Debuteren in
de schaduw
Groot Zwitserland
n Velthoven met Van den Hoogenband naar WK
SPORT
zaterdag 30 april 2005
SI
door Peter van der Hulst
HAZERswouDE-DORP - Bas van Velthoven leek zijn
neus in een wespennest te hebben gestoken. Nog
nauwelijks had de zwemmer uit Hazerswoude zich
bij zijn nieuwe club TZA in Amsterdam gemeld of er
ontstond heibel. Het bestuur van de zwemdub zag
vorige zomer geen toekomst meer voor zwemcoach
Fedor Hes. De zwemmers bleven de toptrainer
trouw en niet zonder resultaat. Van Velthoven
slaagde erin om de limiet te zwemmen voor de 4 x
ioo meter vrije slag waardoor hij eind juli in Mon
treal zijn debuut maakt tijdens het WK. In een esta
fetteploeg met Pieter van den Hoogenband.
Voor Van Velthoven was het twaalf maanden ge
leden nog slecht een droom. In Canada wordt die
werkelijkheid. Evenals de olympische kampioen
van Sydney en Athene is de Hazerswoudenaar ge
specialiseerd in de vrije slag, maar daarmee
houdt elke vergelijking wel op. „Pieter is een klas
se apart. Van dat soort jongens zijn er maar heel
weinig in de wereld. Het is dan ook niet reëel om
mezelf met hem te vergelijken. Ik vind het heel
bijzonder om met hem het WK te zwemmen."
Van Velthoven heeft zijn WK-debuut te danken
aan de enorme progressie die hij onder Hes
maakte. Zo vruchtbaar als de samenwerking nu
is, zo moeizaam kwam die tot stand. Vorige zo
mer verliet Van Velthoven de Leidse zwemafde-
ling van De Zijl/LGB. In Amsterdam kreeg hij uit
gebreide faciliteiten. Zoals hij het zelf zegt: het
was een overstap van amateur naar prof. „Krijg je
die kans, dan moet je dat absoluut doen. Bij De
Zijl/LGB had ik per week twaalf uur zwemtrai-
ning. In Amsterdam werden dat er twintig, met
daarnaast zes uur kracht- en vier uur alternatieve
'landtraining'. TZA had met Hes een fulltime trai
ner in dienst en ik kon een beroep doen op een
fysiotherapeut en voedingsdeskundige. Alles zag
er goed uit."
Wat Van Velthoven niet kon bevroeden, was dat
de afbraak van Topsport Zwemmen Amsterdam
op dat moment al in gang was gezet. „Tijdens de
Olympische Spelen werd ik opgebeld door mana
ger Kees Vervoorn. Het team stond er niet goed
voor en in het ergste geval kon het mis gaan."
De eerste drie weken trainde Van Velthoven bij
De Dolfijn, dat net als TZA het Sloterparkbad als
thuishaven heeft. Een tijdelijke oplossing omdat
de olympische ploeg nog niet was teruggekeerd.
Snel daarna werd duidelijk dat het contract met
Hes, dat op 1 oktober afliep, niet werd verlengd.
„Maar Fedor was voor mij wel de belangrijkste re
den waarom ik voor TZA had gekozen. In een ge
sprek kregen we van het bestuur te horen dat de
zwemmers van de club en de coach in Athene
hadden gefaald. Er was een verschil van mening
ontstaan over de topsportvisie binnen TZA. Het
team zou weer onder verantwoordelijkheid van
De Dolfijn vallen. Van de tien trainingsuren zou
den we er zes delen met de zwemmers van die
club. Dan lig je met acht man in een baan. Het
was of ik tien stappen achteruit moest doen. Dan
had ik beter bij De Zijl/LGB kunnen blijven. Ik
koos juist voor professioneel zwemmen."
De situatie was voor de zwemmers onacceptabel.
Ze bleven Hes trouw en gingen zelfstandig verder.
„We begonnen in september aan een onzeker
avontuur. Fedor zei tegen ons dat we hard moes
ten trainen, want prestaties zouden zijn zoektocht
naar een sponsor vereenvoudigen. Hij heeft zich
tien slagen in de rondte gewerkt en in december
kwam er lucht, omdat Xlence het financieel mo
gelijk maakte om het seizoen af te maken." De
ploeg van Van Velthoven is dan ook omgedoopt
in Xlence Swimteam. Inmiddels is het sportmar
ketingbureau dat ook de Philipsploeg van coach
Jacco Verhaeren en Van den Hoogenband bege
leidt op zoek naar een sponsors voor de lange ter
mijn.
