Bevrijdingsuitzending hersteld
MEDIA
Verhaal van een 'goede' Duitser
Roos en haar mannen staan op straat
Zaak-Kopspijkers kc:
Vara honderden ledi
De Mol maakt
plannen op
27 juni bekend
Wimbledon
blijft bij RTL 5
Derde Idols
in de maak
'Zestig jaar oud programma Radio Oranje hele zit voor luisteraar met moderne oren'
De omroep
van de
toekomst
'Journalistef!
worden steel
vaker ernsti
bedreigd'
4
HOC 648
dinsdag 3 mei 2005
door Jan van Stipriaan Luïscius
Hilversum - John de Mol doet
maandag 27 juni uit de doeken
hoe de programmering er van
zijn station Tien eruit komt te
zien. Die datum wordt beves
tigd door direct betrokkenen bij
Talpa, de investeringsmaat
schappij van De Mol.
De persbijeenkomst wordt ge
houden in Studio 21 op het me
diapark in Hilversum. Dat is de
grote studio van Frank Wen-
tink, die doorgaans wordt ge
bruikt voor dinnershows. Een
zeer mime locatie is noodzake
lijk, omdat Talpa rond de 1000
mensen verwacht van de schrij
vende pers, radio en televisie en
de adverteerders.
Op de presentatie, die vermoe
delijk 's middags wordt gehou
den, wordt het grootste deel
van de presentatoren van het
nieuwe commerciële station
verwacht. Ook wordt bekendge
maakt hoe de programmering
er uit komt te zien en welke
tijdstippen verwachte kijkcijfer
toppers als bijvoorbeeld Expe
ditie Robinson en Big Brother
en Barend en Van Dorp (mét
Jan Mulder) beginnen.
Tot 27 juni zal Tien zich zoals
gewoonlijk op de vlakte hou
den, alleen op 8 juni zal het sta
tion uit haar stulp kruipen voor
de WK kwalificatiewedstrijd
Finland-Nederland, die door
Tien op Nickelodeon wordt uit
gezonden. Die wedstrijd begint
overigens om 20.00 uur.
Hilversum - RTL 5 heeft voor
de komende drie jaar de Neder
landse tv-rechten verworven
voor de rechtstreekse uitzen
dingen van het Wimbledon-
tennistoernooi. Ook de afgelo
pen jaren verzorgde de com
merciële zender deze sportregi-
stratie. Vanaf 20 juni brengt
RTL 5 rechtstreeks vanuit een
studio naast de tennisvelden in
Londen, rechtstreekse uitzen
dingen van wedstrijden, bijzon
dere interviews, overzichten en
updates. In de Britste hoofdstad
ontvangen de tv-makers promi
nente binnen- en buitenlandse
tennisspelers die commentaar
en analyses geven.
Hilversum - RTL 4 gunt de po
pulaire talentenjacht Idols een
derde reeks. Dat hebben de
programmabazen onlangs be
sloten, aldus een RTL-woord-
voerder. De nieuwe afleverin
gen komen dit najaar op de
buis. Een begindatum is nog
niet bepaald. Ook veel andere
zaken zijn nog niet bekend, zo
als wanneer de inschrijving be
gint voor de artiesten in spe.
Omdat de vroegere presentato
ren Reinout Oerlemans en
Tooske Breugem naar publieke
omroepen (TROS en AVRO) zijn
vertrokken, moeten de makers
ook op zoek naar andere pre
sentatoren. Of de jury dezelfde
samenstelling heeft, is even
eens nog ongewis.
Karl Heinz was op zijn zeventiende een onervaren soldaat zonder mi
litaire opleiding. Foto: GPD/Netwerk
Hilversum - Is het in Nederland
nog een taboe het verhaal te
vertellen van een Duitse soldaat
die iets goeds deed? Het actua
liteitenprogramma Netwerk
neemt vanavond de proef op de
som met de levensgeschiedenis
van Karl Heinz Rosch. Zestig
jaar geleden redde hij twee Ne
derlandse kinderen het leven
en kwam daarbij zelf om.
