference.
Bij de 27 geboekte toneelvoor
stellingen valt 'Amadeus' op,
die in september vier keer te
zien is. Met deze voorstelling
maakt Jeroen Krabbé na twintig
jaar zijn rentree op de Neder
landse podia en viert hij zijn
veertigjarig jubileum als acteur.
Zijn tegenspeler wordt Marc-
Marie Huijbregts in de rol van
Wolfgang Amadeus Mozart.
Krabbé speelt de jaloerse hof-
componist Salieri. Een van de
vier voorstellingen van Ama
deus geldt als de galaopening
van Castellum. De overige
avonden zijn voor het 'gewone'
publiek. Andere bijzondere to
neelvoorstellingen zijn 'One
flew over the cockoo's nest' met
Simone Kleinsma en Bram van
der Vlugt, 'Juliana' met Renée
Soutendijk en Jaap Spijkers en
'Een tweede kans' met Will van
Kralingen en Peter Tuinman.
Verder heeft Castellum de voor
stellingen onderverdeeld in de
genres dans, muziektheater,
klassiek, muziek, show musi
cal en jeugd familie. Voor
Frans Bauer zijn streekgenoten
niet meer per definitie aange
wezen op de Stadsgehoorzaal
in Leiden of voor Golden Ear
ring op de Groenoordhallen.
Het Alphense theater heeft ze
ook op het podium staan. „Ik
ben blij dat we zulke populaire
namen hebben binnenge
haald", aldus Van Kaam. „Maar
ook veel gezelschappen die
voorheen in het Parktheater op
traden, staan in Castellum."
Castellum heeft het adressen
bestand van het Parktheater
overgenomen en alle vaste be
zoekers per brief geïnformeerd.
Daarin staat ook te lezen dat bij
een theaterkaartje altijd een
voucher voor een eerste con
sumptie wordt gekocht. „Dat
werkt gemakkelijker, sneller en
dus klantenvriendelijker aan de
bar", zegt de directeur. Wie
daar geen gebruik van wil ma
ken, kan aan de kassa zijn geld
terug krijgen. De Leidse
Schouwburg heeft sinds een
jaar ook een drankje bij de prijs
inbegrepen. In de pauze staan
dienbladen met glazen klaar.
Van Kaam: „Bij ons kun je aan
de bar bestellen en heb je dus
een ruimere keuze."
Dat hij de programmering be
kendmaakt voordat de gids ver
schijnt, heeft te maken met de
theaters in Gouda en Zoeter-
meer waarvan de brochure in
middels uitgebracht is. „Alphe-
naren zijn gewend daar een
abonnement te nemen en ik wil
dat ze nu op zijn minst het pro
gramma van Castellum ernaast
leggen om een afgewogen keu
ze te kunnen maken. Nee hoor,
dat wil niet zeggen dat wij te
laat zijn met onze gids. Die van
de Leidse theaters verschijnt
ook pas volgende week."
Stichting Tegenbeeld bereikt mijlpaal
Toe
tikten de prijzen uit. door Herman Joustra
:ho|
bedrog
„ritshuis
'e tentoonstelling
;en in het Maurits-
is met twee
t psfigd tot en met 29
it di
[edaan in verband
belangstelling
wojjonde werk: trom-
ej Ailderijen van Cor-
iaji|chts. De expositie
nlf weken 80.000
:trokken. De schil-
:omstig uit het
yjcum for Kunst in
£js ji en andere bruik-
ïrec
je k|
iiec
'prijs voor
^irancusi
9 jape sculptuur "Vogel
■t 0)1' van de Roemeen -
ld vjwer Constantin
3eg<feft bij het veiling-
1 dak's een recordprijs
;e (927,5 miljoen dollar,
miljoen euro. Nog
geschiedenis is zo-
n sculptuur betaald,
ïe's. De opbrengst
.n de schatting van
gen van het veiling-
iTOpftden aangegeven
1 (o-d tussen de 8 en 12
iiihuifcr zou opbrengen.
j.Qjjruimte' is een 121
irechfloge sculptuur van
3e|e (rmer. Brancusi
1922/1923 en
echtefas het in particu-
kaarttg de nieuwe eige-
et bekend.
s 2-q
106.1
leiden - En dat is honderd!
Honderd muurgedichten in
Leiden. Honderd zielenroerse
len op steen, honderd harten
kreten. Met dank aan de Stich
ting Tegenbeeld, die al sinds
jaar en dag de Leidse gevels
voorziet van poëzie. Op de ge
vel van het Stadsbouwhuis aan
de Langegracht prijkt-ie dan,
'To the blues' van de Ameri
kaanse dichter Waring Cuney.
Muziek tegen een kobaltblauwe
achtergrond.