Met de zekerheid begon voor de 20-jarige zwem
mer een periode van afzien. „De eerste maanden
van dit jaar hebben we verschrikkelijk hard ge
traind. Dertig uur per week waarin ik vijftig tot
zestig kilometer zwom. Ter vergelijking: bij De
Zijl/LGB zwom ik maximaal vijfentwintig kilome
ter. Er waren momenten dat ik zes uur op een dag
trainde en dat ik bij thuiskomst te moe was om
nog wat te doen. Dan denk je wel eens: waar ben
in godsnaam mee bezig. Je bent je lichaam con
stant pijn aan het doen. Na zo'n week ben je hele
maal total loss. Het is een periode waarin je de in
houd van de benzinetank probeert te vergroten.
Vanaf half maart zijn we bezig geweest met de
specifieke zwemtraining, een periode waarin je de
motor opvoert. Daarna volgt een periode van fijn
afstelling, waarin je uitrust voor de grote wedstrij
den. Dan lig je hooguit tien uur per week in het
bad en zwem je maximaal twintig kilometèr. Dat
zijn fijne weken."
De trainingsarbeid viel Van Velthoven vorig na
jaar nog zwaar. „Ik merkte op een gegeven mo
ment dat ik niet meer harder kon. In de trainin
gen werd ik zelfs voorbij gezwommen door Mar
leen Veldhuis, een wereldtopper maar ze is wel
van de andere sekse." De 20-jarige Hazerswoude
naar, die sinds afgelopen jaar in Amsterdam sa
menwoont met de Leidse zwemster Lenneke van
Schaik, werd door Hes gerustgesteld. „Hij zei vaak
genoeg: 'Vergeet niet dat je aan het opbouwen
bent. Jij wilt te veel. Geef je lichaam de kans om
eraan gewend te raken'. Het is fijn als je die feed
back van je trainer krijgt. Bovendien zaten Tho
mas Feiten, die inmiddels in Eindhoven zwemt,
en Rieneke Schinkel in hetzelfde schuitje. Zij wa
ren ook nieuw bij de ploeg. Ik was met heel veel
VOOR MEKAAI
Bas van Velthoven: „Je bent je lichaam constant pijn aan het doen." Foto: Henk Bouwman
dingen tegelijk bezig: ging op mezelf wonen,
kreeg een andere ploeg en een andere trainer en
zwom in een ander bad. Ik heb ontzettend veel
geleerd van teamgenoten als Johan Kenkhuis,
Thijs van Valkengoed en Marleen Veldhuis. Zij le
ven op een serieuze manier naar een wedstrijd
toe en door goed naar Marleen te kijken, heb ik
veel opgestoken over de onder-waterfase. Ik
moest na alle veranderingen niet verbaasd zijn als
ik in het begin langzamer zou zwemmen, maar ik
ben alleen maar sneller gegaan.
Op de Swim Cup in Amsterdam betaalde zich dat
uit. Op de 100 meter vrije slag knabbelde Van
Velthoven bijna een seconde van zijn persoonlij
ke record af. Hij zwom in de series 50.50 secon
den en voldeed daarmee aan de limiet voor de es
tafetteploeg van Montreal.
De Hazerswoudenaar had al zijn kaarten op die
afstand gezet omdat het lange tijd onduidelijk
was of er ook een estafetteploeg op de 200 meter
vrije slag voor het WK zou worden ingeschreven.
Uiteindelijk besloot de KNSB toch een team te
sturen, waarbij Van Velthoven van de vijf zwem
mers de minste tijd achter zijn naam heeft staan.
Bereikt Nederland de finale dan zal hij zijn plek
waarschijlijk aan Van den Hoogenband af moeten
staan. „Als hij het nummer dan ook zwemt. Op
het EK liet hij 'm schieten." Op de 100 meter esta
fette zal hij slag moeten leveren met Stefan Oos-
ting om eventueel de finale te mogen zwemmen.
Beiden hebben hetzelfde persoonlijke record op
hun naam staan.
Op weg naar Canada zit in de koffer van Van Velt
hoven zeker een scheermesje. De zwemmer
zweert bij een gladgeschoren lichaam voor een
belangrijke wedstrijd. Zo schoor hij enkele jaren
geleden voor het Europese Jeugdkampioenschap
op voorspraak van teammanager Marcel Wouda
zijn hoofd kaal. „Wouda vond dat altijd ongeloof
lijk lekker. Van de zeven jongens gingen er vier
aan de slag." In Montreal zullen andere lichaams
delen eraan moeten geloven. „Rug, buik, benen,
armen. Maar op de rug groeit toch geen haar, zul
je dan misschien denken. Het voelt gewoon on
wijs lekker. Alleen voor dat gevoel doe je het aL Je
voelt dezelfde tinteling als je aftershave op doet
na het scheren van je baard. Je verwijdert in feite
het bovenste laagje van je huid, waardoor je alles
voelt. Engelsen zeggen altijd dat je pas in vorm
kan zijn als je tapered en shaved bent."
