KUNST CULTUUR
De Lakenhal krijgt zijn gezicht terug
Barok
verre
van duf
In de krochten van de nacht ontstaat het Gergiev Festival
Eric relativeert zich suf
Jazzbassist Percy Heath overleden
Munch
ijk verbrand
Foto: AP
Cruz
Almodóvar
'e Spaanse Actrice
ruz zal voor het
haai" doorbraak als
ster weer optre-
i van haar land-
Almodóvar. Ko-
de opna-
voor 'Volver' (terug
drie
e in de jaren zestig
verlaten om zich
in Madrid. Cruz
jaar geleden mee in
Mi Madre', de film
Almodóvar een Oscar,
en de Regie-prijs
won.
HDC941
t beroemde schilderij
euw van de Noorse
idvard Munch, dat af-
omer uit een museum
erd gestolen, is ver-
verbrand. Dat meldt
se krant op basis van
ouwelijk politierapport
en in het criminele
e autoriteiten zouden
it het befaamde kunst-
len met de Madonna
ch is vernietigd, omdat
ders te heet onder de
erd. Onderzoeksleider
;rud ontkent evenwel
litie ervan uitgaat dat
verken zijn vernietigd,
isen zitten vast in ver-
dé diefstal van de
)e personen die voor
;rantwoordelijk zijn,
liet gepakt.
el dirigent
id Symfonia
Ihef-dirigent Roy
ontvangt op 3 mei in
e eretitel: Fellow of
College of Music uit
an prins Charles,
is van 1968 tot 1970
eweest aan deze hoge-
s gastdirigent heeft hij
net meer dan 80 ver-
internationale orkes-
eragezelschappen.
is sinds augustus
-dirigent van Holland
In het seizoen
6 dirigeert hij onder
concerten van dit or-
Leidse Stadsgehoor-
luis krijgt
leprijs
m - Oud-staatssectre-
Nuis krijgt namens de
<e Vereniging van het
ik de D.A. Thiemeprijs
s krijgt de prijs vanwe-
Dte verdienste voor het
k in het algemeen en
ing van de wet op de
cenprijs in het bijzon-
hiemeprijs werd eer-
cend aan onder ande-
Couperus, Willem
Dick Bruna.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Concerto d' Amsterdam o.l.v.
Alfredo Bernardini, Gehoord: 28/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
De barokconcerten van Con
certo d' Amsterdam zijn verre
van duf, oubollig of gedateerd.
Elke uitvoering is springlevend,
energiek, altijd in voor een
nieuwe frisse interpretatie. Op
het programma staat Engelse,
Italiaanse en Franse barok die
naar de grootmeester Johann
Sebastian voert. Na de pauze
komt nóg een Duitser, Tele-
mann aan 't woord die aanvan
kelijk door tijdgenoten als de
grootste Duitse componist
werd beschouwd tot hij later
werd overschaduwd door Bach.
Bij Concerto d' Amsterdam
proef je de verschillen tussen
deze componisten. Zo hoor je
de affiniteit met de menselijke
stem bij Purcells Suite uit het
theaterstuk 'the Fairy Queen",
waarin blazers en strijkers licht
voetig met elkaar communice
ren, met een levendige wend
baarheid, verende ritmiek, zo
transparant als bergkristal.
Corelli's Concerto Grosso, voor
strijkers, gaat erin als koek. Co-
relli was de favoriete vioolleraar
van zijn generatie. In plaats van
de menselijke stem liet Corelli
de viool zingen, nooit heel hoog
of heel laag, maar diep mense
lijk in de middenregisters. Con
certo d' Amsterdam speelt het
Largo zangerig in trieste duiste
re lijnen met lichte echo-effec
ten, met een natuurlijk gedo
seerde zwaarte. Als een kwinke
lerend vogeltje zet de dirigent,
tevens solohoboïst Alfredo Ber
nardini het allegro in, waarop
helder canonisch wordt inge
speeld. Veroverend jagen de
grote strijkers door het vivace
alles met zich meetrekkend.