Die twee kinderen, zus en broer
Toos en Jan Kilsdonk uit het
Brabantse Goirle, zijn nu dik in
de zestig en willen hun verhaal
kwijt. Het liefst ook aan de na
bestaanden van Karl Heinz.
Want zonder de toen zeven
tienjarige Duitse soldaat waren
zij er niet meer geweest. Had
den ze nu geen kinderen gehad
en geen kleinkinderen. Een be
sef dat gaat knagen naarmate
de jaren vorderen.
Netwerk-verslaggever Geertjan
Lassche reconstrueerde wat er
op 6 oktober 1944 op het erf
van de boerderij van de familie
Kilsdonk gebeurde en zocht in
Duitsland familie, vrienden en
oud medestrijders van Rosch
op. Netwerk is er vanavond in
zijn geheel aan gewijd. En zo
komt er zestig jaar na dato niet
alleen rust voor Toos en Jan,
maar vallen ook voor de familie
en vrienden van Karl Heinz
sommige zaken op hun plek.
In 1945, direct na de oorlog,
was het niet de tijd om te ver
tellen dat Duitsers ook wel eens
wat goeds hadden gedaan. Cees
Santegoets, oom van Jan en
Toos, zegt in de documentaire
dat de familie destijds bang was
om in het dorp als pro-Duits
bekend te staan. Ook als de va
der van Karl Heinz in 1961 bij
de boerderij langskomt om te
zien waar zijn zoon begraven
ligt, zwijgt de familie Kilsdonk.
Kort na de oorlog is het beter
het verleden te laten rusten. En
zo weet de vader van Karl Fleinz
(hij sterft in 1967) niet beter
dan dat zijn zoon bij gevechts
handelingen is omgekomen.
Maar de waarheid is anders. In
1944 is de legereenheid van
Rosch ondergebracht in de
boerderij van de familie Kils
donk. Karl Heinz is met zijn ze
ventien jaar een onervaren sol
daat. Hij heeft niet eens een mi
litaire opleiding, is kanonnier
van een geschut dat bij de boer
derij staat en bedoeld is om de
geallieerde opmars te bemoei
lijken. De jonge Duitser kan
goed opschieten met de familie.
Hij helpt zo nu en dan en drinkt
ook vaak koffie mee. Zo ook op
6 oktober 1944. Karl Heinz zit
aan de keukentafel, buiten spe
len kleine Jan en Toos. Ineens
springt Rosch zonder direct
aanleiding op, rent naar buiten,
pakt de spelende kinderen op
en brengt ze naar de kelder.
Ook hun moeder dirigeert hij
naar de schuilplaats. Daarna
rent hij naar buiten naar zijn
eenheid. Als hij de plek passeert
waar de kinderen zojuist nog
speelden, wordt hij getroffen
door een afgezwaaide mortier
granaat. Hij is op slag dood. De
boerderij raakt flink bescha
digd. De moeder, Jan en Toos
kruipen even later ongedeerd
de kelder uit.
Karl Heinz wordt samen met
een andere gesneuvelde soldaat
begraven op het erf van de fa
milie Kilsdonk. Het lijkt wel of
hij zijn dood heeft voelen aan
komen. In de zoektocht naar de
afkomst Karl Heinz stuit Net
werk op een brief die de zeven
tienjarige soldaat drie dagen
voor zijn dood, op de dag van
zijn verjaardag, naar huis
schreef: „Als jullie deze brief
openen en lezen, dan ben ik
zelf niet meer onder jullie, maar
mijn gedachten zullen wel bij
jullie zijn."
De jonge soldaat blijkt uit een
dorpje in het voormalige Oost-
Duitsland te komen. Daar werd
na 1945 niet over de oorlog ge
sproken. De Russen lieten dat
niet toe. Vandaar dat de familie
van Karl Heinz lang geen con
tact zocht met de familie Kils
donk. Lassche weet na een
zoektocht van meer dan vier
maanden onder andere twee
halfbroers van de jonge soldaat
op te sporen. Hij brengt de
broers, Toos en Jan samen op
de militaire begraafplaats van
Ysselsteyn, waar Karl Heinz nu
met 32.000 andere gesneuvelde
Duitse soldaten ligt. Voor zijn
halfbroers komt de laatste daad
van Karl Heinz niet als een ver
rassing. Het was een slimme
knaap met veel verantwoor-
dingsgevoel en hij trok graag op
met zijn jonge broers. Ze zijn
dankbaar te weten dat hun
broer niet stierf tijdens gevech
ten, maar omdat hij anderen
hielp.