Met taperen wordt de periode vlak voor een wed
strijd bedoeld, waarin de zwemmers rust nemen
en in het water slechts bezig zijn om de puntjes
op de i te zetten. Voor de een duurt die periode
slechts enkele dagen, maar Van Velthoven heeft
doorgaans drie weken nodig om te herstellen van
alle voorafgaande trainingen. „Taperen is ook een
raar fenomeen. Ik word vaak verkouden en neer
slachtig. Heb er dan geen zin meer in. Jc bereidt
je dan ook echt voor op de afstand die je gaat
zwemmen. Honderd meter gaat dan nog goed,
maar van nog eens vierhonderd meter extra word
ik moe, terwijl je daar in de opbouwfase je hand
niet voor omdraait. Je lichaam stelt zich dan echt
in op honderd meter. Ik moet mijn lichaam heel
veel rust geven om tot een wereldprestatie te ko
men en dat is wel eens frustrerend. Vooral als ik
wedstrijden heb in een periode dat ik zwaar train.
Dan kan ik me voorstellen dat mensen zeggen:
'Waar is hij mee bezig'."
Van Velthoven, die afgelopen week na het NK ge
noot van een weekje rust, begint op 2 mei aan de
voorbereiding op het WK. „Tien dagen beulen in
België. Je wordt daar niet afgeleid. Fedor zei al dat
we niets anders krijgen te zien dan het zwembad
en het hotel. Daarna gaan we drie weken naar Ca-
net in Frankrijk en hebben dan wedstrijden in
Barcelona, Monaco en Canet zelf."
In Canada mag hij kennis maken met Pieter van
den Hoogenband. „Ik heb nog nooit met hem ge
sproken, laat staan met hem in een team ge
zwommen. Of hij mij kent? Dat denk ik wel Wat
hij heeft bereikt is fantastisch. Ik zal bij de eerste
ontmoeting best wel tegen hem opkijken."
1: Annetje Spies,
ftijd: 57 jaar.
lecto.
aats: Leiderdorp.
it u bij Alecto betrokken ge-
jn kinderen. Zij speelden hockey
0 en als ouder raak je er zo van-
erzeild. Ik heb twintig jaar trai-
jeven aan jeugdteams. Ook ben
geweest van de minicommissie.
niseerden onder andere kam-
r meer dan honderd kinderen."
!t u nu nog voor de club?
me alleen nog bezig met hockey
voor gehandicapten. Vijfjaar geleden
zijn we hier mee begonnen. We hebben
nu een groep van veertien kinderen in
de leeftijd van acht tot achttien jaar. Die
geef ik op zaterdag training. Bovendien
organiseren we gezellige activiteiten en
toernooitjes. Volgend seizoen start de
bond met een competitie."
Zijn er aangepaste regels voor deze
spelers?
„Voor de veiligheid spelen ze met een
zachtere bal. Ook zijn spelers die nau
welijks kunnen lopen beschermde spe
lers. Als die in de aanval de bal hebben,
mogen ze niet worden aangevallen. Zo
hebben ze ook de kans om redelijk nor
maal mee te doen. Anders komt er zo'n
snel mannetje die steeds de bal afpakt.
Iedereen die mee wil doen moet trou
wens wel enigszins kunnen lopen en
een stick kunnen vasthouden. Sommi
gen doen dat met één hand. Dat kan ge
vaarlijk zijn, want ze hebben een veel
grotere reikwijdte. Gelukkig zijn er nog
nooit ongelukken gebeurd."
Hoeveel tijd steekt u in de club?
„Nu niet meer zo veel, zo'n twee uur per
week. Vroeger was ik vier dagen in de
week op Alecto. Drie dagen training ge
ven en dan in weekend coachen. Plus de
minicommissie. Daar ben ik mee ge
stopt. Het was tijd voor andere, jongere
ouders om het over te nemen."
Krijgt u voldoende waardering?
„Ik heb vorig jaar een lintje gelaegen en
ik ben lid van verdienste. Ook is het veld
waar we trainen naar mij vernoemd.
Maar daar doe ik het allemaal niet voor.
Ik vind het gewoon heel leuk. Het is ge
weldig als je die kinderen ziet spelen.
Hockey geeft ze het gevoel dat ze ergens
bij horen."
"Voor Mekaar" Is een serie over vrijwilligers in
de sport. Suggesties? Mail dan naar sport.ld@h-
dc.ru of schrijf naar: Sportredactie, Postbus 54,
2300 AB Leiden.
Taeke Taekema is als Appie
Happie of Rintje Ritsma een
naam waarvan je eerst denkt
dat die verzonnen is.
Jan Janssen is dit niet, al kan ik
niet uitleggen waarom.