Jean-Baptiste Lully, van Itali
aanse afkomst, was ongeveer
z'n hele leven werkzaam aan
het hof van Lodewijk XIV die
dol op ballet was, zelf tot z'n
veertigste meedanste op Lully's
muziekdramatische kunstwerk
jes. Het 'Airs des Hautbois' lijkt
meer op een diverterende sere
nade. In die tijd liepen de in
strumentalisten al spelend in
optocht naar het feestvarken,
het bruidspaar, de burgemees
ter of in dit geval wellicht naar
een veldslag. Op een leeg podi
um wordt op de grote trom ge
slagen. dan marcheren de bla
zers het toneel op, een mars
spelend, vrolijk, vol bravoure.
Na het verzamelen volgt een
'pompe funèbre' weer vooraf
gegaan door de somber drei
gende trom. De fagot geeft een
zwaar gesluierde klank aan het
intens mooie coloriet van het
hout. Wat kan Bernardini schit
terend hobo spelen, het orkest
inspireren, de vonk laten over
slaan.
En dan komt Bach. Er rijn nog
geen drie maten gespeeld of
door heel de zaal hoor je een
verzaligd zuchten. Een spran
kelend concert dat je tot de
laatste noot bij de les houdt.
rotterdam/gpd - Een breuk met een
voorzichtige traditie is het zeker, er
kent algemeen directeur Jan Raes van
het Rotterdams Philharmonisch Or
kest. In tegenstelling tot de voorbije
edities staat tijdens het tiende Gergiev
Festival niet het werk van één Russi
sche meester centraal. Tussen 10 en 17
september leidt meesterdirigent Valery
Gergiev zijn orkest op een muzikale
reis tussen Berlijn, München en We
nen. „Ik ben trots op dit programma
waarin het fin de siècle centraal staat",
zegt Raes.
Raes legde het afgelopen jaar met
Gergjev de basis voor de invulling van
het programma waarin de muziek van
Richard Wagner, Richard Strauss en
hun tijdgenoten centraal staat. „We
houden ons heel streng aan de periode
1865-1909", zegt Raes. „Het was een
fenomenale tijd vol schisma's waarin
de moderniteit op de deur van de late
romantiek klopte. Die ambiguïteit
keert terug in een ijzersterk program
ma."
Tijdens het festival is veel muziek te
horen die Gergjev nog niet eerder in
Nederland dirigeerde. Een voorbeeld
vormt de uitvoering van 'Prelude und
Liebestod' uit Wagners 'Tristan Und
Isolde', dat mede dankzij de wringen
de samenklanken wordt beschouwd
als een mijlpaal in de muziekgeschie
denis van de 19de eeuw.
Het Rotterdams Philharmonisch Or
kest speelt gedurende de week vier
'zware concerten'. Het koor, het orkest
en de solisten van het eveneens door
Valery Gergjev geleide Mariinski Thea
ter St. Petersburg ontbreken dit jaar op
het festival. Uit kostenoverwegingen,
maar ook omdat het programma niet
op het lijf van het Russische 'zusteror-
kest' is geschreven.
De ontwikkeling van het programma
was een avontuur op zich, vertelt Jan
Raes. Gergiev mag slechts een beperkt
deel van de tijd in Rotterdam reside
ren, maar als hij er is, werkt hij volgens
de directeur het liefst 24 uur per dag.
„Er rijn dirigenten die na een concert
rust nemen, maar Gergiev wil dineren.
Als om half twaalf 's avonds het eten
op tafel staat, beginnen onze brain
stormsessies. Dat kan uitlopen tot een
uur of drie. Na een concert in Essen
zochten we na een lang gesprek pas
om vijf uur ons bed op. Gergiev heeft
een ijzeren gestel."
Tijdens de gesprekken ontstond het
idee te pogen een brug te slaan tussen
het fin de siècle en het huidige tijdsge
wricht. „Gergiev ziet veel overeenkom
sten. Destijds was het een rijke tijd,
met weelderige kunst. Tegelijkertijd
was er de angst dat alles als een zeep
bel uit elkaar zou spatten. Die vrees is
er nu weer."
Het roept volgens Gergiev de vraag op
welke bijdrage de kunst in het huidige
fin de siècle aan de gemeenschap kan
leveren. ,Dat stellen we aan de orde op
een symposium", zegt Jan Raes. „En
ook op andere manieren worden er
bruggen naar de stad geslagen. Met
filmvoorstellingen en een tentoonstel
ling in Boijmans Van Beuningen."