Het is een gedicht over de on
volprezen Charlie Parker, de
man die zijn saxofoon kon laten
huilen en lachen. Een jazzgi
gant die Ben Walenkamp en
Jan-Willem Bruins van de stich
ting bijzonder na aan het hart
ligt. „We hebben een hele tijd
lopen zoeken naar een geschikt
gedicht", zegt Walenkamp. We
hebben samen bedacht dat het
honderdste gedicht iets moois
moest zijn. Iets bijzonders. Het
werd iets gemeenschappelijks
uit het verleden. We hebben al
lebei een verleden in de Twee
Spieghels, de jazztijd daar. Uit
eindelijk kwamen we uit bij een
gedicht over Charlie Parker."
Van de hand van Waring Cu
ney. Een wel heel muzikaal ge
dicht. Bruins: „We zagen deze,
we zagen de vorm, we herken
den de toonladdertjes." Walen
kamp: „Het moet op een zange
rige manier worden voorgele
zen." Dan spatten de noten van
de gevel. Maar zij zadelen de
voorbijganger wel met een
vraag op. Wie in 's hemelsnaam
was John Burkes?
Drop a nickel in, Charlie's dead,
Charlie's gone
But John Burkes carried on
Wat zoveel wil zeggen als 'Gooi
er een kwartje in, Charlie is
dood, Charlie is er niet meer,
maar John Burkes ging door'.
„Misschien is Burkes wel de
jukebox", oppert Bruins. „Gooi
nog maar eens een kwartje in
John Burkes."
Hoe het ook zij, de muziek van
Parker staat nu te glanzen tegen
een diepblauwe achtergrond.
Strak en fraai. Het lijkt zo sim
pel, het schilderen van een ge
dicht op een paar stenen. Likje
verf hier, likje verf daar en
klaar-is-Kees. Maar de werke
lijkheid is anders. Het verven
van deze gevel is nog een hele
klus geweest, stelt Bruins, die
ook dit keer weer de kwast ter
hand nam. „De hele tekst
moest twee keer, net als de on
dergrond. Om goed te dekken.
Voor de hardheid van de letter
en de hardheid van de kleur.
Deze muur staat pal op het zui
den. Heeft dus extra te lijden.
De tekst moet eruit springen,
anders vloeit-ie over in het
blauw."
Zegt de schilder, die onlangs
een koninklijke onderscheiding
kreeg voor zijn schilderwerk. Al
moet hij zijn honderdste ge
dicht nog op de muur zetten.
Want van de huidige verzame
ling schilderde hij er eentje
niet. Walenkamp: „Een Japans
gedicht, dat is gedaan door een
Japanse kalligraaf. Die kan dat
toch net iets beter."
Nummer honderd-en-een
neemt Bruins wel weer voor
zijn rekening. Dat is dan tevens
het laatste gedicht van de stich
ting, die ooit bepaalde dat de
teller bij 101 zou blijven steken.
Walenkamp: „We zouden nog
eindeloos kunnen doorgaan."
Bruins: „Maar het is wel een
keer genoeg."
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Een vriendendienst van
Alan Ayckbourn door Het Nationale
Toneel. Regie: Ivar van Urk. Gezien 6/5 in
het LAKtheater, Leiden. Vanavond
herhaling.
In twee dagen zag ik twee stuk
ken van Het Nationale Toneel,
en het contrast was groot. Artis
tiek leider Johan Doesburg re
gisseerde Elementaire deeltjes
naar de roman van Michel
Houllebecq als een conceptuele
regisseur die een constructie
bouwt om een verontrustende
mededeling te doen over de tijd
waarin we leven. De aandacht
voor het concept en een teveel
aan expliciete karakterisering
van beschadigde personages
gingen ten koste van de spel-
kwaliteit en de interactie tussen
de acteurs.
Een vriendendienst van Ayck
bourn moet het juist van het
spel hebben, en niet van het
wereldbeeld en de boodschap.
Ivar van Urk regisseerde de ko
medie op een manier die je
soepel meeneemt in een onmo
gelijk verhaal. De foute zaken
man Ries krijgt aan het eind
van zijn leven spijt van zijn
wandaden en bestelt de prosti
tuee Phoebe die zijn schuldbe
kentenis naar een advocaat
moet brengen. Hij heeft name
lijk zijn eerste en tweede vrouw
laten vermoorden. Zijn zaken
partner knapt de vuile zaken
op. Als Phoebe vlucht door een
tussendeur (Connecting doors
is de oorspronkelijke titel),
blijkt ze twintig jaar terug in de
tijd uit te komen, bij Ruella, de
tweede vrouw die die avond
vermoord gaat worden. Ook zij
kan terugreizen en zo het leven
van haar voorgangster Jessica
een andere draai geven. Uiter
aard hebben de dames het niet
makkelijk om hun collega's er
van te overtuigen dat zij uit een
andere tijd komen. Na veel ver
wikkelingen. bedreigingen en
kolder lukt het Phoebe, Ruella
en Jessica eikaars leven te red
den en de kwaliteit van hun be
staan aanzienlijk te verhogen.