Dolf Rogmans
Netwerk, 't Was maar een mof,
vanavond, Nederland 1, 20.30
door Berrit de Lange
Hilversum - "Volk van Neder
land - Gij zijt vrij!' Met deze
woorden begon de bombasti
sche toespraak die minister
president Gerbrandy op 5 mei
1945 via Radio Oranje richtte
tot het Nederlandse volk. De
bevrijdingsuitzending op zater
dagavond duurde destijds een
halfuur, waarvan negentien mi
nuten bewaard zijn gebleven.
Aan de hand van het draaiboek
heeft de Wereldomroep de elf
minuten die verloren zijn ge
gaan nauwkeurig kunnen re
construeren. Inclusief het ge
piep en gekraak waarmee de
dagelijkse tijdingen in de oor
logsjaren vanuit Londen tot be
zet Nederland doordrongen.
„Zestig jaar bevrijding leek ons
een mooie aanleiding om een
reconstructie van de bevrij
dingsuitzending te maken",
zegt Peter Veenendaal van de
Wereldomroep. „We zien het
ook een beetje als gepast eerbe
toon aan onze radiocollega's
van toen."
De monotone rede van Ger
brandy waar geen eind aan lijkt
te komen, loodzware gedichten
als De Achttien Dooden van A.
den Doolaard, gelardeerd met
treurig stemmende muziek
stukken. Voor de luisteraar met
Nieuwslezer Cees Wijburg leest de ontbrekende teksten van Radio Oranje. Foto: GPD/Koen van Weel
Top 10 meest bekeken programma's
1.
AC Milan-PSV
NOS
3.319
2.
Beatrix 25 Tand om lief..'
TROS
2.937
3.
Spoorloos
KRO
2.490
4.
Sporting Lissabon-AZ
NOS
2.323
5.
Studio Sport (zo)
NOS
2.264
6.
Chelsea-Liverpool
NOS
2.113
7.
Postcodeloterij miljoenen
TROS
2.052
jacht
8.
Journaal
NOS
1.995
9.
Goede tijden slechte tijden
RTL 4
1.915
10.
Hart van Nederland
SBS 6
1.949
Top 10 meest bekeken kinderprogramma's
1.
Jeugdjournaal
NOS
181
2.
Spongebob squarepants
Nickelodeon
172
3.
Totally spies!
Jetix
167
4.
Zoop
Nickelodeon
158
5.
Heart dance award
Jetix
155
6.
Adv. of Jimmy neutron boy
Nickelodeon
140
7.
Rocket power
Nickelodeon
138
8.
Bende van vijf
Jetix
123
9.
Fairly odd parents
Nickelodeon
122
10.
Klokhuis
NPS
129
Marktaandelen in
Nederland 1
12,2
(14,1) -
Nederland 2
23,4
(15,1)
Nederland 3
6,5
(7,0) -
RTL 4
16,8
(17) -
RTL 5
3,3
(3,2)
Yorin
5,1
(6,1) -
SBS 6
9,9
(15,4) -
NET 5
4,9
(5,1) -
Veronica
3,6
(3,1)
De weekcijfers zijn afkomstig van de afdeling Kijk- en Luister
onderzoek van de Publieke Omroep. Het aantal kijkers x 1000.
Dé lijst met meest bekeken kinderprogramma's bestaat uit kij
kers van 3 tot en met 12 jaar. Tussen haakjes staan de markt
aandelen van vorige week.
'moderne' oren is het een hele
zit, zegt Veenendaal. „Ronken
de toespraken, op gedragen
toon gelezen nieuwsberichten;
voor ónze begrippen is het na
tuurlijk erg traag. Dat het alle
maal behoorlijk zwaar op de
hand was, komt natuurlijk door
de toon, maar ook doordat Ne
derland een zware prijs heeft
moeten betalen voor de vrij
heid."