Meer informatie: www.gergievfestival.nl.
Jetteke Bolten en
Lakenhal-mede
werker Cock van
der Voort bespre
ken onder de
'nieuwe' boog de
voortgang van de
renovatie in de Pa
pevleugel.
Foto: Henk
Bouwman
Papevleugel van het Stedelijk Museum wordt weer in oude luister hersteld
door Ad van Kaam
leiden - De bewogen jaren zestig van de
vorige eeuw mogen in velerlei opzicht
en voor menigeen louterend hebben ge
werkt; dat gold niet bepaald voor De La
kenhal. Het was behalve de tijd van The
Beatles, de hippies, provo, de studen
tenbeweging en het feminisme, ook de
tijd van het systeemplafond. Of het nu
nodig was of niet, de plafonds in het
Stedelijk Museum uit 1640, met zijn
prachtige hoge en statige zalen, moes
ten en zouden verlaagd worden.
Toegegeven, zo'n verlaagd systeem
plafond heeft natuurlijk zijn voorde
len. Zeker wanneer je als museum
meegaat met je tijd en het nieuwste op
het gebied van klimaatbeheersing kunt
installeren. Een afzuiginstallatie boven
in de zaal, het systeemplafond er on
der hangen en klaar is Kees. De tem
peratuur is constant en die lelijke bui
zen in de nok zijn niet meer te zien.
Maar tijd en techniek schrijden voort.
En met de jaren kwamen niet alleen
veel betere methoden van klimaatbe
heersing op de markt, maar bovendien
constateerde men dat er door die sys
teemplafonds en andere cosmetische
ingrepen heel veel afbreuk was gedaan
aan het oorspronkelijke concept van
bouwmeester Arent van 's Gravesande.
Met het Rembrandtjaar 2006 in het
vooruitzicht en een spaarpot van ruim
3 miljoen op zak, werd het daarom de
hoogste tijd om de Papevleugel in zijn
oude glorie te herstellen.
Het werk, dat op 1 januari een aan
vang nam, is inmiddels tot halverwege
gevorderd. „En we zitten precies op
schema", zegt directeur Jetteke Bolten,
als ze een rondgang maakt langs de
kelders, de twee verdiepingen en de
zolders van de Papevleugel van het
museum. Het is een kruip-door-sluip-
door toer langs en over betonmolens,
zaagmachines, freesbanken, elektrici
teitskabels, stalen buizen, trappen,
rondslingerend gereedschap, pallets
met verfbussen, stapels hout, nieuw
parket en ander los bouwmateriaal.
„Pas op dat je je nek niet breekt", zegt
ze als ze op de tast het duister van het
depot op zolder binnenstapt. „Dit is
klaar. Helemaal strak. Hier kunnen we
straks alles kwijt wat niet op zaal
hangt. Het depot is volledig geklimati-
seerd volgens de eisen van deze tijd."
In de aanpalende machinekamer is de
nieuwe afzuiginstallatie geïnstalleerd
en klaar voor gebruik. De buizen zijn
weggewerkt in het plafond en in de
nissen aan weerszijden van de zalen
op de benedenverdieping. „Onze ko
ninklijke zalen", zegt de directeur met
onverholen trots. „Kijk, je kunt de con
touren inmiddels zien van hoe het
gaat worden. Die lelijke systeempla
fonds zijn verdwenen. Dat mooie hoge
is terug. Daar zat de deur naar de zaal
aan de voorzijde. Toen we gingen bre
ken, bleek er een prachtige boog onder
te zitten. De originele doorgang. Dat
lelijke kabinet aan de voorkant is ook
weg. En de zaal verspringt hier aan de
zijkanten weer. Je hebt niet langer het
idee dat het een smalle pijpenla is. Het
is straks één en al licht en ruimte."