Het spel in Een vriendendienst
is nogal sterk. Het is altijd al
een genoegen om Catherine ten
Bruggencate aan het werk te
zien, als de uiterst keurige en
doodnuchtere Ruella blijkt ze
een topcomédienne. Met dank
aan vertaalster Barbara van
Kooten, die haar de ene geestig
heid na de andere in de mond
legt. Pauline Greidanus is als
Phoebe sterk op dreef in vet
Haags, zij het soms een beetje
over de top in haar zenuwach
tigheid. Je verwacht dat een
hoer van 33, type dominant
meesteres, wat minder sidde
rend tegenover het leven staat.
Ook Michel van Dousselaere
leeft zich lekker uit, zowel als
terminale patie "nt met hekje,
stem als een brulboei en rooie
kop, als in betere gezondheid.
Peter Bolhuis is een serieus on
aangename zware jongen. Een
vriendendienst is een spannen
de, smeui "ge voorstelling; sterk
gespeeld amusement. Hopelijk
combineert Het Nationale To
neel nog eens het beste van die
productie en van Elementaire
deeltjes.
Het gedicht 'To the blues' van Waring Cuney. „De tekst moet eruit springen anders vloeit-i
blauw." Foto: Hielco Kuipers
alkmaar - Er komt een Nederlandse versie van de musicalChess
waarvan de muziek werd geschreven door Benny Andersson en
Björn Ulvaeus van Abba. Het idee en de teksten voor deze show uit
1986 zijn van Tim Rice, die eerder veel succes had als tekstschrijver
naast Andrew Lloyd Webber met musicals als Jesus Christ Super
star' en 'Evita'. Rice liet zich voor het verhaal inspireren door het
wereldkampioenschap schaken in 1972 op IJsland tussen de Rus
Boris Spasski en zijn Amerikaanse uitdager Bobby Fisher.
3-0
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller
tijden? Kortom: waarmee
is Sinan Cengiz, voorzitter
van Cultureel Centrum De
X, in de zevende hemel?
Beste boek?
„Vanaf mijn zestiende, zeven
tiende is dat al een favoriet van
mij: 'Wuthering heights' van
de Brontë-zusters. Ja, ik zeg
zusters. Men is er lange tijd
vanuit gegaan dat het boek al
leen was geschreven door Emi
ly Brontë, maar naar nu blijkt
is dat niet zo. Het boek heeft
hoe dan ook mijn interesse in
literatuur bevorderd. Het be
schrijft op een prachtige ma
nier hoe een mens met allerlei
dilemma's kan zitten en welke
invloed de keuzes hebben die
iemand maakt. Natuurlijk zijn
er nog veel meer schitterende
boeken. Ik lees als het kan ie
dere avond voor het slapen
gaan. En op vakanties neem ik
stapels boeken mee. Op dit
moment ben ik bezig in het
meest recente boek van Louis
de Bernières, 'De oorlog van
Don Emmanuels edele delen'.
De Bernières is een geweldig
verteller."
Beste cd?
„Ik vind Sezen Aksu geweldig.
De cd 'Dügün ve Cenaze' bij
voorbeeld. Zij staat al meer
dan dertig jaar aan de top in
Turkije. In al die jaren heeft ze
als zangeres heel veel muzikale
ontwikkelingen doorgemaakt,
is ze steeds vernieuwend ge
weest. In het samenvoegen van
verschillende muzieksoorten
bijvoorbeeld. Als je dat doet
kan er iets heel moois, iets heel
spectaculairs ontstaan. Dat
doet zij bijvoorbeeld met Go
ran Bregoviè, een echte Bal-
kan-muzikant. Dat heeft gere
sulteerd in een prachtige sa
mensmelting van stijlen. Je
haalt er nog wel de Oriënt uit,
wat op zich al een samenvoe
ging van verschillende stijlen
is. Ik heb bijna al haar cd's in
elk geval. Niet dat ik alleen
naai- haar luister. Ik heb een
heel brede muzieksmaak, van
klassiek en Turks klassiek tot
hiphop en house."
Beste kunstwerk?
„Ik weet niet eens hoe het
heet, maar wat het meest in
druk op mij heeft gemaakt is
een schilderij in het Rijksmu
seum. Het hangt in een zaal
naast de zaal waar de Nacht
wacht hangt. Het is een heel
groot schilderij met een gans
die haar nest beschermt. Je
schrikt bijna en durft er niet te
dicht bij te gaan staan, zo le
vensecht is het. De veren, de
snavel, de emotie van het dier,
alles."