Cees Wijburg, nieuwspresenta-
tor van onder meer de Wereld
omroep en stemmetjestalent,
viel de eer te beurt om de tek
sten van toenmalig radiopre
sentator George Sluizer op
nieuw in te spreken. „Onbegrij
pelijk dat hij de bevrijding zon
der enige euforie kon aankon
digen. Het was destijds gebrui
kelijk dat alles op dezelfde
emotieloze, staccato manier tot
de luisteraars kwam. Maar als ik
de bevrijding had mogen aan
kondigen, had ik dat toch op
iets andere toon gedaan."
Voor 'talent' Wijburg was het
niet moeilijk de 'Polygoon-
toon' te treffen die de meeste
mensen vooral kennen van
'Stem van Nederland' Philip
Bloemendal. „Geweldig, die
manier van presenteren uit ver
vlogen tijden. Tegenwoordig
moet alles zo gewoon mogelijk
klinken. Ik zeg wel eens: het
mooiste Nederlands wordt te
genwoordig gesproken op de
Vlaamse radio."
Volgens Veenendaal is voor de
leek niet horen welke gedeelten
door Sluizer en welke, zes de
cennia later, door Wijburg zijn
ingesproken. „Het is een mooi
geheel geworden. Het was wel
vreemd om de nieuwe opna
mes te verslechteren, zodat het
aansloot bij de kwaliteit van
destijds, die overigens heel be
hoorlijk was. Het is eigenlijk net
als bij de restauratie van een
historisch pand: je gaat natuur
lijk geen aluminium kozijnen in
een oude kerk zetten."
Technicus Rick Kingma: „Zo'n
reconstructie had tien jaar gele
den nog niet gekund. Dankzij
de moderne computertechnie
ken is het nu allemaal mogelijk
geworden. De mensen die
toentertijd in de Londense ra
diostudio zaten hadden nooit
kunnen bevroeden dat wij zes
tig jaar later naar hun uitzen
ding zouden luisteren. Dat vind
ik het meest fascinerend."
De Wereldomroep is niet van
plan in de nabije toekomst gro
te delen van het archief te gaan
restaureren. Veenendaal: „De
Wereldomroep vecht altijd al
tegen een oubollig imago, ter
wijl we een hele moderne, in
ternationale omroep zijn. His
torisch materiaal in grote hoe
veelheden ontsluiten, draagt al
leen maar bij aan het verfoeide
spruitjesluchtimago.
Bevrijdingsuitzending Radio
Oranje, Wereldomroep, donder
dag 5 mei, via de kortegolf om
16.15 uur. De uitzending is ook
te beluisteren op internet via
wereldomroep, nl.
De EO zendt de reconstructie
opgeknipt in drie fragmenten
uit in De ochtenden, donderdag
tussen 9 en 12 uur op Radio 1.
Hoe ziet de publieke omroep van de toekomst er uit? Die vraa-
stellen we hier aan bekende en minder bekende Nederlander'
allemaal iets met de omroep hebben of hadden. Vandaag: Pa|
Römer, de algemeen directeur van Endemol.
„Het medialandschap veran
dert tussen nu en drie jaar in
sneltreinvaart. Het traditione
le model van zenders, adver
teerders en kabelaars wankelt,
kraakt en piept. Dankzij de
technologie gaan we ook tele
visie kijken via telecombedrij-
ven, digitenne, intemetprovi-
ders en de mobiele telefoon.
De kosten voor de telefoon,
televisie en internet staan
straks op één rekening. De be
drijven UPC en KPN gaan op
eikaars stoel zitten en dat leidt
tot chaos. Wat gebeurt er als
kijkers zélf gaan bepalen wat
en wanneer ze kijken? Wat
wordt de rol van de publieke
omroep? Hilversum staat te
schudden op de grondvesten,
maar heeft het zelf nog niet al
tijd door.
Als ik in de toekomst kijk zie ik
overal televisieschermen die
jou herken-
Paul Römer.