Half mei is het sloop-, zaag- en frees-
werk afgerond en zijn de afzuiginstal
laties geïnstalleerd. Daarna komen de
schilders erin. De wanden worden ge
daan met glasvlies, de vloeren belegd
met parket. Dan, op 16 december,
maakt als eerste in een reeks van wis
selende exposities de moeder van
Rembrandt haar opwachting in de ge
heel vernieuwde zaal. Die overigens
nog geen naam heeft. Het lijkt, als eer
betoon aan de meester die vierhon
derd jaar geleden vlakbij de Oude Sin
gel is geboren en de stad voor eeuwig
op de kaart zette, niet zo'n moeilijke
keuze. Overal afgezaagd, zo'n Rem-
brandt-zaal. Maar niet in Leiden.
tentoonstelling 'Seizoenen' van
Charley Toorop geweest. Erg
mooi. Het rijn werken die ze
buiten heeft gemaakt en waarin
alle jaargetijden aan bod ko
men. Dit wil trouwens niet zeg
gen dat ik Charley Toorop, een
schilderes van de Bergense
School, meteen de beste kun
stenaar aller tijden vind. Bij mij
thuis hangt in de woonkamer
een portret van mijn vrouw dat
is geschilderd door de
dochter van architect Ger-
rit Rietveld. Zij was een
leerling van Toorop. Ik ben
best trots op dat werk. De
schilderijen van Charley
Toorop zijn krachtig, met
name de portretten. Grote
ogen, prachtige kleuren en
dan die hoekige architec
tuur van de gezichten."
Beste cd?
„Ik ben een liefhebber van
zang, met name van liede
ren en opera. De niet zo
lang geleden overleden
Franse bariton Gérard Sou-
zay heeft een prachtige cd
gemaakt met liederen van
Ravel, Debussy, Chausson
en Duparc. Het zijn opna
men uit de jaren vijftig op
teksten van Verlaine en
Baudelaire. Het is gewoon
overrompelend mooi. Nee,
ik heb lang niet altijd muziek
op staan. Soms kan ik er niets
anders naast doen, dan wil ik
er naar luisteren. Muziek moet
voor mij geen behang zijn."
tekst: Theo de With
foto: Hielco Kuipers
Zelfportret van Charley Toorop.
Foto: ANP/Frisia Museum
theater recensie
Ruud Buurman
Voorstelling: Eric van Sauers liegt.
Gezien: 25/4, De Flint Amersfoort. Te
zien: 24/5, Leidse Schouwburg.
Eric van Sauers is altijd op zoek.
In zijn vorige cabaretprogram
ma zocht hij naar 'De Ware
Liefde', dit en volgend theater
seizoen zoekt hij in Eric van
Sauers Liegt vooral zichzelf. En
rijn grenzen.
Dat klinkt niet spannend. Maar
bij Eric van Sauers is het dat
wél. Want de cabaretier
(Utrecht, 1964) twijfelt er aan of
hij in deze heftige tijden, na no
vember 2004, zichzelf nog wel
kan en mag rijn. En conclu
deert al direct in het begin dat
hij daarom op zoek moet naar
rijn 'andere ik': de lieve, begrij
pende, luisterende en minder
agressieve Eric, eentje die
warmte uitstraalt met waarden
en normen hoog in het vaandel;
tolerant en met respect naar
mannen met baarden, vrouwen
met burqa's, buitenlands eten.
Van Sauers is inmiddels de
veertig gepasseerd en relati
veert zich in dit programma he
lemaal suf. Maar intüssen! Hij
kan rijn 'Nieuwe Ik' namelijk
alleen maar uitleggen aan de
hand van voorbeelden van zijn
'Oude Ik'. En dat slimme opzet
je levert anderhalf uur smerig
venijn op. Een verbale zoek
tocht naar de grens tussen goed
en slecht, naar de achterbaks
heid in dit land, naar wat ver
derfelijk is en wat niet.
Zijn 'Nieuwe Ik' helpt een
vrouw die met haar burqa tus
sen de ketting van haar fiets is
blijven steken. Oké... als hij riet
dat hij wordt gadegeslagen
door twee imams met baarden,
schopt hij haar ook nog een
paar keer keihard in het ge
richt. Maar dan wel voor haar
eigen bestwil, want ze zou an
ders wel eens het slachtoffer
van eerwraak kunnen worden.
Zijn 'Nieuwe Ik' is dol op ande
re culturen en zal nóóit, zoals
de oude, in een Koreaans res
taurant de ingrediënten van
een specialiteit laten vervangen
door kip, patat en appelmoes.