Beste film?
„Ik ben een echte filmliefheb
ber. Vroeger ging ik wel een,
twee keer per week naar de
bioscoop. Nu niet meer zo
vaak. ik heb het veel te druk.
Maar ik kijk nog wel veel, ik
huur geregeld dvd's. Een van
de mooiste films is 'Betty Blue',
dat is ook een van de weinige
films die ik meer dan drie keer
heb gezien. Mooie beelden,
mooie muziek, mooie karak
terverdiepingen. Mooie vrouw
ook, die hoofdrolspeelster,
Béatrice Dalle. Elke keer als je
kijkt vallen er weer andere din
gen op. De ene keer let je op
het verhaal, de andere keer op
de muziek of de schitterende
manier waarop het licht hier
en daar invalt."
tekst: Herman Joustra
foto: Hielco Kuipers
wacht hoge kwaliteit. Contra-
muziek recensie Ken Vos bassist Pietro Giancaglini is een
helder fraserende muzikant
Concert: Spaces S, Phrases. Get,en 5/5, met een opvauend goede ti-
De Burcht. Lerden dn,m«fir
sandro Minetto met een doel
matigheid intoneert die doet
Na een vijfjarig verblijf in Parijs denken aan de beste Ameri-
is Barend Middelhoff naar Bo- kaanse jazzpercussionisten.
logna verhuisd om nieuwe in- Middelhoff heeft zich de laatste
spiratie op te doen. Na ander- tijd bezig gehouden met de rit-
half jaar is hij zo ingeburgerd misch strenge vormen van de
dat hij deel is geworden van de Tristano-school, een speelwijze
Italiaanse jazzscene. Het lag die ruim baan biedt aan crea-
voor de hand dat de tenorsaxo- tieve harmonische uitweidin-
fonist een nieuwe band zou for- gen die het hoogste rendement
meren, nu met twee Italianen geven in combinatie met een
en de Nederandse trompettist strak ritme. Het optreden wordt
Gerard Kleijn. Italië mag dan al echter begonnen met een stuk
vanaf het begin deel uitmaken in de hardboptraditie waarin
van de Europese Gemeen- Middelhoff asymmetrische lan-
schap, op jazzgebied is het voor ge lijnen produceert die doen
Nederlanders net zo ver weg als denken aan Wayne Shorter. Op
China. Jazz kan daar volgens andere momenten is hij juist
Middelhoff op een gunstig kli- een meer ingetogen, haast on
maat rekenen, met goede oplei- derkoelde improvisator die op
dingen en veel podia. avontuur gaat.
In elk geval is de Italiaanse rit- Gerard Kleijn blijkt ook een me
mesectie van het kwartet Spa- lodische improvisator te zijn
ces Phrases van een onver- die veel aandacht besteedt aan
dynamisch evenwicht en een
krachtige toon, die niet anders
dan vet genoemd kan worden.
De band speelt intieme jazz
waarin subtiliteiten in de soli
belangrijker zijn dan het grote
gebaar. Ook is opvallend dat
hoewel grofweg de muziek als
postbop gecategoriseerd kan
worden, daarbinnen het
breedst mogelijke spectrum
aan stijlen wordt gespeeld.
De composities, voornamelijk
van Middelhoff en Giacaglini,
bieden vooral veel harmoni
sche mogelijkheden, maar de
arrangementen zijn nogal aan
de voorzichtige kant. De kracht
van Spaces Places Rstaat in
het samenspel tussen uitge
sponnen solowerk en een haast
calvinistische opvatting van
bopswing. We weten nu dat er
in Italië waarschijnlijk veel
groot talent rondloopt dat vaker
in het noorden gehoord ver
dient te worden. Spaces
Phrases is een intrigerende
combinatie van pure swing en
verhalende improvisaties.
den haag - De Nederlandse
schrijver Bemlef vertaalt de
laatste roman 'Un pedigree'
van Patrick Modiano, die sinds
hij in 1978 de Prix Goncourt
won tot de belangrijkste schrij
vers van Frankrijk wordt gere
kend. Gisteren werd bekend dat
Modiano, in navolging van veel
Nederlandse collega's, uitgeve
rij Meulenhoff verlaat.'Un Pedi
gree verschijnt in 2006 onder de
titel Stamboek bij Querido. Mo
diano (1945) werd beroemd
met boeken als 'Plaats van de
ster', 'Aardige jongens', 'Dora
Bruder' en, recentelijk. 'Nachte
lijk ongeval'. Stamboek is het
meest autobiografische boek
dat hij schreef. In Frankrijk
werden binnen enkele maan
den na verschijning al meer
dan 110.000 exemplaren ver
kocht.