Foto: Ton Kastermans
nen. Als je de
trein moet ha
len, kijkje
daar gewoon
verder naar je
favoriete
show.
De mediaconsument van de
toekomst noem ik Marieke. Ze
wordt 's ochtends gewekt
wordt door de stem van Beau
van Ei-ven Dorens. In de bad
kamer kijkt ze naar een
schermpje in de douchespie-
gel die haar beautytips geeft.
Tijdens het ontbijt luistert ze
naar gezondheidstips en be
reidt ze zich achter een
scherm alvast voor op het
avondeten. Haar kinderen be
kijken op weg naar school al
vast een educatieve dvd in de
auto.
Op haar werk bekijkt Marieke
clips van de soap Goede y<
slechte tijden, die dan nq§
steeds bestaat. En in de k)S
ne zullen schermen hangh
met daarop de tv-makelan
de laatste tips geeft. Het 0
schermpje op haar boodi.
schappenkarretje zal haat
avonds precies vertellen tij
Hilversum schudt
op grondvesten en
heeft 't niet door
hea.
vootl
recRi
datn
ochcl
ten»,
hadd
gekozen. Thuis gaat ze re
me koken met hulp van e
gepersonificeerd televisie
gramma.
Na de afwas bestelt Marii
nog een film en voordat 0
gaat slapen kijkt ze nog efj
naar een tropisch strandL
het scherm in haar slaapjjs
mer, alvorens ze weer eeplij
kende Nederlander uitkic
waar ze de volgende och|t'
mee wakker wü worden.'n:
[hi
Reagerenmedia@hdc.nffi
tel
Nico Postma jt
door Patrick van den Hurk
Hilversum - De Vara verliest
waarschijnlijk 'enkele honder
den' leden door het voorgeno
men vertrek van Jack Spijker
man naar John de Mols Tien,
en de daardoor ingegeven be
slissing van de omroep om zijn
programma Kopspijkers direct
te staken. Op diverse internet
fora, zoals het gastenboek van
Kopspijkers, was eind' vorige
week door boze en teleurgestel
de fans opgeroepen het lid
maatschap op te zeggen.
Volgens Vara-woordvoerster Il
se Beckers is er massaal gerea
geerd door leden en kijkers.
„Mogelijk heeft dat ook iets te
maken gehad met dat soort op
roepen, maar ik denk het eerlijk
gezegd niet. We hebben inder
daad veel boze reacties gehad
en ook opzeggingen. Ik kan nog
geen exacte aantallen geven,
het zullen er waarschijnlijk en
kele honderden worden. Maar
er is óók gereageerd door men
sen die begrip hadden voor ons
besluit. Wij zijn tenslotte niet
de partij die hiermee is begon
nen."
De Vara ziet de aankondiging
van Spijkerman als contract-
;i icieuig
lijk zulleif1"
ti terecht L
„Wij wil 1
breuk, omdat de pres
nog tot 2007 een overeej
met de omroep heeft.
denkt dat veel teleurg
kijkers uiteindelijk zullei
dat de Vara 'een
heeft genomen,
graag netjes en zuiver 9
Hoe raar dat misschien
tijd ook klinkt, maar datj.1
we toch belangrijker (jali
beeldvorming die ronM
kwestie ontstaat. Wj
graag verder met Jack, rus
zijn niet degenen die him
bleem hebben veroorzaa^
De Vara praat dezer dagj^
Spijkerman en de cabd.01
zegt Beckers. „Gewoon M
boel eens op een rijtje te
te kijken hoe dit nou aj
zo heeft kunnen gebeu
natuurlijk ook om te kijk
we nu verder moeten."
roep bekijkt deze weekly
dien hoe het gat wordtunc
dat door het voortijdig^-'
van Kopspijkers op zaj^
avond is gevallen. „We [in
vertrouwen dat we daw«
goede oplossing voor r®j
Want hoe belangrijk w^è
spijkers ook vinden, dei 17
meer dan alleen Jack F 9
man." Kö,
"0
door Nico Postma
's-graveland - Roos en haar mannen van het dagelijk
se VPRO-programma Villa Achterwerk staan letterlijk
op straat. De brandweer heeft het Villa Hotel met on-
middelijke ingang gesloten. Het voormalige conferen
tieoord Land en Bosch aan de statige Leeuwenlaan in
's-Graveland voldoet namelijk totaal niet aan de
brandweereisen, terwijl de VPRO er al anderhalfjaar
gebruik van maakt.