Van Sauers is een aangenaam
verteller, bewijst hij met dit
programma nog maar weer
eens. Je zult hem niet betrap
pen op een vergezocht verhaal,
noch op een grap om even
makkelijk een lach te scoren.
Wanneer hij precies liegt of de
waarheid spreekt is van geen
belang. Want hoe gemeen,
rechts, intolerant, agressief of
juist lief en begrijpend hij zich
ook voordoet, in alles is hij één
bonk geloofwaardigheid.
Behalve dan voor rijn eigen
schaduw, die tijdens een slijm-
verhaal over 'love and p«lce'
achter hem op het toneel wordt
geprojecteerd. Als het echt te
gortig wordt loopt die met op
geheven middenvinger de cou
lissen in. Een zeer fraai mo
ment in een even fraai pro
gramma, dat dit seizoen naast
'Lazarus' van André Manuel
een van de weinige is, die een
confrontatie met de harde actu
aliteit aangaan.
new york/gpd - De vermaarde jazzbassist Percy
Heath is overleden. Hij zou vandaag 82 jaar rijn
geworden. Heath - die te horen is op spraakma
kende opnamen met het Modern Jazz Quartet,
Charlie Parker, Miles Davis, Thelonious Monk en
ontelbare andere jazzgiganten - overleed in rijn
woning te Southampton, in de staat New York.
Heath genoot een uitstekende reputatie als een
bluesy, fantasierijke solist en allereerst als een
door niemand te verbeteren begeleider. Tot de
nabestaanden van de bassist behoren rijn twee
musicerende broers: tenorsaxofonist Jimmy en
drummer Albert ofwel 'Tootie'. De drie vormden
met verschillende 'sidemen' het kwartet The
Heath Brothers. In 2002 lieten de bejaarde ge
broeders op het North Sea Jazz Festival in Sche-
veningen nog horen dat hun krachten onvermin
derd waren.
DE ZEVENDE
HEMEL
gelooflijk mooi blijft."
Beste film?
„Ik ga nooit naar de film en kijk
weinig tv. Het komt er gewoon
niet van. Het is ook een kwestie
van prioriteiten, want ik ga wel
naar opera's, tentoonstellingen
en concerten. Eigenlijk wil ik
daarom eens een radiopro
gramma aanbevelen. Radio is
een onderschat medium. Om
dat beeld ontbreekt, geeft het
meer ruimte aan de eigen fan
tasie. Je zit ook niet vast. Op za
terdagmiddag luister ik van
drie tot zes graag naai' 'WDR
3pm' op de Duitse zender
WDR. Het is een mix van infor
matie, verhalen, gedichten,
muziek en geluidsdecor. De
ene keer gaat het over een
schrijver, een andere keer over
een stad. Ik luister vaak terwijl
ik sta te koken of een ander
huishoudelijk klusje doe. Van
daag moet iedereen naar Park
kunst in Alphen komen, maar
volgende week is er een uitzen
ding over geslaagde en minder
geslaagde moeder-kindrelaties.
En dat op de dag voor Moeder-
dag."
Beste kunstwerk?
„Onlangs ben ik in het Frisia
Museum in Spanbroek naar de
Beste boek?
„Dat is meestal het boek dat ik
aan het lezen ben. Ik ben geen
romanlezer. Het echte leven is
vaak boeiender dan fictie.
Daarom lees ik graag biogra
fieën. Ik ben nu bezig in 'Winif
red Wagner oder Hitlers Bay-
reuth' van Brigitte Hamann.
Deze Winifr ed was de vrouw
van de enige zoon van compo
nist Richard Wagner. Ze had
banden met Hitler; sommigen
suggereren zelfs een liefdesre
latie. Wagner was een anti-se
miet. Hitier maakte daar weer
gebruik van voor zijn eigen
missie. Het is een goed ge
schreven biografie. Wrang is
natuurlijk dat Wagners muziek
ondanks zijn denkbeelden on-
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller tij
den? Kortom: waarmee is
Piet Brummer, directeur
van de Streekmuziekschool
Alphen aan den Rijn, in de
zevende hemel?