In het geval van Rintje Ritsma
heeft het geloof ik allevier zijn
wereldtitels geduurd, eer aan
de echtheid van zijn naam
door minder dan de helft van
de volwassen bevolking werd
getwijfeld.
Is dit typisch Hollands?
Dacht van niet. Een jaar of vijf
geleden ontdekte Johan Cruijff
bij toeval dat de stervoetballer
van het Franse elftal ook een
voornaam heeft. Johan geeft
niet om namen. Gelijk heeft
hij. Hij staat daar boven. Johan
ziet als geen ander het spel en
spel is belangrijker dan spelers.
Toen Johan in Milaan PSVer
Wilfred Bouma verkeerd zag
staan bij de eerste Milanese
goal, wees hij Bouwman aan
als zondebok.
Bouwman mag je, na Johans
poging om zonder gekneusde
tong een ronde eerder Venne-
goor ofHesselink aan zijn lip
pen te laten ontsnappen, geen
verspreking meer noemen.
Vennelink van Hessegoor!
Op een dag tijdens het Euro
pees kampioenschap voetbal in
Nederland en België, bestu
deerde Johan, wat hij anders
nooit doet, de opstelling. Hij
schoot in de lach en legde zijn
wijsvinger op de naam van de
vedette van het Franse voetbal.
„Die heet toch alleen Zidane",
hield Johan vol? Nee Johan. Zi-
nedine is zijn voornaam. De
tranen liepen Johan over de
wangen. Zinedine Zidane! Hij
hoorde het echt voor het eerst
en ik kan me er nog iets bij
voorstellen ook.
Z. Zidane zou een stripheld
kunnen zijn, door Walt Disney
a la M. Mouse in de tekenstu
dio ontworpen.
Maar Taeke Taekema bestaat
echt. Taeke is middelpunt van
een hockeyrel.
TT is niet meer welkom bij de
hockeyclub Klein Zwitserland.
Eergisteren is de international
'Die heet toch
alleen Zidane',
hield Johan vol?
Nee Johan,
Zinedine is
zijn voornaam.
De tranen
hepen Johan
over de wangen.
uit de selectie gezet.
Taekema heeft namelijk voor
vijf jaar getekend bij Amster
dam. Wat hem door 'de Haag-
sche' niet in dank is afgeno
men. 'n Logische beslissing
van het bestuur van de com
missie topsport van KZ", aldus
KZ-topman Ties Kruize over de
beslissing van het bestuur van
de commissie topsport van KZ,
waarvan Ties Kruize zelf de
voorzitter is.
Begin deze maand ontving
Taeke Taekema nog de sport
penning van de gemeente Den
Haag, voor zijn verdiensten
voor het Haagsche hockey.
Kruize klapte zijn handen toen
blauw, wat zal hem dat nu
spijten.
Acht jaar lang sloeg Taeke Tae
kema voor Klein Zwitserland
strafcorners raak, maar na de
Olympische Spelen van Athene
had Taekema zijn buik even
vol van al die strafcorners. Het
was tijd voor andere zaken,
voor het leven.
Als pure amateur (want dat
zijn hockeyers, is ons altijd
voorgehouden door de Ties
Kruizes van deze wereld) trok
Taekema met zijn rugzak de
wijde wereld in.
In Nieuw-Zeeland hield hij
zijn strafcorner op peil bij de
Canterbury Caveliers en later
nog in Australië bij New South
Wales en tussen dit gehockey
door genoot hij van de natuur,
jump te bungee, dook diepzee,
wake- en snowboardde en skie
de te wateren te sneeuw,
brandde bruin, deed bij 30 gra
den aan ijsjelikken op het
strand en ontmoette de in die
contreien op doorreis zijnde
Jons Hensel, voorzitter van Am
sterdam.
Die bood Taekema een paar
centen aan. Taekema: „Ik kon
hier geen nee tegen zeggen. Als
ik oplet houd ik een leuk
spaarcentje over.
Volgens de NRC, een jaar of vijf
geleden, bood dezelfde Amster
dam-voorzitter aan Teun de
Nooijer al eens lOO.OOO&ilden.
Teun weigerde beleefd en be
riep zich op clubliefde, als ik
mij niet vergis. De gulden is nu
een euro geworden en Taeke zei
ja.
Dat clubliefde bij Klein Zwit
serland anders gehonoreerd
wordt dan bij Bloemendaal, is
Ties Kruizes goed recht, maar
door Taeke Taekema nu als een
diefin de nacht uitzijn club
huis te verjagen onderstreept
hij waarom zijn club altijd KZ
zal blijven en nooit Groot Zwit
serland wordt.
Mark van Bommel is de Taeke
Taekema van PSV. Als hij er
woensdag tegen AC Milan een
strafcorner inpusht, zal Eind
hoven daar niet minder om
juichen.
Frank Snoeks