Schrijver en regisseur Ben van der Meyde: „Vier weken
geleden begon het met een bezoekje van een brand
weerman die ineens foto's ging maken tijdens de op
names. Vorige week kwamen ze terug. Ik was net bezig
met het schrijven van het scenario toen ik hoorde dat
ik wel kon stoppen, omdat we eruit moesten. We mo
gen nu alleen nog buiten het hotel filmen."
Brandweercommandant Pieter Benschop van de
brandweer Wijdemeren, waar de 's-Gravelandse villa
onder valt, bevestigt dat de programmamakers vorige
week het pand zijn uitgezet. „De reden is eigenlijk heel
eenvoudig. Het gebouw is voor deze doeleinden niet
brandveilig en mag niet voor televisie-opnamen wor
den gebruikt. Er zijn ook geen goede vluchtwegen. De
VPRO heeft hier geen enkele vergunning voor."
De brandweer heeft de programmamakers behoorlijk
moeilijk gemaakt door de tent te sluiten. Van der Mey
de: „Voor het lopende televisieseizoen, dat duurt tot 26
juni hadden we nog maar zes draaidagen nodig. Die
hadden we ingepland tot 25 mei. Het is natuurlijk een
absurde situatie, omdat we een week geleden nog met
een hele groep in het pand bezig waren. De tv-ploeg
bestaat normaal uit twaalf personen, plus soms figu
ranten en kinderen."
Van der Meyde past een noodgreep toe in het scenario
om de opnames toch voort te kunnen zetten. Vanaf 22
mei gaan de kijkers van Villa Achterwerk, elke dag op
Nederland 3 om 18.10 uur en op de zondagochtend,
dit merken. Van der Meyde: „Ik probeer maar een
draai aan het verhaal te geven. We doen nu alsof er op
amsterdam/anp - JOUlTljS N
vereniging NVJ heeft Zi
Roos, Van Rossum en Van Oorschot (geheel rechts) zaten gistermiddag bij de deurwaarder (geheel links) die hun ho
tel in beslag heeft genomen. Te zien vanaf 22 mei bij Villa Achterwerk. Foto: Ton Kastermans
het terrein een document is gevonden waaruit blijkt
dat iemand anders eigenaar van het hotel is en Roos en
haar mannen eruit moeten. In het VPRO-gebouw op
het Mediapark zetten we de binnenopnames voort. We
spelen dat daar de deurwaarder kantoor Jioudt."
Van der Meyde vertelt dat hij Roos, Van Rossum en
Van Oorschot een beroepentest laat doen. Televisiekij
kers zien vanaf 22 mei dat Roos en haai' mannen een
Villa Camping beginnen totdat het televisieseizoen af
loopt.
irnisf
"--"-ft ü.^.-
met het Genootschap'
Hoofdredacteuren een )atg
gesprek aangevraagd iïein
nister Remkes (Binnei1-0*
Zaken) wegens ernstige |hJ
gingen aan het adres v&iier
nalisten in Nederland. Dl 2.*
in de toespraak die NVjj^
taris Hans Verploeg
houdt ter gelegenheid 25 f
Internationale dag van t{er®
vrijheid. 1
Samen met criminolooj:
Bovenkerk en de Unit<>(
Utrecht begon de NVJ ij
ber 2004 aan een onfST
onder Nederlandse veine
vers. De onderzoekers^^
weten hoe vaak het vonev
dat journalisten vanuit spre
minele wereld ernstig fiek
bedreigd. or9t
Het rapport is nog nidOF
maar Verploeg neemt-Hoii
een voorschot op de coifP R
„De bedreigingen zijnde
aantal gevallen dusdafttbe
stig dat de Criminele IifHoii
gen Eenheid van de p<L?°j
betrokken journalist 10
schuwt voor een levend
gende aanslag", zegt de^TF
